Κύριο Θέμα: Ἡ Μακεδονία μας

Τό νέο ἡμερολόγιο τσέπης τῆς Μητροπόλεώς μας

Τό φετινό Ἡμερολόγιο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας τό ἀφιερώνουμε στήν Μακεδονία μας, πού εἶναι ἀναπόσπαστο τμῆμα τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπικράτειας, μέ τήν σημαντική προσφορά της στόν πολιτισμό καί στήν παγκόσμια οἰκουμενικότητα.

Γνωρίζουμε ὅτι οἱ διάφοροι συσχετισμοί δυνάμεων ὁδήγησαν τά πράγματα ὥστε ὁ ἑνιαῖος χῶρος τῆς Μακεδονίας, πού εἶχε ἑνιαία παράδοση καί πολιτισμό, νά διαμοιρασθῆ καί μερικά τμήματά της νά ἀλλοτριωθοῦν πολιτιστικά. Ὅμως, ὁ βασικός πολιτισμός παραμένει στήν ἱστορία μέ τίς μνῆμες καί τά μνημεῖα, μέ τίς παραδόσεις καί τίς ἀξίες. Ὅταν, γιά παράδειγμα, ἐπισκεφθῆ κανείς ὅλες τίς χῶρες τῶν Βαλκανίων θά συναντήση ἁγιογραφίες μέ ἑλληνικές ἐπιγραφές καί ἑλληνικά γράμματα, μέ τόν ἑνιαῖο πολιτισμό στήν ναοδομία καί τήν ἁγιογραφία. Αὐτά κανείς δέν μπορεῖ νά τά ἀμφισβητήση.

Μέ τίς διαφοροποιήσεις πού ἔγιναν ἀπό τόν 19ο αἰώνα, μέ τήν ἐπέμβαση τῶν ξένων Δυνάμεων γιά τήν δημιουργία νέων Ἐθνικῶν Κρατῶν, ὥστε σαφέστατα νά ἀποφευχθῆ ἡ ἐπανίδρυση τῆς Χριστιανικῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκατορίας, ἔγιναν προσπάθειες ἐθνικῶν ἀλλοτριώσεων. Ἔτσι, ρωμαίϊκοι πληθυσμοί πού ἤκμαζαν στήν περιοχή τῶν σημερινῶν Σκοπίων εἴτε ἀποεκπολιτίσθηκαν, εἴτε ἀφομοιώθηκαν, εἴτε ἀνανοηματοδοτήθηκαν. Αὐτό εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα νά δημιουργηθοῦν τεχνητές γλῶσσες καί ἐθνικές ταυτότητες, μέ σαφῶς ἐπεκτατικές σκοπιμότητες.

Τά ὅρια τοῦ σημερινοῦ Κράτους ἀπαρτίσθηκαν μέ αἷμα καί ὄχι μέ δωρεές. Κανείς δέν μᾶς χάρισε τίποτε, ἀλλά ὅλα κερδήθηκαν μέ θυσίες, θανάτους, ἀπαγχονισμούς, δηλαδή μέ ποταμούς αἱμάτων. Ὅμως, παρά τό ὅτι καθορίσθηκαν τά ὅρια τοῦ Ἑλληνικοῦ Κράτους, ἐν τούτοις τό Ἔθνος εἶναι εὐρύτερο, μέ τήν γλώσσα, τόν πολιτισμό, τήν Ὀρθοδοξία, τήν παιδεία, τά ἤθη καί τά ἔθιμα, τίς παραδόσεις.

Πρόσφατα, ἡ Ἱερά Μητρόπολη Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας ἐξέδωσε ἕνα σημαντικό βιβλίο πού γράφηκε ἀπό τήν Θεοδώρα Παλαμηδᾶ-Εὐθυμιάδου καί τόν Δημήτριο Εὐθυμιάδη, ὅπου δημοσιεύεται ἡ ἀλληλογραφία τοῦ Μητροπολίτη Στεφάνου Δανιηλίδη πρός τόν Οἰκουμενικό Πατριάρχη Ἰωακείμ Γ΄, μέ διάφορα σχόλια. Ὁ μακαριστός Ἱεράρχης ἦταν Μητροπολίτης Βοδενῶν-Ἐδέσσης (1904-1910) καί Πελαγονείας, (1910-1912), τῆς ὁποίας ἕδρα ἦταν τό Μοναστήρι, πού τώρα βρίσκεται στήν περιοχή τῶν Σκοπίων.

Στό ἐξαιρετικό αὐτό βιβλίο γίνεται λόγος γιά τόν ἀγώνα τοῦ Μητροπολίτου Στεφάνου τόσο στήν Μητρόπολη Βοδενῶν-Ἐδέσσης, ὅσο καί στήν Μητρόπολη Πελαγονείας ἐναντίον τῆς Βουλγαρικῆς Ἐξαρχίας καί τοῦ Πανσλαβισμοῦ, πού διεκδικοῦσαν ἀνιστόρητα τήν Μακεδονία, καί αὐτό τό ἔκαναν μέ ἀπειλές, ἐκβιασμούς, φόνους καί ἄλλους τρόπους. Τά στοιχεῖα τά ὁποῖα περιέχονται στό βιβλίο αὐτό εἶναι ἀξιοπρόσεκτα, τόσο γιά τήν προσπάθεια πολλῶν νά ἀλλοιώσουν τόν πληθυσμό καί τό φρόνημα τῶν Μακεδόνων, ὅσο καί γιά τόν ἀγώνα μέχρι αὐτοθυσίας τοῦ Μητροπολίτου Στεφάνου, ἀλλά καί ὅλων τῶν ἄλλων Μητροπολιτῶν πού ποίμαιναν τήν Μακεδονία. Τήν ἐποχή ἐκείνη στό Μοναστήρι ὑπῆρχε Γενικό Προξενεῖο τῆς Ἑλλάδος, ὅπου ὑπηρετοῦσε ὁ Ἴων Δραγούμης.

Ὅποιος διαβάζει αὐτό τό βιβλίο ἀποκτᾶ γνώση τῆς ὑπάρξεως, στίς περιοχές αὐτές πού σήμερα ὑπάγονται στά Σκόπια, πολλῶν Ρωμηῶν πού ἦταν συνδεδεμένοι μέ τήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία καί τήν ἑλληνική παράδοση. Τό ἴδιο γινόταν καί στήν Γευγελῆ, πού τότε ὑπαγόταν στήν Ἱερά Μητρόπολη Βοδενῶν-Ἐδέσσης, τήν ὁποία ἐπισκεπτόταν ὁ Στέφανος, ἀλλά καί τίς ποικίλες προπαγάνδες καί πιέσεις πού δέχονταν οἱ Ὀρθόδοξοι Ἕλληνες Ρωμηοί.

Μέ τήν εὐκαιρία αὐτή ὁ ἱστοριοδίφης Ἀναστάσιος Φιλιππίδης μοῦ ἔστειλε πρωτοσέλιδο δημοσίευμα στήν Ἐφημερίδα Μακεδονία (τῆς 6ης Σεπτεμβρίου 2013), πού ἀναφέρεται στήν ἐπίσκεψη τοῦ Μητροπολίτου Βοδενῶν (Ἐδέσσης) Κωνστάντιου στήν Γευγελῆ, πού ὑπαγόταν στήν Μητρόπολη Ἐδέσσης.

Ἡ Γευγελῆ ἀρχές τοῦ 20οῦ αἰῶνος κατοικεῖτο κατά πλειοψηφία 43-52% ἀπό Πατριαρχικούς, δηλαδή Ὀρθοδόξους Ρωμηούς καί μικρότερο ποσοστό 30-40% ἀπό ἐξαρχικούς Βουλγάρους. Δέν ἀναφέρεται ἐκεῖ παρουσία Σέρβων. Τό Τσουφλίδιο Ἑλληνικό Σχολεῖο εἶχε πληθώρα παιδιῶν.

Ὁ Μητροπολίτης Κωνστάντιος πῆγε στήν Γευγελῆ τήν Κυριακή, ἀρχές Σεπτεμβρίου 1913, γιά νά ἐπισκεφθῆ τό ποίμνιό του, πού τό ἔκανε ἀπαρέγκλιτα τοὐλάχιστον μιά φορά τόν χρόνο. Εἶδε τίς Κοινοτικές ἀντιπροσωπεῖες, συσκέφθηκε μέ τούς ἁρμοδίους γιά τά Σχολεῖα καί ἄλλα θέματα. Τήν ἑπόμενη ἡμέρα, Δευτέρα, ἄνοιξαν τά Ἑλληνικά Σχολεῖα, ὁ Μητροπολίτης ἐπισκέφθηκε τίς Σερβικές ἀρχές. Ὅμως, παρά τίς φιλοφρονήσεις τῶν Σέρβων ἀξιωματούχων, τήν Τρίτη ὁ Μητροπολίτης διατάχθηκε νά ἀναχωρήση ἀπό τήν Γευγελῆ, γιατί σέ ἀντίθετη περίπτωση θά γινόταν ἀπαγωγή διά τῆς βίας. Ὕστερα ἀπό αὐτήν τήν ἀπειλή ὁ Μητροπολίτης ἀπεχώρησε.

Ἡ συνέχεια τῆς ἱστορίας αὐτῆς ἐξιστορεῖται στήν πρωτοσέλιδη ἀνταπόκριση τῆς Ἐφημερίδος «Ἀκρόπολις» ἀπό τήν Γευγελῆ (9ης Σεπτεμβρίου 1913) σύμφωνα μέ τήν ὁποία μετά τήν ἀναχώρηση τοῦ Μητροπολίτου Κωνστάντιου οἱ Σερβικές Ἀρχές ἔκλεισαν τούς Ναούς τῆς Ἁγίας Τριάδος καί τῆς Ἀναλήψεως, πῆραν τά κλειδιά, συγχρόνως ἔκλεισαν δύο Ἑλληνικά Σχολεῖα καί ἀπαγόρευσαν τήν ἔναρξη τῶν μαθημάτων.

Ἀνέφερα αὐτά τά περιστατικά, διότι φαίνεται καθαρά ὅτι στό Μοναστήρι καί τήν Γευγελῆ ὑπῆρχε Ἑλληνικός πληθυσμός, Κοινότητες, Σχολεῖα.

Ὅταν μελετήση κανείς προσεκτικά καί σέ βάθος τό θέμα τῆς Μακεδονίας ἀπό πολιτιστικῆς παράδοσης καί ρωμαίϊκης συνείδησης, τότε θά καταλάβη τόν ρόλο τῆς Διεθνοῦς Διπλωματίας σέ βάρος τῆς Χριστιανικῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας. Συγχρόνως, θά καταλάβη καί τούς ἀγῶνες, τίς θυσίες, στίς ὁποῖες ὑπεβλήθησαν οἱ Ὀρθόδοξοι Ρωμηοί, καί τό αἷμα πού χύθηκε γιά τήν διαφύλαξη τῆς πίστης στόν Χριστό, τήν μεγάλη προσφορά τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καί τίς ὀρθόδοξες Ρωμαίϊκες παραδόσεις. Καί ὕστερα ἀπό αὐτά στενοχωριέται γιατί παραδόθηκε στούς Σκοπιανούς ἡ λεγόμενη ψευδεπίγραφη «Μακεδονική Ἐθνότητα» καί ἡ ἀνύπαρκτη «Μακεδονική γλώσσα».

Ὅταν ἀπελπιζόμαστε ἀπό τούς ἀνθρώπους, ἐλπίζουμε στήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ.

† Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεος