Ἄνθρωπος τοῦ Θεοῦ

Ἀπόσπασμα ἀπὸ τὸ βιβλίο Μητροπολίτου Ἱεροθέου «Κόσμημα τῆς Ἐκκλησίας» 

Ἀγαποῦσε τόν μοναχισμό καί ζοῦσε μοναχικά, ἀσκητικά. Μοῦ εἶπε ἕνας ἁγιορείτης μοναχός ὅτι «ὁ Ἐπίσκοπός σου ἀντέχει σέ κριτήρια μοναχικά». Τό φαγητό μας στήν Μητρόπολη ἦταν πάρα πολύ λιτό. Χαρακτηριστικό εἶναι ὅτι δέν ἔκανε «τραπέζια σέ ἐπισήμους», μόνον στούς ἱερεῖς μέ τήν εὐκαιρία διαφόρων γεγονότων καί μερικές φορές στούς ὁδοκαθαριστές τῆς Πόλεως. Ἦταν ἀσκητής μέχρι καί τήν τελευταία λεπτομέρεια τῆς ζωῆς του. Εἶχε ἁγιορείτικο κόκκαλο καί τό ἔλεγε συχνά αὐτό, ἀφοῦ μεγάλωσε μέ τίς μνῆμες τῶν ἁγιορειτῶν πατέρων πού ἐπισκέπτονταν τό χωριό τῆς γενετείρας του καί φιλοξενοῦνταν στό σπίτι του. Μεγάλωσε μέ τά Μοναστήρια, τίς ἀκολουθίες, τά μεσονυκτικά τῆς Κυριακῆς στό Ναό, ὅπου ἐφημέρευε ὁ παππούς του, τίς μετάνοιες πού τόν ἔβαζε νά κάνη ὁ εὐλαβής ἱερεύς παππούς του, καθώς ἐπίσης καί ἡ εὐλαβής γιαγιά του. Αὐτά ἦταν τό καθαρό αἷμα πού κυκλοφοροῦσε μέσα στίς φλέβες του καί πότιζε ὅλες τίς ἐνέργειές του.

Ἀγαποῦσε τόν μοναχισμό, καί ζοῦσε μοναχικά, ἦταν ἀσκητής Ἐπίσκοπος, κι᾿ αὐτό συνιστᾶ ὀρθόδοξο ἦθος. Ἦταν καθαρά ὀρθόδοξος Ἐπίσκοπος πού ἐνδιαφερόταν γιά τό καλό τῆς Ἐκκλησίας καί τήν δόξα τοῦ Θεοῦ. Μοῦ ἔλεγε: «Εἶμαι ἁμαρτωλός Ἐπίσκοπος, ἀλλά ἀγαπῶ τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία». Ἦταν ἄνθρωπος προσευχῆς, ἡ ὁποία «κατά μέν τήν αὐτῆς ποιότητα, συνουσία καί ἕνωσις ἀνθρώπου καί Θεοῦ, κατά δέ τήν ἐνέργειαν, κόσμου σύστασις, Θεοῦ καταλλαγή, δακρύων μήτηρ καί πάλιν θυγάτηρ, ἁμαρτημάτων ἱλασμός, πειρασμῶν γέφυρα, θλίψεων μεσότοιχος, πολέμων θραῦσις,... τροφή ψυχῆς, νοῦ φωτισμός, ἀπογνώσεως πέλυξ...» (ἅγ. Ἰωάννης Κλίμακος). Πολλές φορές, ὅταν εἰσερχόμουν στό δωμάτιό του πρωΐ ἤ βράδυ γιά νά τοῦ πῶ κάτι, τόν εὕρισκα μπροστά στόν Ἐσταυρωμένο νά προσεύχεται. Ξέρω καλά ὅτι ἄνοιγε τήν καρδιά του καί ἀνέφερε ὅλα τά προβλήματά του στόν Θεό. Αὐτό φάνηκε καί στήν περίοδο τῆς ἀσθενείας του. Τήν ἀντιμετώπισε προσευχόμενος. Ἄλλοτε ἔλεγε τό «δόξα σοι ὁ Θεός», ἄλλοτε τό «γενηθήτω τό θέλημά σου» κλπ. Ἡ καρδιά του ἄνοιγε μέ εὐκολία στόν Κύριο τῶν δυνάμεων. Αὐτό συντηροῦσε καί αὔξανε τήν πνευματική του ζωή. Ἦταν τό εὔκρατο κλίμα, ὅπου ἀναπτύσσονταν ὅλες οἱ ἀρετές του.

Μέ τήν προσευχή συνδυαζόταν ἡ κατάνυξη ἡ ὁποία εἶναι «συντριμμός καρδίας, ὁμαλός καί ἐπωφελής» (ἅγ. Μάρκος ἀσκητής). Ἦταν πολύ εὐκατάνυκτος καί δέν ἦταν αὐτό ἁπλῶς ἕνα συναίσθημα, ἀλλά μεταμορφωμένη κατάσταση τῆς ψυχῆς συνδυασμένη μέ τήν αὐτομεμψία. Ὅσο περνοῦσαν τά χρόνια τόσο αὐτή ἡ κατάνυξη αὐξανόταν. Ἐκδηλωνόταν κατά τήν τέλεση τῆς θείας Λειτουργίας, τήν ὁποία τελοῦσε μέ κατάνυξη, φόβο Θεοῦ καί πολλή προσοχή. Ἀκόμη ἐκδηλωνόταν στά κηρύγματα πού ἔκανε ἰδίως στίς χειροτονίες. Ὅταν μιλοῦσε πρός τούς ὑποψηφίους Κληρικούς καί ζητοῦσε συνήθως ἀπό αὐτούς νά τηρήσουν τά ἀποστολικά καί τά πατερικά παραγγέλματα γιά τήν σωτηρία τους καί τήν σωτηρία τοῦ ποιμνίου τους καί, ὅταν τούς προέτρεπε νά γίνουν μάρτυρες ὑπερασπίσεώς του κατά τήν μέλλουσα κρίση, ἔκλαιγε. Σπάνια τόν εἶδα σέ χειροτονίες νά μή κλαίη. Ἡ καρδιά του μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου γινόταν ὅλο καί περισσότερο εὐαίσθητη, κατανυκτική.

Στό ἔπαρκο ἀνεξίκακος, γεμάτος ἀγάπη γιά ὅλους καί γιά ὅλα. Ἀγαποῦσε ὅλους τούς ἀνθρώπους ἐξ ἴσου. Ἐφήρμοζε τό πατερικό λόγιο «ἴσην τήν ἀγάπην πρός πάντας κέκτηται, ὁ τοῖς μέν σπουδαίοις μή φθονῶν, τούς δέ φαύλους ἐλεῶν» (ὅσ. Θαλάσσιος). Μιμητής τοῦ Θεοῦ τῆς ἀγάπης ἀγαποῦσε κατά τόν ἴδιο τρόπο ὅλους καί μάλιστα δέν περίμενε καμμιά ἀνταπόκριση. Ὅπως ὁ Θεός, ἔτσι καί «ὁ τῇ γνώμῃ ἀγαθός καί ἀπαθής, πάντας ἀνθρώπους ἐξ ἴσου ἀγαπᾶ· τόν μέν ἐνάρετον, διά τήν φύσιν καί τήν ἀγαθήν προαίρεσιν, τόν δέ φαῦλον, διά τήν φύσιν καί τήν συμπάθειαν ἐλεῶν ὡς ἄφρονα καί ἐν σκότει διαπορευόμενον» (ἅγ. Μάξιμος). Ἐπίσης δέν ἔκανε ἐνσυνειδήτως κακό σέ κανένα, γι᾿ αὐτό μποροῦμε νά ποῦμε ὅτι εἶχε μιά ἀπάθεια ὁ ἄνθρωπος αὐτός, ἀφοῦ «ἀπάθειά ἐστιν εἰρηνική κατάστασις τῆς ψυχῆς καθ᾿ ἥν δυσκίνητος γίνεται ψυχή πρός κακίαν» (ἅγ. Μάξιμος). Ἐπί πλέον εἶχε μιά ἐξαιρετική δυνατότητα ὑπομονῆς. Ὑπέμεινε ὅλες τίς δύσκολες καταστάσεις μέ καρτερία ἀξιοθαύμαστη. Καί στό σημεῖο αὐτό ἦταν πατερικότατος, γιατί ἐφήρμοζε τόν λόγο τῶν Πατέρων «ὑπομένει ἀταράχως ὁ ἀγάπην κτησάμενος τά παρ᾿ ἐχθρῶν ἐπαγόμενα λυπηρά καί ἐπίπονα» (ὅσ. Θαλάσσιος). Αὐτή ἡ ὑπομονή εἶναι μητέρα τῆς παρακλήσεως, ἀλλά καί δύναμη «ἥτις ἐκ τῆς εὐρυχωρίας τῆς καρδίας ἀποτίκτεσθαι πέφυκεν» (ἅγ. Ἰσαάκ).

Γενικά, ὁ ἀείμνηστος Μητροπολίτης Ἐδέσσης Καλλίνικος εἶχε τίς συνεκτικές καί περιεκτικές ἀρετές «ὡς τήν θείαν ἀγάπην καί τήν ταπείνωσιν καί τήν θείαν ὑπομονήν» (ἅγ. Γρηγόριος Σιναΐτης), πού εἶναι ἡ βασίλισσα τῶν ἀρετῶν. Πέρα ἀπό τά πνευματικά καἰ οὐσιαστικά αὐτά χαρίσματα εἶχε καί ἄλλα. Κυρίως θέλω νά μνημονεύσω τά διοικητικά χαρίσματα πού τόν ἔκαναν νά διευθύνη «ἄριστα» τήν Μητρόπολή του. Σπινθηροβόλο πνεῦμα ἔδινε λύσεις πρακτικές καί σωστές. Κάθε φορά μποροῦσε νά λύνη τίς διαφορές μέ χαρακτηριστική «μαεστρία», καί στίς συνάξεις, ὅταν μερικές φορές ὀξυνόταν ἡ ἀτμόσφαιρα, μποροῦσε νά τήν ἐπαναφέρη στήν ἠρεμία καί νά δίνη ἀπαντήσεις πού ἱκανοποιοῦσαν τούς ἱερεῖς ἤ τοὐλάχιστον δέν δημιουργοῦσαν προβλήματα. Βέβαια, δέν ἦταν εὔκολο διευθύνοντας μιά τέτοια νευραλγική Μητρόπολη νά μήν ἔκανε λάθη, γιατί λάθη δέν κάνουν οἱ νεκροί, ὄχι αὐτοί πού ἔχουν ζωή καί ἐργάζονται συνεχῶς. Ἀλλά πάντως τά λάθη ἦταν πολύ μικρά, ἐν σχέσει μέ τό μεγάλο του ἔργο.

Ἐπίσης εἶχε καί ἄλλα χαρίσματα. Ἦταν ἐργατικός. Ἐργαζόταν ὁλόκληρες ὧρες στά Γραφεῖα τῆς Μητροπόλεως καί στήν σύνταξη τῶν ἐγγράφων καί σέ ἄλλες ὑποθέσεις. Πολλές φορές ἔκανε καί ἐργασίες πού μποροῦσαν νά κάνουν οἱ ἄλλοι. Γιά παράδειγμα κάθε μέρα σηκωνόταν πρωΐ, κατέβαινε στά Γραφεῖα ἄνοιγε τά παράθυρα γιά νά «ἀεριστοῦν» καί στήν συνέχεια ἀνέβαινε πάλι στό δωμάτιο γιά νά βρίσκεται ἀπό τίς 7.30' τό πρωΐ στό Γραφεῖο μέχρι τό μεσημέρι καί νά συνεχίση τό ἀπόγευμα. Δέν εἶχε ὡράριο ἐργασίας. Καί ὅταν κτυποῦσε ἡ πόρτα ἤ ἔστελνε ἐμένα νά τήν ἀνοίξω ἤ μόνος του κατέβαινε ἔστω καί ἄν ἔτρωγε, ἔστω κι᾿ ἄν εἶχε ξαπλώσει γιά νά ξεκουρασθῆ. Ἔλεγε, ὅτι ὁ Χριστός δέν ἔβαλε ὡράριο ἐργασίας. Πολλές φορές τόν εἶδα νά καθαρίζη καί νά σκουπίζη τό Γραφεῖο, νά ποτίζη τά λουλούδια κλπ.

Ἦταν ἀκόμη φιλομαθής. Διάβαζε συνεχῶς καί εἶχε ἐπαφή μέ τά κοινωνικά προβλήματα. Κυρίως, μελετοῦσε κάθε μέρα πολλές φορές τήν Ἁγία Γραφή. Εἶχε μεγάλη ἀγάπη στήν Ἁγία Γραφή, ἰδίως τήν Καινή Διαθήκη. Γνώριζε καί χρησιμοποιοῦσε πολλά χωρία της, ὥστε κάποτε, ὅταν ἦλθε ἡ Θεολογική Σχολή τοῦ Βελιγραδίου καί τούς μιλοῦσε, ὁ μεταφραστής π. Ἀθανάσιος Γιέβτιτς, Καθηγητής τῆς Σχολῆς αὐτῆς, τώρα Μητροπολίτης Ἐρζεγοβίνης, αἰσθάνθηκε ἀδυναμία νά μεταφράζη, γιατί τά χωρία ἦταν ἀλλεπάλληλα. Ὡς στρατιώτης στό ἀντίσκηνο πού ἦταν, μελετοῦσε τήν Ἁγία Γραφή. Ἐπίσης εἶχε μεγάλο χάρισμα λόγου, εὐχέρεια τρομερή. Μποροῦσε νά μιλήση δυό, τρεῖς καί περισσότερες φορές μέ σχετική ἄνεση καί μέ εὐκολία νά ἀναπτύξη διάφορα θέματα.

Εἶχε μεγάλη μνήμη καί συγκρατοῦσε ὀνόματα, καταστάσεις, νόμους, διατάγματα, ἤ μποροῦσε νά γνωρίζη ποῦ εὑρίσκονται ἀκριβῶς. Μέ ἄλλα λόγια εἶχε μεγάλη πείρα γραφείου, ἡ ὁποία συνδυασμένη μέ τήν πνευματική του ζωή, τήν ἔκανε λειτουργική, ἐκκλησιαστική. Ἐκτός ἀπό τά πνευματικά του χαρίσματα εἶχε καί μεγάλη ἐξυπνάδα, γνωρίζοντας ἀκριβῶς τί θά πῆ καί πῶς θά χειρισθῆ τό πρόβλημα καί πῶς θά συναδελφώνη τούς ἀνθρώπους. Πολλά ἦταν τά προσόντα τοῦ ἀειμνήστου Γέροντος. Ἀλλά ὅπως ἔχει σημειωθῆ καί πιό πάνω μερικοί ἔμεναν στό σκάνδαλο τῆς ἁπλότητας καί τῆς ἀγάπης. Αὐτό τό ἴδιο ἔγινε μέ τόν Χριστό καί τούς ἁγίους Του, οἱ ὁποῖοι ἐβίωσαν τό μυστήριο τοῦ Σταυροῦ. Καί «ὁ λόγος τοῦ Σταυροῦ τοῖς μέν ἀπολλυμένοις μωρία ἐστί, τοῖς δέ σωζομένοις ἡμῖν δύναμις Θεοῦ ἐστι» (Α' Κορ. α', 18). Ἡ ἀγάπη εἶναι ἀπό τήν φύση της σταυρός καί ὁ σταυρός εἶναι πραγματικό σκάνδαλο. Οἱ ἄνθρωποι τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἀκατανόητοι ἀπό τήν νοοτροπία τοῦ κόσμου πού ζητοῦν δύναμη, ἐξυπνάδα, καπατσωσύνη, ἐκδίκηση, μηνύσεις κλπ. γιά νά βροῦν τό δίκηο τους καί νά ἀποκτήσουν τά δικαιώματά τους.

Πάντοτε οἱ Ἐπίσκοποι ζώντας στήν ἀτμόσφαιρα τῆς ἱεροκατηγορίας δέχονται ποικίλους πειρασμούς. Οἱ συκοφαντίες καί οἱ κατηγορίες πού δέχθηκε ὁ ἀείμνηστος Μητροπολίτης Ἐδέσσης Καλλίνικος ἦταν πολλές καί ἀσήκωτες γιά πολλούς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι κάνουν μηνύσεις γιά νά διαφυλάξουν τό κῦρος τους καί τήν προσωπικότητά τους. Αὐτός περίμενε τήν κρίση τοῦ Θεοῦ καί τήν ἀποκατάσταση ἀπό Ἐκεῖνον. Θυμᾶμαι, ὅτι μερικές φορές γι᾿ αὐτήν τήν τακτική του νά σιωπᾶ μπροστά σέ ὁλοφάνερες συκοφαντίες, ἀγανακτοῦσα καί ἔφτανα στό σημεῖο νά πῶ πώς ἦταν ὑπερβολικός. Τώρα καταλαβαίνω πώς αὐτή ἡ ἀντιμετώπισή του ἦταν γνήσια ὀρθόδοξη, συνιστοῦσε ὀρθόδοξο ἦθος καί ἐπίσης καταλαβαίνω ὅτι αὐτή εἶναι ἡ ἀποστολή τῶν Κληρικῶν, οἱ ὁποῖοι εἶναι φορεῖς τῆς μαρτυρικῆς Ἱερωσύνης τοῦ Χριστοῦ.