Κύριο ἄρθρο: «Τοῦτο ἐστίν ἄνθρωπος» κατά τόν Μέγα Βασίλειο

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Εὐφρόσυνη καί ἡ σημερινή ἡμέρα μέ τήν ἑορτή τῆς Περιτομῆς τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τήν ἑορτή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, Ἀρχιεπισκόπου Καισαρείας τῆς Καπ­παδοκίας. Μέ αὐτές τίς δύο ἑορτές, τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί τοῦ φίλου τοῦ Χριστοῦ, δηλαδή τοῦ Μεγάλου Βασιλείου, ἀρχίζει καί ὁ νέος χρόνος 2022 καί εὐχόμαστε νά εἶναι εὐλογημένος ἀπό τόν Τριαδικό Θεό.

Μέ τήν νέα αὐτήν χρονιά ἀφήνουμε πίσω μας τά λυ­πηρά τῆς προηγούμενης χρονιᾶς καί ἀρχίζουμε μέ νέες καί χρηστές ἐλπίδες γιά τήν νέα χρονιά, τόσο γιά μᾶς, ὅσο καί γιά τήν Ἐκκλησία, τήν πατρίδα μας καί ὁλόκληρη τήν οἰκουμένη.

Αὐτήν τήν ἡμέρα θά ἤθελα νά ἀναφερθῶ σέ ἕναν λόγο τοῦ Μεγά­λου Βασιλείου πού ἑορτάζει σήμερα περί τοῦ ὅτι, παρά τήν ἀναγ­καιότητα τῶν ὑλικῶν πραγμάτων γιά τήν ζωή μας, ἐν τούτοις δέν πρέπει νά προ­σκολλόμαστε σέ αὐτά, γιατί ἔχουμε δημιουρ­γηθῆ μέ ἄλλες ὑψηλές προδιαγραφές, γιά τό αἰώνιο. Φυσικά, χρησιμο­ποι­οῦμε ὅλα ὅσα μᾶς προσφέρονται γιά τήν συντή­ρησή μας στόν κόσμο αὐτόν, ἀλλά πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι ἔχουμε ὑψηλό προορισμό.

Μεταξύ τῶν ἄλλων στόν λόγο αὐτόν ὁ Μέγας Βασίλειος ὁρίζει τί εἶναι ὁ ἄνθρωπος καί ποιός εἶναι ὁ προορισμός του. Ὁ ἄνθρωπος εἶναι νοῦς πού ἐνδύθηκε μέ τήν κατάλληλη καί ταιριαστή σάρκα, διαπλάσσεται ἀπό τόν πάνσοφο τεχνίτη ἀπό τούς μητρικούς κόλπους, καί ὁ καιρός τοῦ τοκετοῦ τόν φέρει στό φῶς ἀπό τούς σκοτεινούς ἐκείνους θαλάμους. Δέν γίνεται τίποτε μόνο του, ἀλλά γίνεται μέ τήν δημιουργική ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ.

Στήν συνέχεια ὁ Μέγας Βασίλειος παρουσιάζει ποιός εἶναι ὁ σκοπός τῆς δημιουργίας τοῦ ἀνθρώπου καί ποιό εἶναι τό νόημα τῆς ὑπάρξεώς του.

Κατ’ ἀρχάς τονίζει γιά τό ποιά εἶναι ἡ σχέση τοῦ ἀνθρώ­που μέ τήν κτίση. Λέγει: «Τοῦτο ἄρχειν ἐτάχθη τῶν ἐπί γῆς. Τούτῳ γυμνάσιον ἀρετῆς ἡ κτίσις ὑφήπλωται». Δηλαδή, ὁ ἄνθρωπος ἔχει ταχθῆ ἀπό τόν Θεό νά κυβερνᾶ ὅλα ἐκεῖνα πού εἶναι στήν γῆ, καί μάλιστα ὅλη ἡ κτίση ἔχει ἁπλωθῆ μπροστά στόν ἄνθρωπο, ὥστε αὐτή νά εἶναι γυμναστήριο γιά τήν ἀρετή του.

Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ ἄνθρωπος δέν μπορεῖ νά εἶναι ἐξαρτημένος ἀπό τήν κτίση, δέν μπορεῖ νά εἶναι δοῦλος τῆς κτίσεως, ἀλλά πρέπει νά τήν θεωρῆ ὡς γυμναστήριο γιά νά αὐξάνεται στήν ἀρετή.

Ἔπειτα, σκοπός τοῦ ἀνθρώπου εἶναι νά ἔχη σχέση μέ τόν Θεό, νά μή ζῆ αὐτόνομα. Λέγει ὁ Μέγας Βασίλειος: «Τούτῳ κεῖται νόμος μιμεῖσθαι τόν πλάστην εἰς δύναμιν, καί τήν ἐν οὐρανοῖς εὐταξίαν σκιαγραφεῖν ἐπί γῆς». Δηλαδή δόθηκε νόμος στόν ἄνθρωπο νά μι­μῆται ὅσον εἶναι δυνατόν τόν πλάστη του, καί νά σκιαγραφῆ ἐπάνω στήν γῆ τήν οὐράνια εὐταξία.

Αὐτός εἶναι ἕνας ὑπέροχος λόγος πού δείχνει τό πῶς πρέπει νά ζῆ ὁ ἄνθρωπος. Ἔχει μέσα του τόν νόμο, πού εἶναι ἡ φυσική του κατάσταση γιά νά μιμῆται τόν Δημιουργό του καί νά ἰχνογραφῆ, νά ζωγραφίζη στήν γῆ τήν εὐταξία πού ἐπικρατεῖ στόν οὐρανό, δηλαδή νά μιμῆται τούς ἀγγέλους καί τούς ἁγίους.

Πέρα ἀπό αὐτά ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά σκέπτεται ὅτι θά δώση λόγο τῶν πράξεών του στόν Δημιουργό του στόν κα­τάλληλο καιρό. Λέγει: «Τοῦτο ἐντεῦθεν καλούμενον ἀπα­νίσταται. Τοῦτο τῷ τοῦ πέμψαντος Θεοῦ παρίσταται βήματι. Τοῦτο εὐθύνεται, τοῦτο δέχεται τήν τῶν ἐνταῦθα πεπο­λιτευμένων ἀντίδοσιν». Δηλαδή, ὁ ἄνθρωπος εἶναι προσωρινός ἐδῶ στήν γῆ καί θά κληθῆ νά ἀνέβη στόν οὐρανό καί θά παραστῆ στό βῆμα τοῦ Χριστοῦ, καί φυσικά θά κριθῆ καί θά λάβη ἀνταπόδοση γι’ αὐτά πού ἔπραξε ὅσο ζοῦσε στήν γῆ.

Πρόκειται γιά μιά μεγαλόπνοη θεώρηση τοῦ ἀνθρώπου ἀπό τόν Μέγα Βασίλειο, πού εἶναι διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας περί τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως παρουσιάζεται στήν Ἁγία Γραφή καί τήν ὅλη παράδοσή της. Ὁ ἄνθρωπος δέν εἶναι ἕνα μέρος τοῦ παρόντος κόσμου, δέν εἶναι ἐξάρτημα τῆς φύσεως, ἀλλά δημιουργήθηκε ἀπό τόν Θεό γιά νά εἶναι ἄρχοντας τῆς φύσεως καί νά πορεύεται σέ Αὐτόν. Ἡ ἀποστολή του ἐδῶ στόν κόσμο εἶναι νά σκιαγραφῆ στήν γῆ «τήν ἐν οὐρανοῖς εὐταξίαν».

Εἶναι ἐπίκαιρος αὐτός ὁ λόγος τοῦ ἑορταζομένου σή­με­ρα Μεγάλου Βασιλείου. Ἡ ἐπικαιρότητα αὐτοῦ τοῦ μηνύμα­τος συνδέεται μέ τό ὅτι οἱ σύγχρονοι Χριστιανοί ἔχουμε κατεβάσει πολύ τό ἐπίπεδο τῆς ζωῆς μας. Ἀσχολούμαστε ὁλοκληρωτικά μέ τήν καθημερινότητα, ἡ ὁποία μᾶς κατα­βροχθίζει, ὁ νοῦς μας εἶναι σκοτισμένος, ἀφοῦ ταυτίζεται μέ τήν λογική, τά πάθη καί τό περιβάλλον, πράγμα πού συνιστᾶ τήν πτώση‧ εἴμαστε δοῦλοι τῆς κτίσεως ἀντί νά κυριαρχοῦμε ἐπάνω σέ αὐτήν‧ ξεχνᾶμε τόν νόμο πού μᾶς ἔχει δοθῆ γιά νά μιμούμαστε τόν δημιουργό μας καί κάνουμε δικούς μας νόμους γιά νά θέτουμε στό περιθώριο τῆς ζωῆς μας τόν Θεό‧ θέτουμε δικούς μας κανόνες ἀντί νά ζοῦμε κατά τό θέλημα τοῦ Θεοῦ‧ καί νομίζουμε ὅτι θά ζήσουμε πολλά χρόνια πάνω στήν γῆ, καί ὅταν θά ἔλθη ἡ ὥρα τοῦ κοινοῦ χρέους, μερικοί πι­στεύουν ὅτι θά ὁδηγηθοῦν στό «ἀπόλυτο μηδέν», σέ μιά ζωή χωρίς Θεό, καί χωρίς λο­γο­δοσία τῶν πράξεών μας.

Μάλιστα, ὅλες οἱ συζητήσεις γιά τήν πανδημία καί τόν τρόπο ἀντιμετωπίσεώς της, προσελκύουν ἀπόλυτα τό ἐνδια­φέ­ρον μας, ὡσάν νά εἴμαστε αὐθύπαρκτα ὄντα, χωρίς νά δώσουμε ἀναφορά σέ κανέναν, καί χωρίς νά ἔχουμε μέλλον.

Τέκνα ἐν Κυρίῳ ἀγαπητά,

Ὁ νέος χρόνος μᾶς δίνει τήν ἀφορμή νά σκεφθοῦμε τί εἴμαστε καί πῶς πρέπει νά ζοῦμε. Εἴμαστε δημιουργημένοι ἀπό τόν Θεό γιά νά ζήσουμε αἰωνίως μαζί Του, πρέπει νά ζοῦμε κατά Θεόν καί θά δώσουμε λόγο σέ Αὐτόν γιά ὅσα κάνουμε ἐδῶ στήν γῆ στό σύντομο χρονικό διάστημα πού θά ζήσουμε.

Γι’ αὐτό τήν ἡμέρα αὐτήν εὔχομαι καλή καί εὐλογημένη χρονιά, ὅπως τό ἔκανα στήν ἀρχή, καί νά ἐφαρμόσουμε τήν ἐντολή πού ἔδωσε ὁ Ἀπόστολος Παῦλος στόν μαθητή του Τιμόθεο: «Ἀγωνίζου τόν καλόν ἀγῶνα τῆς πίστεως‧ ἐπιλαβοῦ τῆς αἰωνίου ζωῆς» (Α΄Τιμ. στ΄, 12).

Μέ πατρικές εὐχές

Ὁ Μητροπολίτης

+ Ὁ Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

(Ποιμαντορική Ἐγκύκλιος Πρωτοχρονιᾶς 2022)