Στυλιανοῦ Γερασίμου: Ὁδοιπορικὸ στὰ Προσκυνήματα τῆς Κύπρου

Μιὰ σύντομη περιήγηση στὴν κατεχόμενη "ἁγία γῆ"

Στυλιανοῦ Γερασίμου, Θεολόγου – Μουσικοῦ

Τὸν προηγούμενο μῆνα ὁ Θεὸς μὲ ἀξίωσε νὰ ἐπισκεφθῶ γιὰ μιὰ ἀκόμη φορὰ τὴν Κύπρο. Τὸ ἀναφέρω γιατί, κάθε φορὰ ποὺ ἐπισκέπτομαι τὴν νῆσο τῶν ἁγίων, γεύομαι τὴν ἀποκάλυψη τοῦ Θεοῦ στὴν κτίση καὶ τὴν ἱστορία. Γεύομαι τὴν συνεχῆ ἀναμονὴ γιὰ κάτι καινούριο. Κι αὐτὸ τὸ καινούριο εἶναι οἱ ἅγιοι. Οἱ ἅγιοι, οἱ ὁποῖοι στέλνουν τὴν χαριτόβρυτη αὔρα τους σὲ ἐλεύθερη καὶ κατεχόμενη Κύπρο.

Ὅταν ὁ Μητροπολίτης Μόρφου Νεόφυτος ἕνα ἀπόγευμα μοῦ ἀνέφερε ὅτι "αὔριο θὰ ἐπισκεφθοῦμε τὰ κατεχόμενα", μὲ κατέλαβε μιὰ συγκίνηση καὶ μιὰ ἀπορία. Γιατί τοῦτο τὸ δρᾶμα τῆς ἱστορίας τῆς Κύπρου μὲ βασάνισε ἀπὸ τὰ παιδικά μου χρόνια.

Μετὰ τὴν Λευκωσία, στὸ βόρειο τμῆμα της, μπαίνει πλέον κανεὶς στὸ τουρκικὸ ψευδοκράτος. Ὅλα θυμίζουν κατοχὴ καὶ ἐμπόλεμη κατάσταση. Σὰν νὰ χτύπησε ὅλη τὴ φύση καὶ τὰ σπίτια καὶ τοὺς δρόμους ἕνας σαρωτικὸς ἄνεμος. Παρατηροῦσα τὰ πάντα μὲ θλίψη καὶ βαρειὰ ἀγωνία. Ἀντικρύζοντας τὰ ρημαγμένα σπίτια, τὶς γυμνὲς ἐκκλησιές, τοὺς κατεστραμμένους δρόμους καὶ τὶς μαυρισμένες σκυθρωπὲς φυσιογνωμίες τῶν ἐποίκων, ἔνιωσα μέσα μου ὅτι αὐτὲς οἱ στιγμὲς εἶναι ὀδυνηρὲς καὶ ἀτελείωτες.

Τούτη ἡ βουβαμάρα σταμάτησε, ὅταν ἐπισκεφθήκαμε τὸ πρῶτο προσκύνημα, ποὺ εἶναι ἡ βασιλικὴ τοῦ ἁγίου Αὐξιβίου, στοὺς ἀρχαίους Σόλους. Αὐτὴ ἡ βασιλικὴ εἶναι τοῦ 16ου αἰῶνος καὶ θυμίζει σὲ ἀρκετὰ τμήματά της τὴν Παναγία τὴν Ἀχειροποίητο τῆς Θεσσαλονίκης. Πρόκειται γιὰ ἕνα τέλειο λειτουργικὸ δημιούργημα. Ὁ Ἅγιος Αὐξίβιος ἦταν ρωμαϊκῆς καταγωγῆς καὶ διετέλεσε κάτω ἀπὸ τὴν σκέπη τοῦ Ἀποστόλου Βαρνάβα μὲ μεγάλο ἱεραποστολικὸ ἔργο στὴν ἁγία νῆσο, ὡς Ἐπίσκοπος Σόλων. Γνωστὰ εἶναι ὄχι μόνο τὰ θαύματά του, ἀλλὰ καὶ τὰ ἰαματικά του χαρίσματα.

Μέσα σὲ ἕνα ἐλαφρὸ κλίμα χαρμολύπης θαύμασα τὴ φύση γύρω ἀπὸ τὸ ναὸ τοῦ ἁγίου. Θαύμασα τὴν ὀμορφιὰ τοῦ τόπου, ποὺ δὲν ἦταν ἁπλῶς ἕνα αἰσθητικὸ ἐπίτευγμα, ἀλλὰ ἐνέργημα καὶ ἔργο τοῦ Θεοῦ. Οἱ ἅγιοι ἦταν φιλόκαλοι. Διάλεγαν, λές, τὰ καλύτερα μέρη, γιὰ νὰ ἐπιτύχουν μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ τὴν ἕνωση τοῦ κτιστοῦ –τῆς ἀνθρώπινης φύσεως– μὲ τὸ ἄκτιστο –καθαρτική, φωτιστική, ἁγιαστικὴ χάρη τοῦ Θεοῦ–, τὴν ὑλικὴ μὲ τὴν πνευματικὴ ζωή.

Κάναμε μιὰ βόλτα στὴν κατεχόμενη Μόρφου. Ἡ ζωὴ τῶν Τουρκοκυπρίων κυλᾶ μέσα στὰ ὀδυνηρὰ δεδομένα ποὺ τοὺς χάρισε τὸ ψευδοκράτος. Ὁ σεβασμὸς καὶ ἡ εὐγένεια ἔκδηλα στοιχεῖα στὰ πρόσωπά τους, καθὼς βλέπουν τὸ ὀρθόδοξο ράσο.

Ἡ μεγάλη μου ἔκπληξη ἦταν τὸ προσκύνημα στὸν ἅγιο Μάμα. Ἐκεῖ ὅπου εἶναι ὁ μητροπολιτικὸς ναός, τὰ κελλιὰ τῆς μονῆς καὶ τὸ Ἐπισκοπεῖο τῆς Μητροπόλεως Μόρφου. Ἐκεῖ ἔνιωσα τὴν εὐλογία τοῦ Θεοῦ.

Μοῦ ἦρθε τότε στὸ νοῦ τὸ ποίημα τοῦ Νίκου Γκάτσου: "Μὲς στὴν ἐρημιὰ τοῦ κόσμου ἕνα χέρι γράφει ἐντός μου: Κάπου ὑπάρχει Θεός. Φίλοι σκύλοι μου μὴν κλαῖτε μὲς τὴ συμφορὰ νὰ λέτε: Κάπου ὑπάρχει Θεός". Αὐτὸ τὸ ἔνιωσα ἰδιαίτερα, ὅταν μπήκαμε στὸ ναὸ τοῦ ἁγίου, ποὺ εἶναι κτισμένος ἐπὶ Τουρκοκρατίας. Τί νὰ πρωτοθαυμάση κανείς; Τὴ θεολογία τῆς ἐκκλησιαστικῆς τέχνης ἢ τὸν τάφο τοῦ ἁγίου ποὺ ἀναπέμπει εὐωδία; Μέσα σὲ συγκινητικὴ ἀτμόσφαιρα μὲ τὸν Μητροπολίτη Μόρφου καὶ τὸν διάκο του τελέσαμε τὴν Παράκληση τοῦ ἁγίου. Τὴν στιγμὴ ποὺ τὰ χείλη μας ἔψαλλαν "Ἅγιε τοῦ Θεοῦ πρέσβευε ὑπὲρ ἡμῶν" ἔνιωσα πῶς δὲν βρισκόμαστε σὲ κατεχόμενο ἔδαφος, ἀλλὰ σὲ ἐλεύθερο. Κατάλαβα ἔντονα πῶς τὸ πρόβλημα τῶν κατεχομένων δὲν εἶναι πολιτικό, ἀλλὰ πνευματικό. Τὰ πάντα γίνονται γιὰ νὰ ταπεινωθοῦν οἱ καρδιές μας, ἀφοῦ οἱ ἅγιοι στὰ κατεχόμενα στέλνουν τὸ μήνυμά τους: "Ἐδῶ εἴμαστε, ἐργαζόμαστε γιὰ τὴ νῆσο τῶν ἁγίων· κάντε ὑπομονή". Πρῶτα πρέπει νὰ ἐλευθερωθῇ ὁ νοῦς καὶ ἡ καρδιά μας καὶ μετὰ ἡ μάνα-γῆ. Καὶ θὰ γίνη, ὅταν δεχθοῦμε ὅλοι μέσα μᾶς "τῆς ζωῆς το φῶς τὸ ξανθὸ" (Νίκος Γκάτσος), δηλαδὴ τὸν Χριστό. Συνεχίσαμε τὴν πορεία μας ἀνεβαίνοντας στὸν Πενταδάκτυλο, ὁ ὁποῖος εἶναι γεμᾶτος ἀσκητήρια καὶ θυμίζει τὰ Μετέωρα τῆς Ἑλλάδος. Καὶ βγήκαμε στὸ Κάστρο τοῦ ἁγίου Ἰλαρίωνα, ποὺ θεωρεῖται τὸ μπαλκόνι τῆς Κερύνειας. Ἀπὸ ἐκεῖ μέσα στὴν καταπράσινη καὶ εὐωδιαστὴ φύση θαυμάζεις τὴν Κερύνεια, τὸν κόλπο της, ἐνῷ στὸ βάθος φαίνονται τὰ βουνὰ τῆς Τουρκίας. Στὰ κατεχόμενα ἔνιωσα περισσότερο ἐλεύθερος καὶ ὀρθόδοξος, ἀφοῦ σὲ κάθε γωνιὰ βρίσκεται ἕνας ἅγιος καὶ ἕνας μάρτυρας. Στὰ κατεχόμενα νιώθει κανεὶς ἄνθρωπος, πάσχει καὶ δοξάζεται.

Θὰ συνεχίσουμε σὲ ἑπόμενα ἄρθρα τὸ ὁδοιπορικό μας στὴ νῆσο τῶν ἁγίων, ἀναφερόμενοι σὲ ἁγίους ποὺ κοσμοῦν τὸ ἑορτολόγιο τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου, γιατί θὰ ἀναφερθοῦμε στοὺς βίους τους. Θὰ ἤθελα νὰ ἐκφράσω τὶς εὐχαριστίες μου στὸν Μητροπολίτη Μόρφου κ. Νεόφυτο, ἀκάματο ἐργάτη τῆς Ἐκκλησίας, τόσο στὴν ἐλεύθερη ὅσο καὶ στὴν κατεχόμενη Μητρόπολή του καὶ λάτρη τῆς ἐκκλησιαστικῆς παραδόσεως, γιὰ τὶς πνευματικὲς εὐκαιρίες ποὺ μοῦ χαρίζει. Τὴ γνωριμία μου μὲ τοὺς Κυπρίους ἁγίους, ποὺ εἶναι καὶ δική σας γνωριμία.–