Φιλοκαλικές Σελίδες - «Ταξειδίου» συνέχεια

Φιλοκαλικές Σελίδες

Ὁ παπα-Χαρίτων καί ὁ Ἐδέσσης Καλλίνικος

Στό προηγούμενο τεῦχος (μηνός Νοεμβρίου) οἱ «Φιλοκαλικές σελίδες» παρουσίασαν ἁδρῶς στοιχεῖα γιά τόν μεγάλο ἡσυχαστή καί πνευματικό τῆς ἁγιορειτικῆς ἐρήμου τοῦ ΙΘ΄ αἰῶνος, παπα-Χαρίτωνα. Ἐκεῖ παρουσιάστηκε ἡ αὐτοβιογραφία του καθώς καί τό ψυχωφελές ἀλληγορικό κείμενό του «Ταξείδιον διά τούς οὐρανούς». Ἀφορμή γιά τήν ἐνασχόληση μέ τό κείμενο τοῦ παπα-Χαρίτωνα ὑπῆρξε μία ἀνάμνησις τοῦ Μητροπολίτου μας κ. Ἱεροθέου.

Διηγήθηκε ὁ Σεβασμιώτατος ὅτι ὁ Γέροντάς του, Μητροπολίτης Ἐδέσσης Καλλίνικος, ὅταν ἐξελέγη Ἐπίσκοπος, μέσα στά ἐλάχιστα πράγματα τά ὁποῖα ἔφερε μαζί του ἀπό τό Μεσολόγγι, στό ὁποῖο ἕως τότε διακονοῦσε, ἦταν τό κρεβάτι-ράντζο τοῦ Στρατοῦ πού χρησιμοποιοῦσε καί ὡς Πρωτοσύγκελος, μία φωτογραφία τῆς οἰκογενείας του, καί ἓνα κάδρο τό ὁποῖο περιεῖχε τό «Ταξείδιον διά τούς οὐρανούς» καί τά «Τροπάρια προσόμοια περιλαμβάνοντα τά χρέη τῆς μοναχικῆς πολιτείας», ἀμφότερα ποιήματα τοῦ ἁγιορείτου ἡσυχαστοῦ Χαρίτωνος.

Ἡ λιτή τραπεζαρία τοῦ Μητροπολιτικοῦ οἰκήματος τῆς Ἐδέσσης ἐκοσμεῖτο μόνον ἀπό τό "καλογερικό" αὐτό κάδρο, ἐν εἴδει ἁγιορειτικοῦ ἀρχονταρικίου! Ὁ δέ ἀσκητής-Ἐπίσκοπος συχνά-πυκνά νουθετοῦσε μέσω αὐτοῦ οἰκείους καί ἐπισκέπτες.

Το ὅτι τήν συγκεκριμένη ἐπισκοπική τράπεζα "διακοσμοῦσε" ἕνα ἀσκητικό κείμενο βγαλμένο ἀπό τήν ἁγιορειτική ἔρημο, δέν εἶναι καθόλου παράδοξο, μιᾶς καί ὁ ταπεινός Ἐπίσκοπος συχνάκις ἔλεγε: «Δέν εἶμαι ἁγιορείτης κατά τήν μοναχική κουρά, ἀλλά εἶμαι ἁγιορείτης στήν καρδιά».

Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μας κ. Ἱερόθεος, ἦταν ὁ πνευματικός υἱός τοῦ Ἐδέσσης Καλλινίκου. Ἒμεινε μαζί του στό Ἐπισκοπεῖο ἐπί 15 συναπτά ἒτη, δίπλα του, μέχρι καί τήν ἡμέρα τῆς κοιμήσεώς του. Γράφει στό περί τοῦ ἀειμνήστου Καλλινίκου βιβλίο του «Κόσμημα τῆς Ἐκκλησίας»:

«Ὁ ἀείμνηστος Μητροπολίτης Καλλίνικος ἔλεγε πολλές φορές: "Γνώριζα τό Ἃγιον Ὂρος ἀπό τήν γέννησή μου. Μόλις ἀντίκρυσα μέ τά μάτια μου τήν ζωή εἶδα ἁγιορείτας μοναχούς". Αὐτό εἶναι μιά ἁπτή πραγματικότητα, καί ὀφείλεται στόν παπποῦ του Ἱερέα καί τήν γιαγιά του Πρεσβυτέρα.

Ὁ παππούς του εἶχε ἐπισκεφθῆ τό Ἃγιον Ὂρος, τοῦ εἶχε κάνει μεγάλη ἐντύπωση ἡ ζωή του καί φυσικά μετέφερε τό ἁγιορείτικο τυπικό στόν Ἱερό Ναό πού ἐφημέρευε. Ἐπίσης μερικές φορές φοροῦσε ζώνη ἁγιορείτικη, καίτοι ἔγγαμος, εἶχε σκοῦφο καί κρατοῦσε κομποσχοίνι. Ἐπειδή ἤθελε νά τηρῆ τό τυπικό τοῦ Ἁγίου Ὂρους ἔκανε ὅλες τίς ἀκολουθίες, τό Μεσονυκτικό, διάβαζε τά Καθίσματα, ἔψαλλε τήν στιχολογία τοῦ Ψαλτηρίου, τόν Πολυέλαιο κλπ. Ὁ Ἱερός Ναός πού λειτουργοῦσε βρισκόταν ἔξω ἀπό τό χωριό περίπου τρία τέταρτα τῆς ὥρας. Γι᾿ αὐτό τίς πρωϊνές ἀκολουθίες τίς ἔκανε στό σπίτι. Ξυπνοῦσε τό πρωΐ 3 ἤ 4 ἡ ὥρα τά παιδιά γιά νά διαβάσουν τό Μεσονυκτικό καί τά Καθίσματα, καθώς ἐπίσης καί τούς Κανόνες. Τά ἔβαζε νά κάνουν μετάνοιες. Πολλές φορές ὁ Καλλίνικος μοῦ ἔλεγε: "Κοίταξε τόν δείκτη τοῦ ἀριστεροῦ χεριοῦ. Εἶναι λίγο χονδρότερος. Εἶναι ἀπό τίς μετάνοιες πού ἔκανα". Ἒλεγε ἡ Πρεσβυτέρα: "Ἂφησε, παπά μου, τά παιδιά νά κοιμηθοῦνε". Ἐκεῖνος ἀπαντοῦσε: "Δέν ξέρεις ἐσύ".

Ἡ γιαγιά του, ἡ Πρεσβυτέρα Σπυριδούλα, ἦταν πραγματική ἀσκήτρια καί ἔτσι θαυμαζόταν ἀπό ὅλο τό χωριό. Νήστευε πολύ, προσευχόταν ἀδιάλειπτα. Τό βράδυ σηκωνόταν καί πήγαινε σ᾿ ἕνα δωμάτιο πού τό εἶχαν γιά φιλοξενία καί ἔκανε προσευχή σέ ὅλους τούς ἁγίους.

Τό σπίτι του στό χωριό ἦταν κέντρο ἐπικοινωνίας ἁγιορειτῶν Πατέρων. Πολλοί ἁγιορεῖτες περνοῦσαν ἀπό τά μέρη ἐκεῖνα γιά νά πουλήσουν εἰκόνες καί φιλοξενοῦνταν στό σπίτι τοῦ Παπα-Θανάση. Ἒτσι τά παιδιά ἀπό τήν μικρή τους ἡλικία εἶχαν τήν μεγάλη χαρά νά βλέπουν ἁγιορεῖτες καί νά συνδέωνται μέ τό Ἃγιον Ὂρος.

Ἐπίσης τό σπίτι τοῦ Παπα-Θανάση εἶχε πολλή ἐπικοινωνία μέ τό Μοναστήρι τῆς Προυσιώτισσας. Συγκέντρωναν στό σπίτι λάδι γιά τήν Παναγία καί πήγαιναν οἱ μοναχοί μέ τά ἄλογα γιά νά τό πάρουν. Ὃταν περνοῦσαν τά μουλάρια τοῦ Μοναστηριοῦ πού γινόταν ἀντιληπτό ἀπό τά χαρακτηριστικά κουδούνια τους ἡ γιαγιά Πρεσβυτέρα σταυροκοπιόταν καί ἔβαζε καί τά παιδιά νά τό κάνουν. Ἒλεγε: "Τά μουλάρια τῆς Παναγίας περνοῦν".

Ἒτσι ὁ Καλλίνικος ἤξερε γιά τό Ἃγιον Ὂρος ἀπό τήν βρεφική καί νεανική του ἡλικία. Μεγάλωσε μέσα στό ἁγιορείτικο καί μοναστηριακό πνεῦμα. Καί αὐτό τοῦ ἄφησε βαθειά βιώματα μέσα στήν καρδιά».

Σέ ἄλλο σημεῖο γράφει ὁ Σεβασμιώτατος:
«Στήν ὅλη του ζωή διακρινόταν γιά τό ἁγιορειτικό ἦθος. Πέρα ἀπό τήν ἀσκητική του ζωή καί τήν ἀσκητική του ἐμφάνιση συγχρόνως εἶχε ἕνα ἁγιορειτικό τρόπο ἐκφράσεως, ἀλλά καί ἀντιμετωπίσεως τῶν διαφόρων προβλημάτων πού τόν ἀπασχολοῦσαν. ῞Οταν μιλοῦσε δέν δίδασκε. Στό κήρυγμα ἦταν ἄμεσος ὁ λόγος του, δηλαδή εἶχε ἀμεσότητα καί μιλοῦσε μέ πολύ μεγάλο πόθο γιά τούς μάρτυρες καί τούς ἀσκητές. ῾Η ἀγάπη του πρός τόν ἅγιο Κοσμᾶ τόν Αἰτωλό καί ἡ ὁμοιότητά του μέ αὐτόν στήν ὁμιλία τόν φανερώνουν ὡς ἁγιορείτη. ᾿Αλλά καί ἡ ἀντιμετώπιση τῶν προβλημάτων μέ ἀκράδαντη πίστη φανερώνουν ὅτι εἶχε ἁγιορείτικο ἦθος».

«Ἡ ἐπίδραση τοῦ Ἁγίου Ὂρους φαινόταν στόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ἀντιμετώπιζε τά προβλήματα τῆς ζωῆς του, ἀλλά κυρίως καί πρό παντός στόν τρόπο τῆς ἀντιμετωπίσεως τῆς ἀσθενείας του καί τόν ὁσιακό του θάνατο... Ἦταν πραγματικά "ἕνας ἀσκητής ἐπίσκοπος"».

Ὁ πρᾶος Ἱεράρχης ἔτρεφε μεγάλη ἀγάπη καί γιά τόν ἃγιο Νικόδημο τόν Ἁγιορείτη. Μάλιστα ἐπί τῶν ἡμερῶν του ἀνηγέρθη, ἲσως ὁ πρῶτος, ἐνοριακός ναός ἐπ' ὀνόματι τοῦ Ἁγίου στό χωριό Λεπτοκαρυά νομοῦ Πέλλης.

Σημειώνει ὁ Σεβασμιώτατος τά σχετικά μέ τόν ἃγιο Νικόδημο:

«Ὃταν πῆγα στήν Ἒδεσσα, καί πρίν ἀκόμη γίνω κληρικός, μοῦ ἒδωσε νά διαβάσω τό Συμβουλευτικό Ἐγχειρίδιο τοῦ ἁγίου Νικοδήμου τοῦ Ἁγιορείτου, ἢτοι τό περί φυλακῆς τῶν πέντε αἰσθήσεων».

«Δεδομένου ὃτι ὁ ἃγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης ἦταν ἓνας ἡσυχαστής Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ὁποῖος σέ ὃλα του τά ἒργα κάνει λόγο γιά τήν θεραπεία τῆς καρδιᾶς καί τοῦ νοός τοῦ ἀνθρώπου, σημαίνει ὃτι ὁ Γέροντάς μου (Καλλίνικος) γνώριζε ποιό εἶναι τό βαθύτερο καί οὐσιαστικότερο ἒργο τῆς Ἐκκλησίας καί τοῦ Κληρικοῦ, τό νά θεραπεύη, δηλαδή, τόν ἂνθρωπο. Τήν σωτηρία τήν ταύτιζε μέ τήν θεραπεία. Ἀγαποῦσε πολύ τόν ἃγιο Νικόδημο καί μοῦ ἐνστάλαξε αὐτήν τήν ἀγάπη. Οἱ φιλοκαλικές μου ἀναζητήσεις ὀφείλονται καί στήν μεγάλη μορφή τοῦ Γέροντός μου».

Ἀργότερα, ὅταν ὁ τότε π. Ἱερόθεος ἔγινε πνευματικός, ὁ Καλλίνικος τοῦ ἀφιέρωσε τό «Ἐξομολογητάριον» καί τόν προέτρεψε νά παίρνη ὑλικό γιά τά ἑόρτια κηρύγματά του ἀπό τό θεολογικώτατον «Ἑορτοδρόμιον».

Καί ἐνθυμεῖται ὁ Μητροπολίτης μας ὃτι ὁ ἀσκητικός αὐτός Ἱεράρχης «στά κηρύγματά του καί τίς προσωπικές συναντήσεις μιλοῦσε συνεχῶς γιά ὁσίους ἀσκητές, ὅπως τόν Μ. Ἀντώνιο, τόν ὅσιο Παχώμιο, τόν ἀββᾶ Παῦλο τόν ἁπλοῦν κ.ἄ. Ἰδιαιτέρως ἔκανε λόγο γιά τήν ἔνδοξη κοίμηση τοῦ ἀββᾶ Σισσώη. Τοῦ ἔκανε μεγάλη ἐντύπωση ὁ τρόπος τῆς κοιμήσεώς του καί τήν διηγόταν μέ πολλά ἐπιφωνήματα. Ἐνθουσιαζόταν πολύ γιά τό ὅτι καί ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος, Πατριάρχης Ἀλεξανδρείας, καί ὁ ὅσιος ἀσκητής Ἀντώνιος χαρακτηρίζονται "Μεγάλοι". ῎Ελεγε χαρακτηριστικά ὅτι "μέσα στήν Ἐκκλησία ὑπάρχει ἑνότητα πού δημιουργεῖ ἡ ἁγιότητα". Ἡ ἀγάπη του στούς ἀσκητές καί τούς μοναχούς φαίνεται ἀπό τό ὅτι, ὅταν πήγαμε στήν Ἀγγλία γιά ἐγχείρηση, μαζί του πῆρε μόνον τήν Ἁγία Γραφή, τήν Σύνοψη γιά τίς προσευχές καί τό Λειμωνάριο. Μέσα στό πνεῦμα αὐτό ζοῦσε. Αὐτή ἦταν ἡ ἀτμόσφαιρα τῆς πνευματικῆς του ζωῆς».

Ὅλο αὐτό τό ἁγιορειτικό κλίμα στό ὁποῖο μεγάλωσε καί ζοῦσε ὁ Καλλίνικος, τό περιγράφει ὁ ἴδιος του σέ ἕνα ἀπό τά τελευταῖα κείμενα πού βγῆκαν ἀπό τήν σεμνή γραφίδα του. Τό γλυκύτατο αὐτό κείμενο τό τιτλοφόρησε «Τό Ἅγιον Ὄρος, δένδρον εὐσκιόφυλλον», ἀφοῦ, ὅπως ὁ ἴδιος σημειώνει, «εἶναι περιβόλι τῆς Παναγίας καί ἡ Παναγία μας εἶναι "δένδρον εὐσκιόφυλλον ὑφ᾿ οὗ σκέπονται πολλοί", κατά τόν Ἱερόν Ὑμνογράφον». Βρίσκεται τυπωμένο σέ τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ τῆς Ἱ.Μ. Ὁσίου Γρηγορίου Ἁγίου Ὄρους, ἀλλά καί στό βίβλιο τοῦ Σεβασμιωτάτου κ. Ἱεροθέου, «Κόσμημα τῆς Ἐκκλησίας». Λόγω τῆς μεγάλης του ἀξίας τό ἀναδημοσιεύουμε καί ἐδῶ στό τέλος τοῦ παρόντος ἂρθρου, ἀφ' ἑνός πρός διευκόλυνση καί ἀφ' ἑτέρου πρός κοινήν ὠφέλειαν.

Σέ ἄλλο σημεῖο τοῦ βιβλίου «Κόσμημα τῆς Ἐκκλησίας» ὁ Σεβασμιώτατος καταγράφει γνῶμες ἐπιφανῶν ἁγιορειτῶν περί τοῦ Καλλινίκου:

«Αὐτό (τό ὃτι εἶναι ἁγιορείτης τῇ καρδίᾳ) τό αἰσθάνονταν καί οἱ ἁγιορεῖτες μοναχοί. ῾Ο π. Θεόκλητος Διονυσιάτης μιά φορά μοῦ εἶπε: "Ὁ Γέροντάς σου ἀντέχει σέ μοναχικά κριτήρια. ῾Υπάρχουν πολλοί καλοί ᾿Επίσκοποι οἱ ὁποῖοι ὅμως δέν ἀντέχουν στά μοναχικά κριτήρια". ῾Ο (ἃγιος) π. Παΐσιος τόν σεβόταν πολύ. ᾿Επίσης μεγάλη ἀγάπη καί σεβασμό ἔτρεφε γι᾿ αὐτόν ὁ π. ᾿Εφραίμ Κατουνακιώτης. ῞Οταν ὁ τελευταῖος ἦταν ἄρρωστος σέ Νοσοκομεῖο στήν ᾿Αθήνα καί πῆγε ὁ Καλλίνικος νά τόν ἐπισκεφθῆ, κάθησε πολλή ὥρα. Φεύγοντας, ὁ π. ᾿Εφραίμ ἐξεδήλωσε τήν μεγάλη του χαρά γιά τήν ἐπικοινωνία. ῞Ενας Σέρβος μοναχός ὅταν τόν εἶδε στήν Δάφνη μιά φορά, εἶπε μέ τά κοφτά ἑλληνικά του: «Αὐτό εἶναι ἅγιο ᾿Επίσκοπο. Εἶναι πολύ ταπεινό. Εἶδα ῞Αγιο Πνεῦμα στό κεφάλι του».

Ἀξίζει νά ἀναφέρουμε ἐδῶ μία μαρτυρία πού διασώζει ὁ ἱερομόναχος Παΐσιος Κυριακοῦ στό βιβλίο του γιά τόν ἅγιο Παΐσιο τόν Ἁγιορείτη «ἅ ἑωράκαμεν καί ἀκηκόαμεν». Διηγεῖται ὁ ἱερομ. Παΐσιος:

«Ὁ (ἃγιος) π. Παΐσιος εἶχε γνωρίσει τόν μακαριστό Σεβασμιώτατο Ἐδέσσης Καλλίνικο, ὃταν ὁ τελευταῖος ἦλθε στό Ἃγιον Ὂρος διά τήν εἰς Διάκονον χειροτονία μου. Ὁ Γέροντας (ἃγιος) πολύ ἐξετίμησε τόν Καλλίνικο γιά τήν εὐλάβεια καί τήν ἀγάπη του στήν Ἐκκλησία. "Ἃγιος Ἐπίσκοπος" ἒλεγε καί εἶχε πεῖ ὃτι δέν ξαναεῖδε ἂλλον ἐπίσκοπον σάν τόν Καλλίνικο μέχρι τότε. Μεγάλη ἐντύπωση τοῦ ἒκανε καθώς τοῦ διηγόταν ὁ Δεσπότης γιά τήν εὐλάβεια τήν ὁποία ἒτρεφαν στήν Παναγία τήν Προυσιώτισσα, ὣστε ὃταν μικρά παιδιά πλησίαζαν στό Μοναστήρι Της καί ἂκουαν ἀπό μακρυά τά κουδούνια ἀπό τά ζῶα τοῦ Μοναστηριοῦ ἒκαναν τόν σταυρό τους! Εἶναι τά ζῶα τῆς Παναγίας! Ἒτσι τούς δίδασκε ἡ γιαγιά. Ὁπότε, φαντάζεται κανείς μετά τί εὐλάβεια θά εἶχαν στήν ἲδια τήν Παναγία!».

Μετά ἀπ' ὅλα τά παραπάνω δέν μᾶς κάνει ἐντύπωση τό γιατί κοσμοῦσε ἕνα ἁπλοϊκό ἀσκητικό κείμενο, βγαλμένο ἀπό πένα ἡσυχαστοῦ, τήν ἐπισκοπική τραπεζαρία τοῦ Μητροπολίτου Καλλινίκου.

Ὅμως τό πῶς βρέθηκε τό «Ταξείδιον» καί τά «Τροπάρια» στήν ἀσκητική τραπεζαρία τοῦ ἐπισκοπείου θά προσπαθήσουμε νά ἐξηγήσουμε εὐθύς.

Ὁ εὐλογημένος αὐτός Ἱεράρχης γεννήθηκε στά Σιταράλωνα τοῦ Θέρμου καί ἀνατράφηκε, ὃπως εἲδαμε καί παραπάνω, μέσα σέ ἕνα ὀρθόδοξο, ἀσκητικό καί «ἁγιορειτικό» περιβάλλον. Τό βαπτιστικό του ὄνομα ἦταν Δημήτριος. Ὁ εὐλαβέστατος πάππος του, ἱερεύς Ἀθανάσιος, ἐφημέριος τοῦ χωρίου Μουρόσκλαβο Θέρμου, ἦταν ἕνας εὐλογημένος κληρικός. Βαθύτατα ἐπηρεασμένος ἀπό τίς δύο μηνιαῖες ἐπισκέψεις του στό "Περιβόλι τῆς Παναγίας", ὃπως γράφει ὁ Σεβασμιώτατος, φοροῦσε κάποια καλογερικά διακριτικά, θά λέγαμε ἀξίως, μιᾶς καί στόν Ναό στόν ὁποῖον ἐφημέρευε εἶχε "ἁγιορειτοποιήσει" καί τό Τυπικό του προσθέτοντας τά τοῦ καλογερικοῦ Τυπικοῦ. Ἡ δέ πρεσβυτέρα του Σπυριδούλα ἦταν μία μεγάλη "ἐν τῷ κόσμῳ" ἀσκήτρια, πού ἀπό μικρή ἤθελε νά γίνη μοναχή.

Ἡ πρεσβυτέρα Σπυριδούλα εἶχε στό Ἅγιον Ὄρος ἕναν ἐξάδελφο μοναχό. Πρόκειται γιά τόν μοναχό Παΐσιο τόν ὀδοντίατρο.

Ὁ μοναχός Παΐσιος ἀπό τό κελλί τῶν Ἁγίων Πάντων τῆς Κουτλουμουσιανῆς Σκήτεως Ἁγίου Παντελεήμονος, ἔμεινε γνωστός στό Ἅγιον Ὄρος γιά τό διακόνημά του, τό ὁποῖο ἔμαθε πρακτικά "καθ' ὑπακοήν". Ὁ ἴδιος ἂλλωστε ἄφησε μέ τήν σειρά του διάδοχο "ὀδοντίατρο" τόν μοναχό Νικήτα Καρεώτη. Τό διακόνημα αὐτό γιά τό Ἅγιον Ὄρος, ἀκόμη καί στίς ἡμέρες μας, πού οἱ μετακινήσεις ἔχουν γίνει εὐκολότερες, εἶναι κοινωφελέστατο καί περιζήτητο, πόσο μᾶλλον στίς δύσκολες δεκαετίες τοῦ ‘30 καί τοῦ ‘40.

Ὁ Κουτλουμουσιανοσκητιώτης ὀδοντίατρος-μοναχός εἶχε καί μία ἀκόμα κοινωφελῆ ἁγιορειτική δράση• ὑπῆρξε χρηματοδότης ἐκδόσεων τοῦ «Ἁγιορειτικοῦ Τυπογραφείου».

Ἐντοπίσαμε τρεῖς τοὐλάχιστον ἐκδόσεις του. Πρόκειται πρῶτον γιά τήν ἔκδοση τῶν Ἐγκωμίων τῆς Θεοτόκου μέ τίτλο «Ὓμνος Ἐπιτάφιος, εἰς τήν Κοίμησιν τῆς Ὑπεραγίας Δεσποίνης ἡμῶν Θεοτόκου καί ἀειπαρθένου Μαρίας», ἐν ἔτει 1932. Τό ἴδιο ἔτος χρηματοδότησε τήν ἐπανέκδοση τοῦ κλασσικοῦ Ἁγιορειτικοῦ βιβλίου «Ἀνωτέρα Ἐπισκίασις ἐπί τοῦ Ἂθω, ἢτοι διηγήσεις περί τῶν ἁγίων καί θαυματουργῶν εἰκόνων τῆς Θεοτόκου καί ἂλλων Ἁγίων αἷς προσετέθη σύντομος περιγραφή τῶν ἱερῶν Μονῶν καί Σκητῶν τοῦ Ἁγίου Ὂρους».

Μία ἀκόμα ἐπανέκδοση πού χρηματοδότησε εἶναι καί τό προμνημονευθέν «Ταξείδιον διά τούς οὐρανούς» τοῦ παπα-Χαρίτωνα, τό ὁποῖο τά προηγούμενα ἔτη κοσμοῦσε τά περισσότερα ἁγιορείτικα Ἀρχονταρίκια καί Κελλιά. Ἡ ἔκδοσις δέν φέρει χρονολογία, ἀλλά ὑποθέτουμε ὅτι θά πρέπει νά τοποθετηθῆ γύρω ἀπό τό ἔτος 1932 καί αὐτή. Τό κείμενο τοῦ «Ταξειδίου» εἶναι τυπωμένο μέ μπλέ στοιχεῖα, σέ μεγάλου μεγέθους χαρτί καί κοσμεῖται ἀπό μία εἰκόνα τῆς «Δευτέρας τοῦ Κυρίου Παρουσίας», ἐνῶ τό περιβάλλει διακοσμητικό περίγραμμα. Συνοδεύεται ἀπό ὅμοιο χαρτί μέ τά ὀκτώ «Τροπάρια τῆς μοναχικῆς πολιτείας». Ἡ ἐπανέκδοσις φέρεται ὡς τρίτη, γράφει: «Γ΄ ἒκδοσις Παϊσίου Μοναχοῦ Ὀδοντοϊατροῦ. Ἐκ τοῦ Ἁγιορειτικοῦ Τυπογραφείου».

Μᾶς εἶναι γνωστόν ἀπό τόν ἴδιο τόν Σεβασμιώτατο Καλλίνικο ὅτι ὁ ἱερεύς παππούς του συνεδέθη μέ τόν μοναχό Παΐσιο, ὡς συγγενή τῆς συζύγου του Πρεσβυτέρας. Ὁ π. Ἀθανάσιος ἐπιστρέφοντας ἀπό τόν Ἂθωνα στά Σιταράλωνα, ἐκτός ἀπό τόν ἀσκητικό ἐνθουσιασμό καί τό ἁγιορειτικό τυπικό, ἔφερε μαζί του καί τό διδακτικότατο «Ταξείδιον διά τούς οὐρανούς» καί τά «Τροπάρια προσόμοια περιλαμβάνοντα τά χρέη τῆς μοναχικῆς πολιτείας». Ἔτσι, ὁ μικρός τότε Δημήτριος γνωρίστηκε μέ τόν μεγάλο ἡσυχαστή Χαρίτωνα, μέ τοῦ ὁποίου τήν συντροφιά ἔμελλε νά διακονήση ὡς λαϊκός γραμματεύς ἀρχικά καί στήν συνέχεια Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας, νά ποιμάνη τήν Ἱερά Μητρόπολη Ἐδέσσης, Πέλλης και Ἀλμωπίας, ἀλλά καί νά ἑτοιμαστῆ καί ὁ ἴδιος ἐπιτυχῶς γιά τό δικό του «Ταξείδιoν διά τούς οὐρανούς».-

π.δ.

___________________________________________________

«Τό Ἃγιον Ὂρος, δένδρον εὐσκιόφυλλον»

Μητροπολίτου Ἐδέσσης, Πέλλης καί Ἀλμωπίας κυροῦ Καλλινίκου (†1984)

Γεννήθηκα πολύ μακράν τοῦ Ἁγίου Ὂρους εἰς ἕνα Χωρίον τῆς Αἰτωλίας περί τά 15 χιλιόμετρα μακρυά ἀπό τό Μέγα Δένδρον, τήν εὐλογημένην γενέτειραν τῶν Ἁγίων Κοσμᾶ καί Εὐγενίου τῶν Αἰτωλῶν, Ἀμφοτέρων Ἁγιορειτῶν Πατέρων.

Ὁ ἀείμνηστος Πάππος μου ἐκ Μητρός, Παπαθανάσης, σεβαστός ὄχι μόνον εἰς τήν Ἐνορίαν του, ἀλλά καί εἰς τήν Περιφέρειαν καί ἡ Πρεσβυτέρα του ἦσαν εὐλαβεῖς, ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, μέ φόβον Κυρίου.

Ἡ οἰκογένειά μας εἶχε καί ἄλλην εὐλογίαν: Πρῶτος ἐξάδελφος τῆς γιαγιᾶς μου Πρεσβυτέρας ὁ Δημοσθένης Τασιούλης, ἀνεχώρησεν ἀπό τό Χωρίον μας νέος μέ ζῆλον Θεοῦ καί μέ οἰκονομικάς δυνάμεις... δύο δραχμῶν –ἐάν ἐνθυμοῦμαι καλῶς, ὅπως μοῦ ἔλεγεν ἡ γιαγιά μου– (ὅσην ἀξίαν καί ἄν εἶχον τότε, πάντως δέν ἦτο ἀξιόλογον χρηματικόν ποσόν) καί ἔφθασεν εἰς τό Περιβόλι τῆς Παναγίας, ὅπου κατέστη ὀνομαστός καί διά τήν τέχνην του (ἔγινε πρακτικός ὀδοντίατρος) καί διά τόν ζῆλον του. Εἶναι ὁ Μοναχός Παΐσιος ὀδοντίατρος, τῆς Σκήτης τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Κουτλουμουσίου.

Ὂντως εὐλογία Θεοῦ τό ὅτι πρόσωπον συγγενικόν ἐμόνασεν εἰς τό Ἃγιον Ὂρος. Οὕτως συνεδέθη ἡ οἰκογένειά μας καί ἰδιαιτέρως ὁ πολυσέβαστος Πάππος μου μέ τό Ἃγιον Ὂρος.

Μετέβη, ὁ Πάππος μου, εἰς τό Ἃγιον Ὂρος, μέ τά δύσκολα συγκοινωνιακά μέσα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης, τοὐλάχιστον δύο φοράς ὅπως μένω μέ τήν ἐντύπωσιν καί ἐκάθισεν ἀνά μῆνα κατά ταξείδιον.

Τόν συνεκλόνισαν μέχρι δακρύων αἱ Ἱεραί ἀκολουθίαι, αἱ ἀγρυπνίαι καί γενικῶς τό Τυπικόν τοῦ Ἁγίου Ὂρους. Τόσον πολύ ἐνεθουσιάσθη, ὥστε ἐφήρμοζεν εἰς τήν Ἐνορίαν του ἐν μέρει τό Τυπικόν τοῦ Ἁγίου Ὂρους.

Ἐνθυμοῦμαι κάλλιστα, ὅτι μέ ἐξυπνοῦσε «Ὂρθρου βαθέος» τάς Κυριακάς διά τόν Ὂρθρον καί τήν Θείαν Λειτουργίαν. Τό Μεσονυκτικόν ἀπαραίτητον. Τό Ψαλτήριον ὑποχρεωτικόν! Οἱ Κανόνες ἅπαντες ἀνεγινώσκοντο. Ἒλεγεν ὁ ἀείμνηστος: «εἰς τήν Ἁγίαν Πρόθεσιν ὑπάρχει ἕνας ἄγγελος, ὁ ὁποῖος γράφει ὅσα παραλείπει ὁ Ἱερεύς». Ἡ Θ' ὥρα, τά θοῦ Κύριε, κλπ. ἦσαν ὑποχρεωτικά, καθώς βεβαίως καί τό Ἀπόδειπνον. Εἰς τόν Ἱερόν Ναόν εἶχε καί Θεοτοκάριον. Ἡ τάξις τοῦ Ἁγίου Ὂρους ἐπέδρασε μεγάλως ἐπ᾿ αὐτοῦ.

Τοῦ ἔκαμαν μεγάλην ἐντύπωσιν οἱ Ἁγιορεῖται, ὡμιλοῦσε δέ εὐφήμως περί τινος Μοναχοῦ Σάββα ἐπωνομαζομένου.

Τόσον εἶχε συγκινηθῇ, ὥστε, ὁσάκις ἦτο στενοχωρημένος, διά διάφορα θέματα τῆς ζωῆς, ἀνεκουφίζετο ὅταν ἐνεθυμεῖτο τά τοῦ Ἁγίου Ὂρους.

Μέσῳ ἀσφαλῶς τοῦ Πατρός Παϊσίου συνεδέθη ὁ ἀείμνηστος μέ τόν Ἁγιογραφικόν Οἶκον Ἀδελφῶν Ἀνανίου Μικρᾶς Ἁγίας Ἂννης.

Πηγή εὐλογίας διά τήν οἰκογένειάν μας ἡ γνωριμία αὐτή. Ἀδελφοί τῆς Συνοδείας αὐτῆς καί δή ὁ σεβαστός πατήρ Κύριλλος, τόν ὁποῖον ἐνθυμοῦμαι κάλλιστα καί ἕνας ἄλλος ἀδελφός ἐάν δέν ἀπατῶμαι π. Γεράσιμος, ἤρχοντο κατά περιόδους εἰς τήν Περιφέρειάν μας, χάριν πωλήσεως Ἱερῶν Εἰκόνων.

Ὁ παππούς, ἡ γιαγιά, οἱ γονεῖς μου καί τά τέκνα αὐτῶν (ὀκτώ (8) τόν ἀριθμόν), ὑπεδεχόμεθα μετά πολλοῦ σεβασμοῦ καί ἀνυποκρίτου ἀγάπης τούς Ἁγιορείτας.

Μᾶς ἐνεθουσίαζον τά δῶρα των (σταυροί, ξυλόγλυπτες εἰκόνες ἐντός ξυλίνων κυτίων, καί θυμίαμα μέ χρῶμα καστανόμαυρον).

Ἐμαζευόμεθα ὅλοι εἰς τό πλατύσκαλον τῆς κεντρικῆς εἰσόδου τοῦ σπιτιοῦ μας καί μετ᾿ ἄκρας εὐλαβείας ἐβλέπομεν καί ἠκούομεν. Μοῦ ἔκαμεν ἐντύπωσιν τό «καπί», τό ὁποῖον φοροῦσαν καί ὁ καλογερικός σκοῦφος. Ἰδιαιτέρως ἠρωτήσαμεν τόν ἀείμνηστον Πάππον μας, διατί δέν φοροῦν καλυμαύχιον οἱ Ἐπισκέπται αὐτοί. Καί ὁ ἀείμνηστος ἐξεφράζετο μετά θαυμασμοῦ: «Αὐτοί εἶναι Ἁγιορεῖται». Ἀνώτεροι δηλαδή. Τρόπον τινα δέν συγκρίνονται οἱ ἐν τῷ κόσμῳ Κληρικοί μέ τούς Ἁγιορείτας.

Ἰδιαιτέραν ἐντύπωσιν ἐπροξένει καί μάλιστα εἰς ἡμᾶς τά παιδιά τό ὅτι ὡμιλοῦσε μόνον ὁ π. Κύριλλος. Ὁ ὑποτακτικός ἦτο ἀμίλητος, πρᾶγμα ἀκατανόητον δι᾿ ἡμᾶς τά παιδιά, τά ὁποῖα συνεχῶς ὡμιλούσαμε. Ὁ παππούς μας ἔλεγεν ὅτι εἰς τό Ἃγιον Ὂρος ὁμιλεῖ ὁ Γέροντας.

Ἐνθυμοῦμαι ἐπίσης καλῶς, ἄν καί ἐπέρασε σχεδόν μισός αἰών, ὅτι ἔλεγεν ὁ ἀείμνηστος πατήρ Κύριλλος, πώς ὑπάρχει ἁμαρτία πολλή εἰς τόν κόσμον. Ποῦ νά ζοῦσε σήμερον!!!

Τοσαύτη ἦτο ἡ ἐκτίμησις καί ὁ σεβασμός τῆς οἰκογενείας μας πρός τούς Ἁγιορείτας Μοναχούς, ὥστε τό νερό τῆς σκάφης ἀπό τό πλύσιμο τῶν ρούχων των ἔρριπτον ἡ γιαγιά μου καί ἡ μητέρα μου εἰς ἄβατον τόπον, διότι προήρχετο ἀπό τά ροῦχα ἁγίων ἀνθρώπων.

Αὐταί αἱ σκέψεις μοῦ ὑπενθυμίζουν, ὅτι τό Ἃγιον Ὂρος ἔχει τεραστίαν ἐπίδρασιν εἰς τόν Ἑλληνικόν Χῶρον καί ἐκτός αὐτοῦ.

Τό Ἃγιον Ὂρος εἶναι δένδρον «εὐσκιόφυλλον». Καί δέν εἶναι τοῦτο παράδοξον, διότι εἶναι περιβόλι τῆς Παναγίας καί ἡ Παναγία μας εἶναι «δένδρον εὐσκιόφυλλον ὑφ᾿ οὗ σκέπονται πολλοί», κατά τόν Ἱερόν Ὑμνογράφον.

Ἂς σκέπῃ ὁ Κύριος, διά πρεσβειῶν τῆς Παναχράντου αὐτοῦ Μητρός, τούς Ἁγιορείτας Πατέρας καί ἄς διατηρῇ εἰς τούς αἰῶνας τόν Ἃγιον αὐτόν τόπον.

Ἓνας εὐεργετηθείς ἀπό τό Ἃγιον Ὂρος Κληρικός.-