Γεγονός καὶ Σχόλιο: Εὐρωπαῖοι καί Ἕλληνες

Γίνεται μεγάλη συζήτηση γιά τήν σχέση μεταξύ τῶν Εὐρωπαίων καί τῶν Ἑλλήνων. Δέν ἐννοῶ τήν συζήτηση γιά τά οἰκονομικά ζητήματα, ἀλλά γιά τήν σχέση τῶν Ἑλλήνων μέ τούς Εὐρωπαίους στόν πολιτισμό καί τόν κοινωνισμό.

Στόν προφορικό λόγο χρησιμοποιοῦμε τήν ἔκφραση «οἱ Εὐρωπαῖοι μᾶς πιέζουν» ἤ θά «πάω στήν Εὐρώπη» κλπ. καί ἀμέσως δεχόμαστε τήν ἀπάντηση: «Καί ἐμεῖς εἴμαστε Εὐρωπαῖοι», ἐπειδή ἀνήκουμε στόν ἴδιο κοινωνικό, πολιτιστικό καί οἰκονομικό σχηματισμό.

Ἄλλοτε, καί πάλι στόν προφορικό καί γραπτό λόγο, χρησιμοποιοῦμε τήν ἔκφραση ὅτι «ἀνήκουμε στήν Εὐρώπη», γιατί ὁ εὐρωπαϊκός πολιτισμός εἶναι ἑλληνικός πολιτισμός ἤ ἄλλοτε λέμε ὅτι «εἴμαστε ἀνατολίτες».

Στήν πραγματικότητα, ἐμεῖς ὡς Ἕλληνες εἴμαστε διφυής λαός, ἀφοῦ ἔχουμε στόν σύγχρονο πολιτιστικό καί κοινωνικό τομέα στοιχεῖα τόσο ἀπό τήν Εὐρώπη ὅσο καί ἀπό τήν Ἀνατολή. Γιά τήν ἀκρίβεια δέν εἴμαστε οὔτε Εὐρωπαῖοι οὔτε Ἀνατολίτες. Ὁ εὐρωπαϊκός πολιτισμός ἔχει διαμορφωθῆ ἀπό τόν σχολαστικισμό, τήν ἀναγέννηση, τήν μεταρρύθμιση, τόν διαφωτισμό, τόν ρομαντισμό κλπ., ὅλα αὐτά τά ἀνθρωποκεντρικά-οὑμανιστικά ρεύματα πού διαφέρουν σαφῶς ἀπό τό ἑλληνορθόδοξο πρότυπο. Ἐπίσης, αὐτό πού ὀνομάζεται ἀνατολικός πολιτισμός, κυριαρχεῖται ἀπό τήν ἰνδουϊστική-βουδιστική φιλοσοφία καί τόν μουσουλμανισμό. Ἔτσι, ἐμεῖς δέν ἔχουμε οὔτε τά ἀκραῖα στοιχεῖα τοῦ δυτικοῦ πολιτισμοῦ, οὔτε τά ἀκραῖα στοιχεῖα τοῦ ἀνατολικοῦ πολιτισμοῦ.

Οἱ Εὐρωπαῖοι καυχῶνται γιά τόν πολιτισμό πού προσέλαβαν ἀπό τήν ἀρχαία Ἑλλάδα. Πράγματι, ὁ σχολαστικισμός διαμορφώθηκε κυρίως ἀπό τόν πλατωνισμό-νεοπλατωνισμό καί ἐν μέρει τόν ἀριστοτελισμό. Τό ἴδιο βλέπουμε στήν ἀναγέννηση, ἐνῶ ὁ διαφωτισμός καί ἄλλα μετέπειτα φιλοσοφικά ρεύματα ἔχουν ἐπηρεασθῆ ἀπό τήν προσωκρατική φιλοσοφία. Οἱ ἀνατολικοί λαοί ἔχουν ἐπηρεασθῆ ἀπό αἱρετικές ἀποκλίσεις τοῦ Χριστιανισμοῦ, ὅπως τόν νεστοριανισμό, τόν μονοφυσιτισμό καί βάσει αὐτῶν διαμορφώθηκε ὁ ἀνθρωποκεντρισμός τῶν θρησκειῶν πού ἀπαντῶνται στόν ἀνατολικό χῶρο.

Ἄν σκεφθοῦμε ὅτι ὅλα αὐτά τά φιλοσοφικά καί θεολογικά ρεύματα πού παρατηροῦνται στόν εὐρωπαϊκό χῶρο ἔχουν πολιτικές σκοπιμότητες πού συνδέονται μέ τόν Φράγκο ἡγεμόνα Καρλομάγνο, πού ἦταν πολέμιος τῆς Ρωμηοσύνης, τότε καταλαβαίνουμε καί τήν πολιτική διαφορά.

Ἑπομένως, οἱ σύγχρονοι Ἕλληνες ἀνήκουμε στόν εὐρωπαϊκό σχηματισμό, ἀλλά εἴμαστε διφυής λαός, μέ ἄλλη κουλτούρα καί πολιτισμό, μέ ἄλλη στάση ζωῆς ὡς πρός τόν Θεό, τόν ἄνθρωπο καί τόν πολιτισμό καί γι’ αὐτό πάντοτε θά εἴμαστε σέ συγκρουσιακή νοοτροπία μέ τούς Εὐρωπαίους, μᾶλλον οἱ λεγόμενοι Εὐρωπαῖοι θά ἔχουν συγκρουσιακές τάσεις μαζί μας.

Τό θέμα αὐτό ἔχει καί τόν οἰκονομικό παράγοντα πού δέν ἔθιξα στό σημείωμα αὐτό. Πάντως, δέν εἴμαστε οὔτε Εὐρωπαῖοι οὔτε Ἀνατολίτες, ἀλλά Ρωμηοί.

Ν.Ι.