Ναυπάκτου κ. Ἱεροθέου: Ἡ Ὀρθόδοξη νηπτικὴ θεολογία τῆς ΄Ἐκκλησίας ὡς μέθοδος θεραπείας (Γ)

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

(συνέχεια ἀπὸ τὸ προηγούμενο)

4. Ἐνας σύγχρονος θεραπευμένος ἄνθρωπος

Ἡ πατερικὴ παράδοση δὲν περατώθηκε σὲ μιὰ χρονικὴ περίοδο καὶ ἑπομένως ἔπαυσε νὰ ὑπάρχη, ἀλλὰ ἐξακολουθῆ νὰ εἶναι ζωντανὴ μέχρι τὶς ἡμέρες μας. Καὶ αὐτὸ εἶναι φυσικό, ἀφοῦ ὑπάρχει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ποὺ εἶναι τὸ Σῶμα τοῦ ἀναστάντος Χριστοῦ, ἀφοῦ λειτουργοῦν τὰ μυστήρια, ἐξαιρέτως δὲ τὸ μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας ποὺ εἶναι τὸ κέντρο τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς καί, βεβαίως, ἐξακολουθεῖ νὰ ὑπάρχη ὁλόκληρη ἡ νηπτική - ἡσυχαστικὴ μέθοδος διὰ τῆς ὁποίας ὁ ἄνθρωπος μετέχει τῶν ἁγίων Μυστηρίων.

Ἀκριβῶς, γιὰ τὸν λόγο αὐτὸν στὴν συνέχεια θὰ ἐντοπιστοῦν μερικὰ σημεῖα ἀπὸ τοὺς λόγους καὶ τὴν ζωὴ ἑνὸς συγχρόνου θεραπευμένου ἀνθρώπου, ποὺ εἶναι ὄντως ἐκφραστὴς τῆς Ὀρθοδόξου Πατερικῆς Παραδόσεως καὶ ὁ ὁποῖος ἔζησε τὴν ἡσυχαστικὴ μέθοδο τῆς Ἐκκλησίας, ὅπως φαίνεται στὴν διδασκαλία του ποὺ τελευταία εἶδε το φῶς τῆς δημοσιότητος. Πρόκειται γιὰ τὸν ἀείμνηστο π. Πορφύριο ποὺ πολλοὶ ἀπὸ μᾶς τὸν εἴδαμε καὶ τὸν ἀκούσαμε νὰ μᾶς ἀπευθύνη "ρήματα ζωῆς αἰωνίου".

Κρίνεται ἀπαραίτητο τὸ κεφάλαιο αὐτό, διότι ἔτσι θὰ παρουσιασθῇ ἡ ἀλήθεια ὅτι ἡ ὀρθόδοξη νηπτικὴ παράδοση τῆς Ἐκκλησίας μας ἔχει πράγματι θεραπευτικὰ ἀποτελέσματα καὶ στὴν ἐποχή μας. Καὶ εἶναι γνωστὸν ὅτι ἀπὸ τὰ ἀποτελέσματα κρίνεται κάθε θεωρία. Ὁ Γέροντας Πορφύριος κινήθηκε μέσα σὲ μιὰ διαχρονικὴ ἐκκλησιαστικὴ παράδοση, ἡ ὁποία ἀνέδειξε Προφήτας, Ἀποστόλους, Μάρτυρας, Ὁσίους, Ἀσκητὰς καὶ γενικὰ Ἁγίους, οἱ ὁποῖοι ἀποκατέστησαν τὶς σχέσεις τους μὲ τὸν Θεό, τὸν ἑαυτό τους, τοὺς συνανθρώπους τους καὶ τὸ περιβάλλον. Ὁλοι αὐτοὶ οἱ ἅγιοι, ἑνωθέντες μὲ τὸν Θεάνθρωπο Χριστό, βίωσαν στὴν ζωή τους τὴν κατάσταση τοῦ Ἀδὰμ πρὸ τῆς πτώσεως καὶ τὴν ἐσχατολογικὴ ζωὴ τῶν ἀναγεννημένων ἀνθρώπων, δηλαδὴ ὑπερέβησαν τὸν θάνατο στὰ ὅρια τῆς προσωπικῆς τους ζωῆς, μὲ ὅ,τι αὐτὸ συνεπάγεται.

Στὸ βιβλίο "Γέροντος Πορφυρίου Καυσοκαλυβίτου, Βίος καὶ Λόγοι" παρουσιάζονται ἀπομαγνητοφωνημένα λόγια τοῦ ἁγίου Γέροντος, φαίνεται ἡ ἐσωτερική του ἐλευθερία ἀλλὰ καὶ ἡ καθαρότατη ἀγάπη του ποὺ ἦταν ἀποτέλεσμα καθάρσεως τῆς καρδιᾶς τοῦ ἀπὸ τὰ πάθη, καὶ τοῦ φωτισμοῦ του νοός, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ τῆς θεώσεώς του. Ἀκριβῶς γιὰ τὸ ὅτι ἀπέκτησε αὐτὴν τὴν ἐσωτερικὴ ἐλευθερία, ἀλλὰ καὶ τὴν καθαρότατη ἀγάπη, προσήγγιζε τὸν Θεό, τὸν κόσμο καὶ τὴν κτίση μὲ ἕνα αὐθεντικὸ φυσικὸ τρόπο, ποὺ μᾶς θυμίζει τὴν ζωὴ τοῦ Ἀδὰμ πρὸ τῆς παρακοῆς, ἀλλὰ καὶ τὴν ζωὴ τῶν δικαίων στὴν ἐσχατολογικὴ κατάσταση. Ὀλα αὐτά, βέβαια, ξεκίνησαν ἀπὸ τὴν μεταμόρφωση τῆς ὑπάρξεώς του, ἀπὸ τὴν προσευχὴ καὶ τὴν θέα τοῦ ἀκτίστου Φωτός, ὅπως τὸ λέγει καθαρὰ σὲ πολλὰ σημεῖα τῶν λόγων του. Θὰ δοῦμε μερικὰ στοιχεῖα ἀπὸ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ὁμιλεῖ γιὰ τὸν Θεό, τοὺς ἀνθρώπους καὶ τὴν κτίση.

Ὁ Γέροντας Πορφύριος ἔτρεφε μιὰ καθαρὴ ἀγάπη πρὸς τὸν Θεό, τὸν ὁποῖο δὲν ἔβλεπε μέσα σὲ συμφεροντολογικὲς ἐμπαθεῖς καταστάσεις, ἀλλὰ στὴν ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη. Ἡ στάση του πρὸς τὸν Θεὸ ἦταν θετική. Ἐλεγε: "ἡ σχέση μὲ τὸν Χριστὸ εἶναι ἀγάπη, εἶναι ἔρωτας, εἶναι ἐνθουσιασμός, εἶναι λαχτάρα τοῦ θείου". Ζοῦσε μέσα στὸ κέντρο τῆς Ἀθήνας, στὴν Ὁμόνοια, μὲ αὐτὴν τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ. Ἀμα ἀγαπάεις, ζεῖς στὴν Ὁμόνοια καὶ δὲν ξέρεις ὅτι βρίσκεσαι στὴν Ὁμόνοια. Οὔτε αὐτοκίνητα βλέπεις, οὔτε κόσμο βλέπεις, οὔτε τίποτε. Εἶσαι μέσα σου μὲ τὸ πρόσωπο ποὺ ἀγαπάεις... Σκεφθεῖτε αὐτὸ τὸ πρόσωπο ποὺ ἀγαπᾶτε νὰ εἶναι ὁ Χριστός". Ὀταν μπεῖ ὁ Χριστὸς στὴν καρδιά, τὰ πάθη ἐξαφανίζονται. Δὲν μπορεῖς οὔτε νὰ βρίσεις, οὔτε νὰ μισήσεις, οὔτε νὰ ἐκδικηθεῖς, οὔτε, οὔτε, οὔτε, οὔτε... Ποῦ νὰ βρεθοῦν τὰ μίση, οἱ ἀντιπάθειες, οἱ κατακρίσεις, οἱ ἐγωϊσμοί, τὰ ἄγχη, οἱ καταθλίψεις. Κυριαρχεῖ ὁ Χριστός". Ὀλη τὴν πνευματικὴ ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου τὴν στηρίζει στὸ θετικὸ σημεῖο, στὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Χριστὸ καὶ ὄχι ἁπλῶς στὸ ἀρνητικό. Λέγει: "Δὲν χρειάζεται, λοιπόν, νὰ ἀσχολεῖσθε μὲ τ ἀγκάθια. Μὴν καταπιάνεστε μὲ τὴν ἐκδίωξη τοῦ κακοῦ... Δὲν γίνεστε ἅγιοι κυνηγῶντας τὸ κακό. Ἀφῆστε τὸ κακό. Νὰ κοιτάζετε πρὸς τὸν Χριστὸ κι Αὐτὸς θὰ σᾶς σώσει". Ὀλη ἡ δύναμή σας νὰ στρέφεται στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, στὴ λατρεία Τοῦ, στὴν προσκόλληση σ Αὐτόν. Ἐτσι ἡ ἀπαλλαγὴ ἀπ τὸ κακὸ καὶ τὶς ἀδυναμίες θὰ γίνεται μυστικά, χωρὶς νὰ παίρνετε εἴδηση, χωρὶς κόπο. Αὐτὴν τὴν προσπάθεια κάνω κι ἐγώ. Βρῆκα ὅτι εἶναι ὁ καλύτερος τρόπος ἁγιασμοῦ, "ἀναίμακτος". Καλύτερα, δηλαδή, νὰ ρίχνομαι στὴν ἀγάπη, μελετῶντας τοὺς κανόνες, τὰ τροπάρια, τοὺς ψαλμούς. Αὐτὴ ἡ μελέτη κι ἐντρύφηση, χωρὶς νὰ τὸ καταλάβω, πηγαίνει τὸ νοῦ μου πρὸς τὸν Χριστὸ καὶ γλυκαίνει τὴν καρδιά μου. Συγχρόνως εὔχομαι, ἀνοίγοντας τὰ χέρια μὲ λαχτάρα, μὲ ἀγάπη, μὲ χαρὰ καὶ ὁ Κύριος μὲ ἀνεβάζει στὴν ἀγάπη Τοῦ. Αὐτὸς εἶναι ὁ σκοπός μας, νὰ φτάσουμε ἐκεῖ. Τί λέτε, αὐτὸς ὁ δρόμος δὲν εἶναι "ἀναίμακτος";.

Ἐδῶ φαίνεται καθαρὰ πῶς ὁ π. Πορφύριος μὲ τὴν ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ θεράπευε τὴν ψυχή του, προσανατολίζοντάς την πρὸς τὸν Θεό. Ἐτσι ἡ ἀγάπη στὸν Θεό, ἡ ὁποία μεταμορφώνει ὅλες τὶς ψυχικὲς δυνάμεις τοῦ ἀνθρώπου, εἶναι μιὰ θεραπεία "ἀναίμακτος".

Ἀκόμη ὁ Γέροντας πλησίαζε τοὺς ἀνθρώπους μὲ πνεῦμα ἐλευθερίας, ἀλλὰ καὶ ἀγάπης, ἀφοῦ σὲ κάθε ἄνθρωπο ἔβλεπε τὴν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Δὲν τὸν ἐνδιέφερε ἡ διαφορὰ τοῦ φύλου, ἀλλὰ τὸ πρόσωπο τοῦ ἀνθρώπου ὡς κτισθέντος κατ εἰκόνα καὶ καθ ὁμοίωση Θεοῦ. Ἐκεῖνος ποὺ ἀγαπᾶ τὸν Χριστὸ ἔχει μιὰ ἀνοικτὴ καρδιὰ καὶ ἀγαπᾶ ὅ,τι ἀγαπᾶ ὁ ἀγαπημένος, ὁ Χριστός. Καὶ αὐτὴ ἡ ἀγάπη ἦταν ἀνιδιοτελής, καθαρὴ ἀγάπη. Γράφει ὁ ἴδιος γιὰ τὴν περίπτωση αὐτή: " Ὁλους τοὺς ἀγαποῦσα, γιὰ ὅλους πονοῦσα, ὅλα μὲ συγκινοῦσαν. Αὐτό μου τὸ εἶχε δώσει ἡ θεία χάρις. Ἐβλεπα τὶς νοσοκόμες μὲ τὶς λευκές τους στολές, σὰ λευκοφορεμένους ἀγγέλους νὰ κατεβαίνουν στὴν Ἐκκλησία καὶ δάκρυζα ποὺ τὶς ἔβλεπα. Πολὺ τὶς ἀγαποῦσα τὶς ἀδελφὲς νοσοκόμες. Καὶ σκεφτόμουν, ὅταν ἔβλεπα ἀδελφὴ μὲ στολή, ὅτι εἶναι ἀδελφὴ τοῦ ἐλέους, εἶναι ἀδελφὴ τῆς ἀγάπης, ποὺ πάει νὰ λειτουργήσει στὸ ναὸ τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ, δηλαδὴ στὸ νοσοκομεῖο, νὰ ὑπηρετήσει τους ἀσθενεῖς, τοὺς ἀδελφούς. Ὁ ἄγγελος, ὁ λευκὸς ἄγγελος. Πόσα πράγματα ἀφήνουμε ἀπαρατήρητα! Ὀταν πάλι ἔβλεπα μιὰ μάνα νὰ βυζαίνει τὸ μωρό της, συγκινιόμουν. Ὀταν ἔβλεπα μιὰ γυναῖκα ἔγκυο, δάκρυζα. Ἐβλεπα τὶς δασκάλες ποὺ πήγαιναν τὰ παιδιὰ στὴν Ἐκκλησία καὶ δάκρυζα γιὰ τὸ ἔργο τῆς ἀγάπης".

Αἰσθανόταν τρυφερότητα καὶ στοὺς γυμνιστές. Γι αὐτὸ ἔλεγε: " Ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Χριστὸ δὲν ἔχει ὅρια, τὸ ἴδιο καὶ ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν πλησίον. Νὰ ἐκτείνεται παντοῦ, στὰ πέρατα τῆς γῆς. Παντοῦ, σ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Ἐγὼ ἤθελα νὰ πάω νὰ ζήσω μαζὶ μὲ τοὺς χίπηδες στὰ Μάταλα χωρίς, βέβαια, ἁμαρτίες, γιὰ νὰ τοὺς δείξω τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, πόσο εἶναι μεγάλη καὶ πῶς μπορεῖ νὰ τοὺς ἀλλάξει, νὰ τοὺς μεταμορφώσει. Ἡ ἀγάπη εἶναι πάνω ἀπ ὅλα".

Μὲ αὐτὴν τὴν τρυφερότητα καὶ τὴν ἀγάπη ἐξομολογοῦσε τοὺς ἀνθρώπους. Ὁ ἴδιος διηγεῖται: " Ἀφηνα τὸν ἐξομολογούμενο νὰ πῇ ὅ,τι ἤθελε ἐπὶ πολλὴ ὥρα καὶ στὸ τέλος ἔλεγα κι ἐγὼ κάτι. Τὴν ὥρα ποὺ ἐκεῖνος ἔλεγε πολλὰ κι ὄχι μόνο προσωπικά του, ἐγὼ "ἔβλεπα" τί ψυχὴ εἶναι αὐτή. Ἀπ ὅλη του τὴ στάση καταλάβαινα τὴν κατάστασή του καὶ στὸ τέλος του ἔλεγα κάτι, γιὰ νὰ τὸν ὠφελήσω. Κι ἐκεῖνα ἀκόμη ποὺ δὲν ἦταν προσωπικά του, εἴχανε κι αὐτὰ κάποια σχέση μ ἐκεῖνον, μὲ τὴν ψυχική του ὑπόσταση. Κι ὅλοι μ ἀγαποῦσαν, ἐπειδὴ δὲν τοὺς μιλοῦσα καὶ λέγανε ἐλεύθερα ὅ,τι θέλανε. Κι ἂν ἐρχόταν καὶ κανεὶς ποὺ δὲν εἶχε σχέση μὲ τὴ θρησκεία ἢ μοῦ ἔλεγε κανένα παράπτωμα λίγο πιὸ σοβαρό, δὲν τοῦ τόνιζα πολὺ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα. Ὀταν κάνεις τὸν ἄνθρωπο νὰ τὸ αἰσθανθεῖ πολὺ τὸ παράπτωμα, τοῦ ἔρχεται μιὰ ἀντίδραση, γιὰ νὰ μὴν μπορεῖ νὰ τὸ κόψει μετά. Κι ἔλεγα στὸ τέλος τῆς ἐξομολογήσεως κάτι σχετικὸ μὲ τὸ σοβαρὸ παράπτωμά του, γιὰ τὸ ὁποῖο κι αὐτὸς εἶχε πείσει τὸν ἑαυτό του νὰ τὸ πεῖ. Ἐτσι κι ἐγὼ δὲν ἀδιαφοροῦσα τελείως, ἀλλ οὔτε καὶ τὸ τόνιζα. Ἀνάλογα. Μπορεῖ καὶ ν ἀδιαφοροῦσα".

Ἐπὶ πλέον καὶ τὴν κτίση ἔβλεπε ὡς δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, ἀφοῦ μὲ τὴν καθαρότητα ποὺ εἶχε καὶ τὸν φωτισμὸ τοῦ νοὸς τοῦ ἔβλεπε μέσα στὴν κτίση, ἀκόμη καὶ στὰ ἄγρια ζῶα, τοὺς λόγους τῶν ὄντων. Ὑπάρχουν πολλοὶ λόγοι τοῦ Γέροντος Πορφυρίου, στοὺς ὁποίους φαίνεται αὐτὴ ἡ ἀγάπη του πρὸς τὴν κτίση, τὸ ἀηδονάκι ἀπὸ τὸ ὁποῖο διδασκόταν τὴν ἡσυχία καὶ τὴν ταπείνωση, τὰ δενδράκια τὰ ὁποῖα πότιζε, τὸν ἀετὸ ποὺ προσπάθησε νὰ ἐξημερώση μὲ τὴν προσευχὴ κλπ. Ἐλεγε ὅτι "προσευχὴ εἶναι νὰ πλησιάζεις τὸ κάθε πλάσμα τοῦ Θεοῦ μὲ ἀγάπη καὶ νὰ ζεῖς μὲ ὅλα, καὶ μὲ τ ἄγρια ἀκόμη, ἐν ἁρμονίᾳ. Αὐτὸ ἐπιθυμῶ καὶ προσπαθῶ νὰ τὸ ἐφαρμόζω".

Ἠταν βασικὴ σκέψη τοῦ Γέροντα, τὴν ὁποία συναντοῦμε σὲ πολλοὺς λόγους του, ὅτι "γιὰ νὰ γίνει κανεὶς χριστιανός, πρέπει νὰ ἔχει ποιητικὴ ψυχή, πρέπει νὰ γίνει ποιητής. "Χοντρὲς" ψυχὲς κοντὰ Τοῦ ὁ Χριστὸς δὲν θέλει. Ὁ χριστιανός, ἔστω καὶ μόνο ὅταν ἀγαπάει, εἶναι ποιητής, εἶναι μὲς στὴν ποίηση". Στὴν συνέχεια λέγει: "Νὰ ἐκμεταλλεύεσθε τὶς ὡραῖες στιγμές. Οἱ ὡραῖες στιγμὲς προδιαθέτουν τὴν ψυχὴ σὲ προσευχή, τὴν καθιστοῦν λεπτή, εὐγενική, ποιητική. Ξυπνῆστε τὸ πρωὶ νὰ δεῖτε τὸ βασιλιᾶ ἥλιο νὰ βγαίνει ὁλοπόρφυρος ἀπ τὸ πέλαγος. Ὀταν σᾶς ἐνθουσιάζει ἕνα ὡραῖο τοπίο, ἕνα ἐκκλησάκι, κάτι ὡραῖο, νὰ μὴ μένετε ἐκεῖ, νὰ πηγαίνετε πέραν αὐτοῦ, νὰ προχωρεῖτε σὲ δοξολογία γιὰ ὅλα τὰ ὡραῖα, γιὰ νὰ ζεῖτε τον μόνον Ὡραῖον. Ὀλα εἶναι ἅγια, καὶ ἡ θάλασσα καὶ τὸ μπάνιο καὶ τὸ φαγητό. Ὀλα νὰ τὰ χαίρεστε· ὅλα μᾶς πλουτίζουν, ὅλα μᾶς ὁδηγοῦν στὴν μεγάλη Ἀγάπη, ὅλα μᾶς ὁδηγοῦν στὸν Χριστό".

Ἡ φύση εἶναι τὸ μυστικὸ εὐαγγέλιο γι αὐτὸν ποὺ ἔχει τὴν θεία Χάρη μέσα του: "Νὰ ζεῖτε μέσα σὲ ὅλα, στὴ φύση, στὰ πάντα. Ἡ φύση εἶναι τὸ μυστικὸ Εὐαγγέλιο. Ὀταν, ὅμως, δὲν ἔχει κανεὶς ἐσωτερικὴ χάρι, δὲν τὸν ὠφελεῖ ἡ φύση. Ἡ φύση μας ξυπνάει, ἀλλὰ δὲν μπορεῖ νὰ μᾶς πάει στὸν Παράδεισο". Μὲ πόση τρυφερότητα μιλάει γιὰ τὸ ἀηδονάκι ποὺ κελαδάει. Α, τί νὰ σᾶς πῶ! Αὐτὸ τὸ ἔζησα, ὅταν μὲ ἐπισκέφθηκε ἡ θεία χάρις στὸ Ἁγιον Ὀρος. Θυμᾶμαι τ ἀηδόνι νὰ ξελαρυγγίζεται μὲς στὰ δέντρα μὲ τὰ φτερά του κατὰ πίσω, γιὰ νὰ ἔχει δύναμη. Πῶ, πῶ, πῶ! Νὰ εἶχα ἕνα ποτηράκι μὲ νερό, νὰ τοῦ ἔδινα νὰ πίνει κάθε τόσο, νὰ ξεδιψάει... Γιατί νὰ ξελαρυγγίζεται τ ἀηδόνι, γιατί; Ὀμως κι αὐτό το χαίρεται τὸ κελάηδημά του, τὸ αἰσθάνεται, γι αὐτὸ ξελαρυγγίζεται".

Εἶναι καταπληκτικὲς οἱ συμβουλές του γιὰ τὸν πνευματικὸ ἀγῶνα ποὺ κάνουν οἱ Χριστιανοί. Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νὰ ἀγωνίζεται "ἁπλά, ἁπαλά, χωρὶς βία(, νὰ μὴν ἀσχολῆται τόσο πολὺ μὲ τὸν διάβολο καὶ τὰ πάθη, ἀλλὰ μὲ τὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, νὰ μάθη νὰ ἐξασκῆ τὴν πνευματικὴ ἐργασία "στὰ βάθη τῆς ψυχῆς(, ἡ ὁποία πρέπει "νὰ γίνεται μυστικά, νὰ μὴ γίνεται ἀντιληπτὴ ὄχι μόνο ἀπ τοὺς ἄλλους, ἀλλὰ οὔτε κι ἀπὸ σᾶς τοὺς ἴδιους".

Ἐδινε μεγάλη σημασία στὴν ἐλευθερία τοῦ ἀνθρώπου, γιατί χωρὶς αὐτὴν δημιουργοῦνται πολλὰ προβλήματα. Λέγει: " Ὅ,τι κάνεις ἀγγάρια καὶ κλωτσάει ἡ ψυχή σου μέσα σου, βλάπτεσαι. Τὸ ἔχω πεῖ πολλὲς φορὲς αὐτό. Ἐχω δεῖ καὶ μοναχοὺς κι ἀνθρώπους κάθε ἡλικίας νὰ φεύγουν ἐντελῶς ἀπ τὴν Ἐκκλησία κι ἀπ τὸν Θεό, μὴν ἀντέχοντας τὴν ἐσωτερικὴ πίεση ἀλλὰ καὶ τὴν πίεση ἀπὸ ἄλλα πρόσωπα. Ἀπ τὴν πίεση, ὄχι μόνον ἀντιδρᾶ κανεὶς ἐναντίον τῆς Ἐκκλησίας, ἀλλὰ δὲν τὴ θέλει κάν. Δὲν τὸν ἐπηρεάζει θετικά. Δὲν καρποῦται. Τὸ κάνει, πιεστικὰ βέβαια, γιατί τὸ εἶπε ὁ γέροντας, τὸ εἶπε ὁ πνευματικός. Καὶ λέει: "Τώρα πρέπει νὰ πάω, παραδείγματος χάριν, στ ἀπόδειπνο". Ναί, ὅλα γίνονται, ἀλλ ὅταν γίνονται τυπικά, βλάπτουν, δὲν ὠφελοῦν".

Ἀκόμη καὶ ὅταν ὁ ἄνθρωπος προσεύχεται, πρέπει νὰ τὸ κάνη ἐλεύθερα, καὶ σὲ σχέση μὲ τὸν Θεό. "Νὰ μὴν ἐκβιάζουμε μὲ τὶς προσευχές μας τὸν Θεό. Νὰ μὴ ζητοῦμε ἀπ τὸν Θεὸ νὰ μᾶς ἀπαλλάξει ἀπὸ κάτι, ἀσθένεια κλπ., ἢ νὰ μᾶς λύσει τὰ προβλήματά μας, ἀλλὰ νὰ ζητοῦμε δύναμη καὶ ἐνίσχυση ἀπὸ Ἐκεῖνον, γιὰ νὰ τὰ ὑπομένουμε. Ὀπως Ἐκεῖνος κρούει μὲ εὐγένεια τὴν πόρτα τῆς ψυχῆς μας, ἔτσι κι ἐμεῖς νὰ ζητοῦμε εὐγενικὰ αὐτὸ ποὺ ἐπιθυμοῦμε κι ἂν ὁ Κύριος δὲν ἀπαντάει, νὰ σταματᾶμε νὰ τὸ ζητοῦμε".

Ἡ προσευχὴ πρέπει νὰ λέγεται μὲ τρυφερότητα. Ἀξία ἔχει νὰ λὲς τὴν εὐχὴ μὲ τρυφερότητα ψυχῆς, μὲ ἀγάπη, μὲ λαχτάρα, καὶ τότε δὲν θὰ σοῦ φαίνεται κουραστικὴ· ὅπως ὅταν λές, "μητέρα μου... πατέρα μου", καὶ νιώθεις πλήρη ἀνάπαυση".

Ἠξερε καλὰ ὁ Γέροντας ὅτι ἡ θρησκεία μπορεῖ νὰ βλάψη τὸν ἄνθρωπο, ὅταν ὁ ἄνθρωπος δὲν τὴν ἀντιμετωπίζη καλά. Ἐλεγε: " Ἡ θρησκεία μας εἶναι ἀγάπη, εἶναι ἔρωτας, εἶναι ἐνθουσιασμός, εἶναι τρέλα, εἶναι λαχτάρα τοῦ θείου. Εἶναι μέσα μᾶς ὃλ αὐτά. Εἶναι ἀπαίτηση τῆς ψυχῆς μας ἡ ἀπόκτησή τους. Γιὰ πολλούς, ὅμως, ἡ θρησκεία εἶναι ἕνας ἀγῶνας, μιὰ ἀγωνία κι ἕνα ἄγχος. Γι αὐτὸ πολλοὺς ἀπ τοὺς "θρήσκους" τοὺς θεωροῦνε δυστυχισμένους, γιατί βλέπουνε σὲ τί χάλια βρίσκονται. Κι ἔτσι εἶναι πράγματι. Γιατί ἂν δὲν καταλάβει κανεὶς τὸ βάθος τῆς θρησκείας καὶ δὲν τὴ ζήσει, ἡ θρησκεία καταντάει ἀρρώστια καὶ μάλιστα φοβερή".

Γενικά, ὁ Γέροντας Πορφύριος, θεραπευμένος ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ διακατεχόταν ἀπὸ μιὰ καρδιακὴ εὐαισθησία εὑρισκόμενος ἀκόμη καὶ στὶς πιὸ δύσκολες συνθῆκες ζωῆς καὶ στὶς πιὸ ἀκραῖες καταστάσεις τοῦ θνητοῦ καὶ παθητοῦ ἀνθρωπίνου σώματος, τῶν δερματίνων χιτώνων τῆς φθορᾶς καὶ τῆς θνητότητος.

Πολλὲς φορὲς κάνει λόγο γιὰ τὴν ἀξία τοῦ πόνου ποὺ εἶναι μιὰ ψυχικὴ δύναμη τὴν ὁποία ἔβαλε ὁ Θεός, κάνει λόγο γιὰ τὴν ἀγάπη, τὴν χαρά, τὴν προσευχή, τὴν ὁποία ὅμως ψυχικὴ δύναμη ὁ διάβολος τὴν ὁδηγεῖ πρὸς τὴν κατάθλιψη καὶ βασανίζει τὸν ἄνθρωπο. Διδάσκει δὲ ὅτι θὰ πρέπη αὐτὸν τὸν πόνο νὰ τὸν μετατρέπη σὲ ἀγάπη, πρὸς τὸ καλό. Ὑπέροχες εἶναι οἱ παρατηρήσεις του, γιὰ τὸ πῶς θεραπεύεται ἡ κατάθλιψη μὲ τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν κτίση, τὰ φυτά, τὰ λουλούδια, μὲ τὴν μουσική, ποὺ ὅλα αὐτὰ ἐπιδροῦν ὡς φάρμακα, προπαντὸς ὅμως μὲ τὴν στροφὴ τοῦ ἀνθρώπου στὴν ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ.

Ἀκόμη ἔδινε σημασία στὴν ἁμαρτία ποὺ εἶναι μιὰ ψυχικὴ ἀρρώστια καὶ ἡ ὁποία μπερδεύει τὸν ἄνθρωπο. Ἡ ἁμαρτία κάνει τὸν ἄνθρωπο πολὺ μπερδεμένο ψυχικά. Τὸ μπέρδεμα δὲν φεύγει μὲ τίποτε. Μόνο μὲ τὸ φῶς τοῦ Χριστοῦ γίνεται τὸ ξεμπέρδεμα".

Ὁ Γέροντας Πορφύριος δὲν ἦταν ἕνας ἄνθρωπος ἀπόκοσμος. Ζοῦσε μέσα στὸν κόσμο, στὸν ὁποῖο καὶ συνεχῶς εἶχε ἐπικοινωνία μὲ τοὺς ἀνθρώπους. Ἠταν ἄνθρωπος φιλάσθενος καὶ κατὰ καιροὺς εἶχε πολλὲς ἀσθένειες ποὺ τὸν ὁδηγοῦσαν πρὸς τὸν θάνατο. Ὀμως καὶ σὲ αὐτὲς τὶς καταστάσεις δὲν τὸν ἐγκατέλειπε ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Χριστό. Λέγει κάπου: " Ὀταν ἤμουν ἄρρωστος βαριὰ καὶ θὰ ἔφευγα γιὰ τοὺς οὐρανούς, δὲν ἤθελα νὰ σκέφτομαι τὶς ἁμαρτίες μου. Ἠθελα νὰ σκέφτομαι τὴν ἀγάπη τοῦ Κυρίου μου, τοῦ Χριστοῦ μου, καὶ τὴν αἰώνια ζωή. Δὲν ἤθελα νὰ ἔχω φόβο. Ἠθελα νὰ πάω στὸν Κύριο καὶ νὰ σκέφτομαι τὴν ἀγαθότητά Τοῦ, τὴν ἀγάπη Του. Καὶ τώρα, ποὺ πλησιάζει τὸ τέλος τῆς ζωῆς μου, δὲν ἔχω ἄγχος, ἀγωνία, ἀλλὰ σκέφτομαι ὅτι, ὅταν παρουσιαστῶ στὴν Δευτέρα Παρουσία καὶ μοῦ πεῖ ὁ Χριστός: " Ἑταῖρε, πῶς εἰσῆλθες ὦδε, μὴ ἔχων ἔνδυμα γάμου;", θὰ σκύψω τὸ κεφάλι καὶ θὰ πῶ: " Ὅ,τι θέλεις, Κύριέ μου, ὅ,τι θέλει ἡ ἀγάπη Σου. Τὸ ξέρω, δὲν εἶμαι ἄξιος. Στεῖλε μὲ ὅπου θέλει ἡ ἀγάπη Σου. Γιὰ τὴν κόλαση εἶμαι ἄξιος. Καὶ στὴν κόλαση νὰ μὲ βάλεις, ἀρκεῖ νὰ εἶμαι μαζὶ Σου. Ἐνα θέλω, ἕνα ἐπιθυμῶ, ἕνα ζητῶ, νὰ εἶμαι μαζὶ Σου, ὅπου καὶ ὅπως θέλεις Ἐσύ"".

Στὸ βιβλίο αὐτὸ ὑπάρχει ἕνας καταπληκτικὸς λόγος ποὺ ἀναφέρεται στὶς ἀρρώστιες του, ἀλλὰ ταυτόχρονα καὶ στὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ποὺ αἰσθανόταν: "Εὐχαριστῶ τὸν Θεό, ποὺ μοῦ ἔδωσε πολλὲς ἀρρώστιες. Πολλὲς φορές του λέω: "Χριστέ μου, ἡ ἀγάπη Σοῦ δὲν ἔχει ὅρια". Τὸ πῶς ζῶ εἶναι ἕνα θαῦμα. Μέσα στὶς ἄλλες μου ἀρρώστιες ἔχω καὶ καρκίνο στὴν ὑπόφυση. Δημιουργήθηκε ἐκεῖ ὄγκος ποὺ μεγαλώνει καὶ πιέζει τὸ ὀπτικὸ νεῦρο. Γι αὐτὸ τώρα πιὰ δὲν βλέπω. Πονάω φοβερά. Προσεύχομαι, ὅμως, σηκώνοντας τὸν Σταυρὸ τοῦ Χριστοῦ μὲ ὑπομονή. Εἴδατε τὴ γλῶσσα μου πῶς εἶναι; Ἐχει μεγαλώσει, δὲν εἶναι ὅπως ἦταν. Εἶναι καὶ αὐτὸ ἀπὸ τὸν καρκίνο ποὺ ἔχω στὸ κεφάλι. Κι ὅσο πάω, θὰ γίνομαι χειρότερα. Θὰ μεγαλώσει κι ἄλλο, θὰ δυσκολεύομαι νὰ μιλήσω. Πονάω πολύ, ὑποφέρω, ἀλλὰ εἶναι πολὺ ὡραία ἡ ἀρρώστια μου. Τὴν αἰσθάνομαι ὡς ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ. Κατανύγομαι κι εὐχαριστῶ τὸν Θεό. Εἶναι γιὰ τὶς ἁμαρτίες μου. Εἶμαι ἁμαρτωλὸς καὶ προσπαθεῖ ὁ Θεὸς νὰ μὲ ἐξαγνίσει".

Καὶ τελειώνοντας τὴν ἀναφορά μου στὸν Γέροντα Πορφύριο, ποὺ εἶναι ἕνας θεραπευμένος ἄνθρωπος, θὰ ἤθελα νὰ παραθέσω ἕνα λόγο του, ποὺ εἶναι ἡ πεμπτουσία πολλῶν ἄλλων λόγων καὶ δείχνει το πῶς πρέπει νὰ διάγη καὶ νὰ εἶναι ὁ Χριστιανός, τὸ πῶς εἶναι ὁ ἄνθρωπος ποὺ θεραπεύεται ἀπὸ τὴν Χάρη τοῦ Θεοῦ.

Ἡ ψυχὴ τοῦ Χριστιανοῦ πρέπει νὰ εἶναι λεπτή, νὰ εἶναι εὐαίσθητη, νὰ εἶναι αἰσθηματική, νὰ πετάει, ὅλο νὰ πετάει, νὰ ζεῖ μὲς στὰ ὄνειρα. Νὰ πετάει μὲς στ ἄπειρο, μὲς στ ἄστρα, μὲς στὰ μεγαλεῖα τοῦ Θεοῦ, μὲς στὴ σιωπή. Ὀποιος θέλει νὰ γίνει χριστιανός, πρέπει πρῶτα νὰ γίνει ποιητής. Αὐτὸ εἶναι. Πρέπει νὰ πονάεις. Ν ἀγαπάεις καὶ νὰ πονάεις. Νὰ πονάεις γι αὐτὸν ποὺ ἀγαπάεις. Ἡ ἀγάπη κάνει κόπο γιὰ τὸν ἀγαπημένο. Ὀλη νύχτα τρέχει, ἀγρυπνεῖ, ματώνει τὰ πόδια, γιὰ νὰ συναντηθεῖ μὲ τὸν ἀγαπημένο. Κάνει θυσίες, δὲν λογαριάζει τίποτε, οὔτε ἀπειλές, οὔτε δυσκολίες, ἐξ αἰτίας τῆς ἀγάπης. Ἡ ἀγάπη πρὸς τὸν Χριστὸ εἶναι ἄλλο πρᾶγμα, ἀπείρως ἀνώτερο".

Ὁ Γέροντας Πορφύριος εἶναι καρπὸς τῆς ἡσυχαστικῆς παραδόσεως, θεραπεύθηκε χρησιμοποιῶντας τὴν μέθοδο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὅπως καὶ περιγράψαμε στὴν ἀρχὴ τῆς εἰσηγήσεως, καὶ στὴν συνέχεια ἔζησε μέσα στὸν κόσμο μὲ εἰρήνη καὶ ἀγάπη.

(συνεχίζεται στὸ ἑπόμενο)