Τριώδιον

Τὸ ἄνοιγμα τοῦ λειτουργικοῦ βιβλίου ποὺ ὀνομάζουμε Τριώδιο, σηματοδοτεῖ μιὰ ἐκκλησιαστικὴ περίοδο ἔντονων πνευματικῶν ἀγώνων.

Δυστυχῶς, ὅμως, ἡ περίοδος αὐτὴ καὶ κυρίως ἡ Κυριακή των Ἀπόκρεω, ἀλλὰ καὶ ἡ Κυριακή της Τυρινῆς, ποὺ λανθασμένα ὀνομάζεται δεύτερη Κυριακή της ἀποκριᾶς, ταυτίστηκαν μὲ τὸ μασκάρεμα καὶ ὅλα τα παρεπόμενά του. Τὸ μασκάρεμα, δηλαδὴ ἡ τοποθέτηση ἀπὸ τὸν ἄνθρωπο προσωπείου (μάσκας) στὴν ὄψη του, καθὼς καὶ ἡ ἀλλαγὴ τῆς ἀμφίεσής του εἶναι κατάλοιπο τῆς εἰδωλολατρείας καὶ φανερώνει τὴν τάση του νὰ κρύβεται πίσω ἀπὸ τὴν ἀνωνυμία γιὰ νὰ μπορῆ νὰ πράττη ὅ,τι θέλει, σύμφωνα μὲ τὶς ἐμπαθεῖς ὀρέξεις του, χωρὶς νὰ ὑφίσταται τὶς συνέπειες τῶν πράξεών του.

Τὸ μασκάρεμα ποὺ παρατηρεῖται κάθε χρόνο τὴν περίοδο τοῦ Τριωδίου μᾶς δίδει ἀφορμὴ νὰ τονίσουμε τὰ ἀκόλουθα:

Πρῶτον. Τριώδιον εἶναι ἕνα βιβλίο τῆς Ἐκκλησίας μας, ἀλλὰ καὶ μιὰ ἐκκλησιαστικὴ περίοδος, ποὺ ἀρχίζει τὴν Κυριακή του “Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου”. Τὸ πνεῦμα τῆς περιόδου αὐτῆς δὲν εἶναι ἡ χαρὰ καὶ ἡ διασκέδαση, ἀλλὰ ἡ μετάνοια, ἡ περισυλλογὴ καὶ τὸ πένθος γιὰ τὶς ἁμαρτίες μας. Γι’ αὐτὸ καὶ μὲ τὴν εἴσοδό μας στὸ Τριώδιο ψάλλουμε κάθε Κυριακή, μέχρι καὶ τὴν Ἐ' Κυριακή των Νηστειῶν, μετὰ τὸ Εὐαγγέλιο τοῦ Ὄρθρου, “τῆς μετανοίας ἀνοιξὸν μοὶ πύλας Ζωοδότα”.

Δεύτερον. Τὸ ξεφάντωμα καὶ τὸ μασκάρεμα ἀλλοιώνουν τὸ πνεῦμα τῆς περιόδου τοῦ Τριωδίου καὶ παράλληλα φανερώνουν τὴν τάση τοῦ ἀνθρώπου νὰ μὴ ἀσχολεῖται μὲ τὸν ἑαυτό του, νὰ μὴ εἰσέρχεται “στὸ ταμιεῖον τού”, ποὺ εἶναι ὁ χῶρος τῆς καρδιᾶς, νὰ μὴ ἀσχολεῖται μὲ τὸν ἑαυτό του, ἀλλὰ νὰ βγαίνη ἔξω καὶ ἀσχολεῖται μὲ τὰ ἀλλότροια καὶ τὰ ἐξωτερικὰ πράγματα. Τὰ καθημερινὰ προβλήματα ὅμως δὲν λύνονται μὲ τὴν προσπάθεια νὰ τὰ ξεχάσουμε, ἀφοῦ ὅταν περάση ἡ περίοδος αὐτὴ προβάλλουν ἐντονότερα καὶ καταπιεστικά. Τὰ μεγάλα προβλήματα ποὺ μᾶς ταλανίζουν καὶ κυρίως τὸ μεγάλο πρόβλημα τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου λύνονται μὲ τὴν ἔνταξή μας στὴν στὴν ἐκκλησιαστικὴ παράδση καὶ ζωή, ὅπου μὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ ὑπερβαίνονται στὰ ὅρια τῆς προσωπικῆς ζωῆς.

Τρίτον. Ἡ περίοδος τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς, ποὺ ἀρχίζει τὴν Κυριακή του Τριωδίου καὶ τελειώνει τὸ Μέγα Σάββατο μᾶς προετοιμάζει, μὲ τὴν νηστεία, τὶς ἱερὲς Ἀκολουθίες καὶ τὴν συχνὴ τέλεση τῆς θείας Λειτουργίας, νὰ βιώσουμε τὴν χαρὰ καὶ τὴν χάρη τῆς Ἀναστάσεως. Συγχρόνως ὅμως μᾶς βοηθᾶ καὶ μᾶς παρακινεῖ στὸ νὰ πετάξουμε τὰ προσωπεῖα, νὰ ἀποβάλουμε τὴν ἰδοτέλεια καὶ τὴν ὑποκρισία καὶ ἀπὸ ἄτομα νὰ γίνουμε πρόσωπα. Νὰ γίνουμε ἀληθινοὶ καὶ εἰλικρινεῖς στὶς σχέσεις μας μὲ τὸν Θεὸ καὶ τοὺς συνανθρώπους μας.

Ἡ μάσκα καὶ τὰ ροῦχα μὲ τὰ ὁποῖα μεταμφιέζεται κάποιος, σὲ ἀντίθεση μὲ αὐτὸ ποὺ ἐπιδιώκει, δηλαδὴ νὰ κρυφθῆ, ἀποκαλύπτουν καὶ ξεσκεπάζουν τὸν ἐσωτερικό του κόσμο καὶ φανερώνουν ὅλα τα πάθη του. Ὁ “πειρασμός” τοῦ μασκαρέματος συντελεῖ στὸ νὰ πέσουν οἱ μάσκες ποῦ, συνειδητὰ ἢ ἀσυνείδητα, φορᾶμε ὅλο τὸν χρόνο καὶ ἀφήνει νὰ ἀποκαλυφθοῦν “τῶν καρδιῶν οἱ λογισμοί”.

Ἡ ἀληθινὴ μετάνοια εἶναι ὁ ἀσφαλὴς δρόμος γιὰ τὴν εὕρεση τοῦ προσώπου, ποὺ τὰ χαρακτηριστικά του εἶναι ἡ ἀνιδιοτελὴς ἀγάπη καὶ ἡ ἐλευθερία ἀπὸ τὴν τυραννία τῶν παθῶν καὶ τὸ κράτος τοῦ θανάτου.

Πρωτ. Γ.Δ.Π.