Γεγονός καὶ Σχόλιο: Το φαινόμενο της Παγκοσμιοποίησης

Έναν μεγάλο σύγχρονο πειρασμό που αντιμετωπίζουμε σήμερα ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί είναι το φαινόμενο της παγκοσμιοποίησης. Πολλοί ομιλούν για το φαινόμενο αυτό, και πώς πρέπει να το αντιμετωπίζουμε. Πρόκειται για ένα μεγάλο θέμα, αλλά στο σημείωμα αυτό θα υπογραμμίσουμε μόνον μερικές πλευρές του.

Η παγκοσμιοποίηση είναι ένα νέο φαινόμενο που ξεκίνησε κατ’ αρχάς στον χώρο της οικονομίας και του εμπορίου, και έτσι καταργήθηκαν τα σύνορα στον εμπορικό και οικονομικό τομέα. Αυτή η λεγομένη “παγκοσμιότητα σημαίνει το τέλος της γεωγραφίας” (Καθημερινή 17-8-1997), από την άποψη ότι επιδιώκεται η κατάργηση των συνόρων, κατ’ αρχήν στο εμπόριο και την αγορά. Όμως η παγκοσμιοποίηση επεκτείνεται και στον πολιτιστικό τομέα και επιδιώκει την αλλοτρίωση, την αφάνιση και την υποδούλωση όλων των επί μέρους πολιτισμών για να επικρατήση ένας πολιτισμός, ο λεγόμενος δυτικός πολιτισμός. Πρόκειται, δηλαδή, για έναν πολιτιστικό ολοκληρωτισμό. Και αυτήν την κατάσταση ανέλαβαν να επιβάλλουν τα διάφορα σύγχρονα μέσα, ήτοι το διαδίκτυο, οι υπολογιστές, τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, το Χρηματιστήριο, οι Συνθήκες κλπ. Δυστυχώς όμως αυτή η παγκοσμιοποίηση επεκτείνεται και στον θρησκευτικό χώρο, αφού γίνεται λόγος για έναν θρησκευτικό συγκρητισμό, ότι, δηλαδή, όλες οι θρησκείες είναι το ίδιο, οπότε αμβλύνεται η αποκαλυπτική Αλήθεια της Ορθοδόξου Εκκλησίας.

Είναι πολύ χαρακτηριστικό κάτι που έχει σημειωθή πολύ εύστοχα: “Η διεθνοποίηση του εμπορίου, η παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, η εξομοίωση των εκπαιδευτικών συστημάτων, η “ένωση” των εκκλησιών, είναι φορείς της κοινής συνισταμένης, που χαρακτηρίζει την λεγομένη “Νέα Τάξη” του τέλους του εικοστού αιώνα” (Περ. Επίγνωση).

Πολλοί ερευνούν το φαινόμενο και αναρωτιούνται περί τινος πρόκειται. Είναι ένα υποκατάστατο του διεθνισμού που στο παρελθόν είχε ταυτισθή με το κομμουνιστικό όραμα, ή είναι ένα συστατικό του καπιταλισμού της ελεύθερης αγοράς; (Καθημερινή 17-8-1997).

Εκείνο που σχολιάζουμε εδώ είναι η ύπαρξη της παγκοσμιοποίησης στον οικονομικό και τον πολιτιστικό τομέα, καθώς επίσης και οι συνέπειές τους. Στην παγκοσμιοποίηση της οικονομίας επικρατεί η ευδαιμονία και χρησιμοθηρία, αποτελέσματα μιας αρρωστημένης κατάστασης και αλλοτριωτικής, και στην παγκοσμιοποίηση του πολιτισμού επικρατεί μια απολυτοποίηση του σχετικού και μαζοποίηση του ανθρώπου.

Οι κίνδυνοι είναι μεγάλοι. Πρόσφατα ο διακεκριμένος Βρετανός γλωσσολόγος Καθηγητής Ντέιβιντ Κρίσταλ σε ομιλία του στην Θεσσαλονίκη τόνισε τον κίνδυνο της παγκοσμιοποίησης στον πολιτισμό, αφού τον 21ο αιώνα θα χαθούν οι μισές γλώσσες της γής. Σήμερα χρησιμοποιούνται 6.000 γλώσσες, αλλά προβλέπεται τον 21ο αιώνα να εκλείψουν οι 3.000 γλώσσες. Βέβαια, αυτό σημαίνει ότι η παγκοσμιοποίηση θα εξαφανίση το 50% των πολιτισμών της γης (Ελεύθερος Τύπος 27-10-1999).

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος σε πρόσφατη ομιλία του, που έκανε στο Νταβός (2-2-1999) για το θέμα της παγκοσμιοποίησης, τόνισε πολύ χαρακτηριστικά: “Η παγκοσμιοποίησις ως άνοιγμα θυρών δια την συνεργασίαν των λαών μας ευρίσκει απολύτως συμφώνους και υπερθεματιστάς... Η παγκοσμιοποίησις όμως ως μέσον ομοιογενοποιήσεως της ανθρωπότητος, επηρεασμού των μαζών και επικρατήσεως ενός ενιαίου και μοναδικού τρόπου σκέψεως, μας ευρίσκει αντιθέτους”.

Τελικά, πρέπει να πούμε ότι η ελληνορθόδοξη παράδοση επειδή δεν είναι συνηθισμένη αλλά πολύ δυνατή, άντεξε και σε μεγαλυτέρους πειρασμούς στην ιστορία της, θα αντέξη και τώρα. Όμως το πρόβλημα και ο κίνδυνος είναι για τα πρόσωπα, για μάς, μήπως η παγκοσμιοποίση και η αφέλειά μας απέναντι σε αυτήν μας αλλοιώσει μας κάνει μια άμορφη μάζα. Οι άγιοι τελικά θα αντέξουν.

Ν.Ι.