Δαμασκηνός Κοτζιᾶς (1958-1984) 

ΜΕΤΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟΙ ΕΠΙΣΚΟΠΟΙ ΝΑΥΠΑΚΤΟΥ 

 τοῦ Ἀρχιμανδρίτου π. Εἱρηναίου Κουτσογιάννη 

Ὁ ἀείμνηστος Ἱεράρχης Δαμασκηγός (κατά κόσμον Νικόλαος Κοτζιᾶς) γεννήθηκε στόν Πειραιᾶ τόν Δεκέμβριο τοῦ 1905. Μετά τήν ἀποπεράτωση τῶν γυμνασιακῶν του σπουδῶν, φοίτησε στὴν Θεολογική Σχολή τοῦ Πανεπιστηµίου Ἀθηνῶν καὶ ἔλαβε τὸ πτυχίο τό 1928. Ἀρχικά ὑπηρέτησε γιά µία δεκαετία (1925-1935) ὡς λογιστής τῆς Λαϊκῆς Τραπέζης καί µετά διορίστηκε καθηγητης τῶν θρησκευτικῶν διαδοχικά, στό ἡμιγυµνάσιο Μύτικα Ἀκαρνανίας, στό ἡμιγυμνάσιο Ἀγνάντων Ἄρτας, στήν Ἱερατικὴ Σχολή Ἄρτας, στό γυμνάσιο Ναυπάκτου (ἐπί ἐξαετία) καί τέλος στἠν Πρότυπο Σχολή µέσης ἐκπαιδεύσεως τοῦ Πειραιᾶ. 

Τὸ 1943 ἐγκατέλειψε τό ἔργο τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ καί ἐκάρη μοναχός στήν Ἱερά Μονή Ἀμπελακιωτίσσης Ναυπακτίας καὶ ἀμέσως µετά στίς 14 Μαρτίου 1943 χειροτονήθηκε διάκονος καί στὶς 15 Αὐγούστου τοῦ ἰδίου ἔτους πρεσβύτερος -Ἀρχιμανδρίτης ἀπό τόν Μητροπολίτη Ναυπακτίας καί Εὐρυτανίας Γερµανό Γκούμα. Στίς 23-5-1944 ἐπί Ἀρχιεπισκόπου Δαμασκηνοῦ Παπανδρέου διορίστηκε Γραµµατέας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου καί λίγο ἀργότερα, στίς 11-12-1945 Ἀρχιγραμματέας αὐτῆς. Στὶς 20-6-1952 ἐπί Ἀρχιεπισκόπου Σπυρίδωνος, ἐκλέχθηκε βοηθός Ἐπίσκοπος τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν στό Πειραιᾶ μέ τόν τίτλο της ἄλλοτε ἐπισκοπῆς Μαραθῶνος. Ἐπί Ἀρχιεπισκόπου Ἀθηνῶν Δωροθέου, τοποθετήθηκε ὡς πρωτοσυγκελλεύων τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς ὅπου καί ὑπηρέτησε ὡς τίς 25-6-1958, ὁπότε ἐκλέχθηκε παμψηφεί Μητροπολίτης Ναυπακτίας καὶ Εὐρυτανίας. 

Ἡ ἐνθρόνισή του ἔγινε τήν Κυριακή 10 Αὐγούστου 1958 στόν Μητροπολιτικό Ναό τοῦ Ἁγίου Δημητρίου Ναυπάκτου ἐν µέσω µεγάλης συγκεντρώσεως καί θερµοτάτων ἐκδηλώσεων τοῦ λαοῦ τῆς Μητροπόλεως τοῦ Ἱεροῦ Κλήρου καί τῶν Ἀρχῶν τῆς Ἐπαρχίας. Στήν ἐνθρόνιση ἀκόμη παρέστησαν οἱ Μητροπολίτες Πατρῶν Κωνσταντῖνος καί Ζακύνθου Ἀλέξιος, ὁ Ἀρχιγραμματέας τῆς Ἱερᾶς Συνόδου Ἀρχιμ. Δαμασκηνός Παπαχρήστου (µετέπειτα μητροπολίτης Φθιώτιδος) καί ὁ Πρωτοσύγκελλος τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀθηνῶν Ἀρχιμ. Θεόκλητος Ἀβραντινῆς (μετέπειτα Μητροπολίτης Αἰτωλίας καί Ἀκαρνανίας). Στόν ἐνθρονιστήριο λόγο του ὁ Δαµασκηνός μεταξύ ἄλλων εἶπε: «Ἡμεῖς δέ, ὡς Ἐπίσκοπος ... θά προσπαθήσωµεν τῆ συνεργασίᾳ τῶν πιστευόντων εἰς Κύριον Ἰησοῦν καί ἀγαπώντων τήν Ἐκκλησίαν Αὐτοῦ νά ἀνταποκριθῶμεν εἰς τάς ἀπαιτήσεις τῶν σημερινῶν καιρῶν, αἴτινες ποικίλαι εἶναι καί λίαν ἐπιτακτικαί, καί αἱ ὁποῖαι ἀπαιτοῦν ἱερόν Κλῆρον ἄξιον τῆς ἀποστολῆς αὐτοῦ, ἔχοντα κατά Θεόν σοφίαν πρῶτον καί ἔπειτα κατά κόσμον, µετά καθαροῦ ἀγωνιστικοῦ πνεύματος, ἀποβλέποντος, εἰς τήν κατά Χριστόν ἐποικοδόμην τῶν πιστῶν καί ἔργα ἀγάπης, εἰς ἅ θά παρηγορῶνται ἐκεῖνοι, οἵτινες ζῶσι λόγῳ τῆς κακίας τῆς ἐν τῷ κόσµῳ ἐν τῶ περιθωρίῳ τῆς κοινωνικῆς ζωῆς». 

Ὁ Μητροπολίτης Δαμασκηνός ἵδρυσε μαθητικά οἰκοτροφεῖα, ἀνακαίνισε τό ἐπισκοπικό μέγαρο καί ἕκτισε στή Ναύπακτο Πνευματικό Κέντρο τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως. Ἱδιαίτερο ἐνδιαφέρον ἔδειξε γιά τά Κατηχητικά Σχολεῖα, τό Θεῖο Κήρυγµα καί τήν ἐν γένει προσφορά τοῦ μηνύματος τοῦ Εὐαγγελίου στούς πιστούς. Ἐπί τῆς ποιµαντορίας του ἀνακαινίσθηκαν πολλοί ναοί (Μητροπολιτικός Ἁγίου Δημητρίου, Ἁγίας Παρασκευῆς, Ἁγίου Γεωργίου) τῆς πόλεως Ναυπάκτου. Ἐπίσης ἱδρύθηκαν τό Ἡσυχαστήριο τῆς Παναγίας Γοργοεπηκόου καί τό Μοναστῆρι τῆς Μεταµορφώσεως τοῦ Σωτῆρος Ναυπάκτου. Χειροτόνησε πολλούς κληρικούς καί ἐξάσκησε ἀξιόλογη φιλανθρωπία. Διετέλεσε µέλος τῆς ᾿Ἀριστίνδην Συνόδου στό διάστηµα 1967-1973. 

Τό 1978 ἡ Εὐρυτανία ἀποσπάσθηκε ἐκκλησιαστικά ἀπό τήν Μητρόπολη Ναυπακτίας καί Εὐρυτανίας καί ἀπετέλεσε τήν σηµερινή Μητρόπολη Καρπενησίου. Ὁ Δαμασκηνός προσέλαβε τὸν τίτλο Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου. Ἐκοιμήθη στίς 2 Ἀπριλίου 1984 καί ἐτάφη στό Κοιμητήριο τοῦ Ἁγίου Στεφάνου στή Ναύπακτο, ἀφήνοντας μνήμη πράου καί ἀγαθοῦ Ἱεράρχου.