Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Ἀπόστολος Ὀνήσιμος, 15 Φεβρουαρίου

Πρωτοπρεσβύτερος π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Ὁ Ἀπόστολος Ὀνήσιμος ἦταν ἀρχικὰ δοῦλος τοῦ Ἀποστόλου Φιλήμονος, ὁ ὁποῖος ἦταν ἄνθρωπος ἀγάπης καὶ φερόταν μὲ καλωσύνη στοὺς δούλους του. Ἀποδείχθηκε ὅμως ἀχρεῖος δοῦλος, ἐπειδὴ καταχράσθηκε τὴν καλωσύνη τοῦ κυρίου του, τὸν κατέκλεψε καὶ ἔφυγε κρυφὰ ἀπὸ τὶς Κολοσσές. Στὴν Ρώμη, ὅπου κατέφυγε, κατηχήθηκε ἀπὸ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο στὴν "εἰς Χριστὸν πίστιν", βαπτίσθηκε καὶ ἔγινε "θαυμάσιος εἰς τὴν ἀρετήν". Ἀπὸ ἄχρηστος δοῦλος ἔγινε Ἀπόστολος Ἰησοῦ Χριστοῦ, πραγματικὰ εὔχρηστος καὶ ἀληθινὰ ἐλεύθερος.

Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος, ποὺ βρισκόταν στὴν Ρώμη φυλακισμένος "χάριν τοῦ Εὐαγγελίου", θέλησε νὰ κρατήση κοντά του τὸν ἅγιο Ὀνήσιμο γιὰ νὰ τὸν ὑπηρετῇ, ἀλλὰ δὲν ἤθελε νὰ τὸ πράξη χωρὶς τὴν συγκατάθεση τοῦ Ἀποστόλου Φιλήμονος καὶ γι' αὐτό του τὸν ἀπέστειλε, δίδοντάς του καὶ συστατικὴ ἐπιστολή. Πρόκειται γιὰ τὴν πρὸς Φιλήμονα Ἐπιστολὴ τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ποὺ περιέχεται στὴν Καινὴ Διαθήκη καὶ εἶναι ἕνα θαυμάσιο κείμενο, ποὺ ἀξίζει νὰ μελετοῦμε καθημερινά. Στὴν ἐπιστολὴ αὐτή του γνωστοποιεῖ τὴν πνευματικὴ ἀναγέννηση τοῦ δούλου του καὶ τὸν παρακαλεῖ νὰ τὸν δεχθῇ ὄχι πλέον σὰν δοῦλο, ἀλλὰ σὰν ἀδελφὸν ἀγαπητό, καὶ συνεχίζει: "Ἐάν, λοιπόν, μὲ θεωρῇς φίλο, δέξου τον σὰν νὰ ἤμουν ἐγώ. Καὶ ἐὰν σοῦ ἔκανε κανένα κακὸ ἢ σοῦ χρωστᾶ τίποτε, λογάριασέ το σὲ μένα". Ὁ Ἀπόστολος Φιλήμων τον δέχθηκε μὲ χαρά, ἀλλὰ τὸν ἀπέστειλε πάλι πίσω στὴν Ρώμη, γιὰ νὰ ὑπηρετῇ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο.

Μετὰ τὸ μαρτυρικὸ τέλος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ὁ Ἀπόστολος Ὀνήσιμος συνελήφθη καὶ αὐτὸς "χάριν τοῦ Εὐαγγελίου" καὶ ὑπέστη φρικτὰ βασανιστήρια. Τέλος, συνέτριψαν τὰ σκέλη του καὶ ἔτσι ἄφησε τὴν πρόσκαιρη ζωὴ καὶ μετέβη στὴν αἰώνια.

Ὁ βίος καὶ ἡ πολιτεία τοῦ Ἀποστόλου Ὀνησίμου μᾶς δίνουν τὴν ἀφορμὴ νὰ τονίσουμε τὰ ἀκόλουθα:

Πρῶτον. Τὰ πάθη ὑποδουλώνουν τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν κάνουν ἄχρηστο. Μπορεῖ νὰ τὰ νικήση καὶ νὰ ἀπαλλαγῆ ἀπὸ τὴν τυραννία τους μὲ τὴν εἰλικρινῆ μετάνοια, ἡ ὁποία ἀποτελεῖ τὸν θεμέλιο λίθο τῆς πνευματικῆς ζωῆς καί, κατὰ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Σιναΐτη, "εἶναι ἀνανέωση τοῦ βαπτίσματος καὶ συμφωνία μὲ τὸν Θεὸ γιὰ νέα ζωή", καθὼς καὶ μὲ τὴν βίωση τοῦ ὅλου τρόπου ζωῆς ποὺ προσφέρει ἡ Ἐκκλησία. Πρέπει δὲ νὰ σημειωθῇ ὅτι μὲ τὸ πέρασμα τοῦ χρόνου οἱ δυνάμεις τοῦ ἀνθρώπου ἀρχίζουν σταδιακὰ νὰ τὸν ἐγκαταλείπουν καὶ τότε τὰ πάθη, ἐὰν δὲν ἔχουν προηγουμένως νικηθῇ, κατεξουσιάζουν τὴν θελήσή του μὲ ἀποτέλεσμα νὰ διασύρεται καὶ νὰ ἐξευτελίζεται. Μάλιστα, κάποιες φορὲς συμβαίνει νὰ πέφτη κανεὶς τόσο χαμηλά, σὲ σημεῖο ποὺ νὰ καταντᾶ θλιβερὸ θέαμα καὶ νὰ προκαλῆ πόνο καὶ θλίψη ἢ καὶ σκανδαλισμό, ἐὰν πρόκειται γιὰ πρόσωπο, τὸ ὁποῖο λόγῳ θέσεως, θὰ ἔπρεπε νὰ ἀποτελῇ πρότυπο στὴν κοινωνία.

Ἡ ἐλευθερία εἶναι κυρίως ἐσωτερικὸ γεγονός, ποὺ τὸ βιώνει κανεὶς στὴν προσωπική του ὕπαρξη ἀνεξάρτητα ἀπὸ τὶς ἐξωτερικὲς συνθῆκες. Ὁ Ἀπόστολος Παῦλος μέσα στὴν φυλακὴ ἦταν ἀληθινὰ ἐλεύθερος, ἐνῷ ὁ Ὀνήσιμος μετὰ τὴν ἀπόδρασή του καὶ χρήματα εἶχε καὶ ἐλεύθερος ἦταν, στὴν πραγματικότητα ὅμως ἦταν δοῦλος, ἐπειδὴ ζοῦσε κάτω ἀπὸ τὸ βάρος τῶν τύψεων, ποὺ δημιουργεῖ ἡ ἁμαρτία καὶ ἦταν ἀδύνατο νὰ ἔχη ἐσωτερικὴ εἰρήνη καὶ πραγματικὴ χαρά.

Ὅταν ὁ ἄνθρωπος δὲν εἶναι καθαρὸς ἀπὸ τὰ πάθη ἢ τουλάχιστο δὲν ἀγωνίζεται νὰ καθαρθῇ ἀπὸ αὐτά, εἶναι ἀδύνατο νὰ εἶναι ἐλεύθερος καὶ νὰ χαίρεται ἀληθινὰ τὴν ζωή του, ἐπειδή, σὺν τοῖς ἄλλοις, ὑπάρχει περίπτωση νὰ ὑποστῇ παντὸς εἴδους ἐκβιασμούς. Καί, ἀσφαλῶς, δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ἐνεργῆ κανεὶς ἐλεύθερα, ὅταν τελῇ κάτω ἀπὸ πίεση καὶ βρίσκεται μέσα σὲ κλίμα ἐκβιασμοῦ καὶ ἐκφοβισμοῦ. Γίνεται τότε, δυστυχῶς, ὑποχείριο ὅλων ἐκείνων, οἱ ὁποῖοι, ἐκμεταλλευόμενοι τὰ πάθη καὶ τὰ λάθη του τὸν "ἔχουν στὸ χέρι", κατὰ τὸ κοινῶς λεγόμενο, καὶ τὸν ἐκβιάζουν. Καὶ ἐξωτερικὰ μπορεῖ νὰ φαίνεται ἐλεύθερος καὶ ἄνετος, στὴν πραγματικότητα ὅμως εἶναι δέσμιος καὶ δοῦλος.

Δεύτερον. Νοσηρὰ φαινόμενα καὶ ἀρρωστημένες καταστάσεις, ὅπως κλοπές, καταχρήσεις, διαπλοκὲς κ.λ.π., συναντᾶ κανεὶς σὲ κάθε ἐποχή, καὶ ἡ δική μας, ἀσφαλῶς, δὲν θὰ μποροῦσε νὰ ἀποτελῇ ἐξαίρεση, ἀφοῦ ζοῦμε σὲ πεπτωκυία κοινωνία. Στὴν πραγματικότητα, ὑγιῆ μέλη τῆς κοινωνίας εἶναι οἱ Ἅγιοι, ἀλλὰ καὶ ὅσοι ἀγωνίζονται νὰ ἐπιτύχουν τὸν προσωπικό τους ἁγιασμό. Οἱ Ἅγιοι μὲ τὸν πνευματικό τους ἀγῶνα νίκησαν τὰ πάθη τους, ἔφθασαν στὸν φωτισμὸ καὶ τὴν θέωση καὶ βιώνουν τὴν προπτωτικὴ κατάσταση. Ἀπέκτησαν τὴν τέλεια ἀγάπη, ποὺ ἀποτελεῖ τὴν θεραπεία τῆς φιλαυτίας, ἡ ὁποία εἶναι ἡ γενεσιουργὸς αἰτία τῆς φιλαργυρίας, τῆς φιληδονίας, τῆς κενοδοξίας καὶ ὅλων τῶν ἄλλων παθῶν.

Ἐπειδὴ στὶς μέρες μας λέγονται καὶ γράφονται πολλά, πρέπει νὰ τονισθῇ ὅτι ἡ Ἐκκλησία, δὲν εἶναι ἕνα σωματεῖο "καθαρῶν" ἀνθρώπων, ἀλλὰ εἶναι τὸ Θεανθρώπινο Σῶμα τοῦ Χριστοῦ. Κεφαλή της εἶναι ὁ Ἴδιος ὁ Χριστὸς καὶ μέλη της ὅλοι ἐκεῖνοι, Κληρικοὶ καὶ λαϊκοί, ποὺ δέχθηκαν τὸ βάπτισμα καὶ ἀγωνίζονται, μὲ τὸν ἕνα ἢ τὸν ἄλλο τρόπο, νὰ ζοῦν σύμφωνα μὲ θέλημα τοῦ Θεοῦ. Ἐπίσης, ὅτι ἡ Ἐκκλησία, ὅπως τονίζει ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης μᾶς κ. Ἰερόθεος, εἶναι πνευματικὸ θεραπευτήριο καὶ ἑπομένως, εἶναι φυσικὸ νὰ ἔχη καὶ ἄρρωστα μέλη, τὰ ὁποῖα προσπαθεῖ νὰ θεραπεύση, χωρὶς ὅμως ποτὲ νὰ παραβιάζη τὴν ἐλευθερία τους. Ἄλλωστε, γιὰ τὶς ἀδυναμίες, τὰ πάθη καὶ τὰ λάθη του φέρει ὁ καθένας προσωπικὰ τὴν εὐθύνη καὶ εἶναι ὑπόλογος ἐνώπιον Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων.

Ἡ Ἐκκλησία δὲν χρειάζεται κάθαρση, ἐπειδὴ εἶναι καθαρή, ἁγία καὶ ἄμωμος. Ἐμεῖς χρειαζόμαστε κάθαρση καὶ πνευματικὴ ἀναγέννηση.

Νὰ εὐχηθοῦμε νὰ ἀναδεικνύη ὁ Θεὸς καὶ στὶς μέρες μας ἀληθινοὺς πνευματικοὺς πατέρες, οἱ ὁποῖοι θὰ βοηθοῦν τοὺς ἀνθρώπους νὰ ἀναγεννηθοῦν, οὕτως ὥστε νὰ ἀποκτήσουν τὴν τέλεια ἀγάπη καὶ ἀπὸ ἄχρηστοι δοῦλοι, νὰ γίνουν εὔχρηστοι καὶ ἐλεύθεροι.