Πέτρου Πιτσιάκκα: “Κρίση θεσμῶν καὶ ἀξιῶν"

Πέτρου Πιτσιάκκα, Καθηγητὴ 1ου Λυκείου Ναυπάκτου

Ἡ ἑλληνικὴ κοινωνία βιώνει τὸν τελευταῖο καιρὸ μιὰ παρατεταμένη καὶ βαθιὰ κρίση. Κατάπληκτη παρακολουθεῖ τὶς ἀποκαλύψεις, ποὺ διαδέχονται ἡ μιὰ τὴν ἄλλη, σὲ βασικοὺς θεσμούς της, ὅπως εἶναι ἡ δικαιοσύνη καὶ ἡ ἐκκλησία. Ὅμως κρίση καὶ ἀδιέξοδο ὁμολογεῖται καὶ σὲ ἕναν ἄλλο βασικὸ θεσμό, τὴν ἐκπαίδευση. Καθημερινά, ὅλο καὶ νέα δεδομένα θέτουν ὑπὸ ἀμφισβήτηση τὴν ἐμπιστοσύνη τῶν πολιτῶν σὲ αὐτοὺς τοὺς θεσμούς, πάνω στοὺς ὁποίους στηρίζεται, καὶ ἀπὸ τοὺς ὁποίους ἐξαρτᾶται, ἡ εὔρυθμη λειτουργία τῆς κοινωνίας.

Ἡ ἐκκλησία περνᾶ μιὰ ἀπὸ τὶς μεγαλύτερες κρίσεις της. Οἱ ἀποκαλύψεις γιὰ συγκεκριμένους ἐκπροσώπους της σχετικὰ μὲ οἰκονομικὰ καὶ ἠθικὰ σκάνδαλα, ἀλλὰ καὶ σχέσεις μὲ παραδικαστικὰ κυκλώματα καὶ μὲ τὸ παρακράτος, ποὺ εἶχαν ὡς ἀποτέλεσμα τὴν παραίτηση ἑνὸς ἱεράρχη, τὴν ἀναγκαστικὴ ἀργία ἄλλου, ἀλλὰ καὶ τὴν προφυλάκιση ἄλλων κληρικῶν, συγκλόνισαν τὸ πανελλήνιο. Μέσῳ τῆς τηλεοπτικῆς ὀθόνης, καὶ τῆς καθημερινῆς πρακτικῆς, ἀποκαλύπτονται ποιμένες ποὺ δείχνουν νὰ ξεχνοῦν τὸ ποιμαντικὸ καὶ θεολογικό τους ἔργο καὶ νὰ ἐκκοσμικεύονται. Εὐτυχῶς ποῦ, μέσα σ' αὐτὴ τὴ σύγχυση, ὑπάρχουν καὶ οἱ φωτεινὲς ἐξαιρέσεις, ἄξιων ποιμένων, ποὺ διασώζουν τὸ κῦρος τῆς ὀρθοδοξίας καὶ τῆς ἱεραρχίας μὲ τὸ θεολογικό τους λόγο. Ἕνα λόγο καθαρὸ καὶ γνήσιο ποὺ ἀποτελεῖ στήριγμα γιὰ κάθε πιστὸ καὶ ποὺ τὸν βοηθᾶ νὰ καταλάβει πῶς σ' αὐτὸ τὸ σῶμα, ποὺ λέγεται ἐκκλησία, μπορεῖ νὰ ὑπάρχουν πολλοὶ ἀσθενεῖς, ὑπάρχουν ὅμως καὶ οἱ γνήσιοι θεματοφύλακες τῶν ἀρχῶν καὶ τῶν ἀξιῶν τῆς ὀρθοδοξίας. Ὁ Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου κ. Ἰερόθεος, μᾶς ἔχει συνηθίσει σ' αὐτὸν τὸν καθαρὸ λόγο.

Ἀπὸ τὴν ἄλλη οἱ ἀποκαλύψεις στὸ χῶρο τῆς δικαιοσύνης ἀποδεικνύουν πῶς κάθε ἄλλο παρὰ τυφλὴ εἶναι. Τὰ παραδικαστικὰ κυκλώματα ἔχουν ἁπλώσει τὰ πλοκάμια τους σὲ ὅλα τὰ μήκη καὶ τὰ πλάτη τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας καὶ καθημερινὰ νέα πρόσωπα ἐπίορκων δικαστῶν ἀποκαλύπτονται. Ὁ εἰσαγγελέας ἔχει ὑποκατασταθεῖ ἀπὸ τὸ δημοσιογράφο καὶ ἡ αἴθουσα τοῦ δικαστηρίου ἀπὸ τὴν τηλεόραση μὲ ἀποτέλεσμα οἱ δίκες νὰ γίνονται στὰ τηλεοπτικὰ παράθυρα. Ἀνίκανοι θεματοφύλακες τῆς δικαιοσύνης ὁδηγοῦν τοὺς πολῖτες σὲ κρίση ἐμπιστοσύνης γιὰ ἕνα θεσμὸ ποὺ εἶναι πυλῶνας τῆς δημοκρατίας καὶ θεμέλιο τῆς κοινωνίας.

Ὅμως καὶ ἡ ἐκπαίδευση καρκινοβατεῖ. Τὸ σχολεῖο δὲν προσφέρει ὑψηλῆς ποιότητας μόρφωση καὶ λειτουργεῖ ὡς προθάλαμος τοῦ πανεπιστημίου. Τὸ πανεπιστήμιο δὲ ἔχει μετατραπεῖ σὲ προβληματικὴ ἐπιχείρηση τοῦ δημοσίου. Τὸ πτυχίο, ποὺ δίνει, εἶναι ἀπαξιωμένο καὶ ἀποτελεῖ εἰσιτήριο γιὰ τὴν ἀνεργία. Ἀξίζει δὲ νὰ σημειωθῇ πῶς σὲ ὅλους, σχεδόν, τοὺς ἐμπλεκόμενους στὴν ἐκπαιδευτικὴ διαδικασία, ἐπικρατεῖ ἡ ἀρχὴ τῆς ἥσσονος προσπάθειας, μὲ ἀπαίτηση ὅμως τὴ μέγιστη ἀμοιβή. Ὅσον ἀφορᾶ τὸ αἴσθημα τῆς ἀτομικῆς εὐθύνης ἔχει καταστεῖ ἀνενεργό.

Εἶναι ἐμφανὲς πῶς ἡ κρίση ἀγγίζει ὅλους τοὺς θεσμούς, καὶ ἐπηρεάζει τὸ σύνολο τῶν πολιτῶν. Ἡ ἔμπρακτη διάψευση τῶν ἀξιῶν, ἀπὸ τὰ ἄρρωστα ἐκεῖνα πρόσωπα ποὺ ὑποτίθεται πῶς εἶναι θεματοφύλακές τους, κλονίζουν τὴν ἐμπιστοσύνη τῶν πολιτῶν πρὸς αὐτές. Βέβαια, ἐκεῖνο ποὺ περνᾶ κρίση δὲν εἶναι αὐτὲς καθ' ἑαυτὲς οἱ ἀξίες, οἱ ὁποῖες εἶναι αἰώνιες καὶ ἀναλλοίωτες, ἀλλὰ ἡ πίστη τοῦ ἀνθρώπου σ' αὐτές, λόγῳ ἀνάξιων θεματοφυλάκων. Γι' αὐτὸ καὶ ὁ κάθε πολίτης θὰ πρέπει νὰ διατηρῇ τὴν πίστη του στὶς ἀξίες, ἀφοῦ οἱ θεσμοὶ καὶ οἱ ἀξίες δὲν ταυτίζονται μὲ τὰ πρόσωπα. Καὶ προπάντων θὰ πρέπει νὰ γίνει συνείδηση πῶς οἱ θεσμοὶ εἶναι "ἐν οὐ παικτοῖς".

Ὡστόσο τὸ μεγάλο πρόβλημα ἔγκειται στὸ ὅτι ἡ κρίση εἶναι βαθιὰ καὶ διαπερνᾶ ὁριζόντια ὅλη τὴν ἑλληνικὴ κοινωνία. Ἡ ἀνατροπὴ τοῦ ἠθικοῦ ἐποικοδομήματος τῆς ἑλληνικῆς κοινωνίας, δηλαδὴ τοῦ συστήματος ἀξιῶν πάνω στὸ ὁποῖο στηρίζεται, εἶναι τὸ διαρκὲς ἔγκλημα ποὺ συντελεῖται τὴν τελευταία εἰκοσαετία τοὐλάχιστον. Τὰ φαινόμενα σήψης καὶ παρακμῆς, ποὺ ἀποκαλύπτονται, αὐτὸ ἐπιβεβαιώνουν. Ἡ ἰδεολογία τῆς ἀρπαχτῆς, τοῦ βολέματος, τοῦ ἀτομικισμοῦ, τῆς ἰδιοτέλειας, τῆς ἥσσονος προσπάθειας, τῆς ἐκμετάλλευσης, τοῦ ἀμοραλισμοῦ κλπ διαπερνᾶ ὅλη τὴν ἑλληνικὴ κοινωνία. Τὰ ἀποστήματα ἔσπασαν καὶ χαίνουν. Ὑποχρέωση ὅλων μας, καὶ κυρίως τῶν θεσμικῶν παραγόντων, εἶναι νὰ βοηθήσουμε ὥστε νὰ ἀπολυμανθοῦν οἱ χαίνουσες πληγές, ξεκινῶντας πρῶτα ἀπ' ὅλα ἀπὸ τὸν "νεκρὸ" ἑαυτό μας. Ἡ ἀποκατάσταση τοῦ κύρους τοῦ ἀνατραπέντος ἠθικοῦ ἐποικοδομήματος θὰ πρέπει νὰ ἀποτελέσει ἐθνικό μας στόχο. Περιθώρια γιὰ ξόρκια, ἀγαθὰ καὶ ρητορεῖες δὲν ὑπάρχουν. Εἶναι ἡ ὥρα τῶν συγκεκριμένων ἀποφάσεων καὶ πράξεων. Γιὰ ὅλους μας!!