Τόν Ἰούνιο τοῦ 2023, πρίν σχεδόν ἐνάμιση χρόνο, σέ ἄρθρο μου μέ τίτλο «ἡ Τεχνητή Νοημοσύνη ὡς Τεχνητή Εὐφυΐα» εἶχα ὑποστηρίξει μεταξύ τῶν ἄλλων ὅτι ὁ ὅρος «Τεχνητή Νοημοσύνη» ἀναφέρεται σέ κλάδο τῆς πληροφορικῆς πού ἀσχολεῖται μέ τήν μελέτη, τήν σχεδίαση καί ὑλοποίηση ὑπολογιστικῶν συστημάτων πού μιμοῦνται τήν ἀνθρώπινη συμπεριφορά, τά ὁποῖα συστήματα ὑπονοοῦν ἔστω μιά στοιχειώδη εὐφυΐα. Μέ ἄλλα λόγια ἡ «Τεχνητή Νοημοσύνη» ἐκφράζει περισσότερο τήν ἀνθρώπινη εὐφυΐα, τήν ἀπομίμηση τῆς λειτουργίας τοῦ ἀνθρωπίνου ἐγκεφάλου μέ τούς νευρῶνες καί τούς νευροδιαβιβαστές.

Αὐτό εἶναι σημαντικό γιατί, κατά τήν ὀρθόδοξη παράδοση, ὁ νοῦς εἶναι ἡ νοερά ἐνέργεια τῆς ψυχῆς ἡ ὁποία διακρίνεται ἀπό τήν λογική ἐνέργειά της. Κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό ὁ νοῦς εἶναι «τό καθαρότατον μέρος τῆς ψυχῆς» καί κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ ὁ νοῦς εἶναι «ἡ λεπτοτάτη προσοχή» καί εἶναι ἀνεξάρτητος ἀπό τήν αἴσθηση, τήν φαντασία, τήν δόξα, τήν διάνοια.

Μάλιστα, ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης ὑποστήριζε τήν πατερική διδασκαλία ὅτι ἡ πτώση τοῦ ἀνθρώπου εἶναι «ὁ σκοτασμός τοῦ νοῦ», ὄχι ὁ σκοτασμός τῆς λογικῆς, διότι ὁ νοῦς ταυτίζεται μέ τήν λογική, τά πάθη καί τό περιβάλλον. Καί ὅσο ὁ νοῦς ταυτίζεται μέ τήν λογική, τά πάθη καί τό περιβάλλον, τόσο ὁ ἄνθρωπος βρίσκεται στήν πτωτική κατάσταση. Γι’ αὐτό ὑποστήριξα στό ἄρθρο ἐκεῖνο ὅτι ἀντί τοῦ ὅρου «Τεχνητή Νοημοσύνη» πρέπει νά χρησιμοποιεῖται ὁ ὅρος «Τεχνητή Εὐφυΐα» πού εἶναι πιό δόκιμος θεολογικά, ἤ θά προσθέσω ἡ τεχνητή νοημοσύνη θά ἐννοεῖται ὡς τεχνητή εὐφυΐα καί τίποτε περισσότερο, γιά νά μή φθάσουμε στήν θεωρία τοῦ «μετανθρωπισμοῦ».  Βλέπε τό ἄρθρο: «ἡ Τεχνητή Νοημοσύνη ὡς Τεχνητή Εὐφυΐα»

Βέβαια, λέγεται ὅτι ὁ ὅρος «Τεχνητή Νοημοσύνη» χρησιμοποιεῖται σήμερα ὡς τεχνικός ὅρος (terminus technicus). Ὅμως, ὁ τεχνικός ὅρος χρησιμοποιεῖται στό πλαίσιο μιᾶς τεχνιτῆς γλώσσας, τῶν ἐπιστημόνων κάθε εἰδικότητας, πού καλύπτει τήν ἀνάγκη νά περιγράψη κάτι συγκεκριμένο, πού ὅμως πρέπει νά ἀποκλείη κάθε ἀμφισημία. Αὐτό σημαίνει ὅτι ὁ τεχνικός ὅρος μιᾶς ἐπιστήμης δέν μπορεῖ νά χρησιμοπιεῖται σέ ἄλλη ἐπιστήμη ὅταν τήν ἑτεροκαθορίζει.

Στήν προκειμένη περίπτωση οἱ ἴδιοι οἱ ἐπιστήμονες χρησιμοποιοῦν τόν ὅρο τεχνητή νοημοσύνη ὡς τεχνητή εὐφυΐα, ὁπότε ἐμεῖς οἱ θεολόγοι πρέπει νά κάνουμε τήν διάκριση ὅτι ἄλλο εἶναι ὁ νοῦς-νοημοσύνη καί ἄλλο εἶναι ἡ λογική δύναμη, ἡ εὐφυΐα, γιά νά μή ἀμνηστεύουμε τήν ὀρθόδοξη θεολογία, ἡ ὁποία κάνει λόγο γιά σκοτασμό καί ἀνάσταση τοῦ νοῦ.

Πρόσφατα, στό Διεθνές Ἐπιστημονικό Συνέδριο πού διοργάνωσε τό Ἰνστιτοῦτο «ἅγιος Μάξιμος ὁ Γραικός» καί τό Γραφεῖο τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας στήν Εὐρωπαϊκή Ἕνωση, ἀνέπτυξα μέ συντομία τό θέμα «Τεχνητή Νοημοσύνη: Πρόβλημα ὁρολογίας». Στήν εἰσήγηση αὐτήν, μεταξύ τῶν ἄλλων ὑποστήριξα ὅτι ὄχι μόνον κατά τήν ὀρθόδοξη θεολογία ὁ νοῦς εἶναι κάτι ἄλλο ἀπό τήν διάνοια-λογική, ἀλλά αὐτό τό βλέπουμε καί στήν ἀρχαία ἑλληνική φιλοσοφία.

Γι’ αὐτό κατέληξα ὅτι ἐπειδή ἐπικράτησε νά κάνουμε λόγο γιά τεχνητή νοημοσύνη ἀντί τεχνητή εὐφυΐα, γι’ αὐτό πρέπει τουλάχιστον ἐμεῖς οἱ θεολόγοι νά θέτουμε τόν ὅρο «τεχνητή νοημοσύνη» σέ εἰσαγωγικά καί νά ἑρμηνεύουμε ὅτι προσδιορίζεται ὡς τεχνητή εὐφυΐα, καί ἐπί πλέον νά χρησιμοποιοῦμε παράλληλα τόν ὅρο τεχνητή εὐφυΐα, γιά νά διαχωρίζεται ἀπό τήν «πνευματική-ψυχική νοημοσύνη».

Ναυπάκτου Ἱερόθεος: Τεχνητή νοημοσύνη: πρόβλημα ὁρολογίας

Εἰσήγηση (συντομευμένη) & ἐρωτήσεις στὸ διεθνὲς Συνέδριο Phaicon24

Κάθε καινούργια ἀνακάλυψη προκαλεῖ ἐνδιαφέρον καί ὁ ἄνθρωπος τήν ἀντιμετωπίζει μέ περιέργεια καί θαυμασμό. Αὐτό συμβαίνει καί μέ τό ChatGPT πού εἰσῆλθε στήν ζωή μας καί οἱ ἄνθρωποι τό χρησιμοποιοῦν γιά νά ἀποκτήσουν τίς ἀπαντήσεις σέ διάφορα προβλήματα πού ἔχουν.

Ἔτσι, μερικοί τό χρησιμοποιοῦν καί σάν «συμβουλάτορα» ἤ «ἐξομολογητή» τους καί μοιράζονται μαζί του διάφορα προβλήματά τους. Αὐτό ἐγκυμονεῖ κινδύνους, διότι τοῦ δίνουν διάφορες πληροφορίες καί κατά κάποιον τρόπο τό «ἐκπαιδεύουν» νά κάνη τόν «ἐξομολόγο» καί «καθοδηγητή».

Ὁ Μάϊκ Γούλτριτζ, καθηγητής «Τεχνητῆς Νοημοσύνης» στό Πανεπιστήμιο τῆς Ὀξφόρδης, βλέποντας καί αὐτός τόν κίνδυνο ἀπό τήν σύγχρονη τεχνολογία, δίνει καί τήν κατάλληλη συμβουλή σέ αὐτούς πού «μοιράζονται μαζί του ἰδιωτικές τους πληροφορίες, τοῦ γκρινιάζουν γιά τήν δουλειά τους, τοῦ λένε τίς πολιτικές τους προτιμήσεις ἤ γενικότερα τά μυστικά τους».

Σέ ὅλους αὐτούς συμβουλεύει: «Μήν τό κάνετε». «Οἱ ἄνθρωποι, ἐπισημαίνει, εἶναι προγραμματισμένοι νά ἀναζητοῦν στήν AI κάποια μορφή συνείδησης, αὐτό εἶναι ὅμως μάταιο, ἡ τεχνητή νοημοσύνη δέν ἔχει ἴχνος ἐνσυναίσθησης καί βασικά "εἶναι σχεδιασμένη νά προσπαθεῖ νά σοῦ λέει αὐτό πού θέλεις νά ἀκούσεις". Ἐπιπλέον, ὁτιδήποτε πληκτρολογεῖ κανείς στό ChatGPT, ὁτιδήποτε ἀποκαλύπτει γιά τόν ἑαυτό του, βοηθάει στήν ἐκπαίδευση μελλοντικῶν ἐκδοχῶν αὐτῆς τῆς ἐφαρμογῆς τεχνητῆς νοημοσύνης. Καί δεδομένου τοῦ πῶς λειτουργοῦν τά μοντέλα αὐτά, εἶναι σχεδόν ἀδύνατο νά πάρει κανείς πίσω τά δεδομένα του ἅπαξ καί εἰσαχθοῦν στό σύστημα. Ὁ Μάικ Γούλτριτζ ἐξερευνᾶ τό θέμα τῆς AI στίς φετινές χριστουγεννιάτικες διαλέξεις στό Royal Institute τοῦ Λονδίνου». (Τά Νέα, 27 Δεκεμβρίου 2023)

Ζοῦμε σέ μιά ἐποχή πού οἱ ἄνθρωποι δέν ἔχουν σχέση μέ τόν Θεό, δέν προσεύχονται, δέν ἀναζητοῦν τό θέλημά Του, δέν θέλουν νά ἐκκλησιάζονται, νά ζοῦν τήν μυστηριακή ζωή τῆς Ἐκκλησίας, δέν ἀνοίγουν τήν καρδιά τους στόν πνευματικό ἱερέα πού θά λάβουν συγχώρηση καί θά ξεχαστοῦν ἀπό ὅλους τούς ἀνθρώπους καί ἀπό τόν Θεό, δηλαδή θά διαγραφοῦν, καί ἀναζητοῦν ψυχρές μηχανές γιά νά παραμείνουν ὅλα αὐτά τά «προσωπικά δεδομένα» γιά πάντα καί νά ἐκπαιδεύσουν τό μηχάνημα γιά μελλοντικό κακό.

Τελικά, οἱ σύγχρονοι ἄνθρωποι «φοβοῦνται» τήν Ἐκκλησία καί συμπεριφέρονται μέ ἀφέλεια σέ κάθε καινούργια ἀνακάλυψη. Δέν τά βρίσκουμε μέ τόν Θεό καί τήν Ἐκκλησία καί ὑποδουλωνόμαστε σέ ἀλλότριους ψεύτικους «θεούς». Ὁ ὑπεράνθρωπος τοῦ Νίτσε σήμερα γίνεται ὁ μετάνθρωπος καί τελικά ὁ ὑπάνθρωπος χωρίς Θεό, χωρίς ψυχή, χωρίς συμπόνια, χωρίς ἀδελφούς. Εἶναι ξένος μέ τά προβλήματά του καί κλεισμένος σέ ἕνα «Πλατωνικό σπήλαιο», σέ ἕνα σπήλαιο ληστῶν.

Ν.Ι.

Ἡ τεχνητή νοημοσύνη στόν πόλεμο

Ἡ εἰσβολή τῶν Ρώσων στήν Οὐκρανία, τό ἐνδεχόμενο τῆς γενίκευσης τοῦ πολέμου καί ἡ ἀπειλή τοῦ πυρηνικοῦ ὀλέθρου φέρνουν στίς συζητήσεις καί στήν ἀρθρογραφία τῶν ἐφημερίδων σενάρια ἀναβάθμισης τῶν τεχνικῶν τοῦ πολέμου, πού μοιάζουν μέ πραγματοποίηση ἤ ἐπαλήθευση μυθιστορημάτων ἐπιστημονικῆς φαντασίας τοῦ παρελθόντος.

Μέχρι τώρα, ὅταν γινόταν λόγος γιά τεχνητή νοημοσύνη, πάντα ὑπῆρχε στό νοῦ μας κάτι τό θετικό, ὅτι μέ τά συστήματα τῶν ὑπολογιστῶν καί τά προγραμματισμένα ρομπότ ἡ ζωή μας θά γινόταν πιό εὔκολη καί ἡ ἐργασία μας σέ ὅλους τούς τομεῖς (ἀπό τήν τακτοποίηση τῶν ὑλικῶν σέ μιά ἀποθήκη, ὡς τήν λεπτή χειρουργική ἐπέμβαση σέ ἰδιαίτερα εὐαίσθητα ὄργανα τοῦ ἀνθρώπινου σώματος) θά ἦταν πιό ἀποδοτική ἤ πιό ἀποτελεσματική.

Τώρα, ὅμως, μιλᾶμε γιά στρατιωτική τεχνητή νοημοσύνη, πού κάνει πιό εὔκολο τόν πόλεμο, πού καθιστᾶ τόν τεχνολογικά ἐξελιγμένο ἐπιτιθέμενο πιό ἀποτελεσματικό στούς στόχους του καί πιό ἀσφαλῆ γιά τόν ἑαυτό του.

Ἡ φιλαυτία καί ἡ καταστροφικότητα πιέζουν τήν ἀνθρώπινη εὐφυΐα νά ἐπινοήση προγραμματισμένες μηχανές, πού θά καταστρέφουν τούς ἀντιπάλους καί θά προστατεύουν τόν χειριστή τους.

Παραθέτουμε ἕναν κλασικό ὁρισμό τῆς Τεχνητῆς Νοημοσύνης: Εἶναι ὁ τομέας τῆς ἐπιστήμης τῶν ὑπολογιστῶν πού ἀσχολεῖται μέ τήν σχεδίαση καί ὑλοποίηση προγραμμάτων πού μποροῦν νά μιμηθοῦν τίς ἀνθρώπινες γνωστικές ἱκανότητες, ἐμφανίζοντας χαρακτηριστικά τῆς ἀνθρώπινης συμπεριφορᾶς.

Σ’ αὐτόν τόν ὁρισμό δέν μπορεῖ νά διακρίνη κανείς εὔκολα κάτι τό ἀρνητικό, ὅμως, ἡ μίμηση τῶν γνωστικῶν ἱκανοτήτων τῶν ἀνθρώπων καί ἡ ἐμφάνιση συμπεριφορῶν πού ἀποδίδουμε συνήθως στούς ἀνθρώπους δείχνουν ὅτι ἡ τεχνητή νοημοσύνη μπορεῖ νά «ἐπιδείξη» καλή, κακή ἤ οὐδέτερη συμπεριφορά, ἀνάλογα μέ τίς ἀνθρώπινες συμπεριφορές πού μιμεῖται.

Ἡ ἠθική τῆς τεχνητῆς νοημοσύνης εἶναι ἡ ἠθική τῶν ἀνθρώπων πού τήν προγραμματίζουν, τήν κατασκευάζουν καί τήν χρησιμοποιοῦν.

Μίμηση διαβόλου;

Παλιότερα ἕνα ἠθικό πρόβλημα πού δημιουργοῦσε ἡ τεχνητή νοημοσύνη ἦταν ἡ κατάργηση τῶν ἐργατικῶν χεριῶν ἀπό τίς «ἔξυπνες μηχανές», πού εἶχε ὡς συνἐπεια τήν αὔξηση τῶν ἀνέργων.

Τώρα, ὅμως, τά πράγματα γίνονται πιό σκληρά. Διαβάζουμε σέ ἄρθρο μέ τίτλο «Οἱ κίνδυνοι τῆς στρατιωτικῆς Τεχνητῆς Νοημοσύνης» τοῦ Φράνκ Πασκουάλε, καθηγητῆ Νομικῆς στό Μπρούκλιν (Τά Νέα, 5-6.2.2022): «Ἡ πολεμική ἀεροπορία τῶν ΗΠΑ προβλέπει ἕνα μέλλον στό ὁποῖο “οἱ εἰδικές δυνάμεις θά μποροῦν νά στέλνουν σμήνη μηχανικῶν ἐντόμων ἐφοδιασμένων μέ βίντεο-κάμερες μέσα σέ ἕνα κτίριο στή διάρκεια ὁμηρείας”. Μιά “ἑταιρεία μικροσυστημάτων” ἔχει κατασκευάσει ἤδη ἕνα ἐξαιρετικά μικροσκοπικό ρομπότ μέ κάμερα καί ραδιοσυχνότητες πού μοιάζει μέ κατσαρίδα καί μπορεῖ νά διασχίσει ἕως καί 100 μέτρα. Ἀποτελεῖ ἕνα ἀπό τά “βιομιμητικά” ὅπλα πού ἤδη βρίσκονται στόν ὁρίζοντα». Καί ὁ ἀρθρογράφος ἀναρωτιέται: «Ποιός ξέρει πόσα ἄλλα τέτοια πειράματα γίνονται γιά προηγμένα ὅπλα».

Στήν συνέχεια ὁ καθηγητής Φ. Πασκουάλε ἀναφέρεται στίς συμφωνίες πού ἔχουν γίνει στό παρελθόν μεταξύ τῶν κρατῶν γιά τόν περιορισμό ἰδιαίτερα καταστροφικῶν ὅπλων, κυρίως γιά τόν ἄμαχο πληθυσμό. Αὐτό πρέπει νά γίνη καί τώρα, μέ ἐπικαιροποίηση τῶν σχετικῶν περιορισμῶν. Πρέπει τό «δίκαιο τοῦ πολέμου» νά ἐπικαιροποιηθῆ.

Ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης χρησιμοποιοῦσε τό «δίκαιο τοῦ πολέμου», γιά νά πῆ ὅτι οἱ ἄνθρωποι ὅταν πολεμοῦν αὐτοπεριορίζονται. Σ’ αὐτήν τήν πράξη τοῦ μίσους, πού ξυπνᾶ ὅλα τά κατώτερα ἔνστικτα τοῦ ἀνθρώπου, τά κράτη ἔχουν θεσπίσει κανόνες. Ἔχουν τό «δίκαιο τοῦ πολέμου». Ὁ πόλεμος τοῦ διαβόλου ὅμως δέν ἔχει κανέναν κανόνα.

Ὁ φόβος εἶναι μήπως κάποια μεγάλα κράτη, μέ τίς «ἔξυπνες πολεμικές μηχανές» τους τόν μιμοῦνται.

π. Θ.Α.Β.

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Ὁμιλία στά Ἐγκαίνια τοῦ νέου ἐργαστηρίου ἐπαυξημένης πραγματικότητας, τεχνητῆς νοημοσύνης καί ψηφιακῆς ἀνατομίας «Asclepius», στό τμῆμα Νοσηλευτικῆς Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν, τήν 13-3-2024

Ὁ τίτλος τοῦ θέματος πού μοῦ δόθηκε νά ἀναπτύξω στήν παροῦσα σημαντική ἐκδήλωση «Ἐπιστήμη καί Βιοηθική σέ ἀναφορά μέ τήν Τεχνητή Νοημοσύνη» ἐπισημαίνει δύο μεγέθη πού φαίνονται ὅτι διαφέρουν μεταξύ τους, ἀλλά, ὅμως, πρέπει νά συνυπάρξουν. Θά κάνω μιά σύντομη ἀναφορά στό θέμα αὐτό πού ἔχει ἐπίκαιρες ἐπισημάνσεις στήν ἐποχή μας, μέ τά μεγάλα ἐπιστημονικά ἐπιτεύγματα τῆς ψηφιακῆς τεχνολογίας καί τῆς «Τεχνητῆς Νοημοσύνης».

1. Ἡ ὁρολογία

Κατ’ ἀρχήν πρέπει νά δώσω μερικά στοιχεῖα γιά τήν ὁρολογία ἐπιστήμη καί ἠθική, κατά τόν λόγο τοῦ Ἀντισθένη «ἀρχή σοφίας ὀνομάτων ἐπίσκεψις».

Ἡ λέξη ἐπιστήμη προέρχεται ἀπό τό «ἐπίστασθαί τι καλῶς, ἔχειν ἀκριβῆ γνῶσιν» ἑνός ἤ πολλῶν πραγμάτων (Liddel-Scott) καί ἐπιστήμων εἶναι αὐτός πού ἔχει γνώση ἑνός ἤ πολλῶν πραγμάτων.

Ἡ λέξη ἠθική προέρχεται ἀπό τό ἔθος καί τό ἦθος, πού δηλώνει «τό σύστημα κανόνων συμπεριφορᾶς μιᾶς κοινωνίας» καί κατά τήν φιλοσοφία εἶναι ὁ κλάδος ἐκεῖνος πού πραγματεύεται ζητήματα σχετικά μέ τήν διάκριση τοῦ ἀγαθοῦ καί τοῦ κακοῦ» (Γ. Μπαμπινιώτη, Λεξικόν).

Ἀπό τούς ὁρισμούς αὐτούς φαίνεται ὅτι ἡ ἐπιστήμη ἀσχολεῖται μέ τήν γνώση τῶν ὄντων, διερευνᾶ τά ὄντα καί τά μυστήρια τοῦ σύμπαντος, καί ἡ ἠθική, πού εἶναι μιά ἀνθρωπιστική ἐπιστήμη, καθορίζει τόν τρόπο τῆς χρησιμοποιήσεως τῶν ἐπιστημονικῶν ἀνακαλύψεων πού θά συντελέση στήν ὠφέλεια τῶν ἀνθρώπων καί τῆς κοινωνίας, καί ὄχι σέ βάρος τους, κατά τό ρητό «ὠφελέειν μᾶλλον ἤ βλάπτειν».

2. Ἡ διαχρονική ἱστορία τῆς ἐπιστήμης καί τῆς ἠθικῆς

Ἀπό τήν ἀρχαιότητα ὁ ἄνθρωπος ἀναζητοῦσε νά βρῆ ἀπαντήσεις γιά τά ὄντα καί τό ἀνώτατο Ὄν. Ἔβλεπε τόν κόσμο καί ὅλα τά ὄντα, ἀντιμετώπιζε τά λεγόμενα κοσμολογικά ἐρωτήματα, τί εἶναι κόσμος, ποιά εἶναι ἡ δομή του, πῶς δημιουργήθηκε. Στήν συνέχεια ὁ ἄνθρωπος ἀναγόταν στά ὀντολογικά ἐρωτήματα, ποιό εἶναι αὐτό τό ἀνώτατο Ὄν πού δημιούργησε τά ὄντα. Καί κατόπιν προχωροῦσε στό ἀνθρωπολογικό ἐρώτημα ποιά εἶναι ἡ σχέση μεταξύ τοῦ Ὄντος, τῶν ὄντων καί τοῦ ἀνθρώπου.

Εἶναι εὐνόητον ὅτι μέσα στήν προοπτική αὐτήν ἦταν ἑνωμένα ἡ φιλοσοφία, ἡ ἐπιστήμη καί ἡ ἠθική. Αὐτό τό βλέπουμε ἔντονα στήν προσωκρατική φιλοσοφία, τήν μεταφυσική φιλοσοφία, τήν στωική φιλοσοφία, τόν νεοπλατωνισμό καί σέ ἄλλα φιλοσοφικά ρεύματα, τό καθένα ἀνάλογα μέ τίς θεωρίες τῶν ἀρχηγῶν του.

Θά παρακάμψω τίς διάφορες ἄλλες φιλοσοφικές θεωρίες γιά τήν ἐπιστήμη καί τήν ἠθική καί θά περιορισθῶ στόν Ἀριστοτέλη.

Ὁ Ἀριστοτέλης ἔγραψε ἕνα σύγγραμμα πού τιτλοφορεῖται «τά φυσικά», στό ὁποῖο ἀναλύει τά περί αἰσθήσεως καί αἰσθητῶν, περί μνήμης καί ἀναμνήσεως, περί ζωῆς καί θανάτου. Ἐπίσης, ἔγραψε καί ἕνα ἄλλο σύγραμμα πού ὀνόμασε ὡς «πρώτη φιλοσοφία», τό ὁποῖο ἀργότερα ὀνομάσθηκε «μεταφυσικά», διότι δημοσιεύθηκε μετά ἀπό τά «φυσικά», ἀπό τόν Ἀνδρόνικο τόν Ρόδιο τόν 1ο αἰώνα π.Χ.,. Πρόκειται γιά τό ἔργο πού ἀσχολεῖται μέ τό ἀνώτατο Ὄν, ἀπό τό ὁποῖο προέρχονται τά ὄντα, δηλαδή μέ τό πρῶτο κινοῦν ἀκίνητον. Ἐπίσης, μεταξύ τῶν ἄλλων ἔργων του ἔγραψε τά Ἠθικά Νικομάχεια, Ἠθικά Μεγάλα, Ἠθικά Εὐδήμεια, περί Ἀρετῶν καί κακιῶν. Ἡ ἠθική συνδέεται μέ τήν φυσική, ἀφοῦ ὅλα μέσα στήν φύση ἐξυπηρετοῦν ἕναν σκοπό καί φθάνουν στό δικό τους ἀγαθό.

Ἔτσι, κατά τόν μεγάλο Σταγειρίτη φιλόσοφο, τόν Ἀριστοτέλη, ἡ πρώτη φιλοσοφία-μεταφυσική, συνδέεται μέ τά φυσικά καί τήν ἠθική. Μάλιστα δέ, κατά τόν Ἀριστοτέλη ἡ ἐπιστημονική γνώση εἶναι ἡ γνώση τῶν αἰτίων πού εἶναι κατ’ ἀνάγκην ἀληθινή, εἶναι ἡ ἀποδεκτή, συλλογική γνώση καί ἔχει ὀντολογικό περιεχόμενο.

Οἱ Πατέρες τοῦ 4ου αἰῶνος, ὅπως ὁ Μέγας Βασίλειος, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, ὁ ἅγιος Γρηγόριος Νύσσης, ἔκαναν μιά πνευματική ἐπανάσταση στήν ἐποχή τους. Ἐπειδή μελέτησαν τήν ἀρχαία ἑλληνική φιλοσοφία καί εἶδαν τήν ἑνότητα μεταξύ φιλοσοφίας, ἐπιστήμης καί ἠθικῆς, ἔκαναν μιά διάσπαση στήν ἑνότητα αὐτή μεταξύ τῶν τριῶν αὐτῶν, ἤτοι φιλοσοφίας, ἐπιστήμης, ἠθικῆς. Διαχώρισαν τήν θεολογία ἀπό τήν φιλοσοφία καί τήν φιλοσοφία ἀπό τήν ἐπιστήμη. Εἶπαν ὅτι ἡ θεολογία εἶναι ἡ ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ στόν ἄνθρωπο, ἡ φιλοσοφία συνδέεται μέ τόν στοχασμό καί τήν φαντασία καί ἡ ἐπιστήμη μέ τήν ἔρευνα τοῦ περιβάλλοντος.

Ἔτσι, καθιέρωσαν τήν διπλῆ μεθοδολογία γνώσης, ὅτι δηλαδή μέ τήν λογική καί τήν διερεύνηση τοῦ κόσμου πού μᾶς περιβάλλει μελετοῦμε τά ὄντα καί ἀναπτύσσεται ἡ ἐπιστήμη, ἀλλά μέ τόν νοῦ (νοερά ἐνέργεια) ἀναζητοῦμε τόν Θεό. Ἔπειτα, ἡ ἠθική δέν εἶναι μιά ἐξωτερική ἀντιμετώπιση τῶν πραγμάτων, μιά διάκριση μεταξύ καλοῦ καί κακοῦ, ἀλλά εἶναι ἡ ἀσκητική, ὡς μέθοδος γνώσεως τοῦ Θεοῦ, ὡς μέθεξη τῆς καθαρτικῆς, φωτιστικῆς καί θεοποιοῦ ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ, καί μέσα ἀπό αὐτήν τήν προοπτική ἀντιμετωπίζεται τό περιβάλλον στό ὁποῖο ζῆ ὁ ἄνθρωπος.

Μέ τόν τρόπο αὐτόν δέν ἔφθασαν σέ σύγκρουση μεταξύ ἐπιστήμης καί θεολογίας.

Αὐτό ἔχει μεγάλη σημασία διότι, δυστυχῶς, στόν δυτικό Μεσαίωνα, μέ τήν σχολαστική θεολογία, ταύτιζαν τήν φιλοσοφία, τήν θεολογία καί τήν ἠθική. Σύμφωνα μέ τόν Πλάτωνα ὅλος ὁ κόσμος εἶναι ἀντίγραφο τῶν ἰδεῶν τοῦ Θεοῦ, κατά δέ τόν Ἀριστοτέλη ὑπάρχει ὁ ποιητικός νοῦς καί ὁ παθητικός νοῦς. Ἔτσι, ἐξαρτῶνται ἀπόλυτα τά ὄντα μέ τό Ὄν, τό ὁποῖο Ὄν, δέν μπορεῖ νά ἀποδειχθῆ ὅτι ὑπάρχει μέ τό πείραμα.

Αὐτό ἔχει ὡς συνέπεια ὅτι ὅταν ἀνακαλύφθησαν οἱ ἐπιστῆμες μέ τήν παρατήρηση καί τό πείραμα κατά τόν Διαφωτισμό-νεωτερικότητα, καί διαπίστωσαν ὅτι δέν μπορεῖ ὁ κόσμος νά εἶναι ἀντίγραφο τοῦ κόσμου τῶν ἰδεῶν, καί ὑπάρχει μιά στεθερότητα μεταξύ τοῦ κόσμου τῶν ἰδεῶν καί τῶν ὄντων, οὔτε ὁ θεός τῆς μεταφυσικῆς μποροῦσε νά ἀποδειχθῆ ὅτι ὑπάρχει, ὄχι μόνον ἀπέρριψαν τήν μεταφυσική καί τόν θεό της, ἀλλά ἔφθασαν καί σέ σύγκρουση μεταξύ θεολογίας καί ἐπιστήμης.

Ἔτσι, ἡ ἐπιστήμη προχώρησε ἀπό μόνη της τόν δρόμο τῆς γνώσης τῶν ὄντων καί τῶν μυστικῶν τῆς κτίσης μέ τό πείραμα, τήν ἔρευνα, τήν παρατήρηση. Γι’ αὐτό ἀνακαλύπτονται νέα μυστήρια στήν κτίση, ἀπό τά ὁποῖα προέρχονται τά νέα ἐπιστημονικά δεδομένα.

Τό πρόβλημα, ὅμως παραμένει στό ἑξῆς θέμα. Ἀφοῦ στήν Εὐρώπη μέ τήν νεωτερικότητα ἡ ἐπιστήμη ἀποδεσμεύθηκε ἀπό τήν μεταφυσική φιλοσοφία δέν πρέπει νά παραμείνη ἀνεξέλεγκτη, ἀλλά εἶναι ἀνάγκη νά συνδεθῆ μέ τίς ἀνθρωπιστικές ἐπιστῆμες. Μέ τήν προοπτική αὐτήν ἀναπτύχθηκε ἡ ἐπιστήμη τῆς Βιοηθικῆς.

3. Βιοηθική καί Τεχνοηθική

Ἡ ἀνθρωπότητα πέρασε πολλές ἐπαναστάσεις στόν τρόπο τῆς χρήσεως τοῦ κόσμου πού μᾶς περιβάλλει. Κατ’ ἀρχάς ἀπό τήν ἀγροτική κοινωνία πέρασε στήν βιομηχανική κοινωνία, μέ τήν λεγόμενη βιομηχανική ἐπανάσταση. Στήν συνέχεια πέρασε στόν αἰώνα τῆς βιοτεχνολογίας, ἡ ὁποία χαρακτηρίζεται (μέ τήν Συνθήκη τῆς Βιοποικιλότητας τό 1992) ὡς κάθε τεχνολογική ἐφαρμογή πού χρησιμοποιεῖ βιολογικά συστήματα, ζωντανούς ὀργανισμούς ἤ συστατικά τους, γιά νά παράγη ἤ νά τροποποιῆ προϊόντα ἤ διαδικασίες γιά συγκεκριμένη χρήση. Καί στήν ἐποχή μας ἀναπτύχθηκε ἡ ψηφιακή τεχνολογία πού συνδέεται μέ τόν «ψηφιακό μετασχηματισμό» τῆς κοινωνίας μας καί τήν τεχνητή νοημοσύνη.

Πρέπει νά σημειωθῆ ὅτι ἡ ἐπανάσταση πού ἔφερε «ἡ μοριακή βιολογία» καί «ἡ γενετική μηχανική» δημιούργησε τήν ἀνάγκη ἀναπτύξεως μιᾶς ἐπιστήμης πού χαρακτηρίσθηκε ὡς «Βιοηθική», ἡ ὁποία προσπάθησε νά θέση μερικούς φραγμούς καί μερικά ὅρια γιά νά ἀντιμετωπισθῆ ἡ ἔκρηξη τῆς βιοτεχνολογίας μέ πιθανές ἀνεξέλεγκτες συνέπειες, εἰδικά στά χέρια ὑπερφίαλων ἀνθρώπων.

Ὁ ὅρος Βιοηθική τέθηκε τό 1971 ἀπό τόν Βάν Πόττερ καί ἡ ἔναρξη τῆς Βιοηθικῆς ὡς ἐπιστήμης ἔγινε τό 1974 στήν πόλη Εσάϊλομαρ τῶν Ἡνωμένων Πολιτειῶν ὅταν σέ μιά συνάντηση βιολόγων διαπιστώθηκε ὅτι μέ τό ἀνασυνδυασμένο DNA καί τίς δυνατότητες τῆς νέας τεχνολογίας οἱ ἐπιστήμονες ἀποκτοῦσαν μιά μορφή ἐξουσίας πάνω στήν ζωή τοῦ ἀνθρώπου μέ τόν χειρισμό τῶν γονιδίων. Ἔτσι, ἀποφασίσθηκε νά δημιουργηθοῦν Ἐπιτροπές Βιοηθικῆς καί δεοντολογίας «γιά τήν ἐξέταση βιολογικῶν θεμάτων μέ ἠθικές προεκτάσεις, νά σταματήσουν ὅλες οἱ ἔρευνες στήν γενετική τεχνολογία γιά δύο χρόνια, γιά νά ἐκτιμηθοῦν οἱ κίνδυνοι, οἱ συνθῆκες πειραματισμοῦ καί οἱ ἐπιπτώσεις» (Σταμάτης Ἀλαχιώτης).

Ἡ ἀνάπτυξη αὐτῆς τῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Βιοηθικῆς εἶχε θετικά ἀποτελέσματα, ὥστε οἱ ἔρευνες στό ἀνθρώπινο γονιδίωμα νά βοηθήσουν καί ὄχι νά βλάψουν τόν ἄνθρωπο.

Ὁ καθηγητής τῆς Γενετικῆς στό Πανεπιστήμιο Πατρῶν Σταμάτης Ἀλαχιώτης, ἤδη ἀπό τό ἔτος 2004, στό βιβλίο του «Βιοηθική, ἀναφορά στούς γενετικούς καί τεχνολογικούς νεωτερισμούς», στό τέταρτο κεφάλαιο ἀναπτύσσει τό θέμα «ἡ ἠθική τῶν νέων τεχνολογιῶν».

Στήν ἀρχή παρατηρεῖ ὅτι «ἀπό τόν κίνδυνο τοῦ πυρηνικοῦ ὁλοκαυτώματος περνᾶμε ταχύτατα μέσα ἀπό τό νέο δρόμο τῆς Μικροηλεκτρονικῆς στήν Τεχνητή Νοημοσύνη-Ὑπερνοημοσύνη, στή Νανοτεχνολογία, τή Ρομποτική καί τίς ἀφάνταστες ἐφαρμογές τους στή ζωή μας, στό μέλλον μας».

Στήν συνέχεια θέτει δύο βασικά ἐρωτήματα. Τό ἕνα: «Ἡ Νανοτεχνολογία ὡς ὑπόσχεση καί ὡς κίνδυνος;» Καί τό ἄλλο «ἡ τεχνητή νοημοσύνη (ὑπερνοημοσύνη) θά βελτιώσει τόν κόσμο μας;».

Ὅλα αὐτά ὁ καθηγητής Σταμάτης Ἀλαχιώτης τά βλέπει μέσα ἀπό τό «δίλημμα τοῦ δυϊσμοῦ», «τήν διαλεκτική σχέση τοῦ ἐπιστημονικοῦ καί τοῦ ἠθικοῦ», ὅτι ὅλα μποροῦν νά ὠφελοῦν καί ὅλα μποροῦν νά βλάπτουν ἀπό τήν καλή ἤ τήν κακή χρήση τῶν πραγμάτων καί τῆς ἀναπτύξεως τῆς ἐπιστήμης.

Ἀποδέχεται τήν ἄποψη τοῦ Τζίν Μπέρναντ ὅτι «ὅ,τι δέν εἶναι ἐπιστημονικό δέν εἶναι οὔτε ἠθικό καί πώς ὅ,τι εἶναι ἐπιστημονικό δέν εἶναι κατ’ ἀνάγκη ἠθικό». Καί γράφει: «Ἡ βιοηθική προσέγγιση εἶναι μιά κοπιώδης προσπάθεια πού περνᾶ ἀπό τήν ἐπιστήμη στήν τεχνολογία, ἀξιοποιώντας καί τή φιλοσοφία, τή θεολογία, τή νομική, τή πολιτική καί φθάνει στά σχολεῖα, στό Πανεπιστήμιο καί στήν κοινωνία, γιά νά ἐπιδοκιμασθεῖ ἤ νά ἀποδοκιμασθεῖ. Γι’ αὐτό ἡ ἠθική τῆς Βιολογίας ἤ ἡ ἠθική τῆς Ἰατρικῆς (τῆς Βιοϊατρικῆς), ἡ ἠθική τῆς Βιοτεχνολογίας, ἡ ἠθική τῆς τεχνολογίας γενικότερα δέν ἀνήκουν μόνον στούς ἐπιστήμονες καί στούς τεχνολόγους, οὔτε μόνο στούς θεολόγους, στούς φιλοσόφους, στούς κοινωνιολόγους, στούς νομικούς ἤ στούς πολιτικούς. Ἡ βιοηθική εἶναι ὑπόθεση ὅλων καί μεγαλύτερη εὐθύνη ἐκείνων πού ἀντιλαμβάνονται ὁρισμένα πράγματα, τά ὁποῖα ἔχουν τήν ὑποχρέωση νά μεταλαμπαδέψουν στούς ἄλλους πού δέν γνωρίζουν». Ἑπομένως, «ἡ γνώση εἶναι ἠθική ὅταν ὠφελεῖ τό σύνολο».

Ὅλες οἱ σύγχρονες ἀνακαλύψεις εἶναι εὐθύνη ὅλων μας νά συντελέσουν στήν ὠφέλεια τῶν ἀνθρώπων καί ὄχι στήν ὑποδούλωσή τους σέ σύγχρονες δουλεῖες. Ὁ Εριχ Φρόμ ἔχει πῆ μέ ἐνάργεια: «Ὁ κίνδυνος στό παρελθόν ἦταν μήπως οἱ ἄνθρωποι γίνουν δοῦλοι. Ὁ κίνδυνος στό μέλλον θά εἶναι μήπως οἱ ἄνθρωποι γίνουν ρομπότ», νά χάσουν τήν ἀνθρωπότητά τους. Ἐπαφίεται σέ ὅλους μας νά χρησιμοποιοῦμε τά σύγχρονα ἐπιτεύγματα, γιά τό καλό μας, ὅπως γίνεται στήν προκειμένη περίπτωση, χωρίς νά γινόμαστε δοῦλοι.

Ὁ Ὑπουργός Παιδείας καί Θρησκευμάτων κ. Κυριάκος Πιερρακάκης, παλαιότερα ὡς Ὑπουργός Ἐπικρατείας καί Ψηφιακῆς Διακυβέρνησης εἶχε τονίσει μέ ἀκριβολογία: «Ἡ τεχνολογία εἶναι τό μέσο, δέν εἶναι αὐτοσκοπός, καί ὡς τέτοιο χρησιμοποιεῖται μέ τόν τρόπο, τήν ἔννοια καί τόν σκοπό πού κάθε φορά ἐμεῖς ὁρίζουμε. Σέ κάθε μορφή καί λειτουργία της, ἡ τεχνολογία διαθέτει θετικές πτυχές, πού πρέπει νά μποροῦμε νά διαχειριζόμαστε». Ὁ ἄνθρωπος πρέπει νά παραμείνη ἄνθρωπος πού θά χειρίζεται τά ρομπότ, καί τά ρομπότ νά παραμείνουν ρομπότ στήν χρήση τοῦ ἀνθρώπου. Αὐτό εἶναι τό μέτρον ἀντιμετωπίσεως τῶν πραγμάτων.

Ἑπομένως, στήν νέα ψηφιακή τεχνολογική ἐπανάσταση εἶναι ἀνάγκη νά ἀναπτυχθῆ μιά ἄλλη ἠθική, ἡ λεγομένη Τεχνοηθική, ἡ ὁποία νά βάλη τά ὅρια μεταξύ τῆς σύγχρονης ἐπιστήμης καί τῶν ἀνθρωπιστικῶν ἀρχῶν. Πρέπει νά γίνη, ὅπως ἔχει παρατηρηθῆ, «ἡ ἐναρμόνιση τῆς Τ Ν μέ καλούς στόχους καί γιά τόν ἀνθρωποκεντρισμό τῶν συστημάτων», δηλαδή «ὁ στόχος κάθε ὑπολογιστικοῦ συστήματος πρέπει νά ὑπηρετεῖ τόν ἄνθρωπο... ὅ,τι ὑπονομεύει τήν ἀνθρώπινη ζωή καί ἐλευθερία πρέπει νά καταδικάζεται καί νά ἀποτρέπεται. Εἶναι πολύ σημαντικό νά ἐναρμονίσουμε τήν Τ Ν μέ τήν ἠθική μας, μέ τίς δικές μας ἀξίες καί ἀρχές, μέ τούς δικούς μας στόχους. Νά τήν ἐκπαιδεύσουμε, δηλαδή, μέ ἠθικές ἀξίες καί ἀρχές... Ἡ Τ Ν θά παραμείνει γιά πάντα ἕνας "ἔξυπνος παπαγάλος". Πρέπει νά εἴμαστε διαρκῶς σέ ἐγρήγορση, γιατί τά δεδομένα καί οἱ ἀξίες μέ τά ὁποῖα ἐκπαιδεύουμε τόν παπαγάλο ἔχουν κρίσιμη σημασία».

Συμπερασματική σκέψη

Ἤδη προηγουμένως ἀνέφερα τό πῶς ἀντιμετώπισαν τά θέματα αὐτά οἱ Πατέρες τοῦ 4ου αἰῶνος μ.Χ. Αὐτό δείχνει καί τόν τρόπο μέ τόν ὁποῖο ἀντιμετωπίζει καί σήμερα ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τά σύγχρονα ἐπιτεύγματα τῆς ἐπιστήμης τῆς μοριακῆς βιολογίας, τῆς γενετικῆς μηχανικῆς καί τῆς ψηφιακῆς τεχνολογίας, «Τεχνητῆς Νοημοσύνης».

Ἐξακολουθεῖ νά κάνη τήν διάκριση μεταξύ τῶν δύο μεθοδολογιῶν, ἤτοι ἄλλη εἶναι ἡ μέθοδος γνώσεως τῆς φύσεως πού γίνεται μέ τήν διάνοια, καί ἄλλη εἶναι ἡ μέθοδος γνώσεως τοῦ Θεοῦ πού εἶναι ὁ νοῦς, γι’ αὐτό καί δέν συγκρούονται ἡ ἐπιστήμη μέ τήν θεολογία.

Ἐπίσης, ἡ Ἐκκλησία δέν ἀρνεῖται τά ἐπιτεύγματα τῶν ἐπιστημονικῶν ἐρευνῶν, οὔτε τά θεοποιεῖ, ἀλλά τά χρησιμοποιεῖ γιά τίς ἀνάγκες τοῦ ἀνθρώπου, ὅπως γίνεται στήν ἰατρική ἐπιστήμη. Ὅμως, πρέπει νά τίθενται ὅρια καί προϋποθέσεις, ὥστε νά ὠφεληθῆ ὁ κόσμος καί κάθε ἄνθρωπος. Αὐτό θά γίνη μέ τήν σύνδεση ἐπιστήμης καί ἠθικῆς, Βιοηθικῆς καί Τεχνοηθικῆς, μέ βάση εἰδικούς κανόνας καί μέ τήν σύνδεση τῆς θεολογίας μέ τήν ἀσκητική. Τότε δέν θά ὑπάρχει καμμιά σύγκρουση.

Δεῖτε τὴν ὁμιλία

Φωτογραφίες

Στίς ἡμέρες μας γίνεται πολύς λόγος ὄχι μόνον γιά τήν «Τεχνητή Νοημοσύνη», ἀλλά καί γιά τίς συνέπειές της στήν ζωή μας. Ἐκφράζονται ἀπόψεις γιά τίς ὡφέλειες πού θά προέλθουν, ἀπό τήν ἐφαρμογή της, ἀλλά καί τούς κινδύνους πού ἀπορρέουν ἀπό τήν κατάργηση τῆς ἀνθρώπινης ἐλευθερίας καί τήν ἀλλοίωση τῶν ἀνθρωπίνων δικαιωμάτων.

Ἔτσι, καί οἱ πρωτοπόροι τῆς «Τεχνητῆς Νοημοσύνης», ἔκρουσαν τόν κώδωνα τοῦ κινδύνου ἀπό τήν σύγχρονη τεχνολογία καί ὑπογράμμισαν ὅτι πρέπει νά τεθοῦν ὅρια.

Γιά παράδειγμα, ὁ Geoffrey Hinton πού χαρακτηρίστηκε ὡς «ὁ πατέρας τῆς Τεχνητῆς Νοημοσύνης», σέ συνέντευξή του πού παραχώρησε στούς New York Times, ἐξήγησε ὅτι ἀποχώρησε ἀπό τήν Google γιά νά μιλήση ἐλεύθερα γιά τούς κινδύνους τῆς «Τεχνητῆς Νοημοσύνης». Μάλιστα, τόνισε ἰδιαίτερα ὅτι «ὁρισμένοι ἀπό τούς κινδύνους πού προκύπτουν ἀπό τά Chatbots (λογισμικά) τῆς τεχνητῆς νοημοσύνης ἦταν ἀρκετά τρομακτικοί». «Αὐτή τή στιγμή, δέν εἶναι πιό ἔξυπνα ἀπό ἐμᾶς, ὅσο μπορῶ νά πῶ. Ἀλλά νομίζω ὅτι σύντομα μπορεῖ νά γίνουν».

Ὁ Ἴλον (ἤ Ἔλον) Μάσκ πού εἶναι μηχανικός, ἐφευρέτης, καί εἶναι Γενικός Διευθυντής καί ἐπικεφαλῆς τεχνολογικῆς ἀνάπτυξης γιά τήν ἑταιρεία διαστημικῆς τεχνολογίας Spacex, τῆς ὁποίας ἑταιρείας εἶναι ὁ ἱδρυτής, καθώς καί Γενικός Διευθυντής καί ἐπικεφαλῆς τεχνολογικοῦ σχεδιασμοῦ τῆς ἑταιρείας κατασκευῆς αὐτοκινήτων καί ἐνεργειακῶν συστημάτων καί ἄλλων Ἑταιρειῶν, καθώς ἐπίσης διερευνᾶ τήν συμβίωση ἀνθρώπων καί Τεχνητῆς Νοημοσύνης, ἐξέφρασε τίς ἐπιφυλάξεις του γιά τόν τρόπο σχεδιασμοῦ τῆς Τεχνητῆς Νοημοσύνης.

Σέ δηλώσεις του ἀναφέρθηκε στό ὅτι ἡ Τεχνητή Νοημοσύνη «ἔχει τήν δυνατότητα νά ἀφανίση τόν πολιτισμό και νά χειραγωγήση τήν κοινή γνώμη», «εἶναι πιό ἐπικίνδυνη ἀπό ἕνα κακοσχεδιασμένο ἀεροσκάφος ἤ αὐτοκίνητο». Γι’ αὐτό εἶπε «εἰλικρινά πιστεύω ὅτι πρέπει νά ὁρίσουμε κανόνες ἀσφαλείας γιά τήν Τεχνητή Νοημοσύνη». Ὁ ἴδιος, ἐπίσης, εἶπε ὅτι θά «ξεκινήσω κάτι πού ἀποκαλῶ "TruthGPT" ἤ μιά τεχνητή νοημοσύνη πού θά ψάχνει τήν ἀλήθεια γιά νά καταλάβη τή φύση τοῦ σύμπαντος».

Εἶναι πολύ χαρακτηριστικό ὅτι ὁ Παγκόσμιος Ὀργανισμός Ὑγείας, καίτοι ἐκφράζει τόν ἐνθουσιασμό του γιά τίς δυνατότητες πού ἔχει ἡ «Τεχνητή Νοημοσύνη», συγχρόνως ἐκφράζει καί τίς ἀνησυχίες του γιά τό πῶς θά χρησιμοποιηθῆ στόν τομέα τῆς ὑγείας. Ἐπί πλέον τονίζει ὅτι τά δεδομένα πού χρησιμοποιοῦνται στήν ἐκπαίδευση τῆς τεχνητῆς νοημοσύνης μπορεῖ νά εἶναι μεροληπτικά, παράγοντας παραπλανητικῶν ἤ ἀνακριβῶν πληροφοριῶν πού μποροῦν νά δημιουργοῦν ἀπειλές γιά τήν ὑγεία, τήν ἰσότητα, καί πῶς μοντέλα μπορεῖ νά χρησιμοποιηθοῦν λανθασμένα, μέ ἀποτέλεσμα νά παράγουν καί νά διασπείρουν πολύ πειστικά παραπληροφόρηση μέ τή μορφή κειμένου, ἠχητικοῦ ἤ βίντεο, τό ὁποῖο τό κοινό εἶναι δύσκολο νά ξεχωρίση ἀπό ἕνα ἀξιόπιστο περιεχόμενο γιά τήν ὑγεία. Γι’ αὐτό, ὅπως τονίζει, εἶναι «ἐπιτακτική ἀνάγκη» νά ἀποτιμηθοῦν οἱ κίνδυνοι ἀπό τήν χρησιμοποίηση μεγάλων γλωσσικῶν μοντέλων (LLMs), ὅπως τό ChatGPT, ὥστε νά προστατευθῆ καί νά προωθηθῆ ἡ ἀνθρώπινη εὐημερία».

Γιά νά ἀποκτήσω κάποια γνώση τοῦ πῶς λειτουργεῖ ἡ «Τεχνητή Νοημοσύνη» εἰσῆλθα στό ChatGPT, προκειμένου νά δῶ πῶς λειτουργεῖ. Τοῦ ἔθεσα διάφορα ἐρωτήματα καί ἀπαντοῦσε ὡς ἄνθρωπος μέ συγκροτημένη σκέψη, καί στό τέλος ἐρωτοῦσε ἄν ἤθελα νά δώση καί ἄλλες εἰδικότερες πληροφορίες γύρω ἀπό τίς ἐρωτήσεις πού τοῦ ὑπέβαλα.

Πρόκειται γιά μιά ἐξελιγμένη τεχνολογία πού ἀποβλέπει, ὅπως λέγεται, στήν ἐξυπηρέτηση τοῦ ἀνθρώπου σέ διάφορες ἐπιστημονικές, ἰατρικές καί κοινωνικές ἀνάγκες του, στό νά βοηθήση τό Κράτος στήν διακυβέρνησή του γιά τήν ὀργάνωσή του.

Διαβάζοντας διάφορα ἄρθρα σέ περιοδικά καί ἐφημερίδες παρατηρῶ ὅτι ἐντοπίζονται οἱ ὡφέλειες πού μποροῦν νά προέλθουν ἀπό τήν σύγχρονη τεχνολογία, ἀλλά τονίζονται καί οἱ καταστρεπτικές συνέπειες. Βέβαια, πολλοί τονίζουν ὅτι ἡ συζήτηση αὐτή πού γίνεται στίς ἡμέρες μας γιά τήν «Τεχνητή Νοημοσύνη» εἶναι ἡ ἴδια πού γινόταν κάθε φορά πού ἐμφανιζόταν κάθε νέο ἐπιστημονικό ἐπίτευγμα καί, βέβαια, στήν συνέχεια τίθονταν διάφοροι κανόνες καί ἰσορροποῦσαν οἱ ἄνθρωποι, χρησιμοποιώντας τίς νέες ἀνακαλύψεις, χωρίς νά ὑποτάσσονται σέ αὐτές.

Εἶναι ἐνδιαφέρον ἕνα βιβλίο πού συνέγραψε ὁ Ἀρχιμ. Ἀρίσταρχος Γκρέκας, Καθηγητής Θεολογικῆς Σχολῆς μέ τίτλο «Τεχνητή Νοημοσύνη καί ἄνθρωπος» καί ὑπότιτλο «Ὀρθόδοξη θεολογική προσέγγιση», τό ὁποῖο ἐξέδωσε ἡ Ἀποστολική Διακονία τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος.

Τό βιβλίο αὐτό διαιρεῖται σέ δύο μέρη. Στό πρῶτο μέρος ἀναλύεται ὁ ὅρος «Τεχνητή Νοημοσύνη», ἡ χρήση καί οἱ ἐφαρμογές της, γίνεται λόγος γιά τήν «Ἀνθρωποκεντρική Τεχνητή Νοημοσύνη», μέ προεκτάσεις στήν Ἀνθρωποκεντρική ἠθική της, καθώς, ἐπίσης, ἐρευνᾶται ἡ τάση τῆς λεγομένης "Ἀποκαλυπτικῆς" Τεχνητῆς Νοημοσύνης», ἀλλά καί οἱ τάσεις ἀναγωγῆς τῆς «Τεχνητῆς Νοημοσύνης» σέ Θρησκεία ἤ σέ Ἐκκλησία μέ λατρευτικές χρήσεις.

Εἰδικότερα στό βιβλίο αὐτό εἶναι ἐνδιαφέροντα τά ὅσα λέγονται ἀπό ὅσους ἐνδιαφέρονται γιά τήν «Τεχνητή Νοημοσύνη», γιά τίς «θεολογικές προσεγγίσεις» της μέ τό νά ἀναδυθῆ «μιά νέα μορφή συλλογικῆς συνείδησης» πού «θά ἀντικαταστήσει τή θρησκεία»∙ γιά τίς «προσεγγίσεις τῶν ἐννοιῶν τῆς σωτηρίας καί τῆς ἀθανασίας μέ τήν χρήση τῆς ΤΝ», πού θά «μποροῦσε νά "λύσει" τό ἐρώτημα "ψυχή"»∙ «νά συμπαρασύρει τόν παγκόσμιο πληθυσμό σέ ἕνα κοσμικό ὑπερανθρωπισμό», στήν ἵδρυση μιᾶς «ὑπερανθρωπιστικῆς "ἐκκλησίας"», σέ μιά «νέα ὑπερθρησκεία» σέ «λατρευτικές χρήσεις ἐφαρμογῶν τῆς ΤΝ» κλπ.

Στό δεύτερο μέρος παρουσιάζεται ἡ θεολογική διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας γιά τόν ἄνθρωπο ὡς ψυχοσωματικῆς ἑνότητας, γιά τό ἔργο τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας, γιά τήν λατρευτική καί μυστηριακή της δομή, μέ σκοπό, βέβαια, νά τονισθῆ ὅτι στήν Ἐκκλησία καί τήν θεολογία ὑπάρχουν τά ἀσφαλῆ ἀνθρωπολογικά καί θεολογικά κριτήρια γιά τήν ὀρθή χρήση τῆς σύγχρονης τεχνολογίας.

Πρόκειται γιά ἕνα βιβλίο πού εἶναι γραμμένο μέ γνώση ἐπιστημονική καί θεολογική, μέ ψυχραιμία καί νηφαλιότητα καί γι’ αὐτό θεωρῶ ὅτι εἶναι συγκροτημένο στό εἶδος του.

Ὁ σκοπός τοῦ ἄρθρου αὐτοῦ δέν εἶναι νά παρουσιάση τόσο τό τί εἶναι ἡ λεγόμενη «Τεχνητή Νοημοσύνη» καί ποιές εἶναι οἱ συνέπειές της, ἀλλά νά ἐκφράση τίς ἐνστάσεις μου γιά τήν ὁρολογία «Τεχνητή Νοημοσύνη».

Στό Λεξικό τῆς Ἑλληνικῆς Γλώσσας τοῦ Γεωργίου Μπαμπινιώτη ἡ «Τεχνητή Νοημοσύνη» ὁρίζεται «ὡς κλάδος τῆς πληροφορικῆς ἐπιστήμης μέ στόχο τήν κατασκευή ρομπότ ἤ ὑπολογιστῶν πού μποροῦν νά μιμηθοῦν τήν ἀνθρώπινη εὐφυΐα».

Στό βιβλίο πού προανέφερα σημειώνεται ὅτι ὁ ἑλληνικός ὅρος «Τεχνητή Νοημοσύνη», ἀποδίδει τόν ἀγγλικό ὅρο Artificial Intelligence πού συγχρόνως μεταφράζεται καί ὡς «Τεχνητή Εὐφυΐα». Ἄλλωστε, ὑπάρχουν καί ἐπιστήμονες πού δίνουν διάφορους ὁρισμούς, ὅπως «αὐτόνομα καί εὐφυῆ συστήματα», «τεχνολογία τῶν τεχνητά εὐφυῶν συστημάτων», «μίμηση ἔξυπνης ἀνθρώπινης συμπεριφορᾶς».

Αὐτό εἶναι φυσικό, γιατί ὅπως γράφει καί ὁ συγγραφεύς τοῦ βιβλίου αὐτοῦ, χρησιμοποιώντας τήν σχετική βιβλιογραφία, «τά συστήματα τεχνητῆς νοημοσύνης εἶναι συστήματα λογισμικοῦ (καί πιθανῶς καί ὑλικοῦ) σχεδιασμένου»∙ «ἡ τεχνολογική κοινότητα τῆς Τεχνητῆς Νοημοσύνης προσπαθεῖ νά μιμηθεῖ ἔξυπνη συμπεριφορά μέ προγράμματα ὑπολογιστῶν»∙ «ἀναφέρεται ἐξομοιωτικά καί ἀναπαραγωγικά στή διανοητική λειτουργία τοῦ ἀνθρώπου καί εἰδικότερα στή νοημοσύνη καί στήν εὐφυΐα»∙ τά περισσότερα ἀπό τά συστήματα αὐτά «μποροῦν νά ταξινομηθοῦν στίς ἀκόλουθες τέσσερις κατηγορίες: συστήματα πού σκέφτονται σάν τούς ἀνθρώπους, συστήματα πού δροῦν σάν ἄνθρωποι, συστήματα πού σκέφτονται ὀρθολογικά, συστήματα πού λειτουργοῦν ὀρθολογικά». Τά νευρωντικά Τεχνολογικά Δίκτυα «μιμοῦνται τίς ὁμάδες νευρώνων τοῦ ἀνθρωπίνου ἐγκεφάλου γιά τήν πραγματοποίηση γρήγορης καί εὐέλικτης ἐπεξεργασίας δεδομένων καί πληροφοριῶν», «ἀναπτύσσουν τή δυνατότητα νά ἐπικοινωνοῦν μέ φυσική γλώσσα, μέ τήν ἀναγνώριση τῆς φωνῆς...».

Γίνεται φανερό ὅτι τά συστήματα αὐτά ἔχουν σχέση μέ τίς δυνατότητες τοῦ ἐγκεφάλου τοῦ ἀνθρώπου, μέ τούς νευρῶνες καί τήν ἐπικοινωνία μεταξύ τους πού χαρακτηρίζουν τίς διανοητικές λειτουργίες τοῦ ἀνθρώπου.

Εἶναι χαρακτηριστικός ὁ ὁρισμός τῆς «Τεχνητῆς Νοημοσύνης» ἀπό τήν Βικι-παίδεια. «Ὁ ὅρος τεχνητή νοημοσύνη ἀναφέρεται στόν κλάδο τῆς πληροφορικῆς, ὁ ὁποῖος ἀσχολεῖται μέ τήν σχεδίαση καί τήν ὑλοποίηση ὑπολογιστικῶν συστημάτων πού μιμοῦνται στοιχεῖα τῆς ἀνθρώπινης συμπεριφορᾶς, τά ὁποῖα ὑπονοοῦν ἔστω καί στοιχειώδη εὐφυΐα: μάθηση, προσαρμοστικότητα, ἐξαγωγή συμπερασμάτων, κατανόηση ἀπό συμφραζόμενα, ἐπίλυση προβλημάτων κλπ.».

Ὅπως σημειώνεται «ἡ τεχνητή νοημοσύνη ἀποτελεῖ σημεῖο τομῆς μεταξύ πολλαπλῶν ἐπιστημῶν, ὅπως τῆς πληροφορικῆς, τῆς ψυχολογίας, τῆς φιλοσοφίας, τῆς νευρολογίας, τῆς γλωσσολογίας καί τῆς ἐπιστήμης μηχανικῶν, μέ στόχο τῆ σύνθεση εὐφυοῦς συμπεριφορᾶς, μέ στοιχεῖα συλλογιστικῆς, μάθησης καί προσαρμογῆς στό περιβάλλον, ἐνῶ συνήθως ἐφαρμόζεται σέ μηχανές ἤ ὑπολογιστές εἰδικῆς κατασκευῆς».

Ἡ «Τεχνητή Νοημοσύνη» «διαιρεῖται στή συμβατική τεχνητή νοημοσύνη, ἡ ὁποία ἐπιχειρεῖ νά ἐξομοιώσει τήν ἀνθρώπινη νοημοσύνη ἀλγοριθμικά χρησιμοποιώντας σύμβολα καί λογικούς κανόνες ὑψηλοῦ ἐπιπέδου, καί στήν ὑποσυμβολική τεχνητή νοημοσύνη ἡ ὁποία προσπαθεῖ νά ἀναπαράγη τήν ἀνθρώπινη εὐφυΐα χρησιμοποιώντας στοιχειώδη ἀριθμητικά μοντέλα πού συνθέτουν ἐπαγωγικά νοήμονες συμπεριφορές μέ τή διαδοχική αὐτοοργάνωση ἁπλουστέρων δομικῶν συστατικῶν («συμπεριφορική τεχνητή νοημοσύνη»), προσομοιώνουν πραγματικές βιολογικές διαδικασίες, ὅπως ἡ ἐξέλιξη τῶν εἰδῶν καί ἡ λειτουργία τοῦ ἐγκεφάλου («ὑπολογιστική νοημοσύνη») ἤ ἀποτελοῦν ἐφαρμογή στατιστικῶν μεθοδολογιῶν σέ προβλήματα τεχνητῆς νοημοσύνης».

Εἶναι φανερό ἀπό τόν ὁρισμό αὐτόν ὅτι ἡ «Τεχνητή Νοημοσύνη» συνδέεται μέ τήν ἀνθρώπινη εὐφυΐα, τήν λειτουργία τοῦ ἀνθρωπίνου ἐγκεφάλου μέ τούς νευρῶνες καί τούς νευροδιαβιβαστές.

Ὅμως, κατά τήν διαχρονική παράδοσή μας ὁ νοῦς, ἡ νοερά ἐνέργεια εἶναι διαφορετική ἀπό τήν λογική ἐνέργεια, ἀπό τήν εὐφυΐα, τήν ἀνθρώπινη διάνοια, ἀφοῦ ἄλλο εἶναι ἡ νοερά ἐνέργεια καί ἄλλο εἶναι ἡ λογική ἐνέργεια τοῦ ἀνθρώπου. Ὁ νοῦς, κατά τόν ἅγιο Ἰωάννη τόν Δαμασκηνό εἶναι ὁ ὀφθαλμός τῆς ψυχῆς, καί κατά τόν ἅγιο Γρηγόριο τόν Παλαμᾶ εἶναι ἡ λεπτοτάτη προσοχή. Ὁπότε, κατά τήν σύνολη πατερική παράδοση ὑπάρχει διπλῆ μεθοδολογία, δηλαδή ἄλλη εἶναι ἡ μεθοδολογία τῆς παρατήρησης καί τῆς σκέψης πού γίνεται μέ τήν διάνοια-ἐγκέφαλο, καί ἄλλη εἶναι ἡ μεθοδολογία πού συνδέεται μέ τήν γνώση τοῦ Θεοῦ, πού γίνεται μέ τόν νοῦ. Ἡ ταύτιση τῶν δύο μεθοδολογιῶν παρήγαγε τήν σχολαστική θεολογία πού δημιούργησε πολλά προβλήματα στόν Δυτικό χῶρο.

Αὐτός εἶναι ὁ λόγος γιά τόν ὁποῖο, ἐκτός ἀπό τίς ἐπιφυλάξεις μας γιά τίς συνέπειες τῆς λεγομένης «Τεχνητῆς Νοημοσύνης», θεωρῶ ὅτι πρέπει νά ἐπικρατήση ἡ ὁρολογία «Τεχνητή Εὐφυΐα», ἀντί τῆς «Τεχνητῆς Νοημοσύνης». Ἔτσι, θά ἀποφεύγουμε τήν θεοποίηση τῶν συστημάτων αὐτῶν.

Μπαίνοντας στό ChatGPT διαπίστωσα ὅτι ὁ ἀγγλικός ὅρος Artificial Intelligence, ἀποδίδεται στήν ἑλληνική γλώσσα καί ὡς «Τεχνητή Νοημοσύνη» καί ὡς «Τεχνητή Εὐφυΐα».

Συγκεκριμένα, γιά τόν ὅρο «Τεχνητή Νοημοσύνη» γράφει: «Συνήθως, ὁ ὅρος "τεχνητή νοημοσύνη" (Artificial Intelligence - AI) ἀναφέρεται σέ ὑπολογιστικά συστήματα πού σχεδιάζονται γιά νά ἐκτελοῦν ἐργασίες πού ἀπαιτοῦν ἀνθρώπινη νοημοσύνη. Αὐτό μπορεῖ νά περιλαμβάνει λογική σκέψη, μηχανική μάθηση, ἀναγνώριση προτύπων, ἐπεξεργασία φυσικῆς γλώσσας καί ἄλλες δραστηριότητες πού σχετίζονται μέ τή νοημοσύνη».

Γιά τόν ὅρο «Τεχνητή Εὐφυΐα» γράφει: «Ἀπό τήν ἄλλη πλευρά, ὁ ὅρος "τεχνητή εὐφυΐα" (Artificial General Intelligence - AGI) ἀναφέρεται σέ μιά πιό ἐξελιγμένη μορφή τεχνητῆς νοημοσύνης πού θά εἶναι ἱκανή νά ἐκτελεῖ ὁποιαδήποτε ἐργασία πού μπορεῖ νά ἐκτελέσει ἕνας ἄνθρωπος. Ὁ ὅρος "τεχνητή εὐφυΐα" συνήθως ἀναφέρεται σέ ἕνα σύστημα πού ἔχει τή δυνατότητα νά ἐπιδείξει γενική νοημοσύνη, νά κατανοεῖ, νά μάθει καί νά ἐκτελεῖ ἐργασίες σέ διάφορους τομεῖς μέ παρόμοιο τρόπο μέ τούς ἀνθρώπους».

Ἐπιπλέον γράφει: «Εἶναι σημαντικό νά σημειωθεῖ ὅτι οἱ ὅροι αὐτοί χρησιμοποιοῦνται μέ διάφορους τρόπους ἀπό διάφορες πηγές, καί ἡ ἀκριβή τους σημασία μπορεῖ νά διαφέρει». 

Συγκριτικά μέ τούς δύο ὅρους γράφει κάτι πολύ σημαντικό πού μᾶς ἐνδιαφέρει στό ἄρθρο αὐτό: «Οἱ ὅροι "τεχνητή νοημοσύνη" καί "τεχνητή εὐφυΐα" χρησιμοποιοῦνται συχνά ἀνταλλαξίμως, ἀλλά μποροῦν νά ἔχουν κάποιες διαφορές στή σημασία τους, ἀνάλογα μέ τόν περίγυρο καί τόν πολιτισμό πού χρησιμοποιοῦνται».

Ἑπομένως, θεωρῶ ὅτι πρέπει ἀντί τοῦ ὅρου «Τεχνητή Νοημοσύνη» νά χρησιμοποιεῖται ὁ ὅρος «Τεχνητή Εὐφυΐα», γιά νά σεβαστοῦμε τόν πολιτισμό μας καί ὅλη τήν παράδοσή μας πού διαχωρίζει τόν νοῦ άπό τήν διάνοια-εὐφυΐα καί νά μή ταυτίζουμε τόν ἄνθρωπο μέ τήν διάνοια-ἐγκέφαλο. Ἔτσι δέν θά ἀπαρνούμαστε τήν θεολογία τῆς Ἐκκλησίας γιά τήν διάκριση μεταξύ νοερᾶς καί λογικῆς ἐνέργειας, δέν θά ἀμφισβητοῦμε τήν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας γιά τόν σκοτασμό τοῦ νοῦ πού εἶναι τό ἀποτέλεσμα τῆς πτώσεως καί τόν φωτισμό τοῦ νοῦ πού εἶναι γνώρισμα τῆς ἐπιστροφῆς στόν Θεό.

Ὅταν θά γίνεται λόγος γιά τήν «Τεχνητή Εὐφυΐα», τότε θά ἀποφεύγεται ἐν πολλοῖς ἡ αἴσθηση τῆς αὐτοθέωσης πού εἶναι ἡ ἔσχατη πτώση τοῦ ἀνθρώπου.

Τήν Πέμπτη, 4 Ἰανουαρίου ἐ. ἔ, στίς 7 τό ἀπόγευμα, πραγματοποιήθηκε ἡ ἐτήσια συνάντηση τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἱεροθέου μέ τούς φοιτητές καί ἀποφοίτους τῆς ἐπαρχίας μας, στό Πνευματικό Κέντρο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Ἡ συνάντηση ξεκίνησε μέ τήν κοπή τῆς Βασιλόπιτας.

Στήν συνέχεια ὁ Σεβασμιώτατος ἀνέπτυξε τό ἐπίκαιρο θέμα: «Ἡ Τεχνητή Νοημοσύνη καί ὁ ἄνθρωπος». Τό θέμα του ὁ Σεβασμιώτατος τό διαίρεσε σέ ἕξι (6) ἑνότητες.

Στήν πρώτη ἑνότητα ἀσχολήθηκε μέ τήν ὁρολογία πού εἶναι ἡ ἀρχή κάθε διερευνήσεως τῶν θεμάτων. Ἐπεκράτησε ὁ ὅρος τεχνητή νοημοσύνη, ἐνῶ στήν φιλοσοφία καί τήν Ὀρθόδοξη παράδοση γίνεται σαφέστατη διάκριση μεταξύ νοῦ καί διάνοιας, νοερᾶς καί λογικῆς ἐνέργειας. Τά νευρωνικά τεχνολογικά δίκτυα «μιμοῦνται τίς ὁμάδες νευρώνων τοῦ ἀνθρωπίνου ἐγκεφάλου». Ἡ Τεχνητή Νοημοσύνη εἶναι μιά «σκεπτόμενη μηχανή» πού συνδέεται μέ τήν Μηχανική μάθηση.

Στήν δεύτερη ἑνότητα ἔκανε μιά ἱστορική διαδρομή τῆς «τεχνητῆς  νοημοσύνης-εὐφυΐας», πῶς ξεκίνησε ἀπό τούς ἀρχαίους μύθους, πού περιγράφουν τεχνητά ὄντα μέ σκέψη, ἔφθασε στό ρομπότ καί κατέληξε στό ρομπότ "Σοφία" πού ἔχει 50 ἐκφράσεις προσώπου, ὅπως χαρά, σύγχυση, θλίψη, περιέργεια κλπ.

Στήν τρίτη ἑνότητα ἀνέπτυξε ὅτι ἡ "τεχνητή νοημοσύνη" σήμερα ἔχει πολλές ἐφαρμογές στούς τομεῖς: ἰατρική, στρατιωτική, διακυβέρνηση, ἐναρμόνιση στόχων, ἐνημέρωση, ἔξυπνες πόλεις, ἐπιστήμη δεδομένων, προγνωστική ἀστυνόμευση κλπ.

Στήν τέταρτη ἑνότητα ἔκανε λόγο ὅτι ἡ τεχνητή νοημοσύνη, πέρα ἀπό τά θετικά, ἐγκυμονεῖ πολλούς κινδύνους, ὅπως τήν «εἰκονική πραγματικότητα», τόν «τεχνο-ουτοπισμό», τήν «προσομοίωση», τήν "αὐτοματοποίηση" καί τήν μετάβαση στόν μετάνθρωπο, πού δέν ἔχει σῶμα, ψυχή καί Ἅγιον Πνεῦμα, πού δέν εἶναι κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωση Θεοῦ.

Στήν πέμπτη ἑνότητα ἀναφέρθηκε στόν μεγάλο κίνδυνο ἀπό τήν λεγόμενη "Ἀποκαλυπτική νοημοσύνη", σύμφωνα μέ τήν ὁποία «ἡ μηχανική ζωή θά διαδεχθῆ τήν βιολογική ζωή», καί θεωρεῖται ὅτι θά δημιουργηθοῦν «εἰκονικά σώματα πού θά ζήσουν στήν αἰώνια εὐδαιμονία», πού θά συγχωνευθῆ ἡ «ἀποκαλυπτική θρησκευτική σκέψη μέ τήν ἐπιστημονική ἔρευνα, πού θά δημιουργηθοῦν "Ἐκκλησίες τῆς τεχνητῆς νοημοσύνης", μιά "νέα ὑπερθρησκεία"».

Στήν ἕκτη ἑνότητα ἀναφέρθηκε στό ὅτι ἐτέθησαν πρόσφατα οἱ πρῶτοι κανόνες στόν κόσμο ἀπό τό Συμβούλιο καί τό Κοινοβούλιο τῆς Εὐρώπης, προκειμένου τά νέα ἐπιτεύγματα νά βοηθοῦν τούς ἀνθρώπους καί ὄχι νά δημιουργοῦν κινδύνους γιά τόν ἄνθρωπο καί τήν κοινωνία.

Γενικά ἀνέπτυξε ὅτι ἡ "τεχνητή νοημοσύνη" ὡς πρακτική ἐφαρμόζεται ἐδῶ καί πολλά χρόνια, ἀλλά τελευταῖα προκαλεῖ γιατί μπορεῖ κανείς νά κάνη διάλογο καί νά μιλήση μέ ρομπότ πού ἐκφράζει "συναισθήματα". Κατέληξε ὅτι τίς σύγχρονες ἀποκαλύψεις δέν πρέπει οὔτε νά τίς ἀπορρίπτουμε, οὔτε νά τίς εἰδωλοποιοῦμε. Τόν ἄνθρωπο πρέπει νά τόν δοῦμε ὡς τό τελειότερο δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, μέ τήν νοερά καί λογική ἐνέργεια τῆς ψυχῆς, ὡς θεούμενο, ἔχοντας τό κατ’ εἰκόνα καί καθ’ ὁμοίωση καί συνδεόμενο μέ τόν Θεάνθρωπο Χριστό στήν Ἐκκλησία.

*

Στήν συνέχεια οἱ παρόντες ἐξέθεσαν τούς προβληματισμούς τους και ἔθεσαν ἐρωτήσεις στόν Σεβασμιώτατο, κάνοντας μιά ἐνδιαφέρουσα συζήτηση. Μοιράστηκαν τά κομμάτια τῆς Βασιλόπιτας καί ἔγινε κλήρωση στήν ὁποία 4 φοιτητές καί ἡ τυχερή τῆς Βασιλόπιτας ἔλαβαν ἕνα χρηματικό ποσό ὡς δῶρο ἀπό τό Ταμείο Εὐποιΐας τοῦ Σεβασμιωτάτου. Ἡ συνάντηση ἔληξε μέ δεξίωση γιά ὅλους τούς φοιτητές καί τούς παρόντες. Στήν ἐκδήλωση παρευρέθηκαν ὁ ἀντιδήμαρχος κ. Νικόλαος Ραφτόπουλος ὡς ἐκπρόσωπος τοῦ Δημάρχου καί οἱ Διευθυντές τοῦ 1ου Γενικοῦ Λυκείου Ναυπάκτου κ. Πέτρος Πιτσιάκας, τοῦ 2ου Γενικοῦ Λυκείου κ. Νικόλαος Τρυψιάνος καί τοῦ 3ου Γυμνασίου κ. Χρῆστος Ἰωάννου.

Δεῖτε τὸ video

Φωτογραφίες