Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνὸς: Ἁγία Βάσσα καὶ οἱ τρεῖς υἱοἰ της, Θεόγνιος Ἀγάπιος καὶ Πιστός

Πρωτοπρεσβύτερου Π. Γεώργιου Παπαβαρνάβα

Ἡ Ἁγία Βάσσα καταγόταν ἀπό τήν Ἔδεσσα τῆς Μακεδονίας καί ἔζησε στά χρόνια τοῦ διώκτου τῶν Χριστιανῶν Διοκλητιανοῦ. Ἦταν εἰδωλολάτρισσα καί σύζυγος τοῦ ἱερέα τῶν εἰδώλων Οὐαλέριου. Ὅμως, δέν τήν ἱκανοποιοῦσε ἡ εἰδωλολατρεία καί ἀναζητοῦσε τόν ἀληθινό Θεό. Καί Αὐτός, ὁ Ὁποῖος «πάντας ἀνθρώπους θέλει σωθῆναι καί εἰς ἐπίγνωσιν ἀληθείας ἐλθεῖν», ὡς «καλός ποιμένας», τήν συναρίθμησε στήν ποίμνη τῶν λογικῶν προβάτων Του, μαζί μέ τά παιδιά της. Ὁ Οὐαλέριος ὅταν ἔμαθε ὅτι ἡ σύζυγός του καί τά παιδιά του ἀπαρνήθηκαν τά εἴδωλα καί ἔγιναν μέλη τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, προσπάθησε νά τούς μεταπείση νά ἐπανέλθουν στά εἴδωλα, καί ὅταν δέν τό κατόρθωσε, τούς κατήγγειλε στόν Ἔπαρχο Βικάριο. Οἱ Ἅγιοι ὁμολόγησαν μέ ἀνδρεία τήν πίστη τους στόν Χριστό, μέ ἀποτέλεσμα νά ὑποστοῦν φρικτά βασανιστήρια. Τόν Θεόγνιο τόν θανάτωσαν, ἀφοῦ πρῶτα τοῦ ξέσχισαν τά στήθη καί τά πλευρά. Τήν μητέρα του καί τούς ἀδελφούς του τούς ὁδήγησαν στήν φυλακή. Κατόπιν, τοῦ Ἀγάπιου τοῦ ἔγδαραν τό δέρμα ἀπό τό κεφάλι μέχρι τό στῆθος καί τόν ἔκαψαν. Πρίν τόν κάψουν, φώναξε ὁ Ἅγιος ὅτι «δέν ὑπάρχει γλυκύτερο πράγμα ἀπό τό νά πάσχης γιά τόν Χριστό». Τόν Πιστό, πού ἦταν ὁ μικρότερος, τόν ἀποκεφάλισαν. Τήν μητέρα τους Βάσσα τήν ἄφησαν ἐλεύθερη, γιά νά ὑποφέρη ἀπό τήν ἀπώλεια τῶν παιδιῶν της. Κατόπιν, ὅμως, τήν συνέλαβε ὁ Ἔπαρχος τῆς Κυζίκου, καί ἀφοῦ τῆς ἔσπασε τά πόδια καί τά χέρια, τήν ἀποκεφάλισε.

Ὁ βίος τους καί ἡ πολιτεία τους μᾶς δίνουν τήν ἀφορμή νά τονίσουμε τά ἀκόλουθα.

Πρῶτον. Τά παιδιά εἶναι δῶρο τοῦ Θεοῦ στούς γονεῖς τους, οἱ ὁποῖοι γίνονται συνεργοί τοῦ Θεοῦ στό ἔργο τῆς δημιουργίας, καί ὡς δῶρο πρέπει νά τά δέχονται καί νά τά ἀντιμετωπίζουν. Ἐπωμίζονται, ὅμως, μεγάλη εὐθύνη γιά τήν ἀνατροφή τους, καί κυρίως ἡ μητέρα. Καί αὐτό, διότι ἡ μητέρα ἔχει τήν δυνατότητα νά διαπαιδαγωγήση τά παιδιά της ἀπό τήν στιγμή τῆς συλλήψεώς τους στήν μήτρα της, ἀφοῦ καί τά ἔμβρυα καταλαβαίνουν τήν ὅλη συμπεριφορά τῆς μητέρας τους καί ἐπηρεάζονται θετικά ἤ ἀρνητικά. Ὅπως λέγει ὁ ἅγιος Πορφύριος ὁ Καυσοκαλυβίτης, τό παιδί καταλαβαίνει τά συναισθήματα καί τήν συμπεριφορά τῆς μητέρας του ἀκόμη ἀπό τότε πού εἶναι ἔμβρυο στήν μήτρα, καί ἐπηρεάζεται ἀπό αὐτά. Δηλαδή, «ἀντιλαμβάνεται τίς κινήσεις καί τά συναισθήματα τῆς μητέρας του καί ὅταν σκοτεινιάζη τό πρόσωπό της, σκοτεινιάζει καί αὐτό. Ἄν ἐκείνη νευριάζη, νευριάζει κι αὐτό, ἄν αἰσθάνεται λύπη, πόνο, φόβο, ἄγχος, τά ζῆ κι αὐτό. Ἄν ἡ μητέρα δέν τό θέλη τό ἔμβρυο, ἄν δέν τό ἀγαπᾶ, αὐτό τό αἰσθάνεται καί δημιουργοῦνται τραύματα στήν ψυχούλα του, πού τό συνοδεύουν σέ ὅλη του τήν ζωή». Ἀντίθετα, «ἄν ἡ μητέρα ἔχη χαρά, εἰρήνη, ἀγάπη, τά μεταδίδει στό ἔμβρυο μυστικά, ὅπως συμβαίνει καί μέ τά γεννημένα παιδιά». Γι’ αὐτό, ὅπως τονίζει, ἡ πιστή Χριστιανή μητέρα «πρέπει νά μάθη νά προσεύχεται πολύ, νά ἀγαπᾶ τό ἔμβρυο, νά διαβάζη ψαλμούς καί νά ζῆ ζωή ἁγία, γιά νά γίνη καί τό παιδί πιό ἅγιο». Ἐπίσης, ἡ μητέρα, καί μετά τήν γέννηση τοῦ παιδιοῦ της, ἔχει τήν δυνατότητα, ἀνάλογα μέ τήν εὐλάβειά της, νά τοῦ μεταδώση μαζί μέ τό μητρικό της γάλα καί τόν ὅλο τρόπο τοῦ βίου καί τῆς πολιτείας της, δηλαδή νά τό θρέψη καί μέ τό «γάλα» τῆς πίστης καί τῆς ἀγάπης στόν Θεό καί τούς ἀνθρώπους.

Στό μυστήριο τοῦ γάμου ἡ Ἐκκλησία εὔχεται στούς νεονύμφους «εὐτεκνίας ἀπόλαυσιν». Αὐτό σημαίνει ὅτι τούς εὔχεται νά γίνουν, ὄχι ἁπλά γονεῖς, ἀλλά γονεῖς παιδιῶν «καλῶν», δηλαδή εὐλογημένων-ἁγιασμένων. Καί αὐτό γίνεται, ὅταν οἱ γονεῖς φροντίζουν νά συνδέσουν τά παιδιά τους μέ τήν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία εἶναι τό εὐλογημένο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ, ἀφοῦ πρῶτα συνδεθοῦν αὐτοί. Τότε τά παιδιά ἀναπτύσσονται πνευματικά καί λαμβάνουν τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Καί πρέπει νά γνωρίζουν οἱ γονεῖς ὅτι τά παιδιά διδάσκονται πρωτίστως καί κυρίως ἀπό τό παράδειγμά τους καί λιγότερο ἀπό τίς συμβουλές τους.

Δεύτερον. Σέ ὅλες τίς ἐποχές, ὑπάρχουν στήν κοινωνία δύο «ὁμάδες» ἀνθρώπων. Στήν πρώτη «ὁμάδα» ἀνήκουν αὐτοί πού ἔχουν στήν καρδιά τους τό Ἅγιον Πνεῦμα καί στήν δεύτερη αὐτοί πού ἐνεργοῦνται ἀπό τό πονηρό πνεῦμα. Οἱ πρῶτοι εἶναι αὐτοί πού ἀγωνίζονται νά γίνουν ἅγιοι, σύμφωνα μέ τήν προτροπή τοῦ Θεοῦ «ἅγιοι γίνεσθε ὅτι ἐγώ ἅγιος εἰμί». Οἱ δεύτεροι εἶναι ἐκεῖνοι πού δέν γνώρισαν τόν ἀληθινό Θεό τῆς Ἐκκλησίας, πού εἶναι «τό Φῶς τοῦ κόσμου», ἤ τόν ἔδιωξαν ἀπό τήν ζωή τους, καί γι’ αὐτό ἀπέκτησε ἐπάνω τους ἐξουσία ὁ ἄρχοντας τοῦ σκότους, ὁ ἐφευρέτης τῆς κακίας καί πατέρας τοῦ μίσους, ὁ ἀνθρωποκτόνος διάβολος.

Οἱ ἄνθρωποι πού ἔχουν τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ἔχουν ἀληθινή-ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη καί ἀγαποῦν ὅλους τούς ἀνθρώπους, ἀκόμη καί τούς ἐχθρούς τους. Ἀντίθετα, ὅσοι ἐνεργοῦνται ἀπό τό πονηρό πνεῦμα εἶναι φίλαυτοι, ἐμπαθεῖς, ἰδιοτελεῖς, γεμάτοι μίσος. Αὐτή ἡ διαφορά φαίνεται καθαρά στήν περίπτωση τῆς ἁγίας Βάσσης καί τοῦ συζύγου της. Ἡ Βάσσα, πλημμυρισμένη ἀπό τήν Χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, ἀγαποῦσε ἀληθινά τόν σύζυγό της καί προσευχόταν γιά τόν φωτισμό του καί τήν σωτηρία του, ὅπως, ἀσφαλῶς, ἀγαποῦσε καί τά παιδιά της. Ἀντίθετα, ὁ Οὐλέριος, ὁ ὁποῖος ὡς ἱερέας τῶν εἰδώλων ὑπηρετοῦσε τόν διάβολο -ἀφοῦ ἡ λατρεία τῶν εἰδώλων εἶναι στήν πραγματικότητα λατρεία τῶν δαιμόνων- ὅταν ἔμαθε ὅτι ἡ σύζυγός του καί τά παιδιά του ἔγιναν Χριστιανοί, τούς μίσησε. Μέχρι ἐκείνη τήν στιγμή φαινόταν ὅτι τούς ἀγαποῦσε, ἀλλά, ὅταν διαπίστωσε ὅτι ἔκαναν κάτι διαφορετικό ἀπό αὐτό πού ἐκεῖνος ἤθελε, τούς μίσησε, καί μάλιστα τόσο πολύ, πού τούς παρέδωσε στόν ἐξευτελισμό, στά βασανιστήρια καί στόν θάνατο. Ἄλλωστε, αὐτή εἶναι ἡ φύση τῆς ἰδιοτελοῦς-ψεύτικης ἀγάπης, ἡ ὁποία, σέ ἀντίθεση μέ τήν ἀληθινή-ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη ἡ ὁποία «οὐδέποτε ἐκπίπτει», ὄχι μόνον ἐκπίπτει, ἀλλά μετατρέπεται σέ μίσος, ὅταν θίγεται ὁ ἐγωισμός καί δέν ἱκανοποιοῦνται τά πάθη. Καί τότε ὁ ἄνθρωπος, δυστυχῶς, γίνεται πιό ἄγριος ἀπό τά ἄγρια θηρία, ἀφοῦ φθάνει στό σημεῖο νά μισῆ καί νά θανατώνη καί αὐτά τά παιδιά του.

Τό μεγαλεῖο τῆς Ἐκκλησίας ἔγκειται στό ὅτι θεραπεύει τούς ἀνθρώπους καί τούς ἐμπνέει τήν ἀληθινή-ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη, ἡ ὁποία ἀγκαλιάζει τούς πάντες χωρίς διακρίσεις, καί αὐτούς ἀκόμη τούς ἐχθρούς. Καί αὐτή ἡ ἀγάπη εἶναι «καρπός τοῦ Ἁγίου Πνεύματος», τό Ὁποῖο ἐνοικεῖ στίς καθαρές καί ταπεινές καρδιές καί μεταποιεῖ τούς ἀνθρώπους σέ φυσικούς καί ἀληθινούς, ὅπως τούς δημιούργησε ὁ Θεός.