Πέτρου Πιτσιάκκα: “Κρίση θεσμών και αξιών”

Πέτρου Πιτσιάκκα, Καθηγητή 1ου Λυκείου Ναυπάκτου

Η ελληνική κοινωνία βιώνει τον τελευταίο καιρό μια παρατεταμένη και βαθιά κρίση. Κατάπληκτη παρακολουθεί τις αποκαλύψεις, που διαδέχονται η μια την άλλη, σε βασικούς θεσμούς της, όπως είναι η δικαιοσύνη και η εκκλησία. Όμως κρίση και αδιέξοδο ομολογείται και σε έναν άλλο βασικό θεσμό, την εκπαίδευση. Καθημερινά, όλο και νέα δεδομένα θέτουν υπό αμφισβήτηση την εμπιστοσύνη των πολιτών σε αυτούς τους θεσμούς, πάνω στους οποίους στηρίζεται, και από τους οποίους εξαρτάται, η εύρυθμη λειτουργία της κοινωνίας.

Η εκκλησία περνά μια από τις μεγαλύτερες κρίσεις της. Οι αποκαλύψεις για συγκεκριμένους εκπροσώπους της σχετικά με οικονομικά και ηθικά σκάνδαλα, αλλά και σχέσεις με παραδικαστικά κυκλώματα και με το παρακράτος, που είχαν ως αποτέλεσμα την παραίτηση ενός ιεράρχη, την αναγκαστική αργία άλλου, αλλά και την προφυλάκιση άλλων κληρικών, συγκλόνισαν το πανελλήνιο. Μέσω της τηλεοπτικής οθόνης, και της καθημερινής πρακτικής, αποκαλύπτονται ποιμένες που δείχνουν να ξεχνούν το ποιμαντικό και θεολογικό τους έργο και να εκκοσμικεύονται. Ευτυχώς πού, μέσα σ’ αυτή τη σύγχυση, υπάρχουν και οι φωτεινές εξαιρέσεις, άξιων ποιμένων, που διασώζουν το κύρος της ορθοδοξίας και της ιεραρχίας με το θεολογικό τους λόγο. Ένα λόγο καθαρό και γνήσιο που αποτελεί στήριγμα για κάθε πιστό και που τον βοηθά να καταλάβει πώς σ’ αυτό το σώμα, που λέγεται εκκλησία, μπορεί να υπάρχουν πολλοί ασθενείς, υπάρχουν όμως και οι γνήσιοι θεματοφύλακες των αρχών και των αξιών της ορθοδοξίας. Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ιερόθεος, μας έχει συνηθίσει σ’ αυτόν τον καθαρό λόγο.

Από την άλλη οι αποκαλύψεις στο χώρο της δικαιοσύνης αποδεικνύουν πώς κάθε άλλο παρά τυφλή είναι. Τα παραδικαστικά κυκλώματα έχουν απλώσει τα πλοκάμια τους σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της ελληνικής κοινωνίας και καθημερινά νέα πρόσωπα επίορκων δικαστών αποκαλύπτονται. Ο εισαγγελέας έχει υποκατασταθεί από το δημοσιογράφο και η αίθουσα του δικαστηρίου από την τηλεόραση με αποτέλεσμα οι δίκες να γίνονται στα τηλεοπτικά παράθυρα. Ανίκανοι θεματοφύλακες της δικαιοσύνης οδηγούν τους πολίτες σε κρίση εμπιστοσύνης για ένα θεσμό που είναι πυλώνας της δημοκρατίας και θεμέλιο της κοινωνίας.

Όμως και η εκπαίδευση καρκινοβατεί. Το σχολείο δεν προσφέρει υψηλής ποιότητας μόρφωση και λειτουργεί ως προθάλαμος του πανεπιστημίου. Το πανεπιστήμιο δε έχει μετατραπεί σε προβληματική επιχείρηση του δημοσίου. Το πτυχίο, που δίνει, είναι απαξιωμένο και αποτελεί εισιτήριο για την ανεργία. Αξίζει δε να σημειωθή πώς σε όλους, σχεδόν, τους εμπλεκόμενους στην εκπαιδευτική διαδικασία, επικρατεί η αρχή της ήσσονος προσπάθειας, με απαίτηση όμως τη μέγιστη αμοιβή. Όσον αφορά το αίσθημα της ατομικής ευθύνης έχει καταστεί ανενεργό.

Είναι εμφανές πώς η κρίση αγγίζει όλους τους θεσμούς, και επηρεάζει το σύνολο των πολιτών. Η έμπρακτη διάψευση των αξιών, από τα άρρωστα εκείνα πρόσωπα που υποτίθεται πώς είναι θεματοφύλακές τους, κλονίζουν την εμπιστοσύνη των πολιτών προς αυτές. Βέβαια, εκείνο που περνά κρίση δεν είναι αυτές καθ’ εαυτές οι αξίες, οι οποίες είναι αιώνιες και αναλλοίωτες, αλλά η πίστη του ανθρώπου σ’ αυτές, λόγω ανάξιων θεματοφυλάκων. Γι’ αυτό και ο κάθε πολίτης θα πρέπει να διατηρή την πίστη του στις αξίες, αφού οι θεσμοί και οι αξίες δεν ταυτίζονται με τα πρόσωπα. Και προπάντων θα πρέπει να γίνει συνείδηση πώς οι θεσμοί είναι “εν ου παικτοίς”.

Ωστόσο το μεγάλο πρόβλημα έγκειται στο ότι η κρίση είναι βαθιά και διαπερνά οριζόντια όλη την ελληνική κοινωνία. Η ανατροπή του ηθικού εποικοδομήματος της ελληνικής κοινωνίας, δηλαδή του συστήματος αξιών πάνω στο οποίο στηρίζεται, είναι το διαρκές έγκλημα που συντελείται την τελευταία εικοσαετία τουλάχιστον. Τα φαινόμενα σήψης και παρακμής, που αποκαλύπτονται, αυτό επιβεβαιώνουν. Η ιδεολογία της αρπαχτής, του βολέματος, του ατομικισμού, της ιδιοτέλειας, της ήσσονος προσπάθειας, της εκμετάλλευσης, του αμοραλισμού κλπ διαπερνά όλη την ελληνική κοινωνία. Τα αποστήματα έσπασαν και χαίνουν. Υποχρέωση όλων μας, και κυρίως των θεσμικών παραγόντων, είναι να βοηθήσουμε ώστε να απολυμανθούν οι χαίνουσες πληγές, ξεκινώντας πρώτα απ’ όλα από τον “νεκρό” εαυτό μας. Η αποκατάσταση του κύρους του ανατραπέντος ηθικού εποικοδομήματος θα πρέπει να αποτελέσει εθνικό μας στόχο. Περιθώρια για ξόρκια, αγαθά και ρητορείες δεν υπάρχουν. Είναι η ώρα των συγκεκριμένων αποφάσεων και πράξεων. Για όλους μας!!