Γεγονότα καὶ Σχόλια: Ἡ χαρά τῆς ἐπιστροφῆς ἀσκίαστη - Ἡ ὑγεία τῆς ἐπιλεκτικῆς μνήμης

Ἡ χαρά τῆς ἐπιστροφῆς ἀσκίαστη

Ἕνας ζωγραφικός πίνακας εἶναι σάν ἕνα ποίημα. Προσφέρει αἰσθητική ἀπόλαυση, πού πολλές φορές δέν μπορεῖ νά ἐξηγηθῆ, ἀλλά ἐπιδέχεται καί πολλαπλές ἑρμηνεῖες, ἀνάλογες μέ τίς προϋποθέσεις τοῦ θεατῆ του. Τά σημειώνουμε αὐτά γιατί θέλουμε νά μιλήσουμε γιά ἕναν πίνακα τοῦ κ. Γιάννη Ἀρτινόπουλου, γνωστοῦ Ναυπάκτιου σουρεαλιστῆ ζωγράφου, τόν ὁποῖο (πίνακα) χρησιμοποιήσαμε, μέ τήν ἄδεια τοῦ κ. Ἀρτινόπουλου, στήν ἀφίσα καί τό ἔντυπο πρόγραμμα μιᾶς ἐκδήλωσης, πού διοργάνωσε ἡ Ἱερά Μητρόπολη Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου.

Στόν πίνακα βλέπουμε τό λιμάνι τῆς Ναυπάκτου ἀπό τήν ἐξωτερική του πλευρά, ὅπως τό βλέπει ἕνας πού ἔρχεται στήν Ναύπακτο διά θαλάσσης. Φαίνονται μόνον οἱ δύο βραχίονες τοῦ λιμανιοῦ, τό φύλλωμα τριῶν δένδρων πάνω σ’ αὐτούς καί δύο κόκκινες στέγες· ἡ προκυμαία, τά σπίτια τῆς πόλης καί ὅλος ὁ ὄγκος τοῦ Κάστρου τῆς Ναυπάκτου καλύπτονται ἀπό σύννεφο. Ἔξω ἀπό τό λιμάνι, στήν θάλασσα πλέουν μικρά ἱστιοφόρα μέ ἁπαλό κίτρινο σκάφος καί λευκά πανιά. Τό ἕνα ἱστιοφόρο πού βρίσκεται μπροστά στήν εἴσοδο τοῦ λιμανιοῦ ἔχει ἱστίο πού δείχνει σάν νά φθάνη ὥς τόν οὐρανό· τέμνει κατακόρυφα ὅλον τόν πίνακα. Πάνω ἀπό τήν εἴσοδο τοῦ λιμανιοῦ εἶναι ζωγραφισμένα δύο πουλιά μέ μέγεθος πού δίνει τήν ἐντύπωση ὅτι ὁ ζωγράφος θέλει νά τά προσιδιάση μέ ἀγγέλους, ἀλλά τό τεφρό χρῶμα τους, μέ ἐλάχιστο λευκό σέ κάποια φτερά τους, ὑποβάλλουν στόν θεατή τοῦ πίνακα, ὅτι αὐτά τά πετούμενα εἶναι σκέψεις, ἡμισκότεινοι λογισμοί, πού συνοδεύουν τόν ξενιτεμό, ἀλλά καί τήν ὀλιγοήμερη ἐπιστροφή στήν πατρίδα.

Ἤδη ἑρμηνεύσαμε μερικῶς τόν πίνακα μέσα ἀπό τό πλαίσιο τῶν δικῶν μας προϋποθέσεων. Ζητούσαμε μιά παράσταση γιά τήν ἀφίσα καί τό ἔντυπο πρόγραμμα τῆς ἐκδήλωσης, πού ἑτοίμαζε ἡ Ἱερά Μητρόπολη γιά τούς ἀποδήμους τῆς Ναυπακτίας, ὁπότε σ’ αὐτόν τόν πίνακα, μέ τίτλο: «Τό ὄνειρο τοῦ λιμανιοῦ», εἴδαμε στά λευκά ἱστιοφόρα τήν χαρά τῆς ἐπιστροφῆς τοῦ ξενιτεμένου στήν πατρίδα, ὄχι τήν μόνιμη ἐπιστροφή, ἀλλά τήν ὀλιγοήμερη γιά ξεκούραση καί ἀναβαπτισμό. Στό ἕνα ἱστίο πού τέμνει κάθετα τόν πίνακα καί πηγαίνη πιό πάνω ἀπό τίς τεφρές ἡμισκότεινες σκέψεις, σάν καθαρή προσευχή, καθώς καί στήν ὅραση πού βλέπει μόνον τήν εἴσοδο τοῦ λιμανιοῦ κι ὄχι τήν πόλη, εἴδαμε τόν ἀποκλεισμό (ἀπό τήν χαρά τῆς ἐπιστροφῆς) κάθε βεβαρυμένης συναισθηματικά ἐπίδρασης ἀπό μνῆμες τῶν δυσκολίων τῆς ζωῆς, πού ὁδήγησαν τόν ἀπόδημο στήν ξενιτιά· κυριαρχεῖ ἡ χαρά τῆς ἐπιστροφῆς ἀσκίαστη, κυριαρχεῖ ὁ νόστος, τό «νόστιμον ἧμαρ», ἡ χαρά τῆς ἡμέρας τῆς ἐπιστροφῆς, ἔστω τῆς ὀλιγοήμερης.

Ἡ ὑγεία τῆς ἐπιλεκτικῆς μνήμης

Πολλοί κατηγοροῦν τήν ἐπιλεκτική μνήμη. Δέν εἶναι πάντα κακή ἤ ὕποπτη σκοπιμότητας. Κάποιες φορές εἶναι θεραπευτική καί ψυχολογικά καί πνευματικά. Γιά παράδειγμα: δέν ἀφήνουμε τήν σκέψη μας νά ἀναπολῆ παραπτώματα πού ἔχουν σχέση μέ τήν ἐπιθυμία, δῆθεν γιά ταπείνωση τοῦ λογισμοῦ μας. Τά σχετικά παραπτώματα τά ἐξομολογούμαστε καθαρά καί συνοπτικά καί τά ἀφήνουμε στό πῦρ τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ, χωρίς νά τά ἀναπολοῦμε· ἡ ἀναπόληση αἰχμαλωτίζει τήν ἐπιθυμία στά παραπτώματα. Γιά συντριβή καί ταπείνωση φέρνουμε στό νοῦ μας ἀκινδύνως τά παραπτώματα τοῦ θυμικοῦ.

Ἐπιλέγουμε νά σκεφτόμαστε ὅ,τι μᾶς ἐμπνέει, ὅ,τι κάνει τήν ζωή μας φωτεινή, ὅ,τι καθαρίζει τόν ἐσωτερικό οὐρανό μας, ὅ,τι μᾶς φέρνει στό λιμάνι τῆς πατρίδας τοῦ κατά φύσιν καί κατά Θεόν φωτεινοῦ βίου.

π.Θ.Α.Β.