Γεγονός καὶ Σχόλιο: Τό φαινόμενο τῆς Παγκοσμιοποίησης

Ἕναν μεγάλο σύγχρονο πειρασμό πού ἀντιμετωπίζουμε σήμερα ὡς Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί εἶναι τό φαινόμενο τῆς παγκοσμιοποίησης. Πολλοί ὁμιλοῦν γιά τό φαινόμενο αὐτό, καί πῶς πρέπει νά τό ἀντιμετωπίζουμε. Πρόκειται γιά ἕνα μεγάλο θέμα, ἀλλά στό σημείωμα αὐτό θά ὑπογραμμίσουμε μόνον μερικές πλευρές του.

Ἡ παγκοσμιοποίηση εἶναι ἕνα νέο φαινόμενο πού ξεκίνησε κατ’ ἀρχάς στόν χῶρο τῆς οἰκονομίας καί τοῦ ἐμπορίου, καί ἔτσι καταργήθηκαν τά σύνορα στόν ἐμπορικό καί οἰκονομικό τομέα. Αὐτή ἡ λεγομένη “παγκοσμιότητα σημαίνει τό τέλος τῆς γεωγραφίας” (Καθημερινή 17-8-1997), ἀπό τήν ἄποψη ὅτι ἐπιδιώκεται ἡ κατάργηση τῶν συνόρων, κατ’ ἀρχήν στό ἐμπόριο καί τήν ἀγορά. Ὅμως ἡ παγκοσμιοποίηση ἐπεκτείνεται καί στόν πολιτιστικό τομέα καί ἐπιδιώκει τήν ἀλλοτρίωση, τήν ἀφάνιση καί τήν ὑποδούλωση ὅλων των ἐπί μέρους πολιτισμῶν γιά νά ἐπικρατήση ἕνας πολιτισμός, ὁ λεγόμενος δυτικός πολιτισμός. Πρόκειται, δηλαδή, γιά ἕναν πολιτιστικό ὁλοκληρωτισμό. Καί αὐτήν τήν κατάσταση ἀνέλαβαν νά ἐπιβάλλουν τά διάφορα σύγχρονα μέσα, ἤτοι τό διαδίκτυο, οἱ ὑπολογιστές, τά Μέσα Μαζικῆς Ἐνημέρωσης, τό Χρηματιστήριο, οἱ Συνθῆκες κλπ. Δυστυχῶς ὅμως αὐτή ἡ παγκοσμιοποίηση ἐπεκτείνεται καί στόν θρησκευτικό χῶρο, ἀφοῦ γίνεται λόγος γιά ἕναν θρησκευτικό συγκρητισμό, ὅτι, δηλαδή, ὅλες οἱ θρησκεῖες εἶναι τό ἴδιο, ὁπότε ἀμβλύνεται ἡ ἀποκαλυπτική Ἀλήθεια τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

Εἶναι πολύ χαρακτηριστικό κάτι πού ἔχει σημειωθῆ πολύ εὔστοχα: “Ἡ διεθνοποίηση τοῦ ἐμπορίου, ἡ παγκοσμιοποίηση τῆς οἰκονομίας, ἡ ἐξομοίωση τῶν ἐκπαιδευτικῶν συστημάτων, ἡ “ἔνωση” τῶν ἐκκλησιῶν, εἶναι φορεῖς τῆς κοινῆς συνισταμένης, πού χαρακτηρίζει τήν λεγομένη “Νέα Τάξη” τοῦ τέλους τοῦ εἰκοστοῦ αἰώνα” (Πέρ. Ἐπίγνωση).

Πολλοί ἐρευνοῦν τό φαινόμενο καί ἀναρωτιοῦνται περί τινός πρόκειται. Εἶναι ἕνα ὑποκατάστατο τοῦ διεθνισμοῦ ποῦ στό παρελθόν εἶχε ταυτισθῆ μέ τό κομμουνιστικό ὅραμα, ἤ εἶναι ἕνα συστατικό του καπιταλισμοῦ τῆς ἐλεύθερης ἀγορᾶς; (Καθημερινή 17-8-1997).

Ἐκεῖνο πού σχολιάζουμε ἐδῶ εἶναι ἡ ὕπαρξη τῆς παγκοσμιοποίησης στόν οἰκονομικό καί τόν πολιτιστικό τομέα, καθώς ἐπίσης καί οἱ συνέπειές τους. Στήν παγκοσμιοποίηση τῆς οἰκονομίας ἐπικρατεῖ ἡ εὐδαιμονία καί χρησιμοθηρία, ἀποτελέσματα μιᾶς ἀρρωστημένης κατάστασης καί ἀλλοτριωτικῆς, καί στήν παγκοσμιοποίηση τοῦ πολιτισμοῦ ἐπικρατεῖ μιά ἀπολυτοποίηση τοῦ σχετικοῦ καί μαζοποίηση τοῦ ἀνθρώπου.

Οἱ κίνδυνοι εἶναι μεγάλοι. Πρόσφατα ὁ διακεκριμένος Βρετανός γλωσσολόγος Καθηγητής Ντέιβιντ Κρίσταλ σέ ὁμιλία του στήν Θεσσαλονίκη τόνισε τόν κίνδυνο τῆς παγκοσμιοποίησης στόν πολιτισμό, ἀφοῦ τόν 21ο αἰώνα θά χαθοῦν οἱ μισές γλῶσσες τῆς γῆς. Σήμερα χρησιμοποιοῦνται 6.000 γλῶσσες, ἀλλά προβλέπεται τόν 21ο αἰώνα νά ἐκλείψουν οἱ 3.000 γλῶσσες. Βέβαια, αὐτό σημαίνει ὅτι ἡ παγκοσμιοποίηση θά ἐξαφανίση τό 50% τῶν πολιτισμῶν τῆς γῆς (Ἐλεύθερος Τύπος 27-10-1999). Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαῖος σέ πρόσφατη ὁμιλία του, πού ἔκανε στό Νταβός (2-2-1999) γιά τό θέμα τῆς παγκοσμιοποίησης, τόνισε πολύ χαρακτηριστικά: “Ἡ παγκοσμιοποίησις ὡς ἄνοιγμα θυρῶν διά τήν συνεργασίαν τῶν λαῶν μᾶς εὑρίσκει ἀπολύτως συμφώνους καί ὑπερθεματιστᾶς... Ἡ παγκοσμιοποίησις ὅμως ὡς μέσον ὁμοιογενοποιήσεως τῆς ἀνθρωπότητος, ἐπηρεασμοῦ τῶν μαζῶν καί ἐπικρατήσεως ἑνός ἑνιαίου καί μοναδικοῦ τρόπου σκέψεως, μᾶς εὑρίσκει ἀντιθέτους”. Τελικά, πρέπει νά ποῦμε ὅτι ἡ ἑλληνορθόδοξη παράδοση ἐπειδή δέν εἶναι συνηθισμένη ἀλλά πολύ δυνατή, ἄντεξε καί σέ μεγαλυτέρους πειρασμούς στήν ἱστορία της, θά ἀντέξη καί τώρα. Ὅμως τό πρόβλημα καί ὁ κίνδυνος εἶναι γιά τά πρόσωπα, γιά μᾶς, μήπως ἡ παγκοσμιοποίση καί ἡ ἀφέλειά μας ἀπέναντί σε αὐτήν μας ἀλλοιώσει μᾶς κάνει μιά ἄμορφη μάζα. Οἱ ἅγιοι τελικά θά ἀντέξουν.

Ν.Ι.