Ὁ ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης αὐτοβιογραφούμενος
Νέο βιβλίο τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου
Πρόλογος τοῦ συγγραφέως
Ὁ ἅγιος Παΐσιος ἔγινε γνωστός στούς πολλούς ἀπό ἐκείνους πού τόν ἐπισκέπτονταν καί ὠφελοῦνταν ἀπό αὐτόν. Ὁ λόγος του ἦταν ἄμεσος, ἁπλός, διεισδυτικός, ἀλλά καί ἀποκαλυπτικός. Δέν εἶχε ρητορικό χάρισμα, δέν εἶχε ἐπιστημονικές γνώσεις, ἀλλά ὁ λόγος του ἦταν ἀπόρροια τῆς μεγάλης ἀσκήσεώς του, τῆς πνευματικῆς ἐμπειρίας του, ἀλλά καί τῆς φωτίσεως ἀπό τόν Θεό, ἦταν λόγος προφητικός. Συγχρόνως, ὁ ἴδιος ἦταν ἐξαιρετικά εὐφυής. Ἔτσι, ὁ λόγος του δημιουργοῦσε ἐπαναστάσεις στίς καρδιές τῶν συνομιλητῶν του, καί αὐτοί μετέδιδαν αὐτήν τήν ἔκπληξη πού αἰσθάνονταν στούς ἄλλους.
Προκειμένου ὁ ἅγιος Παΐσιος νά βοηθήση τούς συνομιλητές του, ἀνάλογα μέ τήν διάθεσή τους, τούς ἀποκάλυπτε καί μερικά στοιχεῖα ἀπό τήν ζωή του καί τήν πείρα του. Ἔτσι, ἔκοβε «τήν καρδιά του κομμάτια», ὅπως ἔλεγε, καί τήν σκορποῦσε σέ ὅλους, ἰδίως σέ αὐτούς πού εἶχαν περισσότερη ἀνάγκη.
Ὅσοι ὠφελοῦντο κατά καιρούς ἀπό τόν λόγο του ἔγραφαν διάφορα κείμενα, ἐκθέτοντας τά ὅσα ἄκουσαν ἀπό τό εὐλογημένο στόμα του καί ἔτσι ἔχουν γραφῆ πολλά βιβλία στά ὁποῖα περιλαμβάνονται στοιχεῖα ἀπό τήν ζωή του καί τήν διδασκαλία του.
Ἀπό ὅλα ὅσα ἔχουν γραφῆ γιά τόν ἅγιο Παΐσιο, νομίζω, χωρίς νά ἀδικῶ ἄλλους, περισσότερο ἀξιόπιστα εἶναι ὅσα γράφηκαν ἀπό τά πνευματικά του παιδιά, πού ἦταν πλησιέστερα πρός αὐτόν. Ἀπό αὐτά ξεχωρίζω τό βιβλίο τοῦ Ἱερομονάχου Ἰσαάκ καί τῆς Συνοδείας του, μέ τίτλο Βίος Γέροντος Παϊσίου τοῦ ἁγιορείτου, τό βιβλίο τῶν μοναχῶν τοῦ Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου «Εὐαγγελιστής Ἰωάννης ὁ Θεολόγος», μέ τίτλο Ὁ ἅγιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης καί τό βιβλίο τοῦ Ἱερομονάχου Παϊσίου, μέ τίτλο Ἅ ἑωράκαμεν καί ἀκηκόαμεν καί ὑπότιτλο Οἱ ἀναμνήσεις μου ἀπό τόν ἅγιο Παΐσιο.
Τά τρία αὐτά βιβλία παρουσιάζουν πολύ ἐκφραστικά τόν βίο καί τήν πολιτεία τοῦ εὐλογημένου ἁγιορείτου π. Παϊσίου, τό ἕνα γράφηκε πρίν τήν ἁγιοκατάταξή του καί τά ἄλλα δύο μετά ἀπό αὐτήν. Τό κάθε ἕνα ἀπό τά βιβλία αὐτά ἔχει τά χαρίσματά του, δηλαδή ἔχουν κοινά γνωρίσματα-σημεῖα καί ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά. Τό βιβλίο, πού ἐξέδωσε τό Ἡσυχαστήριο τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Σουρωτῆς, εἶναι περισσότερο βιογραφικό, μέ ὡραῖο ρέοντα λόγο, τό βιβλίο τοῦ μακαριστοῦ π. Ἰσαάκ καί τῆς Συνοδείας του, πέρα ἀπό τόν «κατά πλάτος βίον» του στό πρῶτο μέρος, παρουσιάζει καί τά «βιογραφικά σέ θεματικές ἑνότητες» στό δεύτερο μέρος καί τό βιβλίο τοῦ Ἱερομονάχου π. Παϊσίου περιέχει πολλά αὐθεντικά, προσωπικά στοιχεῖα.
Σκέφθηκα, ὅμως, νά παραθέσω μερικά περιστατικά τοῦ βίου καί τῆς πολιτείας του, ὅπως ὁ ἴδιος τά διηγεῖται. Ὅπως εἶναι γνωστόν ἡ λέξη βίος ἀναφέρεται στήν σχέση τοῦ ἁγίου μέ τόν Θεό, καί ἡ λέξη πολιτεία ἀναφέρεται στήν σχέση τοῦ ἁγίου μέ τούς ἀνθρώπους.
Γνωρίζω ὅτι ὑπάρχουν βιβλία καί κείμενα στά ὁποῖα φέρεται ὁ π. Παΐσιος νά δίνη πολλά αὐτοβιογραφικά στοιχεῖα. Προτίμησα, ὅμως, νά ἀντλήσω τούς λόγους του ἀπό τά βιβλία πού ἐξέδωσε τό Ἡσυχαστήριο τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου Σουρωτῆς καί, νομίζω, διασώζουν τήν αὐθεντικότερη μορφή τοῦ λόγου τοῦ ἁγίου Παϊσίου.
Πρόκειται γιά συζητήσεις πού ἔκανε ὁ εὐλογημένος Γέροντας μέ τίς μοναχές τοῦ Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου καί ἐκδόθηκαν μέχρι τώρα σέ ἕξι τόμους, μέ τίτλους: Μέ πόνο καί ἀγάπη γιά τόν σύγχρονο ἄνθρωπο, Πνευματική ἀφύπνιση, Πνευματικός ἀγώνας, Οἰκογενειακή ζωή, Πάθη καί ἀρετές, Περί προσευχῆς.
Στίς συζητήσεις αὐτές ὁ ἅγιος Παΐσιος ἀπαντοῦσε μέ ὡραῖο τρόπο στίς ἐρωτήσεις πού τοῦ ὑπέβαλαν γιά διά¬φορα θέματα, καί μερικές φορές ἐπιβεβαίωνε τόν λόγο του καί τεκμηρίωνε τίς ἀπόψεις του μέ ἐμπειρίες ἀπό τήν ζωή του. Αὐτός εἶναι ὁ τρόπος μέ τόν ὁποῖο ὁμιλεῖ ἕνας πεπειραμένος Γέροντας, ἕνας ἐμπειρικός θεολόγος. Αὐτός παραδίδει τήν διδασκαλία του, πού εἶναι ἀπόσταγμα τῆς ζωῆς του, στά πνευματικά του παιδιά, ὄχι γιά προβολή, ἀλλά γιά νά τούς δώση ζωντανό λόγο καί νά τούς ἀναγεννήση, καί συγχρόνως νά τούς στηρίξη στήν πνευματική τους ζωή.
Ἑπομένως, διάβασα τά ἕξι αὐτά βιβλία, ἀπέσπασα τά αὐτοβιογραφικά τους στοιχεῖα, τά ἔβαλα σέ μιά σειρά καί θά τά παραθέσω στήν συνέχεια, κατά ἑνότητες. Εἶναι ὁ γνήσιος καί αὐθεντικός λόγος τοῦ μακαριστοῦ Γέροντα.
Βέβαια, αὐτά τά αὐτοβιογραφικά στοιχεῖα δέν ἐξαντλοῦν ὅλον τόν βίο καί τήν πολιτεία τοῦ ἁγίου Παϊσίου, πράγμα πού μπορεῖ νά βρῆ κανείς στά τρία προαναφερθέντα βιογραφικά βιβλία, ἀλλά θά δώσουν μιά καθαρή εἰκόνα τοῦ βίου καί τῆς πολιτείας του.
Θά χωρισθοῦν σέ ἕξι ἑνότητες, ἤτοι τήν ζωή του στήν Κόνιτσα, τήν στρατιωτική του θητεία στήν Ναυπακτία, τούς τόπους στούς ὁποίους ἀσκήθηκε ὡς μοναχός καί ἐρημίτης, τίς ἐμπειρίες ἀπό τήν ἀσκητική καί ἡσυχαστική του ζωή, τά διάφορα περιστατικά ἀπό τήν ἐπικοινωνία του μέ τούς ἀνθρώπους καί τά περί τῆς ἀσθενείας του.
Σκοπός τοῦ κειμένου αὐτοῦ εἶναι νά ἀκουσθῆ ὁ αὐθεντικός αὐτοβιογραφικός λόγος τοῦ ἁγίου Παϊσίου.
Εὐχαριστῶ θερμῶς τήν Ἡγουμένη τοῦ Ἡσυχαστηρίου τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου τῆς Σουρωτῆς Γερόντισσα Φιλοθέη, ἡ ὁποία μοῦ ἔδωσε τήν ἄδεια νά χρησιμοποιήσω τά ἀποσπάσματα ἀπό τά βιβλία πού ἐξέδωσε τό Ἡσυχαστήριο.
Τα βιβλία σημειώνονται μέ τήν ἔνδειξη τοῦ Τόμου (Α', Β', κλπ) καί τήν σελίδα. Ζητῶ τίς πρεσβεῖες τοῦ ἁγίου Παϊσίου τοῦ ἁγιορείτου.
Ἔγραφα στό Ἐπισκοπεῖο τῆς Ναυπάκτου,
τήν 12η Ἰουλίου 2018, μνήμη τοῦ ὁσίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου.
† Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου Ἱερόθεος
* * *
Περιεχόμενα
Πρόλογος
1. Ἡ παιδική του ζωή στήν Κόνιτσα
2. Ἡ στρατιωτική του θητεία στήν ἐπαρχία τῆς Ναυπάκτου
Τά γεγονότα ἀπό τήν στρατιωτική του θητεία
Ἀναγωγές στήν πνευματική ζωή
3. Οἱ τόποι στούς ὁποίους ἀσκήθηκε ὡς μοναχός καί ἐρημίτης
α) Στό Ἅγιον Ὄρος
Στήν Ἱερά Μονή Ἐσφιγμένου
Στήν Ἱερά Μονή Φιλοθέου
β) Στήν Ἱερά Μονή Στομίου Κονίτσης
γ) Στήν ἔρημο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τοῦ Σινᾶ
δ) Ἐπιστροφή στό Ἅγιον Ὄρος
Στήν Ἰβηρίτικη Σκήτη
Στά ἐρημικά Κατουνάκια
Στό Κελλί τοῦ Τιμίου Σταυροῦ
Στό Κελλί τῆς Παναγούδας
Διηγήσεις του ἀπό τό Ἅγιον Ὄρος
4. Ἐμπειρίες ἀπό τήν ἀσκητική καί ἡσυχαστική του ζωή
5. Περιστατικά ἀπό τήν ἐπικοινωνία του μέ τούς ἀνθρώπους
6. Ἡ ἀσθένειά του
Ἐπίλογος
- Προβολές: 2495