Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ μηνός: οἱ Ἅγιοι Τρεῖς Ἱεράρχες

Ὁ Ἰανουάριος θὰ μποροῦσε νὰ χαρακτηρισθεῖ ὡς ὁ μῆνας τῶν τριῶν μεγάλων Ἱεραρχῶν καὶ Οἰκουμενικῶν Διδασκάλων Βασιλεἰου τοῦ Μεγάλου, Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου καὶ Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, ἀφοῦ γιορτάζουν τὸν μῆνα αὐτὸν καὶ οἱ τρεῖς, ὁ καθένας ξεχωριστά, ἀλλὰ καὶ ὅλοι μαζί.

Εζησαν τὸν 4ον μ. Χ. αἰῶνα.  Σπούδασαν ὅλες σχεδὸν τὶς ἐπιστῆμες τῆς ἐποχῆς τους.  Αὐτὸ ὅμως ποὺ τοὺς ἀνέδειξε μεγάλους εἶναι ἡ ἁγία ζωή τους.  Ὑπῆρξαν θεολόγοι, δηλαδὴ θεόπτες.  Εἶδαν τὸν Θεόν, ἀφοῦ καθάρισαν τὴν ψυχή τους ἀπὸ τὰ πάθη.  «Μακάριοι οἱ καθαροὶ τῆ καρδία ὅτι αὐτοὶ τὸν Θεὸν ὄψονται».  Τὸ πέτυχαν αὐτὸ μὲ τὴν ἐν Χριστῶ ἄσκηση καὶ τὴν ἐν Χριστῶ ἡσυχία, ποὺ εἶναι, κατὰ τὸν Μέγα Βασίλειο, «ἀρχὴ καθάρσεως τῆ ψυχῆ».  Ἔτσι ἀνεδείχθησαν ἀληθινοὶ ποιμένες, στήριγμα καὶ παρηγοριθὰ τοῦ λαοῦ, ἀφοῦ ἐποίμαναν θεολογοῦντες καὶ ἐθεολογοῦσαν ποιμαίνοντες.

Διετύπωσαν τὶς ἀλήθειες τῆς πίστεως, τὰ δόγματα ποὺ λέγονται καὶ ὅροι, ἐπειδὴ ἀποτελοῦν τὰ ὅρια μεταξὺ ἀλήθειας καὶ πλάνης.  Πολέμησαν τὶς αἱρέσεις, διότι νοθεύουν τὴν πίστη καὶ ἀλλοιώνουν τὸν ὀρθὸ τρόπο ζωῆς, ποὺ ὁδηγεῖ στὴν σωτηρία.  Τὶς ἀπέβαλαν ἀπὸ τὸν ζωντανὸ ὀργανισμὸ τῆς Ἐκκλησίας σὰν ξένο σῶμα, ἀφοῦ ἀποτελοῦν, ὅπως ἄλλωστε ὅλοι οἱ ἅγιοι, τὸ ἀνοσοποιητικό της σύστημα.

Ἀγωνίστηκαν γιὰ τὴν διαφύλαξη τῆς ἑνότητος στὸ Σῶμα τῆς Ἐκκλησία, ἀφοῦ ἡ διάσπαση δὲν εἶναι μικρότερο ἁμάρτημα ἀπὸ οἱαδήποτε ἠθικὴ ἐκτροπή.  Γιὰ νὰ ἀποφευχθοῦν σχίσματα καὶ φατρίες μεταξὺ τῶν πιστῶν προτίμησαν, κατὰ καιρούς, νὰ ὑποστοῦν ἄδικες ἐπιθέσεις, διωγμούς καὶ ἐξορίες, χωρὶς ποτὲ νὰ ἐπιδιώξουν  ἤ νὰ περιμένουν δικαίωση ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους, ὰπὸ τὴν ἀνθρώπινη δικαιοσύνη.  Γι' αὐτὸ καὶ τοὺς δικαίωσε καὶ τοὺς δόξασε ὁ ἴδιος ὁ Θεὀς, ποὺ δὲν εἶναι προσωπολήπτης.

Βίωσαν καὶ δίδαξαν τὴν ἀληθινὴ ἀγάπη, ποὺ δὲν εἶναι ἁπλὸ συναίσθημα, ἀλλὰ καρπὸς ζωντανῆς κοινωνίας μὲ τὸν προσωπικὸ Θεὸ τῆς Ἀποκαλύψεως καὶ τῆς Ἐκκλησίας πού, «Ἀγάπη ἐστί».  Τὴν ἀνιδιοτελῆ ἀγάπη ποὺ ὑπερβαίνει καὶ αὐτὴ τὴ βιολογικὴ ὕπαρξη καὶ καταργεῖ κάθε ἔννοια διάκρισης καὶ ρατσισμοῦ, ἀφοῦ ὁ «πλησίον» ταυτίζεται μὲ τὸν Χριστὀ.  Στὴν περίφημη Βασιλειάδα του ὁ Μέγας Βασίλειος περιέθαλπε καὶ λεπρούς, παρ' ὅλο ποὺ ἡ λέπρα ἦταν τότε ἀρρώστεια μεταδοτικὴ καὶ ἀνίατη.  Τοὺς περιποιόταν ὁ ἴδιος προσωπικὰ καὶ μάλιστα ἔφτανε στὸ σημεῖο νὰ ἀσπάζεται καὶ τὶς πληγές τους.

Ἡ ἡσυχία ὡς κάθαρση τοῦ νοῦ ἀπὸ τοὺς λογισμοὺς καὶ τὴ φαντασία, ἡ προσευχὴ καὶ ἡ προσπάθεια γιὰ ἐφαρμογὴ τῶν θείων ἐντολῶν, στὸ προσωπικὸ ἐπίπεδο, νοηματοδοτοῦν τὴ ζωὴ καὶ καταξιώνουν τὸν ἄνθρωπο, ποὺ δὲν εἶναι πλασμένος γιὰ τὸ ἐνθάδε ἀλλὰ γιὰ τὴν αἰωνιότητα.  Ζῆ καὶ κινεῖται μέσα στὸ χῶρο καὶ τὸ χρόνο, ἀλλὰ «μεθίσταται ἀλλαχοῦ» (Θεολόγος Γρηγόριος).  Οἱ ἅγιοι Τρεῖς Ἱεράρχες ζοῦσαν στὴν γῆ, ἀλλὰ πολιτεύονταν στὸν οὐρανό.  Βίωναν στὴν προσωπική τους ὕπαρξη τὸ «ἀλλαχοῦ», τὴ Βασιλεία τοῦ Πατρὸς καὶ τοῦ Υἱοῦ καὶ τοῦ Ἁγίου Πνεύματος ὡς ὑπέρβαση τοῦ χρόνου καὶ τοῦ θανάτου.  Γιατὶ σημασία δὲν ἔχει ἡ παράταση τῆς βιολογικῆς ζωῆς (ὅσα χρόνια καὶ νὰ ζήση κανεὶς στὸ τέλος πάλι θὰ πεθάνη), ἀλλὰ ἡ ὑπέρβαση τοῦ θανάτου.  Τὰ ἅγια Λείψανά τους, ποὺ εὐωδιάζουν καὶ θεραπεύουν, σωματικὲς καὶ ψυχικ[ες ἀρρώστειες, ἐπιβεβαιώνουν περίτρανα, ὅτι ἐνίκησαν τὸν θάνατο στὰ ὅρια τῆς προσωπικῆς τους ζωῆς, καθὼς καὶ τὴ φθορὰ ποὺ προξενεῖ ὁ χρόνος.  Μένουν εἰς τὸν αἰῶνα καὶ «τῆ Τριάδι ὑπὲρ ἡμῶν ἀεὶ πρεσβεύουσιν».