Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου: Γιά τόν ἀείμνηστο Ἡγούμενο π. Γεώργιο Γρηγοριάτη, τόν Ἁγιορείτη

Λόγος (ἀπομαγνητοφωνημένος) στήν τράπεζα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους (21-3- 2015).

Προσφώνηση τοῦ Ἡγουμένου Ἀρχιμανδρίτου π. Χριστοφόρου

Σεβασμιώτατε, Σᾶς εὐχαριστοῦμε πού σήμερα μᾶς λειτουργήσατε καί μᾶς παρηγορήσατε. Σᾶς εὐχαριστοῦμε γιά τήν προσφορά σας στήν Ἐκκλησία. Παρακολουθοῦμε τά γραφόμενά σας καί εἴμαστε εὐχαριστημένοι, καί κυρίως γιά τά θέματα τά πατερικά καί πνευματικά, γιά τά ὁποῖα ἀκούσαμε καί τά ὁποῖα εἶναι προσφορά στήν Ἐκκλησία μας.
Σᾶς παρακαλοῦμε καί ἐσεῖς νά εὔχεσθε γιά μᾶς νά πορευόμαστε καί ἐμεῖς εἰς ὁδόν μοναχικῆς μετανοίας καί νά ἀγωνισθοῦμε καί ἐμεῖς στά ἴχνη τοῦ Γέροντα καί νά ἀνταποκριθοῦμε σέ αὐτήν τήν μεγάλη παρακαταθήκη πού μᾶς ἄφησε ὁ Γέροντάς μας.
Θά σᾶς παρακαλέσουμε νά μᾶς πῆτε λόγον ὠφελείας.

*

Λόγος Σεβασμιωτάτου

Ἅγιε Ἡγούμενε, ἀγαπητοί πατέρες καί ἀγαπητοί προσκυνητές,
Πολλά εἶναι ἐκεῖνα πού μέ συνδέουν μέ τήν Ἱερά αὐτή Μονή τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου καί πρίν ἀκόμη ἐγκατασταθῆ ἡ νέα ἀδελφότητα ὑπό τόν μακαριστό Ἡγούμενο τόν π. Γεώργιο.

Ἤμουν τακτικός προσκυνητής τῆς Ἱερᾶς αὐτῆς Μονῆς ἀπό τήν δεκαετία τοῦ  ’60, ἀλλά ἰδιαιτέρως συνδέθηκα μέ τήν Ἱερά αὐτή Μονή ἀπό τότε πού ἐγκαθιδρύθηκε ἡ νέα ἀδελφότητα ὑπό τήν φωτισμένη καθοδήγηση τοῦ καθηγουμένου αὐτῆς, τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος, π. Γεωργίου, τόν ὁποῖον γνώριζα ἀπό τότε πού ἤμουν φοιτητής τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς. Διέμενε στήν Ἀθήνα καί διακρινόταν ὡς λαϊκός ἀκόμη θεολόγος γιά τήν λιπαρά γνώση τῆς ὀρθοδόξου θεολογίας, ἀλλά καί τήν ἀγάπη τήν ὁποίαν εἶχε καί γιά τήν Ἐκκλησία, τόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους, ὅπως καί γιά τό ἐκκλησιαστικό φρόνημα τό ὁποῖο τόν διακατεῖχε.

Ἀπό τότε πού ἔγινε Ἡγούμενος στήν Ἱερά αὐτή Μονή ἐρχόμουν μέ τόν μακαριστό Γέροντά μου, τόν Μητροπολίτη Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας κυρό Καλλίνικο, εἶχα περισσότερη ἐπικοινωνία μαζί του καί μπορῶ νά πῶ ὅτι ἡ Ἱερά Μονή τοῦ Ὁσίου Γρηγορίου ἀποτελεῖ ἕνα μεγάλο κομμάτι τῆς δικῆς μου ζωῆς καί τῆς μοναχικῆς μου ζωῆς. Συνέδεσα τήν μοναχική μου πολιτεία μέ τούς πατέρας τοῦ Ἁγίου Ὄρους, ἰδιαιτέρως δέ μέ τόν π. Σπυρίδωνα ἀπό τήν Νέα Σκήτη, ὅπου γιά ἕνα διάστημα ἀσκήθηκα στήν μοναχική ζωή καί ἐπειδή ὁ μακαριστός π. Σπυρίδων, συνδεόταν μέ τήν Ἱερά αὐτή Μονή, γι’ αὐτό ἐρχόμουν πολλές φορές στό Μοναστήρι.

Ἔτσι ἕνα μεγάλο κομμάτι τῆς μοναχικῆς ζωῆς, ὡς χαρισματικῆς καταστάσεως, ὅσο μπόρεσα καί ἐγώ νά ζήσω, τό πέρασα στήν Ἱερά αὐτή Μονή. Ἰδιαιτέρως μιά φορά πού παρέμεινα δεκαπέντε περίπου ἡμέρες καί αἰσθανόμουν ὅτι ὅλα μιλοῦσαν γιά τόν Θεό. Αἰσθανόμουν τήν Χάρη καί τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ σέ ὅλη αὐτήν τήν περιοχή, ὁπουδήποτε καί ἄν πήγαινα εἴτε στό κελλί εἴτε στήν Ἐκκλησία ἤ καί ἀκόμη καί στούς κήπους τῆς Ἱερᾶς Μονῆς εἴτε ἀνέβαινα στά σπήλαια, πού ἦταν γύρω ἀπό τήν Ἱερά Μονή, παντοῦ ἔβλεπα τήν ἄκτιστη ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, αὐτό πού λέει ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής τούς λόγους τῶν ὄντων. Καί ξέρουμε ὅτι οἱ λόγοι τῶν ὄντων δέν εἶναι τίποτε ἄλλο παρά ἡ ἄκτιστη ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία ζωοποιεῖ ὅλη τήν κτίση. Ὅταν κανείς μέ τήν Χάρη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καί μέ τίς προσευχές τῶν ἁγίων Πατέρων ἀναπτύσσεται ἐσωτερικά, τότε ξαφνιάζεται ἀπό αὐτό πού αἰσθάνεται καί βλέπει νά ὑπάρχη σέ ὅλη τήν κτίση αὐτή ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ.

Πάντως οἱ λόγοι τῶν ὄντων, ὅπως διδάσκει ὁ ἅγιος Μάξιμος ὁ Ὁμολογητής, δέν εἶναι ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, τήν ὁποία αἰσθάνεται κανείς διανοητικά, ἀλλά εἶναι ἡ ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ τήν ὁποία βιώνει κανείς. Δηλαδή, μετέχουμε τῆς ἀκτίστου ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ, ὅπως ἐπίσης μετέχουμε τοῦ μυστηρίου τοῦ Σταυροῦ καί τῆς Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Ὅλα τά γεγονότα που γίνονται μέσα στήν Ἐκκλησία δέν εἶναι ἐξωτερικά γεγονότα, ἀλλά εἶναι ἐσωτερικά βιώματα. Ὅταν ἀναπτύσσεται μέσα μας αὐτό πού λέμε καρδιά, ὁ ἐσώτατος πυρήνας τῆς ὑπάρξεώς μας, ὁ «ἔσω ἄνθρωπος» γιά τόν ὁποῖον κάνει λόγο ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, τότε κανείς βλέπει σέ ὅλη τήν κτίση αὐτήν τήν ἐνέργεια, τήν δημιουργική ἐνέργεια, τήν συνεκτική ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ καί τήν ζωοποιό ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ.

Ἑπομένως, ἐδῶ στό Μοναστήρι ἀναπτύχθηκε ἕνα μεγάλο κομμάτι τῆς μοναχικῆς καί τῆς ἱερατικῆς μου διακονίας. Εἶναι ἡ δεύτερη φορά πού ἔρχομαι ὡς Μητροπολίτης στό Μοναστήρι αὐτό. Τό 2000 μέ εἶχε καλέσει ὁ μακαριστός Γέροντας νά προστῶ τῆς πανηγύρεως τῆς ἁγίας Ἀναστασίας τῆς Ρωμαίας. Ἦρθα ἐδῶ καί χάρηκα πάρα πολύ. Μέ ὑποδέχθηκε, ὅπως ὑπεδεχόταν ὅλους, μέ πολύ μεγάλη ἀγάπη καί σεβασμό, ἐπειδή διακρινόταν γιά τό ἐκκλησιαστικό του φρόνημα καί τό ὀρθόδοξο ἦθος.  Ἦταν ἕνας μεγάλος Γέροντας ὁ Γέροντάς σας, τόν ξέρατε καλύτερα ἀπό μένα, ἐσεῖς τόν ζήσατε ἐδῶ στό Μοναστήρι.  Ἐγώ ἐκεῖνο πού μπορῶ νά πῶ εἶναι ὅτι κοντά του ἔζησα αὐτήν τήν ἀρχοντική ἀγάπη, τό τί εἶναι ὁ Θεός, πώς μᾶς ἀγαπᾶ παρά τήν ἀναξιότητά μας.

Ὅταν ἔβλεπε κανείς τόν Γέροντα καί συζητοῦσε μαζί του, διέκρινε τήν ὅλη  ἐσωτερική διάθεση του. Ἦταν ἕνας αὐθόρμητος ἄνθρωπος καί θά ἔλεγα ὅτι σέ αὐτόν δέν ὑπῆρχε ἡ διάσταση καί ἡ διάσπαση μεταξύ τοῦ φαίνεσθαι καί τοῦ εἶναι, ἀλλά αὐτό πού ἦταν μέσα του, αὐτό φαινόταν καί ἔξω. Δέν ἦταν ὑποκριτής, νά δείχνη δηλαδή ἐξωτερικά κάτι ἄλλο καί ἄλλο νά εἶναι μέσα του. Εἶχε, βέβαια, κρυφή ἀρετή, ἀλλά αὐτή ἡ κρυφή ἀρετή φαινόταν καί ἐξωτερικά.

Ἔβλεπα, ὅταν τόν συναντοῦσα, ὅτι φαινόταν αὐτό στά μάτια του, τά ὁποῖα ἦταν πύρινα μάτια, φλογισμένα καί ἐξέφραζαν αὐτό τό βάθος τῆς καρδίας του. Καθώς ἐπίσης φαινόταν καί στό στόμα του πού ἦταν πάρα πολύ γλυκό καί ὅταν τό ἄνοιγε γιά νά μιλήση ἦταν ὅλο γλύκα. Ὁ Γέροντας εἶχε πάντοτε ἕναν γλυκύ λόγο. Καί ὁ πυρήνας τῶν ματιῶν καί τοῦ στόματός του, ἀπό τόν ὁποῖον προέρχονταν αὐτά, ἦταν ἡ καρδιά του.

Ὁ μακαριστός Γέροντας εἶχε ἐσωτερικά βιώματα. Ἀνεπανάληπτες θά εἶναι οἱ θεῖες Λειτουργίες τίς ὁποῖες ἔζησα μαζί του καί ἔβλεπα πόσο ζοῦσε σάν μικρό παιδί τήν θεία Λειτουργία. Ἦταν σοφός, πράγματι, κατά κόσμον καί ἤξερε τήν ἀνθρώπινη γνώση καί τήν θεολογία τῶν Πατέρων, ἀλλά εἶχε καί ἐσωτερικά βιώματα. Ἦταν σάν μικρό παιδί στήν καρδιά του, δηλαδή συνεδύαζε τήν σοφία κατά κόσμον, τήν παιδικότητα κατά Θεόν, ἦταν ὅλος ἀγάπη καί ἀρχοντιά καί εὐγένεια. Ἔτσι, τόν αἰσθανόμασταν ἐμεῖς, ὅταν ἐρχόμασταν ἐδῶ στό Μοναστήρι. Ἦταν πράγματι ἕνας οἰκουμενικός ἄνθρωπος.

Ἐπίσης ἦταν θεολόγος, ὁ ὁποῖος γνώριζε τήν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας μας πάρα πολύ καλά καί εἶχε στερεές βάσεις. Ἦταν Ἁγιορείτης, ὁ ὁποῖος θά ἔλεγα ὅτι ἀφομοιώθηκε ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος ἤ ἀφομοίωσε τό Ἅγιον Ὄρος. Δέν προσπάθησε νά δώση κάτι στό Ἅγιον Ὄρος, νά ἀλλοιώση τό Ἅγιον Ὄρος, νά δώση σέ αὐτό τήν δική του παράδοση καί τήν δική του σφραγίδα, ἀλλά μᾶλλον ἡ σφραγίδα τοῦ Ἁγίου Ὄρους τέθηκε ἐπάνω του.

Ἀγαποῦσε πολύ τό Ἅγιον Ὄρος καί μπορῶ νά σᾶς πῶ ὅτι ἀπό ἐκεῖνον ἄκουγα γιά πρώτη φορά ὅτι ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ἦταν Ἁγιορείτης. Καί ὅταν ἔγραψα τό βιβλίο γιά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ τόν χαρακτήρισα Ἁγιορείτη, ἀκριβῶς ὅπως τό ἄκουσα ἀπό τόν Γέροντα, τόν π. Γεώργιο. Μιλοῦσε γιά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ ὡς Ἁγιορείτη. Ὁ ἴδιος ἐξέφραζε αὐτήν τήν ἐμπειρία καί τήν παράδοση τοῦ Ἁγίου Ὄρους, μέ ταπείνωση δέχθηκε ὅλη τήν ζωή τῶν ἁγίων Πατέρων, ζητοῦσε τίς εὐχές τους, ζητοῦσε νά μάθη κάτι ἀπό τήν πείρα τους  καί ἑπομένως δέν προσέθεσε κάτι στό Ἅγιον Ὄρος, ἀλλά πῆρε ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος καί τό ἀφομοίωσε μέσα του καί ἔγινε πραγματικά ἕνας Ἁγιορείτης.

Ὅλη αὐτήν τήν ἐμπειρία καί τήν γνώση πού εἶχε ἀποκτήσει τήν μετέφερε σέ αὐτό τό Μοναστήρι, σέ σᾶς, στούς πατέρας καί ἀδελφούς τῆς Μονῆς, τούς ὁποίους ἀγαποῦσε ὡς ἐκ περισσοῦ καί στούς προσκυνητάς. Νομίζω στήν δική του περίπτωση φαίνεται αὐτό πού βλέπουμε στούς ἁγίους μας, ὅτι ἡ Ὀρθοδοξία δέν εἶναι κάτι τό ἀφηρημένο, δέν εἶναι ἕνα ἰδεολόγημα οὔτε ἁπλῶς μιά θεολογία πού λέγεται ὀρθόδοξη, ἀφοῦ δέν νοεῖται ὀρθόδοξη θεολογία χωρίς τήν Ἐκκλησία. Ἡ θεολογία εἶναι ἡ φωνή τῆς Ἐκκλησίας καί ἡ Ἐκκλησία εἶναι ὁ χῶρος στόν ὁποῖον ἀναπτύσσεται ἡ ὀρθόδοξη θεολογία. Καί φυσικά, ὅταν λέμε ὀρθόδοξη θεολογία, ἐννοοῦμε τούς πνευματικούς Πατέρες, πού ἔχουν μέσα τους τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί προσπαθοῦν αὐτό νά τό μεταδώσουν καί σέ ἐκείνους οἱ ὁποῖοι θέλουν νά τήν δεχθοῦν.

Ἄλλωστε, πάντοτε ἡ πνευματική ζωή εἶναι καρπός συνέργειας, μέ τήν ἄποψη ὅτι ὁ Θεός εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἐνεργεῖ καί ὁ ἄνθρωπος εἶναι ἐκεῖνος πού συνεργεῖ. Ὅταν μιλᾶμε στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία γιά συνέργεια, δέν ἐννοοῦμε ὅτι βάζει ὁ Θεός τό 50% καί ἐμεῖς βάζουμε τό ἄλλο 50%.  Πάντοτε ὁ Θεός ἐνεργεῖ, Αὐτός εἶναι ὁ ἐνεργῶν ἐν πᾶσι. Ἐμεῖς ἀνταποκρινόμαστε σέ αὐτήν τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, γι’ αὐτό καί λεγόμαστε καί εἴμαστε συνεργοῦντες. «Μή εἰς κενόν τήν χάριν τοῦ Θεοῦ δέξασθαι ὑμᾶς», ὅπως λέγει ό Ἀπόστολος Παῦλος. Ὁ Θεός μᾶς ἀγαπᾶ, μᾶς στέλλει τήν Χάρη Του καί ἐμεῖς ἐκεῖνο τό ὁποῖο πρέπει νά κάνουμε εἶναι νά ἀνταποκριθοῦμε σέ αὐτήν, ὥστε νά ἀφήσουμε τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ νά ἐνεργήση μέσα στήν ὕπαρξή μας, γιά νά ἀναγεννηθοῦμε, νά ἀναπτυχθῆ αὐτός ὁ «ἔσω ἄνθρωπος».

Εἶναι γνωστόν αὐτό πού λέγει ὁ Ἀπόστολος Παῦλος ὅτι μέσα στήν καρδιά μας ὑπάρχει ὁ «ἔσω ἄνθρωπος». Εἶναι ὁ «ἔξω ἄνθρωπος» καί ὁ «ἔσω ἄνθρωπος». Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος αἰσθανόταν ὅτι, ὅταν γνώρισε τόν Χριστό καί ἀναγεννήθηκε ἐν Πνεύματι, μέσα του ἀναπτύχθηκε κάτι ἰδιαίτερο πού δέν τό εἶχε προηγουμένως, γι’ αὐτό καί ὁμιλοῦσε, τρεῖς φορές τοὐλάχιστον στίς ἐπιστολές του γιά τόν «ἔσω ἄνθρωπο».

Καταλάβαινε, δηλαδή, ὅτι μέσα του ὑπῆρχε κάποια ἄλλη ἐνέργεια. Εἶναι αὐτό πού ἀργότερα ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος θά τό παρουσίαζε μέ τήν εἰκόνα τῆς ἐγκύου γυναικός, γιά νά χαρακτηρίση τόν πνευματικό ἄνθρωπο. Ὅπως ἡ γυναίκα αἰσθάνεται μέσα της ὅτι ἔχει ἔμβρυο καί τό καταλαβαίνει πάρα πολύ καλά ἀπό τά σκιρτήματα του, ἔτσι καί ὁ ἄνθρωπος τῆς θείας Χάριτος, ὁ ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ, αἰσθάνεται ὅτι ἔχει μέσα του αὐτήν τήν ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ ὡς ἔμβρυο. Ἔτσι γίνεται ἡ ἀναγέννηση, καί ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Συμεών ὁ Νέος Θεολόγος, ὁ ἄνθρωπος αἰσθάνεται τά «βρεφοπρεπῆ σκιρτήματα» τοῦ Χριστοῦ μέσα στήν καρδιά του.

Νομίζω αὐτό πού λέμε Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, οὐσιαστικά εἶναι Ὀρθόδοξοι Πατέρες, αὐτοί εἶναι οἱ φορεῖς τῆς Ἀποκαλύψεως. Εἶναι οἱ Πατέρες οἱ ὁποῖοι ἀνακάλυψαν τήν νοερά ἐνέργεια μέσα τους, γιατί σύμφωνα μέ τήν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Δαμασκηνοῦ ἡ ψυχή τοῦ ἀνθρώπου εἶναι λογική καί νοερά, ἔχει νοῦ καί λόγο. Ἡ ἐνέργεια αὐτή, ἡ νοερά ἐνέργεια, ἐνεργοποιεῖται στόν κατά Θεόν ἀναγεννημένο ἄνθρωπο μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ. Ὅποιος μέσα του αἰσθάνεται αὐτήν τήν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί γνωρίζει τόν «ἔσω ἄνθρωπο», στήν συνέχεια εἶναι πυρπολημένος ἀπό αὐτήν τήν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί τήν μεταδίδει σέ αὐτούς πού τήν ζητοῦν.

Οὐσιαστικά Πνευματικός Πατέρας εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἔχει ἀνεπτυγμένη μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ τήν νοερά ἐνέργεια μέσα του καί ἀναπτύσσεται αὐτό πού λέμε νοερά προσευχή. Αὐτός ὁ Πνευματικός Πατέρας ὅταν ἐντοπίση τίς σπίθες τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ πού ὑπάρχουν στούς ἀνθρώπους πού τόν πλησιάζουν, τότε τούς ἀνάβει αὐτές τίς σπίθες πού ὑπάρχουν μέσα τους καί τούς πυρπολεῖ, τούς μεταδίδει αὐτήν τήν φλόγα, τήν φωτιά τῆς πίστης, τῆς ἀγάπης γιά τόν Θεό. Αὐτό σημαίνει Πνευματικός Πατέρας. Εἶναι ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος ἔχει ἀνεπτυγμένη αὐτήν τήν ἐνέργεια, τήν νοερά ἐνέργεια, ἔχει γνωρίσει τόν ἔσω ἄνθρωπο καί στήν συνέχεια ἀναπτύσσει ἀκόμη περισσότερο στούς ἄλλους πού τόν πλησιάζουν, τούς μεταδίδει αὐτήν τήν ἐνέργεια καί κάνει τούς ἄλλους νά γεμίζουν ἀπό τήν Χάρη τοῦ Παναγίου Πνεύματος μέ ἀγάπη γιά τόν Θεό, μέ τήν προσευχή, μέ ὅλη τήν ἐσωτερική ζωή.

Νομίζω ὅτι ἕνας τέτοιος Γέροντας ἦταν ὁ μακαριστός Γέροντάς σας καί Γέροντάς μας καί Γέροντας ὁλόκληρης τῆς Ὀρθοδοξίας καί πολλῶν Μοναστηριῶν καί ἀνθρώπων οἱ ὁποῖοι ἀγαποῦν τόν Θεό. Εἶχε ἀνακαλύψει αὐτήν τήν ἐσωτερική ζωή καί τήν μετέδιδε στούς ἄλλους εἴτε μέ τό λόγο του εἴτε μέ τήν διδασκαλία του εἴτε μέ τήν ἐξομολόγηση τήν ὁποίαν ἔκανε καί τήν ἐπικοινωνία πού εἶχε μέ τούς ἄλλους, εἴτε μέ τήν παρουσία του, καί ἄναβε συνεχῶς λαμπάδες.

Εἶναι, αὐτό πού ἔλεγε ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς γιά τήν ἀποστολική παράδοση καί διαδοχή. Τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς ἄναψε μιά πολύ μεγάλη λαμπάδα στούς ἁγίους Ἀποστόλους καί ἀπό τότε, ὅπως τήν ἡμέρα τοῦ Πάσχα μεταδίδουμε τό φῶς τῆς Ἀναστάσεως ἀπό λαμπάδα σέ λαμπάδα, ἔτσι ἀπό τότε μέσα ἀπό τούς Ἀποστόλους, τούς Πατέρες, τούς Ἐπισκόπους μεταδίδεται ἀπό γενιά σέ γενιά ἡ χάρη τῆς Ἀρχιερωσύνης, καί τῆς Ἱερωσύνης, μεταδίδεται ἡ χάρη τῆς μοναχικῆς πολιτείας, γενικότερα ἡ χαρισματική ζωή τῆς Ἐκκλησίας μας. Αὐτό ἔκανε ὁ μακαριστός Γέροντας.

Καί τό Μοναστήρι αὐτό, ἀλλά καί αὐτή τράπεζα στήν ὁποία βρισκόμαστε τώρα ἔγινε, θά ἔλεγα, ἕνα ὑπερῶο τῆς Πεντηκοστῆς, ἔγινε μιά Ἱερά Μονή μέσα στήν ὁποία μοναχοί προσεύχονταν, μετανοοῦσαν κατ’ ἀρχάς, γιατί ὁ μακαριστός Γέροντας μιλοῦσε πάρα πολύ γιά τήν μετάνοια καί ἡ μετάνοια εἶναι καρπός τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀφοῦ δέν μπορεῖ ὁ σαρκικός ἄνθρωπος νά μετανοήση, ἀλλά μετανοεῖ μόνον ἐκεῖνος πού εἶναι κάτω ἀπό τήν ἐνέργεια τῆς χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ἔτσι τό Μοναστήρι αὐτό ἔγινε ἕνα ὑπερῶο τῆς Πεντηκοστῆς γιά πολλούς μοναχούς, προσκυνητές, Ἐπισκόπους. Ξέρω ὅτι ἔρχονταν πολλοί Ἐπίσκοποι καί ἐξομολογοῦνταν στόν Γέροντα.

Ἐκεῖνο τό ὁποῖο βλέπουμε καί τό ἔβλεπα κι ἐγώ συνεχῶς στόν μακαριστό Γέροντα εἶναι ὅτι εἶχε καταλάβει πάρα πολύ καλά τί θά πῆ νά συνάπτη κανείς προσωπική διαθήκη μέ τόν Θεό καί ὅτι αὐτή ἡ προσωπική διαθήκη πρέπει νά εἶναι διαθήκη αἰώνια. Καθένας ἀπό μᾶς, ἀρχίζει τήν χριστιανική του ζωή μέ τό Βάπτισμα. Ἀργότερα ὅμως μέ τήν μετάνοια ὅταν συνειδητοποιῆ τί ἀκριβῶς εἶναι ἡ ἁμαρτία, καί ὅταν γίνομαστε μοναχοί, τότε συνάπτει μιά προσωπική διαθήκη μέ τόν Θεό.

Ξέρουμε πολύ καλά τόσο ἀπό τήν Παλαιά Διαθήκη ὅσο καί ἀπό τήν Καινή Διαθήκη ὅτι κάθε διαθήκη συνεπάγεται ὁμολογία πίστεως καί ἔκχυση αἵματος. Διότι, ὅταν κατέβηκε ὁ Μωϋσῆς ἀπό τό Ὄρος Σινά καί ἔδωσε τόν Νόμο, τήν Παλαιά Διαθήκη, τότε διέταξε νά σφαγοῦν σφάγια καί πῆρε τό αἷμα καί ράντισε τίς πλάκες τῆς Διαθήκης καί στήν συνέχεια διέταξε νά γίνη γεῦμα. Αὐτό ἀκριβῶς σημαίνει διαθήκη. Διαθήκη σημαίνει νόμος, ραντισμός αἵματος καί στήν συνέχεια γεῦμα.

Αὐτό ἔκανε ὁ Χριστός καί στόν Γολγοθᾶ. Ἔδωσε τόν νόμο Του, τήν διδασκαλία του καί μετά στόν Μυστικό Δεῖπνο εἶπε: «Λάβετε, φάγετε τοῦτό ἐστι τό σῶμά μου», «Πίετε ἐξ αὐτοῦ πάντες τοῦτό ἐστι τό αἷμά μου τό τῆς καινῆς διαθήκης». Αὐτό πού ἔγινε στήν Παλαιά Διαθήκη δηλαδή, πού συνδέεται ὁ νόμος μέ τόν ραντισμό τοῦ αἵματος καί τό γεῦμα, αὐτό γίνεται καί στήν Καινή Διαθήκη. Ἔχουμε προσφορά νόμου, λόγου, στήν συνέχεια ἔκχυση αἵματος, τό αἷμα τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ καί φυσικά ἀκολουθεῖ τό δεῖπνο τῆς θείας Εὐχαριστίας.  

Καθένας ἀπό μᾶς ἔχει συνάψει αὐτήν τήν προσωπική διαθήκη μέ τόν Θεό. Ὅμως αὐτή ἡ διαθήκη θέλει αἷμα, ὄχι μόνο τοῦ Χριστοῦ, ἀλλά  καί τό δικό μας αἷμα. Καί δικό μας αἷμα εἶναι ὁ ἀγώνας, ἡ θυσία, τά δάκρυα, ὁ πόνος καί ὁ,τιδήποτε κάνουμε γιά νά ἐκφράσουμε τήν ἐπιθυμία μας γιά νά θεραπευθοῦμε, νά ἀλλοιωθοῦμε πνευματικά. Καί τό δεῖπνο εἶναι τό Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας. Εἶναι γνωστόν τό πατερικό λόγιο: «δός αἷμα, λάβε πνεῦμα». Ὅσο αἶμα θά δίνουμε γιά τόν Θεό τόσο Ἅγιο Πνεῦμα καί Χάρη θά λαμβάνουμε.

Νομίζω ὅτι στήν περίπτωση τοῦ μακαριστοῦ Γέροντος ἰσχύει αὐτό πού ἔλεγε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «Ἐάν γάρ μυρίους παιδαγωγούς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ’ οὐ πολλούς πατέρας, ἐν γάρ Χριστῷ Ἰησοῦ διά τοῦ εὐαγγελίου ἐγώ ὑμᾶς ἐγέννησα». Εἴχατε ὅλοι σας πολλούς δασκάλους στήν ζωή σας, ἀπό τήν ἄποψη ὅτι διαβάσατε διάφορα βιβλία, δέχεστε προσκυνητές, λαμβάνετε τήν εὐχή διαφόρων συγχρόνων Γερόντων ἤ Ἐπισκόπων, Πρεσβυτέρων, ἀλλά γιά σᾶς ἕνας εἶναι ὁ Πνευματικός Πατέρας πού σᾶς γέννησε. Ὑπάρχουν πολλοί διδάσκαλοι, ἀλλά ὁ μακαριστός Ἡγούμενος Γεώργιος σᾶς γέννησε πνευματικά διά τοῦ Εὐαγγελίου: «Διά τοῦ εὐαγγελίου ἐγώ ὑμᾶς ἐγέννησα». Σᾶς μετέδωσε τήν εὐαγγελική ζωή, τήν πράξη, ὄχι μόνο τήν διδαχή, σᾶς μετέδωσε ὁλόκληρη τήν εὐαγγελική ὕπαρξή του, καί σᾶς γέννησε κατά Χριστόν.

Πολλές φορές θά μποροῦσε καί ἐκεῖνος, να ἐπαναλάμβανη αὐτό πού ἔλεγε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος: «τεκνία μου οὕς πάλιν ὠδίνω ἄχρις οὗ Χριστός μορφωθῇ ἐν ὑμῖν». Πόνεσε πάρα πολύ ὁ ἀείμνηστος Γέροντας γιά νά σᾶς ἀναγεννήση, ἀλλά νομίζω τώρα χαίρεται ἀπό τούς οὐρανούς, διότι βλέπει τήν ἀδελφότητα νά εἶναι ἑνωμένη καί ἀγαπημένη.

Ἐμένα μέ συνετάραξαν οἱ λόγοι πού διάβασα στό περιοδικό σας, πού σᾶς εἶπε πρίν τήν ἐκλογή τοῦ νέου Ἡγουμένου καί ἐν ὄψει τῆς ἀναχωρήσεώς του ἀπό τόν κόσμον αὐτόν ὅτι θά ἤθελε τό Μοναστήρι αὐτό νά εἶναι ἑνωμένο καί ὅτι σέ ὅλη του τήν ζωή προσπάθησε νά κρατήση αὐτήν τήν ἑνότητα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς καί τήν ἀγάπη μεταξύ σας. Καί σᾶς εἶπε ὅτι δέν θά ἤθελε νά ὑπάρξουν διασπάσεις, ἀλλά νά ὑπάρχη ἑνότητα κάτω ἀπό τόν νέο Ἡγούμενο, ὁ ὁποῖος θά ἐκλεγῆ.

Παρατηρῶ δέ μέ πολύ μεγάλη συγκίνηση ὅτι κρατᾶτε αὐτόν τόν τελευταῖο λόγο τοῦ Γέροντά σας καί ἐκλέξατε νέο διάδοχο, νέο Πνευματικό Πατέρα, νέον Ἡγούμενο, τόν ὁποῖον ἀγαπᾶτε καί σέβεστε, καί ἐκεῖνος σᾶς ἀγαπᾶ καί σᾶς σέβεται. Στό Μοναστήρι αὐτό ἐξελέγη ἕνας νέος Ἡγούμενος, διάδοχος τοῦ μεγάλου ἐκείνου Γέροντος, μέσα ἀπό τά σπλάγχνα αὐτῆς τῆς ἀδελφότητος, πού ἔχει τό ἴδιο πνεῦμα, τήν ἴδια παράδοση, καί νομίζω ὅτι τό Μοναστήρι αὐτό τώρα περισσότερο θά προοδεύση.

Πολλές φορές ὅταν ἕνα ἀγαπητό μας πρόσωπο φεύγη ἀπό τόν κόσμον αὐτόν, αἰσθανόμαστε ὡς ὀρφανοί. Ἐγώ νά σᾶς πῶ τό δικό μου παράδειγμα. Ζοῦσα μέ ἕναν ἅγιο Ἐπίσκοπο, τόν Μητροπολίτη Ἐδέσσης Καλλίνικο, ὁ ὁποῖος ἦταν γνωστός σέ ὅλους σας, σέ πολλούς ἀπό σᾶς μᾶλλον, μέ τόν ὁποῖον ἔζησα δεκαπέντε (15) χρόνια μέσα στήν Ἱερά Μητρόπολη καί ἤμουν τό κατ’ ἐξοχήν πνευματικό του παιδί. Βεβαίως, καί ὁ Μητροπολίτης, νῦν διάδοχός του Ἐδέσσης Ἰωήλ, ἦταν πνευματικό του παιδί καί συνεργάτης του, ἀλλά δέν ἔμενε στήν Μητρόπολη, ἐκεῖνος εἶχε Πνευματικό Πατέρα, μέ τήν στενή ἔννοια τοῦ ὅρου, τόν ἀείμνηστο π. Ἐπιφάνιο Θεοδωρόπουλο, ἀλλά ἀγαποῦσε τόν Καλλίνικο καί ἐκεῖνος τόν ἀγαποῦσε, ἀφοῦ τόν χειροτόνησε καί διάκονο καί Πρεσβύτερο. Ὅμως ἐγώ ἔμενα στήν Μητρόπολη μαζί του, εἶδα τήν ζωή του, τήν ἀγγελική του πολιτεία, ἦταν ἕνας ἀσκητής Ἐπίσκοπος.

Ὅταν ἦρθε ἡ ὥρα νά φύγη ἀπό τόν κόσμον αὐτόν, ἑτοιμάσθηκα, εἶναι ἀλήθεια, μέ τήν ἀσθένειά του περίπου ἑπτά (7) μῆνες, ἀλλά ὅταν ἐκοιμήθη καί ἔγινε ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία, αἰσθάνθηκα ὅτι ἔμεινα τελείως μόνος μου. Ἄν ὑπάρχει μιά ἀδελφότητα, ὑπάρχουν οἱ ἄλλοι ἀδελφοί καί συνεχίζουν τόν δρόμο τους. Ἐγώ ἤμουν τελείως μόνος μου. Καί εἶπα: «Θεέ μου, τώρα τί θά κανω χωρίς Γέροντα στήν ζωή μου;». Καί αὐτό περίπου κράτησε τρεῖς (3) ὧρες, τήν ἑπόμενη ἡμέρα τῆς κηδείας του, αἰσθάνθηκα σάν νά ἤμουν μέσα σέ ἕνα σκοτάδι. Ἀμέσως ὅμως μετά εἶπα: «Ἐκοιμήθη ὁ Γέροντάς μου, μέ ἀγαποῦσε, τόν ἀγαποῦσα, τώρα εἶναι στούς οὐρανούς καί ἐφόσον εἶναι στούς οὐρανούς θά μέ προστατεύη καί θά μέ εὐλογῆ». Καί ἀμέσως πῆρα μπροστά καί ἀπό τότε αἰσθάνομαι περισσότερο τήν εὐλογία του παρά ὅσο ζοῦσε. Γενικῶς πέρασα πάρα πολλές δυσκολίες μετέπειτα στήν ζωή μου, ἀλλά εἶχα καί ἔχω πάντοτε κοντά μου τόν ἀείμνηστο Γέροντά μου.

Τό ἔλεγα καί δέν μέ πίστευαν οἱ ἄνθρωποι ὅτι «ἐγώ αἰσθάνομαι τήν παρουσία τοῦ Γέροντός μου τώρα καί τήν εὐλογία του περισσότερο ἀπό ὅσο ὅταν ζοῦσε». Ἄλλωστε ἔχω καί ἁγιογραφική τεκμηρίωση. Οἱ Μαθητές εἶχαν τρία χρόνια κοντά τους τόν Χριστό, τόν ἀγαποῦσαν, τόν σέβονταν, πικράθηκαν ὅταν ἔβλεπαν ὅτι ὁ Χριστός θά σταυρωθῆ, ἀλλά Ἐκεῖνος τούς εἶπε: «Οὐκ ἀφήσω ὑμᾶς ὀρφανούς, ἀλλά ἔρχομαι πρός ὑμᾶς». Καί ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς οἱ Μαθητές  ἑνώθηκαν μέ τόν Χριστό καί ἔγιναν μέλη τοῦ Σώματος Του.

Μέχρι τήν Πεντικοστή τό σῶμα τοῦ Χριστοῦ ἦταν ἔξω ἀπό αὐτούς, ἐνῶ ἡ Χάρη πού τούς ἔδινε ἦταν ἔσωθεν, ἀλλά τήν ἡμέρα τῆς Πεντηκοστῆς  ἑνώθηκαν καί μέ τό ἀναστημένο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἔγιναν μέλη τοῦ Σώματος τοῦ Χριστοῦ καί δέν αἰσθάνθηκαν ποτέ ὀρφανοί. Ἐμεῖς δέν πιστεύουμε ὅτι ὑπάρχει μιά ἀόρατη Ἐκκλησία τήν ὁποία δέν βλέπουμε καί μιά ὁρατή Ἐκκλησία τήν ὁποία βλέπουμε, ὅπως λένε οἱ Προτεστάντες, ἀλλά πιστεύουμε ὅτι μία εἶναι ἡ Ἐκκλησία, ἔχει βέβαια τήν ἀόρατη ὄψη της καί τήν ὁρατή, ἀλλά μία εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Εἶναι Ἐκκλησία ἀγγέλων καί ἀνθρώπων, ζώντων καί κεκοιμημένων καί ἑπομένως ἀκούγεται μέσα στήν Ἐκκλησία ἕνα παναρμόνιο ἆσμα.

Νομίζω ὅτι ὁ Γέροντάς σας θά εἶναι πολύ πιό κοντά σας ἀπό ὅ,τι ἦταν ὅσο ζοῦσε, ἀρκεῖ νά ἔχουμε ἐμεῖς τήν διάθεση καί νά παραμείνουμε σέ ἐκεῖνα τά ὁποῖα ἐκεῖνος μᾶς δίδασκε καί νά ζοῦμε σύμφωνα μέ τό ἅγιο παράδειγμά του καί τήν ἁγία του ζωή. Καί ἐάν ἔχουμε αὐτήν τήν ἐπικοινωνία ἐμεῖς διά τῆς ἐφαρμογῆς τῶν λόγων του, τότε καί ἐκεῖνος ποτέ δέν θά λείψη καί θά προσεύχεται καί θά παρακαλῆ γιά ὅλους μας.

Θέλω νά σᾶς εὐχαριστήσω γιά τήν φιλοξενία τήν ὁποία μοῦ παρείχατε ἀπό χθές μέχρι σήμερα, ἀβραμιαία φιλοξενία. Θέλω νά σᾶς εὐχαριστήσω γιά τήν θεία Λειτουργία τήν ὁποίαν ἐπιτελέσαμε σήμερα καί θά ἤθελα νά εὐχηθῶ νά ἔχετε, καί ὅπως ἔχετε, δέν χρειάζεται νά τό εὐχηθῶ, νά παραμείνετε σέ αὐτά τά ὁποῖα ἀκούσατε ἀπό μακαριστό Γέροντά σας.

Ἐδῶ σέ αὐτήν τήν τράπεζα ἀκούστηκε μεγάλη, ὑψηλή θεολογία. Λίγα Μοναστήρια στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχουν τήν εὐλογία νά ἀκοῦνε λόγο θεολογικό. Στήν Ἱερά αὐτή Μονή ἀκούστηκε ὑψηλός λόγος θεολογικός. Σέ κάθε σύναξη, σέ κάθε ὁμιλία, σέ κάθε πανήγυρη, πέρα ἀπό τίς ἀναγνώσεις τῶν ἁγίων Πατέρων, ἀκούσατε θεολογία ὑψηλή ὄχι ἀπό ἀπόψεως διανοητικῆς, ἀλλά ἀπό ἀπόψεως χαρισματικῆς, γιατί ὁ μακαριστός Γέροντας εἶχε μεγάλο χάρισμα μέ πάρα πολύ ὡραῖο τρόπο νά παρουσιάζη τήν βιωματική ἐμπειρία τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

Παρακαλῶ νά εὔχεσθε καί γιά μένα καί γιά μᾶς τούς Ἐπισκόπους νά εἴμαστε ἐμεῖς ὅπως μᾶς θέλει ὁ Θεός, μέσα στήν παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας, ὥστε νά δοξάζεται τό ὄνομα τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ.
Ὁ Θεός νά εἶναι πάντοτε μαζί μας!