Ἀποφάσεις Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεταμορφώσεως Σωτῆρος Σκάλας Ναυπάκτου καί μελῶν αὐτῆς

Ἡ Ἱερὰ Μονὴ Μεταμορφώσεως ἱδρύθηκε τὸ 1978 ἀπὸ τὸν τότε Ἱεροκήρυκα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ναυπάκτου π. Σπυρίδωνα Λογοθέτη. Ἡ δομή της, ὁ τρόπος λειτουργίας της, ὁ μοναχισμὸς καὶ ἡ ἐκκλησιολογία ποὺ πρεσβεύει, ὅπως φαίνεται καὶ ἀπὸ τὶς ἀποφάσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, διαφοροποιοῦνται ἀπὸ τὴν ὀρθόδοξη μοναχικὴ παράδοση, ἀπὸ τὴν ὁποία ἔχει πάρει μόνον ἐξωτερικὰ στοιχεῖα.

Αὐτὴ ἡ διαφοροποίηση θὰ μποροῦσε σὲ κάποιο πρῶτο στάδιο νὰ δικαιολογηθῇ κάπως λόγῳ ἀπειρίας καὶ ἔλλειψης μαθητείας στὴν ὀρθόδοξη μοναχικὴ παράδοση. Ὡστόσο, ἡ Ἱερὰ Μονὴ προσπάθησε νὰ θεσμοποιήση τὴν διαφοροποίησή της, λαμβάνοντας σὲ πρώτη φάση (ἤδη ἀπὸ τὸν Μάϊο τοῦ 1998) γνωμοδοτήσεις, προφανῶς ἐπ' ἀμοιβῇ, ἀπὸ Καθηγητὲς Πανεπιστημίου γιὰ νὰ στηρίξη τὶς ἀπόψεις της. Συγχρόνως προέβαινε σὲ μιὰ σειρὰ ἐνεργειῶν ποὺ ἐξέφραζαν τὴν πάγια τακτικὴ καὶ ἐπιθυμία της νὰ αὐτονομηθῇ ὄχι μόνον ἀπὸ τὴν Ἐκκλησία (ἀνατρέποντας τοὺς ἱεροὺς Κανόνες) ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν Πολιτεία (μὴ ἐφαρμόζοντας τὸν νόμο). Αὐτὴ ἡ προσπάθεια αὐτονόμησης ἔχει ἐκφρασθῇ ποικιλοτρόπως καὶ ἔχει καταγραφὴ σὲ ἐπίσημα γραπτὰ κείμενά της. Ὁ μοναχισμὸς τὸν ὁποῖον ἐκφράζει ἡ Ἱερὰ Μονὴ Μεταμορφώσεως κινεῖται σὲ ἐντελῶς διαφορετικὴ προοπτικὴ ἀπὸ τὴν ὀρθόδοξη παραδοσιακὴ μοναχικὴ ὁδό, ἀφοῦ οἱ μοναχοὶ τῆς ἔχουν ἱδρύσει ἐμπορικὲς ἑταιρεῖες, σωματεῖα, συλλόγους, προβαίνουν σὲ συμπροσευχὲς μὲ αἱρετικοὺς καὶ τελοῦν σὲ μιὰ συνεχῆ ἔνταση ἀπὸ τὴν ἵδρυσή της μὲ τοὺς ἑκάστοτε Μητροπολῖτες.

Συνεπῶς, στὴν Ἱερὰ Μητρόπολή μας ὑφίσταται ἀπὸ τριακονταετίας ἕνα ἐκκλησιολογικὸ πρόβλημα ἐξ αἰτίας τῶν ἀντικανονικῶν καὶ ἀντιμοναχικῶν ἐνεργειῶν τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μεταμορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Ναυπάκτου, τὸ ὁποῖο ταλαιπώρησε ὅλους τοὺς Μητροπολῖτες ποὺ ἀρχιεράτευσαν στὴν Ναύπακτο ἀπὸ τὴν ἵδρυση τῆς Μονῆς μέχρι σήμερα: τὸν ἀείμνηστο Δαμασκηνό, τὸν νὺν Μητροπολίτη Μαντινείας κ. Ἀλέξανδρο, τὸν ἀείμνηστο Νικόδημο, ἔστω καὶ ἂν ἀρχιεράτευσε λίγες μόνον ἡμέρες, καὶ τὸν νὺν Μητροπολίτη Ἰερόθεο.

Μὲ τὴν ἔλευσή του στὴν Ναύπακτο, τὸ 1995, ὁ νῦν Μητροπολίτης συνάντησε μιὰ ἔκρυθμη κατάσταση, τὴν ὁποία προσπάθησε μὲ διαφόρους τρόπους, κυρίως μὲ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν συζήτηση, νὰ ἀντιμετωπίση. Καὶ τὰ πρῶτα τρία χρόνια, παρὰ τὴν διαφορετικὴ ὑφιστάμενη ἀντίληψη, ὑπῆρχε μιὰ εἰρηνικὴ κατάσταση. Ἄλλωστε, εἶναι τοὶς πᾶσι γνωστὸν ὅτι ὁ νέος Μητροπολίτης ἀγαπᾶ τὸν ὀρθόδοξο μοναχισμὸ καὶ ἡ ἀγάπη του αὐτὴ ἐκφράζεται ποικιλοτρόπως, μὲ τὸν λόγο του, μὲ τὰ βιβλία τὰ ὁποῖα ἔχει ἐκδώσει –ἐνδεικτικὰ ἀναφέρονται: «Μιὰ βραδυὰ στὴν ἔρημο τοῦ Ἁγίου Ὅρους», «Ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς ὡς Ἁγιορείτης», «Ὀρθόδοξος Μοναχισμός», «Ἡσυχία καὶ Θεολογία», ἡ σειρὰ τῆς Ὀρθοδόξου Ψυχοθεραπείας κ.π.ά.– μὲ τὴν ἵδρυση καὶ παρακολούθηση Ἱερὰς Μονῆς κλπ.

Ἔτσι, ὅταν τρία χρόνια μετὰ τὴν ἐνθρόνισή του ἄρχισαν νὰ ὀξύνωνται τὰ προβλήματα, ἦταν ὑποχρεωμένος λόγῳ τῆς σοβαρότητας τῶν παρεκτροπῶν νὰ τὰ ἀναφέρη στὴν Ἱερὰ Σύνοδο καὶ νὰ λάβη ἀπὸ ἐκείνη κατευθύνσεις. Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος μὲ συγκεκριμένες ἀποφάσεις ἔλαβε σαφῆ θέση καὶ μὲ τὰ κείμενά της πρὸς τὴν Ἱερὰ Μονὴ ἐντόπισε τὸ πρόβλημα, τὸ ὁποῖο ὑφίσταται.

Ἀπὸ τὸ 1998 μέχρι σήμερα ἔχουν ἐκδοθῇ πάνω ἀπὸ πενῆντα Συνοδικὲς Ἀποφάσεις.

Θὰ πρέπει νὰ σημειωθῇ ὅτι οἱ Ἀποφάσεις αὐτὲς ἐκδόθηκαν μετὰ ἀπὸ προκλήσεις τῆς Ἱερᾶς Μονῆς. Δηλαδή, ἡ Ἱερὰ Μονὴ κατήγγελλε τὸν Μητροπολίτη ὅτι ἐνεργοῦσε ἀντικανονικὰ ἢ μὴ σύννομα καὶ πρὸς ἀπόδειξη προκαλοῦσε γνωμοδοτήσεις, ὅπως προαναφέρθηκε, ἢ τὸν κατήγγελλε στὴν Ἱερὰ Σύνοδο. Ὁ Μητροπολίτης ἦταν ὑποχρεωμένος, βάσει τοῦ ἄρθρου 55 τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτη τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, νὰ διαβιβάση τὴν καταγγελία τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ἢ μελῶν αὐτῆς μὲ δικές του παρατηρήσεις. Καθὼς ἐπίσης ὁ Μητροπολίτης ἦταν ὑποχρεωμένος ἐκ τοῦ νόμου, βάσει τοῦ ἄρθρου 39, παρ. 6 τοῦ Καταστατικοῦ Χάρτη, νὰ ἀσκῇ τὸν ἔλεγχο τῆς νομιμότητος τῆς διαχειρίσεως τῆς Ἱερᾶς Μονῆς.

Τὸ χαρακτηριστικὸ τῶν Συνοδικῶν Ἀποφάσεων εἶναι ἡ φιλανθρωπία, ἡ διάκριση καὶ ἡ οἰκονομία, ἀφοῦ οἱ πρῶτες ἦταν πιὸ γενικὲς καὶ συμβουλευτικὲς καὶ σταδιακὰ γίνονταν πιὸ συγκεκριμένες καὶ πιὸ αὐστηρές. Εἶναι εὐνόητον ὅτι, ἂν ἡ Ἱερὰ Μονὴ συμμορφωνόταν στὶς πρῶτες ἀποφάσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, θὰ ἀποφεύγονταν οἱ μετέπειτα δυσμενεῖς ἐξελίξεις.

Λέγοντας δυσμενεῖς ἐξελίξεις ἐννοοῦμε:

• τὴν ἐπιβολὴ τῆς ποινῆς τῆς ἀκοινωνησίας στὸ τότε Ἡγούμενο τῆς Μονῆς ἀπὸ τὴν Διαρκῆ Ἱερὰ Σύνοδο ποὺ ἀπεστάλη στὴν Ἱεραρχία γιὰ ἐπικύρωση, ἡ ὁποία ἀπεφεύχθη τὴν τελευταία στιγμὴ μὲ Δήλωση συγγνώμης (2002),
• τὴν διαγραφή τοῦ πρώην Ἡγουμένου ἀπὸ τὸν κατάλογο τῶν πρὸς ἀρχιερατεία ἐκλογίμων, μὲ ἀφορμὴ ἀπαράδεκτη ἀναφορὰ τῆς Μονῆς στὴν Ἱερὰ Σύνοδο, ὕστερα ἀπὸ πρόταση τοῦ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν καὶ Πάσης Ἑλλάδος κ. Χριστοδούλου καὶ ἔρευνα τοῦ Μητροπολίτου Καισαριανῆς κ. Δανιὴλ (2004),
• τὴν ἀπόφαση τοῦ Δευτεροβαθμίου Συνοδικοῦ Δικαστηρίου μὲ τὴν ὁποία ἐπιβλήθηκε στὸν π. Σπυρίδωνα Λογοθέτη ἡ ἔκπτωση ἐκ τῆς θέσεως τοῦ Ἡγουμένου (2006),
• τὴν ἐπιβολὴ τοῦ ἐπιτιμίου τῆς ἀκοινωνησίας στὰ μέλη τοῦ Ἠγουμενοσυμβουλίου καὶ τὸν Γραμματέα (2007) γιὰ τὴν μὴ ἐφαρμογὴ τῆς ἀποφάσεως τοῦ Συνοδικοῦ Δικαστηρίου,
• τὴν ἐπέκταση τοῦ ἐπιτιμίου τῆς ἀκοινωνησίας σὲ ὅλα τὰ μέλη τῆς Μονῆς (μὲ μεταγενέστερη ἀπόφασή Της καὶ γιὰ νὰ δοθῇ μιὰ τελευταία εὐκαιρία διόρθωσης ἀνεστάλη τὸ ἐπιτίμιο σὲ τρεῖς Ἱερομονάχους),
• τὴν διάλυση τοῦ νομικοῦ προσώπου τῆς Μονῆς καὶ τὴν ὑπαγωγή της ὡς μετόχι σὲ ἄλλη Ἱερὰ Μονὴ τῆς Μητροπόλεως.

Μετὰ ἀπὸ τὶς διαρκεῖς προκλήσεις καὶ τὴν ἀπίστευτη διαστρέβλωση τῶν πραγμάτων ποὺ ἐπιχειρεῖται σὲ μόνιμη πλέον βάση ἀπὸ τὰ μέλη τῆς Μονῆς Μεταμορφώσεως, ἡ Ἱερὰ Μητρόπολη ἀποφάσισε τὴν ἀνάρτηση ὅλων τῶν μέχρι σήμερα Συνοδικῶν Ἀποφάσεων στὸ διαδίκτυο, ὥστε διὰ μέσου τῶν ἐπισήμων καὶ ἀτράνταχτων αὐτῶν στοιχείων νὰ ἐνημερωθῇ τὸ πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὸ μεγάλο αὐτὸ ἐκκλησιολογικὸ πρόβλημα ποὺ ἀκούει στὸ ὄνομα «Ἱερὰ Μονὴ Μεταμορφώσεως Σωτῆρος Σκάλας Ναυπάκτου».

Σημειωτέον ὅτι οἱ Συνοδικὲς Ἀποφάσεις ἐκδόθηκαν μέσα σὲ ἕνα διάστημα δεκατεσσάρων ἐτῶν (1998-2012), ἐπὶ τῆς Ἀρχιεπισκοπείας τοῦ ἀειμνήστου Χριστοδούλου καὶ τοῦ νὺν Ἀρχιεπισκόπου Ἱερωνύμου Β', καὶ ἀσχολήθηκαν μὲ τὸ πρόβλημα τῆς Μονῆς ΟΛΟΙ οἱ Ἀρχιερεῖς τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τοὐλάχιστον δύο φορὲς κατὰ τὶς Συνοδικές τους θητεῖες στὴν Διαρκῆ Ἱερὰ Σύνοδο ἀλλὰ καὶ συνολικὰ στὴν Ἱερὰ Σύνοδο τῆς Ἱεραρχίας.

Στὶς Συνοδικὲς αὐτὲς Ἀποφάσεις ἀποτυπώνεται μὲ τὸν πλέον ἐπίσημο τρόπο ἡ πορεία τοῦ προβλήματος καὶ ἀποδεικνύεται ἡ ἀποκλειστικὴ εὐθύνη τῶν ὑπευθύνων τῆς Ἱερᾶς Μονῆς.–