Λόγος γιὰ τὸν ἀείμνηστο Μητροπολίτη Καλλίνικο

 Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Ἰδιαίτερη συγκίνηση αἰσθάνθηκα σήμερα ποὺ λειτούργησα στὸν Ἱερὸν αὐτὸν Ναὸ τῆς Ἁγίας Σκέπης, μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς συμπληρώσεως εἰκοσαετίας ἀπὸ τὴν κοίμηση τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου Ἐδέσσης, Πέλλης καὶ Ἀλμωπίας κυροῦ Καλλινίκου, πατρὸς καὶ Ἐπισκόπου ἡμῶν. Καὶ ἡ συγκίνηση αὐτὴ συνδέεται μὲ τὸ ὅτι στὸν Ἱερὸν αὐτὸ Ναὸ ἔγινε ἡ ἐνθρόνισή του πρὶν 37 χρόνια, σ΄ αὐτὸν τὸν Ἱερὸ Ναὸ ἔγιναν ἀρχιερατικὲς θὲῑες Λειτουργίες, πολλὲς χειροτονίες, ὅπως καὶ οἱ δικές μου εἰς Διάκονον καὶ Πρεσβύτερον, καὶ σ΄ αὐτὸν τὸν Ἱερὸ Ναὸ ἐψάλη ἡ ἐξόδιος ἀκολουθία του ἐν μέσῳ πενθοφορούσης Ἐκκλησίας.

Εὐχαριστῶ τὸν Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ἐδέσσης, Πέλλης καὶ Ἀλμωπίας κ. Ἰωὴλ τόσο γιὰ τὶς ἐκδηλώσεις αὐτὲς ποὺ διοργάνωσε μὲ τὴν συμπλήρωση τῆς εἰκοσαετίας ἀπὸ τὴν κοίμησή του, ὅσο καὶ γιὰ τὴν τιμὴ ποὺ μοῦ ἔκανε νὰ ἐκφωνήσω τὸ κήρυγμα κατὰ τὴν λειτουργικὴ καὶ εὐχαριστιακὴ αὐτὴ σύναξη.

Σκεπτόμενός τὸ τί θὰ μποροῦσα νὰ πῶ γιὰ τὸν ἀείμνηστο Μητροπολίτη, ὕστερα ἀπὸ τὰ ὅσα εἴπαμε κατὰ τὴν χθεσινὴ συνάντησή μας, ἐνθυμήθηκα τρία χωρία τῆς Ἁγίας Γραφῆς τὰ ὁποῖα ἐπανελάμβανε συχνὰ ὁ ἀείμνηστος καὶ τρόπον τινὰ ἀποτελοῦν τὴν πεμπτουσία τῆς ζωῆς του, εἶναι ἡ περίληψη τῆς ὅλης του ἀναστροφῆς.

Τὸ πρῶτο χωρίο ποὺ ἐπανελάμβανε συχνὰ προέρχεται ἀπὸ τὴν Α' Καθολικὴ Ἐπιστολὴ τοῦ Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου: "ὁ κόσμος παράγεται καὶ ἡ ἐπιθυμία αὐτοῦ· ὁ δὲ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ μένει εἰς τὸν αἰῶνα" (Α' Ἰωάννου β΄, 17).

Ὁ κόσμος παρέρχεται, γιατί δημιουργήθηκε ἐκ τοῦ μηδενός, ἐκ μὴ ὑπαρχούσης ὕλης καὶ ἑπομένως εἶναι κτιστός. Ὡς κτιστὸς ὁ κόσμος ἔχει ἀρχή, φθορὰ καὶ τέλος, ἑπομένως παρέρχεται καὶ δὲν μένει στὸν αἰῶνα. Τὸ ἀντίθετο συμβαίνει μὲ τὸ ἄκτιστο, ποὺ εἶναι ὁ Θεός, ἀφοῦ τὸ ἄκτιστο δὲν ἔχει ἀρχή, δὲν διακατέχεται ἀπὸ τὴν φθορά, δὲν ἔχει τέλος. Τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ εἶναι ἡ ἄκτιστη ἐνέργεια τοῦ Θεοῦ, γι' αὐτὸ καὶ ἐκεῖνος ποὺ τηρεῖ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, διαπνέεται ἀπὸ αὐτὸ καὶ μένει στὸν αἰῶνα.

Ὁ μὴ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καθίσταται ἐχθρὸς τοῦ Θεοῦ, ἐνῷ ὁ ποιῶν τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ ἀλλοιοῦται καὶ μεταμορφώνεται, ἀφοῦ, πράττοντας τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἀπὸ ἐχθρὸς τοῦ Θεοῦ, μεταβάλλεται διαδοχικὰ καὶ ἐξελικτικὰ σὲ δοῦλο, σὲ μισθωτὸ καὶ σὲ υἱό, ὁπότε καθίσταται φίλος τοῦ Χριστοῦ καὶ μένει στὸν αἰῶνα, μετέχει τῆς ἀκτίστου θεοποιοῦ ἐνεργείας τοῦ Θεοῦ.

Ὁ ἀείμνηστος ζοῦσε τὴν ματαιότητα τοῦ κόσμου καὶ προσπαθοῦσε νὰ τηρῇ τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, μεταμορφούμενος συνεχῶς ἀπὸ δόξης σὲ δόξα.

Τὸ δεύτερο χωρίο ποὺ χρησιμοποιοῦσε συχνὰ ὁ ἀείμνηστος Μητροπολίτης προέρχεται ἀπὸ τὴν πρὸς Κολασσαεὶς ἐπιστολὴ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου καὶ εἶναι: "ὅταν ὁ Χριστὸς φανερωθῇ, ἡ ζωὴ ἡμῶν, τότε καὶ ὑμεῖς σὺν αὐτῶ φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ" (Κόλ. γ΄, 4).

Τὸ χωρίο αὐτὸ τὸ ἐπαναλάμβανε μιὰ ὁλόκληρη μέρα, στὸ Νοσοκομεῖο τοῦ Λονδίνου, ὅταν ξύπνησε ἀπὸ τὸ βαθύτατο κῶμα στὸ ὁποῖο εἶχε περιπέσει καὶ βρέθηκε στὰ πρόθυρα τοῦ θανάτου. Καὶ αὐτὸ τὸ γεγονὸς ἔχει μεγάλη σημασία.

Στὸ χωρίο αὐτὸ ὁ Χριστὸς ἀποκαλεῖται "ζωὴ ἡμῶν". Ὁ Χριστὸς δὲν εἶναι μιὰ ἰδέα, οὔτε ἡ ἀξία τῶν ἀξιῶν, ἀλλὰ ἡ ζωή μας, ἀφοῦ Αὐτὸς ἐνίκησε τὸν θάνατο, τὴν ἁμαρτία καὶ τὸν διάβολο. Ἡ φανέρωση τοῦ Χριστοῦ εἶναι ἡ ἀποκάλυψή Τοῦ. Καὶ ὁ Χριστὸς ἀποκαλύπτεται διαδοχικὰ στὸν ἄνθρωπο. Στοὺς Προφήτας τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἀποκαλύπτεται ὡς ἄσαρκος Λόγος. Στοὺς Ἀποστόλους τῆς Καινῆς Διαθήκης ἀποκαλύπτεται ἐν τῇ σαρκὶ Αὐτοῦ, στὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας φανεροῦται στὰ μυστήρια διὰ τῆς καθαρτικῆς, φωτιστικῆς καὶ θεοποιοῦ ἐνεργείας Τοῦ καὶ στὴν μέλλουσα ἔλευσὴ Τοῦ θὰ ἐμφανισθῇ μὲ ὅλη τὴν δόξα καὶ μεγαλοπρέπειά Τοῦ.

Ὁ Χριστὸς κατὰ τὴν φανέρωσή Τοῦ καὶ ἰδιαιτέρως κατὰ τὴν θεοπτία ποὺ ἔχουν οἱ ἅγιοι, προσφέρει ζωὴ στὸν ἄνθρωπο, καὶ ἔτσι ὁ δεχόμενος αὐτὴν τὴν ἀποκάλυψη θεοῦται, δοξάζεται. Αὐτὸ σημαίνει τὸ "φανερωθήσεσθε ἐν δόξῃ". Πρόκειται γιὰ τὴν θέωση τοῦ ἀνθρώπου, τὴν μέθεξη τῆς ἀκτίστου Χάριτος καὶ δόξης τοῦ Θεοῦ, τὸν δοξασμό.

Ὁ ἀείμνηστος ζοῦσε ὅλο αὐτὸ τὸ περιεχόμενο τοῦ ἀποκαλυπτικοῦ αὐτοῦ χωρίου, ἀγαποῦσε τὸν Χριστό, μετεῖχε κατὰ διαφόρους βαθμοὺς τῆς ἀκτίστου Χάριτος Αὐτοῦ καὶ ἀνέμενε τὴν μεγάλη δόξα τοῦ Χριστοῦ κατὰ τὴν Δευτέρα Τοῦ Παρουσία. Γι' αὐτὸ καὶ στὴν Διαθήκη του εἶπε νὰ γραφῆ ἐπάνω στὸν τάφο του τὸ "προσδοκῶ ἀνάστασιν νεκρῶν".

Τὸ τρίτο χωρίο ποὺ ἐπανελάμβανε συχνὰ στὴν ζωή του ἦταν τὸ αἴτημα τῆς Κυριακῆς προσευχῆς ποὺ μᾶς δίδαξε ὁ Χριστός: "γενηθήτω τὸ θέλημά σου" (Μάτθ. ς΄, 10). Τὸ ἔλεγε συχνὰ σὲ ὅλη του τὴν ζωή, ἰδιαιτέρως ὅμως κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ὀδυνηρᾶς ἀσθενείας του, καὶ μάλιστα πρὸς τὸ τέλος τῆς ζωῆς του, σὲ δύσκολες καταστάσεις. Συνεχῶς γιὰ μέρες ἐπανελάμβανε τὸ "γενηθήτω τὸ θέλημά σου". Στὴν οὐσία αὐτὸ τὸ αἴτημα ἦταν τὶς ἡμέρες ἐκεῖνες τὰ λόγια τῆς ἀδιαλείπτου προσευχῆς.

Οὐσιαστικὰ αὐτὸ τὸ χωρίο δηλώνει τὴν τελεία ὑπακοὴ τοῦ Χριστοῦ στὸν Πατέρα-Θεό, "μέχρι θανάτου, θανάτου δὲ σταυροῦ", δηλώνει τὴν ἄκρα κένωσή Τοῦ. Γι' αὐτὸ καὶ ὁ Χριστὸς στὴν Γεθσημανὴ καὶ κατὰ τὴν σταυρικὴ Τοῦ θυσία παραδόθηκε πλήρως στὸν Θεὸ Πατέρα λέγοντας τὸν λόγο: "Πάτερ μου, εἰ δυνατὸν ἐστι, παρελθέτω ἀπ' ἐμοῦ τὸ ποτήριον τοῦτο· πλὴν οὐχ ὡς ἐγὼ θέλω, ἀλλ' ὡς σὺ" (Μάτθ. κς΄, 39). Τὸ "γενηθήτω τὸ θέλημά σου" εἶναι ἡ ἄκρα τοῦ Χριστοῦ ταπείνωση, ἡ ἐν τῷ Σταυρῷ θεία ἀκένωτη κένωσή Τοῦ καὶ ἡ κάθοδός Τοῦ στὸν Ἅδη.

Αὐτὸ μὲ προσαρμογὲς καὶ ἀναλογικῶς ἔζησε καὶ ὁ ἀείμνηστος Μητροπολίτης. Ζοῦσε τὴν ἄκρα κένωση τῆς ἀσθενείας του καὶ τῆς προσφορᾶς του στὸν Θεό. Ζοῦσε τὴν κένωση προσευχόμενος καὶ προσευχόταν εὑρισκόμενος σὲ βαθειὰ κένωση.

Τὰ τρία αὐτὰ χωρία ἐκφράζουν τὴν ὅλη του ζωή. Ὁ ἀείμνηστος ξεκινοῦσε ἀπὸ τὴν ματαιότητα τῶν ἀνθρωπίνων πραγμάτων καὶ τῆς βιολογικῆς ζωῆς, ὁπότε τηροῦσε τὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ, βίωνε τὸ μυστήριο τῆς φανερώσεως τοῦ Θεοῦ κατὰ ποικίλους βαθμοὺς καὶ ἀνέμενε τὴν μεγαλύτερη φανέρωσή Τοῦ, καὶ γι' αὐτὸ παραδόθηκε πλήρως στὸ θέλημά Τοῦ, στὶς ἀνεξερεύνητες βουλὲς Τοῦ.

Τελειώνοντας αὐτὴν τὴν σύντομη ἀναφορὰ στὴν μορφὴ τοῦ ἀειμνήστου Μητροπολίτου μας ἐνθυμοῦμαι ἕνα χωρίο τοῦ Γεροντικοῦ. Ἕνας ἀσκητὴς ἔλεγε: "Δὲν εἶμαι καλὸς μοναχός, ἀλλὰ γνώρισα ἕναν καλὸ μοναχό". Τὸ ἴδιο μπορῶ καὶ ἐγὼ νὰ ἐπαναλάβω. "Δὲν εἶμαι καλὸς Ἐπίσκοπος, ἀλλὰ γνώρισα ἕναν ἅγιο Ἐπίσκοπο". Ἔζησα κοντά του στὸ οἴκημα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως αὐτῆς δεκαπέντε χρόνια καὶ εἶδα ἀπὸ κοντὰ τὴν ποιμαντική του ἀγωνία καὶ τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖο ἀντιμετώπιζε τὰ προβλήματα. Ἔζησα κοντὰ στὸ κρεββάτι τοῦ πόνου του καὶ τῆς κενώσεώς του. Καὶ ἀξιώθηκα τὴν ὥρα ποὺ παρέδιδε τὸ πνεῦμα του νὰ βρίσκομαι ἐκεῖ προσευχόμενος γιὰ νὰ ἔχη καλὴ ἀπολογία στὸ φοβερὸ βῆμα τοῦ Χριστοῦ. Καὶ τέλος ἔκλεισα τὰ μάτια του, ὅπως ἀκριβῶς ὁ ἴδιος τὸ εἶχε προβλέψει, λέγοντάς μου κάποτε : "Ἐσὺ παιδί μου θὰ μοῦ κλείσης τὰ μάτια". Βεβαίως δὲν χρειάσθηκε νὰ κλείσω τὰ μάτια του, γιατί τὰ ἔκλεισε ὁ ἴδιος, ἐπειδὴ ἔσβυσε σὰν ἕνα πουλάκι, ἀλλὰ ἔκανα αὐτὴν τὴν τυπικὴ κίνηση.

Εἶμαι πεπεισμένος ὅτι ὁ ἀείμνηστος Μητροπολίτης μας διεφύλαξε τὴν παρακαταθήκη τῆς πίστεως, ποὺ εἶναι Αὐτὸς ὁ Ἴδιος ὁ Χριστός. Διεφύλαξε τὴν δωρεὰ ποὺ ἔλαβε. Βίωσε τὸν ἀρραβῶνα τοῦ Πνεύματος. Προγεύεται τὴν οὐράνια δόξα. Καὶ ἐμεῖς ποὺ βρισκόμαστε ἀκόμη σὲ αὐτὴν τὴν φθαρτὴ ζωὴ τὸν παρακαλοῦμε νὰ προσεύχεται γιὰ μᾶς νὰ διαφυλάξουμε καὶ ἐμεῖς τὴν παρακαταθήκη αὐτὴν γιὰ νὰ συναντηθοῦμε στὴν Οὐράνια Βασιλεία, τὴν πανήγυρη τῶν πρωτοτόκων ἐν οὐρανοῖς.

Εἶναι συγκινητικὸ σήμερα τὸ γεγονὸς ὅτι τὸ μνημόσυνό του γιὰ τὴν συμπλήρωση εἰκοσαετίας ἀπὸ τὴν κοίμησή του συνέπεσε νὰ γίνεται μὲ τὸ μνημόσυνο ἀγαπητῶν του προσώπων. Πρῶτον, τοῦ ἀειμνήστου Ἀντωνίου Μάϊνου, μὲ τὴν οἰκογένεια τοῦ ὁποίου συνδέθηκε πνευματικά. Δεύτερον μὲ τὸ μνημόσυνο τοῦ ἀειμνήστου Χρήστου Βυζοβίτου, τὸν ὁποῖο ἀγαποῦσε, καὶ τὸ σπουδαιότερο εἶναι ὅτι ὁ ἀείμνηστος Χρῆστος Βυζοβίτης ἦταν τὸ πρόσωπο ἐκεῖνο ποὺ τοῦ συμπαραστάθηκε, μαζὶ μὲ μερικοὺς ἄλλους, σὲ δύσκολες στιγμὲς τῆς ἐπισκοπικῆς του διακονίας. Συχνὰ τὸν ἐπισκεπτόταν καὶ τοῦ ἔδινε κουράγιο καὶ θάρρος, τοῦ συμπαραστεκόταν στὸ ἔργο του.

Ἂς εὐχηθοῦμε ὁ Θεὸς νὰ τοὺς ἀναπαύση ἐν σκηναῖς δικαίων καὶ σὲ μᾶς νὰ δίδη δύναμη στὸ ἔργο καὶ τὴν διακονία μας, γιὰ νὰ φέρουμε εἰς πέρας τὴν ἀποστολή μας, νὰ ἔχουμε τέλος ἀγαθὸ καὶ νὰ δώσουμε καλὴ ἀπολογία ὅταν βρεθοῦμε στὸ φοβερὸ βῆμα τοῦ Χριστοῦ.-