Στυλιανοῦ Γερασίμου: Λειτουργική-Δογματική ἑρμηνεία τῶν Ἀναβαθμῶν (Β')

Ἀναβαθμοί Ἦχος Β'

Στυλιανοῦ Γερασίμου

Παρακάτω ὁ ἕβδομος ἀναβαθμός: «Οἱ πεποιθότες ἐπί Κύριον, ἐοίκασιν ὄρει τῷ ἁγίω, οἵ οὐδαμῶς σαλεύονται προσβολαῖς τοῦ Βελίαρ». Ἐρμηνεύοντας αὐτά τά λόγια ὁ ὑμνωδός λέγει ὅτι αὐτοί πού ἔχουν τήν ἐλπίδα τούς στραμμένη στόν Χριστό μοιάζουν μέ τό ὅρος πού δέ μετακινεῖται. Ἄρα κι ὅσοι ἔχουν στραμμένο τόν ἑαυτό τους στό Θεό εἶναι ἀσφαλεῖς ἀπό τίς προσβολές τοῦ πειρασμοῦ. Σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Ἰωάννη τῆς Κρονστάνδης χριστιανική ἐλπίδα σημαίνει ἐλπίδα στόν Ἰησοῦ καί στά ἀγαθά πού ὁ Ἰησοῦς μᾶς ὑποσχέθηκε, ὅ,τι πολυτιμότερο ποθοῦμε αὐτός μας τό δίνει: «Αὐτός γάρ σώσει τόν λαόν αὐτοῦ ἀπό τῶν ἁμαρτιῶν αὐτῶν»(Ματθ.ἀ`21).

Ὁ ὄγδοος ἀναβαθμός «Ἐν ἀνομίαις χείρας αὐτῶν μή ἐκτεινάτωσαν οἱ θείως ζῶντες' οὐ γάρ ἐά Χριστός τή ράβδω τόν κλῆρον αὐτοῦ» βασίζεται στόν 124ο Ψαλμό στόν γ` στίχο πού τονίζει: «ὅτι οὐκ ἀφήσει Κύριος τήν ράβδον τῶν ἁμαρτωλῶν ἐπί τόν κλῆρον τῶν δικαίων, ὅπως ἄν μή ἐκτείνωσιν οἱ δίκαιοι ἐν ἀνομίαις χείρας αὐτῶν». Μέ ἀφορμή αὐτά τά λόγια τοῦ Δαβίδ ὁ ὑμνωδός ἀναφέρει ὅτι αὐτοί πού ζοῦν σύμφωνα μέ τό θέλημα τοῦ θεοῦ, ἅς μήν διαπράττουν κάθε τί παράνομο. Κι αὐτοί πού ἀποτελοῦν τόν κλῆρο καί τό λαό τοῦ Κυρίου δέν τούς ἀφήνει ὁ Χριστός νά χτυπιοῦνται ἀπό τό ραβδί τῶν ἀσεβῶν. Ἐδῶ πρέπει νά προσθέσουμε καί τά λόγια τοῦ Ἀποστόλου Παύλου πού λέει: «Πιστός ὁ Θεός ὅς οὐκ ἐάσει ὑμᾶς πειρασθῆναι ὑπέρ ὅ δύνασθε' ἀλλά ποιήσει σύν τῷ πειρασμῶ καί τήν ἔκβασιν τοῦ δύνασθαι ὑμᾶς ὑπενεγκεῖν» (Α`Κορινθ.ἀ`16).

Ἐπίσης μέ τόν Τριαδικό ἀναβαθμό «Ἁγίω Πνεύματι προσπηγάζει πάσα σοφία. Ἔνθεν χάρις Ἀποστόλοις' καί τοῖς ἄθλοις καταστρέφονται μάρτυρες' καί Προφῆται ὀρῶσι», ὁ ὑμνωδός ὑποστηρίζει ὅτι μαζί μέ ὅλα τα ἀγαθά καί χαρίσματα πού πηγάζουν σέ μᾶς ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα, πηγάζει καί κάθε εἴδους σοφία. Ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα πηγάζει ἡ χάρις στούς Ἀποστόλους, οἱ Ἅγιοι Μάρτυρες στεφανώνονται μέ τά ἀθλητικά στεφάνια γιά τά φοβερά μαρτύρια πού ὑπέστησαν. Ἀκόμη μέ τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος οἱ Προφῆτες βλέπουν τά μέλλοντα.

Μέ τήν λέξη «προσπηγάζει» ὁ ὑμνωδός θέλει νά τονίση ὅτι μέ τήν πρόθεση «πρός» πηγάζει καί κάθε «σοφία» κοντά στίς ἄπειρες δωρεές τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Ὁ Ἀδελφόθεος Ἰάκωβος λέει: «Πάσα δόσις ἀγαθή καί πᾶν δώρημα τέλειον ἄνωθέν ἐστι καταβαῖνον ἀπό τοῦ Πατρός τῶν φώτων» (κέφ.ἀ`17). Ὅλα τα δῶρα ἀπό τόν Πατέρα καί τόν Υἱό διανέμονται στούς ἀνθρώπους ἀπό τό Ἅγιο Πνεῦμα. Δέν πρέπει νά ξεχνοῦμε ὅτι τό Πνεῦμα τό Ἅγιο εἶναι ἕνα ἀπό τά Πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Ξεκάθαρα ἀπό τήν ὑμνολογία διαφαίνεται ὅτι τό Ἅγιο Πνεῦμα εἶναι Πρόσωπο ξεχωριστό ἀπό τόν Πατέρα καί τόν Υἱό, ἀλλά ἰσότιμο, ὁμότιμο καί ὁμοούσιο. Κι ἔχει προσωπικό ἰδίωμα, ὅπως ἔχουν καί τά ἄλλα δύο Πρόσωπα τῆς Ἁγίας Τριάδος. Γιά τό προσωπικό ἰδίωμα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, γιά τήν ἐκπόρευση πού συντελεῖται ἀϊδίως καί ἀχρόνως, ὅπως τονίζει ὁ Ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, πρέπει νά γνωρίζουμε ὅτι στήν ἐσωτερική ζωή τῆς Θεότητος, ὅπως συνέβη καί ἡ γέννηση τοῦ Υἱοῦ, ἔτσι καί ἡ ἐκπόρευση τονίζει τήν φυσική ὕπαρξή του Ἁγίου Πνεύματος στήν Ἁγία Τριάδα.

Γιά νά ἀποκτηθοῦν τά χαρίσματα τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πρέπει νά καθαρθῆ ἡ καρδιά ἀπό τήν ἁμαρτία. Γιά νά ἐπιτευχθῆ ἡ ἀνάλογη καθαρότητα χρειάζεται ὁ συνεχής προσωπικός ἀγώνας. Ὁ Ἅγιος Κύριλλος Ἱεροσολύμων προτρέπει σχετικά: «Καθάρισε τό ἀγγεῖο, γιά νά δεχθῆ περισσότερη χάρη. Γιατί ἡ συγχώρηση τῶν ἁμαρτιῶν δίνεται τό ἴδιο σέ ὅλους, ὅμως ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος δωρίζεται ἀνάλογα μέ τήν πίστη τοῦ καθενός. Ἐάν κάνης λίγα, λίγα ἀπολαμβάνεις. Ἐάν ὅμως ἐργάζεσαι πολλά, πολύς θά εἶναι ὁ μισθός».

Ἐπίσης στό προκείμενο «Ἐξεγέρθητι Κύριε ὁ Θεός μου ἐν προστάγματι ὤ ἐνετείλω καί συναγωγή λαῶν κυκλώσει σε», ὁ ὑμνωδός ζητᾶ ἀπό τόν Κύριο καί Θεό του νά ἐξεγερθῆ σέ ὑπεράσπισή του, στό ὄνομα τοῦ προστάγματος πού καθόρισε καί μέ τό ὁποῖο ἔχει νομοθετήσει ὅτι πρέπει νά προστατεύονται οἱ ἀδικούμενοι καί νά ἐξουδετερώνονται οἱ ἄδικοι. Κι ὅταν γίνη αὐτό ἀμέσως θά συναχθοῦν οἱ λαοί καί τά ἔθνη γύρω ἀπό τόν Κύριο καί Θεό, γιά νά τόν δοξάσουν.

Μέ τόν στίχο «Κύριε ὁ Θεός μου ἐπί σοῖ ἤλπισα», ὁ ὑμνωδός θέλει νά δηλώση τήν πλήρη ἐλπίδα καί ἐμπιστοσύνη στόν Θεό, γιά νά τόν σώση ἀπό ὅλους ὅσους τόν καταδιώκουν.