Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνός: Ἁγία Γοργονία. Πρότυπο συζύγου καί μητέρας, 23 Φεβρουαρίου

Ἡ ἁγία Γοργονία καταγόταν ἀπό τήν Καππαδοκία καί ἔζησε τόν 4ο αἰώνα μ.Χ. Εἶναι καρπός ἁγίων γονέων, ἤτοι τοῦ Γρηγορίου Ἐπισκόπου Ναζιανζοῦ, καί τῆς Νόννας, καθώς ἐπίσης καί ἀδελφή τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καί τοῦ ἁγίου Καισαρίου. Ἀποτελεῖ πρότυπο συζύγου καί μητέρας. Ἀπό τόν γάμο της ἀπέκτησε πέντε παιδιά, ἤτοι δύο ἀγόρια καί τρία κορίτσια, τά ὁποῖα φρόντισε νά ἀναθρέψη «ἐν παιδείᾳ καί νουθεσίᾳ Κυρίου». Γιά λόγους πού ὁ Θεός γνωρίζει ἔφυγε πρόωρα ἀπό τόν μάταιο αὐτόν κόσμο, σέ ἡλικία τριάντα ὀκτώ ἐτῶν. Ὁ ἀδελφός της ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος στόν ἐπικήδειο λόγο του περιγράφει τόν θεάρεστο βίο της, ὁ ὁποῖος ὑπῆρξε μέν σύντομος, ἀλλά ἀξιοθαύμαστος καί ἀξιομίμητος. Θά παρατεθοῦν μερικά χαρακτηριστικά ἀποσπάσματα ἀπό αὐτόν τόν ὑπέροχο λόγο.

Ἡ Γοργονία «κατάφερε νά ξεπεράση ὅλες τίς γυναῖκες τοῦ καιροῦ της στήν σωφροσύνη, ἔτσι ὥστε ἔσμιξε τόν γάμο μέ τήν παρθενία. Διδάσκοντας πώς οὔτε ἡ παρθενία μόνη ἑνώνει μέ τόν Θεό, οὔτε ὁ γάμος πάλι μπορεῖ νά δεσμεύση μέ τόν κόσμο καί νά χωρίση ἀπό τόν Θεό... Ἀλλά ὁ νοῦς τοῦ ἀνθρώπου εἶναι ἐκεῖνος πού, εἴτε εἶναι ἔγγαμος εἴτε ἄγαμος, μπορεῖ νά ἑνώση τόν ἄνθρωπο μέ τόν Θεό ἤ μέ τόν κόσμο καί νά τόν χωρίση ἀπό Αὐτόν».

«Κατόρθωσε τόν ἄνδρα της, μέ τήν ἀγαθή γνώμη της, νά τόν ἔχη ὄχι κακό ἀφέντη, ἀλλά καλό σύμβουλο στήν ἀγαθοεργία. Καί τά τέκνα της, μέ τό παράδειγμά της κυρίως, καί μέ τίς συμβουλές της τά ἔκαμε χαριτωμένα. Ἔτσι ἔκαμε τόν γάμο ἀξιέπαινο καί εὐαρέστησε τόν Θεό μέ τίς ἀρετές της καί τήν καλλιτεκνία της». Προγνώρισε τό τέλος τοῦ ἐπιγείου βίους της, καί ἀξιώθηκε, λίγο πρίν ἀπό αὐτό, νά ἀπολαύση ἐκεῖνο πού ἀπό καιρό ποθοῦσε, ἤτοι τήν βάπτιση τοῦ συζύγου της.

Ὁ βίος της καί ἡ πολιτεία της μᾶς δίνουν τήν ἀφορμή νά τονίσουμε τά ἀκόλουθα.

Πρῶτον. Διατυπώνεται πολλές φορές ἡ ἀπορία, γιατί ἐπιτρέπει ὁ Θεός κάποιοι ἄνθρωποι νά ζοῦν λίγα χρόνια, ἄλλοι περισσότερα καί ἄλλοι πάλι νά φθάνουν σέ βαθιά γεράματα. Τό πρῶτο πού μπορεῖ νά πῆ κανείς εἶναι νά ἐπαναλάβη τόν λόγο τοῦ Ἀποστόλου Παύλου: «Τίς γάρ ἔγνω νοῦν Κυρίου; ἤ τίς σύμβουλος αὐτοῦ ἐγένετο;». Ἀλήθεια, ποιός μπορεῖ νά γνωρίζη τίς βουλές τοῦ Θεοῦ; Ἔπειτα, μπορεῖ νά προστεθῆ καί τό ὅτι ὁ Θεός ἐργάζεται συνεχῶς γιά τήν σωτηρία ὅλων τῶν ἀνθρώπων, καί παίρνει τόν καθένα «στήν καλύτερή του ὥρα», τότε, δηλαδή, πού εἶναι ἕτοιμος. Ὑπάρχουν, ὅμως, καί περιπτώσεις πού ἀπέρχεται κανείς ἀπό τόν κόσμο αὐτόν σέ μιά συγκεκριμένη στιγμή, λόγῳ προσωπικῶν του ἐπιλογῶν καί ὄχι γιατί τό θέλει ὁ Θεός. Καί αὐτό συμβαίνει, ὅταν ἀπομακρύνεται ἀπό τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία καί δέν ἐπιθυμῆ νά γίνεται στήν ζωή του τό θέλημα τοῦ Θεοῦ.

Ἐρωτήθηκε κάποτε ὁ ἅγιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης γιά τό ἄν οἱ ἄνθρωποι φεύγουν ἀπό τόν κόσμο αὐτόν, ὅταν τό θελήση ὁ Θεός, καί ἀπάντησε ὅτι δέν συμβαίνει πάντοτε αὐτό, ἐπειδή, ὅταν ὁ ἄνθρωπος κάνη κακή χρήση τῆς ἐλευθερίας του, αὐτοῦ τοῦ θείου δώρου, καί δέν ἐπιτρέπη στόν Θεό νά ἐνεργῆ στήν ζωή του, τότε φέρει ὁ ἴδιος τήν εὐθύνη γιά ὅ,τι τοῦ συμβαίνει, καί δέν εὐθύνεται ὁ Θεός γιά τίς ἐπιλογές του καί τίς συμφορές του. Ἀνέφερε δέ ὅτι κάποτε τόν ἐπισκέφθηκε ἕνας νέος, καί, μέ τό χάρισμα πού τοῦ εἶχε δώσει ὁ Θεός, εἶδε ὅτι ὁ νέος αὐτός, ἄν ταξίδευε ἐκεῖνο τό βράδυ μέ τό αὐτοκίνητό του, ἐπειδή ἦταν πολύ κουρασμένος, θά σκοτωνόταν. Διαφορετικά θά ζοῦσε πολλά χρόνια καί θά ἔφθανε σέ βαθύ γῆρας. Γι’ αὐτό καί τοῦ ἐπέμενε φορτικά νά καθήση καί νά φύγη τήν ἑπόμενη ἡμέρα, τό πρωΐ. Ὅμως, παρά τίς ἐπίμονες προτροπές καί παρακλήσεις τοῦ ἁγίου ἐκεῖνος δέν ἄλλαξε τήν ἀπόφασή του καί, δυστυχῶς, εἶχε τραγικό τέλος. Καί ἔλεγε ὁ ἅγιος Πορφύριος ὅτι στήν περίπτωση αὐτή δέν τόν «πῆρε» ὁ Θεός, ἀλλά «ἔφυγε» μόνος του. Ἑπομένως, αὐτός πού ἀγαπᾶ τόν Θεό καί ὑπακούει στίς ἐντολές Του, αὐτός εἶναι μακάριος, ἐπειδή τό θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι ὅ,τι καλύτερο μπορεῖ νά συμβῆ στήν ζωή του.

Ὁ σοφός Σολομών τονίζει ὅτι τά τίμια γηρατειά δέν ἔχουν σχέση μέ τά πολλά χρόνια, ἀλλά μέ τήν σωφροσύνη καί τόν ἐνάρετο βίο. «Πολιά δέ ἔστι φρόνησις ἀνθρώποις καί ἡλικία γήρως βίος ἀκηλίδωτος». Ἄλλωστε, ὁ χρόνος εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο γιά νά ἑτοιμασθῆ γιά τήν αἰωνιότητα. Καί ὅταν εἶναι ἕτοιμος, μᾶλλον πανέτοιμος, τότε «ἁρπάζεται», «ἵνα μή κακίᾳ ἀλλάξῃ σύνεσιν αὐτοῦ ἤ δόλος ἀπατήσῃ ψυχήν αὐτοῦ». Ἐκεῖνοι, ὅμως, πού δέν ἐλπίζουν στόν Θεό καί ἐπενδύουν στά πρόσκαιρα, ἀρνούμενοι τά αἰώνια, νομίζουν ὅτι εἶναι «τυχεροί» ὅσοι ζοῦν πολλά χρόνια. Ἀλλά ὅσα χρόνια καί νά ζήση κανείς ἐδῶ στήν γῆ, μπροστά στήν αἰωνιότητα εἶναι σάν σταγόνα στόν ὠκεανό. Δυστυχῶς, δέν ἔχουμε ἀντιληφθῆ ὅτι ὁ βίος εἶναι πρόσκαιρος, ἐνῶ ἡ ζωή εἶναι αἰώνια. Ἡ ζωή εἶναι ἐνυπόστατος. Ὁ Χριστός εἶναι ἡ ζωή, καί ὅποιος Τόν ἀγαπᾶ καί ἀγωνίζεται νά ἐφαρμόζη τίς ἐντολές Του, αὐτός μαθαίνει τόν τρόπο νά ὑπερβαίνη τίς καθημερινές δυσκολίες, τίς ἀντιξοότητες καί τούς ποικιλότροπους πειρασμούς καί ἔτσι χαίρεται ἀληθινά τήν ζωή του.

Δεύτερον. Ἡ ἀπόκτηση παιδιῶν στόν γάμο εἶναι σίγουρα σημαντικό γεγονός. Σημαντικότερη, ὅμως, εἶναι ἡ ἀνατροφή καί ἡ καθοδήγησή τους μέ τέτοιον τρόπο, ὥστε νά λάβουν τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί νά γίνουν «τέκνα φωτός», καί ὄντως «χαριτωμένα». Νά ἀποκτήσουν, δηλαδή, πνευματικούς ὀφθαλμούς μέ τούς ὁποίους θά βλέπουν τά μή φαινόμενα, τά ὁποῖα εἶναι αἰώνια, σέ ἀντίθεση μέ τά φαινόμενα πού εἶναι πρόσκαιρα. Οἱ σωματικοί ὀφθαλμοί εἶναι, σίγουρα, σημαντικοί, ἀλλά τέτοιους ὀφθαλμούς ἔχουν καί οἱ μῦγες καί τά κουνούπια. Ἀσυγκρίτως ἀνώτεροι εἶναι οἱ ὀφθαλμοί τῆς ψυχῆς, μέ τούς ὁποίους βλέπει κανείς τόν Θεό καί ὅταν συμβαίνη αὐτό, τότε ὁμοιάζει μέ τούς ἀγγέλους, κατά τόν Μέγα Ἀντώνιο, ὁ ὁποῖος, ὅταν συνάντησε στήν Ἀλεξάνδρεια ἕναν θεολόγο πού ὀνομαζόταν Δίδυμος καί ἦταν τυφλός σωματικά, τοῦ εἶπε: «Μηδέν ταρασσέσθω σε, ὦ Δίδυμε, ἡ τῶν σωματικῶν ὀφθαλμῶν ἀποβολή‧ τοιοῦτοι γάρ σοι λείπουσιν ὀφθαλμοί δι ὧν καί μυῖες καί κώνωπες βλέπουσι. Τοιούτους γάρ ἔχεις ὀφθαλμούς, δι’ ὧν ἄγγελοι βλέπουσι, δι’ ὧν καί ὁ Θεός καθορᾶται καί τό αὐτοῦ φῶς καταλαμβάνεται».

Ὁλοκληρωμένος ἄνθρωπος εἶναι αὐτός πού εἶναι «πλήρης Πνεύματος Ἁγίου» καί γι’ αὐτό ἔχει φωτισμένο νοῦ, διά τοῦ ὁποίου «ὁ Θεός καθορᾶται καί τό αὐτοῦ φῶς καταλαμβάνεται».