Γεγονότα καὶ Σχόλια: Τάφος κεκονιαμένος... - Ἡ ἀγωγή τῆς καρδιᾶς σέ μαρασμό

Τάφος κεκονιαμένος...

Στό προηγούμενο φύλλο τῆς Παρέμβασης ἀναφερθήκαμε σέ ἀπόψεις τοῦ Γ. Σιακαντάρη, πού ἐξηγοῦν τήν δυσκολία τοῦ Ἕλληνα νά ἀφομοιώσῃ στοιχειώδεις κανόνες, πού δίνουν ποιότητα στόν κοινωνικό μας βίο. Καταφεύγοντας στήν ἱστορία διαπιστώνει τήν «ἀπουσία τοῦ ἐσωτερικοῦ καταναγκασμοῦ», ἡ ὁποία κατά τήν γνώμη του ἑρμηνεύει «τό μετέωρο βῆμα τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας μεταξύ Ἀνατολῆς καί Δύσης».

Αὐτή εἶναι μιά ἄποψη πού παραθεωρεῖ τόν αὐτόχθονα πολιτισμό καί δέν ἐξετάζει κάποιες σημαντικές παραμέτρους του.

Τήν πειθαρχία καί τήν εὐταξία τῶν δυτικῶν κοινωνιῶν τήν ἑρμηνεύει μέ τήν ἐσωτερίκευση τοῦ καταναγκασμοῦ στόν ὁποῖο ὑπέβαλαν τόν λαό οἱ ἐξουσίες του. Ἐμεῖς δέν εἴχαμε τέτοιες ἐξουσίες. Ἰσχυρίζεται ὅτι «ὁ ἐξωτερικός καταναγκασμός τῆς ἐξουσίας ἦταν (στήν Δύση) στοιχεῖο χαλιναγώγησης τῶν παθῶν καί τῶν ἄμετρων συμπεριφορῶν». Αὐτός ὁ ἐξωτερικός καταναγκασμός μετατράπηκε σταδιακά σέ ἐσωτερικό. Αὐτό ἔγινε πρῶτα στούς αὐλικούς καί τήν ἀριστοκρατία καί κατόπιν μεταδόθηκε μέ ἀργό τρόπο στήν ἀστική καί ἐργατική κοινωνία.

Ἡ ἐσωτερίκευση τοῦ καταναγκασμοῦ δέν ἔγινε ἁπλά μέ τόν νόμο. Ἔγινε μέ τήν αἴσθηση τῆς αἰδοῦς. Χωρίς αἰδώ δέν θά ὑπῆρχε ὁ ἐσωτερικός καταναγκασμός. Ἡ αἰδώς εἶναι συναίσθημα, δέν εἶναι ψυχρή λογική. Εἶναι ὑπόθεση τῆς καρδιᾶς, αἴσθηση τῆς καρδιᾶς. Τρέφεται ὅμως καί ἀναπτύσσεται μέ κατάλληλους λογισμούς.

Σ’ αὐτό τό σημεῖο πρέπει νά ποῦμε ὅτι ὁ δυτικός κόσμος, μέ τήν εὐταξία του, τούς καλούς τρόπους του, τήν ἀνεκτικότητά του, τήν ἐξίσωση (χάρη στήν δογματοποίηση τῆς ἀνεκτικότητας) τοῦ φυσικοῦ μέ τό ἀφύσικο, τῆς θεολογικῆς ἀλήθειας τῆς Ἐκκλησίας μέ τό ψέμα τῆς αἵρεσης, μοιάζει μέ τάφο κεκονιαμένο, πού ἀπό ἔξω φαίνεται ὡραῖος, μέσα ὅμως εἶναι γεμάτος μέ νεκρά ὀστά καί κάθε ἀκαθαρσία.

Αὐτό γίνεται γιατί στήν παιδεία τοῦ δυτικοῦ κόσμου ἡ καρδιά μένει ἀφώτιστη, διασπασμένη ἀπό τόν νοῦ καί ἡ δυνατή λογική ἀφήνεται στήν ἀνάπτυξή της ἀκαθοδήγητη ἀπό τό φῶς τῆς Εὐαγγελικῆς ἀλήθειας.

Ἡ ἀγωγή τῆς καρδιᾶς σέ μαρασμό

Ὁ Γέροντας Σωφρόνιος Σαχάρωφ λέει ὅτι ἡ σύγχρονη κουλτούρα καί ὁ πολιτισμός οἰκοδομοῦνται πάνω στήν διάσπαση τοῦ νοῦ ἀπό τήν καρδιά. Ἔχει λησμονηθῆ τελείως ἡ καλλιέργεια τῆς καρδιᾶς. Τό κενό αὐτό προσπαθοῦν κάποιοι νά τό διασκεδάσουν μιλώντας γιά τήν «ἐπανάσταση τῶν συναισθημάτων» καί τήν σημαντικότητα τοῦ «δείκτη συναισθηματικῆς νοημοσύνης». Ἡ ἀπόσταση ὅμως ἀπό τήν χριστιανική ἀνθρωπολογία, στήν ὁποία ἡ καρδιά θεωρεῖται ὡς τό κατ’ ἐξοχήν ὄργανο Θεογνωσίας, εἶναι μεγάλη.

Ὁ Γέροντας Σωφρόνιος ἐπισημαίνει ὅτι «συνήθως οἱ ἄνθρωποι δέν γνωρίζουν ὅτι ὁ νοῦς ζεῖ μιά ζωή καί ἡ καρδιά μιάν ἄλλη. Μόνον ὅταν ὁ ἄνθρωπος πενθεῖ, ὁ νοῦς καί ἡ καρδιά ζοῦν τό ἴδιο νόημα, καί αὐτό γίνεται ἀνεξάρτητα ἀπό τήν αἰτία τοῦ πένθους».

«[...]ἡ πραγματικά μεγάλη ἀνθρωπιστική κουλτούρα τοῦ δυτικοῦ κόσμου δέν φτάνει τό πνευματικό ἐπίπεδο τοῦ αὐθεντικοῦ Χριστιανισμοῦ. Οἱ «κοινωνίες» εἶναι ἀπασχολημένες μέ τήν πειθαρχία τῶν ἀνθρώπων, ἐξασκώντας σέ αὐτούς τήν ἀδιάκοπη ἐγκράτεια, ἀπαιτώντας ἀπό αὐτούς πάντοτε “σαφῆ” λογική ἐνέργεια· ὅλα αὐτά στή συνέχεια ὁδήγησαν στόν μαρασμό τῆς ἀγωγῆς τῆς καρδιᾶς. Συχνά μάλιστα ὁ νοῦς ἀντιμετωπίζει τήν ἀπαίτηση νά μήν κατέβει στήν καρδιά, ἀλλά νά ἐνεργήσει σύμφωνα μέ τούς “ψυχρούς” ὑπολογισμούς τῆς λογικῆς».

Στήν παράδοσή μας μέ τήν μετάνοια, τό πνευματικό πένθος καί τήν προσευχή (λογική καί νοερά) θέλουμε ὁ νοῦς νά ἑνωθῇ μέ τήν καρδιά ἐν Πνεύματι Ἁγίῳ καί ὄχι ἁπλά νά ἐσωτερικεύσῃ καταναγκασμούς.

π.Θ.Α.Β.