Γραπτὸ Κήρυγμα: Κυριακή 1 Αὐγουστου, Οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας

Κυριακὴ 1 Αὐγούστου

Διάδοχοι τῶν ἁγίων Ἀποστόλων εἶναι οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, πρῶτα οἱ ἀποστολικοὶ Πατέρες, ποὺ ἔζησαν ἀμέσως μετὰ τοὺς Ἀποστόλους καὶ ἔπειτα οἱ Μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας.

Ἡ λέξη πατέρες εἶναι γνωστὴ καὶ στὴν καθημερινὴ ζωή, ἀφοῦ ἐννοοῦνται ἐκεῖνοι ποὺ γεννοῦν παιδιὰ καὶ εἶναι ἐπί κεφαλῆς σὲ κάθε οἰκογένεια. Ἡ λέξη αὐτὴ μεταφερόμενη στὴν ἐκκλησιαστικὴ ζωὴ δηλώνει τοὺς Κληρικοὺς ἐκείνους ποὺ γεννοῦν πνευματικὰ παιδιὰ στὴν κατὰ Χριστὸν ζωὴ καὶ τὰ καθοδηγοῦν ὥστε νὰ αὐξηθοῦν πνευματικά. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, γράφοντας στοὺς Κορινθίους, τοὺς ἔλεγε ὅτι καὶ ἐὰν ἔχουν πολλοὺς διδασκάλους κατὰ Χριστόν, ὅμως δὲν ἔχουν πολλοὺς πατέρας, γιατί πατέρας τους ἦταν αὐτὸς ὁ ἴδιος, ποὺ τοὺς γέννησε μὲ τὴν διδασκαλία του, ποὺ ἦταν διδασκαλία τοῦ Χριστοῦ: "ἐὰν γὰρ μυρίους παιδαγωγοὺς ἔχητε ἐν Χριστῷ, ἀλλ οὐ πολλοὺς πατέρας· ἐν γὰρ Χριστῷ Ἰησοῦ διὰ τοῦ Εὐαγγελίου ἐγὼ ὑμᾶς ἐγέννησα" (Α' Κόρ. δ΄, 15).

Βεβαίως, μὲ τὴν ἀπόλυτη ἔννοια τοῦ ὅρου Πατέρας εἶναι τὸ Πρῶτο Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος, ἀπὸ τὸν ὁποῖο γεννᾶται πρὸ πάντων τῶν αἰώνων ὁ Λόγος καὶ ἐκπορεύεται τὸ Ἅγιον Πνεῦμα, καὶ βεβαίως διὰ τοῦ Ἁγίου Τριαδικοῦ Θεοῦ ἀναγεννῶνται οἱ Χριστιανοί. Ὁ Χριστὸς πολλὲς φορὲς στὴν διδασκαλία Τοῦ καὶ τὶς προσευχὲς Τοῦ ἀποκαλοῦσε τὸ Πρῶτο Πρόσωπο τῆς Ἁγίας Τριάδος Πατέρα, καθὼς ἐπίσης δίδαξε καὶ σὲ μᾶς νὰ Τὸν ἀποκαλοῦμε μὲ αὐτὸ τὸ ὄνομα. Γι αὐτὸ στὴν Κυριακὴ Προσευχὴ λέμε: "Πάτερ ἡμῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς...".

Πατέρες μὲ τὴν σχετικὴ ἔννοια λέγονται καὶ οἱ Κληρικοί, ἐκεῖνοι ποὺ ἔχουν μέσα τους τὴν ἐνέργεια τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ καὶ μὲ τὴν Χάρη αὐτὴ ἀναγεννοῦν τοὺς ἀνθρώπους καὶ τοὺς διδάσκουν στὴν πνευματική τους ζωή. Πατέρες κατ ἐξοχὴν εἶναι οἱ Ἐπίσκοποι καὶ στὴν συνέχεια, μὲ τὴν ἄδειά τους καὶ οἱ Πρεσβύτεροι ποὺ ἐξασκοῦν τὸ ἔργο αὐτὸ μὲ τὴν δύναμη τοῦ Θεοῦ. Δὲν ἔχουν δικά τους πνευματικὰ παιδιά, ἀλλὰ ὁ Θεός τους ἀναθέτει, διὰ τῆς Ἐκκλησίας, τὰ δικὰ Τοῦ παιδιὰ γιὰ νὰ τὰ παιδαγωγήσουν στὴν κατὰ Χριστὸν ζωὴ μὲ τὴν δικὴ Τοῦ ἐνέργεια.

Μὲ τὴν εἰδικότερη ἔννοια Πατέρες καὶ μάλιστα Μεγάλοι Πατέρες εἶναι οἱ Κληρικοὶ ἐκεῖνοι οἱ ὁποῖοι σὲ δύσκολες ἱστορικὲς στιγμὲς γιὰ τὴν Ἐκκλησία μας, μὲ τὴν σοφία τους, τὴν γνώση τους, τὴν θέωση, ξεχώρισαν τὴν ἀλήθεια ἀπὸ τὴν πλάνη καὶ ὁριοθέτησαν τὴν Ὀρθόδοξη πίστη, παρευρισκόμενοι στὶς Τοπικὲς καὶ Οἰκουμενικὲς Συνόδους. Αὐτοί, ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι, κατήρτισαν τοὺς ὅρους τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, τὰ λεγόμενα δόγματα, αὐτοὶ θέσπισαν τοὺς ἱεροὺς Κανόνας γιὰ τὴν καλὴ λειτουργία τῆς Ἐκκλησίας, αὐτοὶ καθόρισαν τοὺς τρόπους θεραπείας τῶν ἀρρωστημένων μελῶν τῆς Ἐκκλησίας. Μὲ τὴν θεολογία τους, τὴν διδασκαλία τους, τὴν ποιμαντική τους καθοδήγηση, τὶς προσευχές τους ἐπιτέλεσαν καὶ ἐξακολουθοῦν νὰ ἐπιτελοῦν ἕνα μεγάλο ἔργο μέσα στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ.

Οἱ Μεγάλοι Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας εἶχαν τρία ἰδιαίτερα χαρίσματα. Τὸ ἕνα ἦταν ἡ ἁγιότητά τους, ποὺ συνδέεται μὲ τὴν θέωση, τὸ ἄλλο ὅτι εἶχαν ἔκτακτα διανοητικὰ χαρίσματα καὶ τὸ τρίτο ὅτι εἶχαν ἀποκτήσει σὲ μεγάλο βαθμὸ παιδεία καὶ ἔτσι μπόρεσαν νὰ βοηθήσουν τὴν Ἐκκλησία σὲ δύσκολες καταστάσεις, ὅταν διάφοροι αἱρετικοὶ ἤθελαν νὰ ἀλλοιώσουν τὴν διδασκαλία καὶ τὴν ζωὴ τοῦ Χριστοῦ.

Πρέπει, Κληρικοὶ καὶ λαϊκοί, νὰ μελετοῦμε τὰ συγγράμματά τους, νὰ ἐγκολπωνόμαστε τὴν διδασκαλία τους, νὰ προσπαθοῦμε νὰ συντονιζόμαστε μὲ αὐτήν, νὰ ζητοῦμε τὶς πρεσεβεῖες τους καὶ νὰ ἀναδεικνυόμαστε καὶ ἐμεῖς Πατέρες στὶς σύγχρονες δύσκολες στιγμὲς τῆς ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς. Κυρίως οἱ Κληρικοὶ θὰ πρέπη νὰ ἀναδεικνύονται καλοὶ πνευματικοὶ Πατέρες στὸ ποίμνιό τους, καὶ οἱ Χριστιανοὶ νὰ ἀναζητοῦν αὐτὴν τὴν εὐλογημένη πνευματικὴ καὶ χαρισματικὴ πατρότητα γιὰ νὰ ὡριμάζουν πνευματικά.

Ὁ Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου  ΙΕΡΟΘΕΟΣ