Στυλιανοῦ Γερασίμου: “Ὁ Ἅγιος Μακάριος Νοταρᾶς” 200 ἔτη ἀπὸ τῆς κοιμήσεώς του

Στυλιανοῦ Γερασίμου, Θεολόγου – Μουσικοῦ

Τὸν προηγούμενο μῆνα πραγματοποιήθηκε Θεολογικὸ Συνέδριο στὴν Ἱερὰ Μονὴ ἁγίων Κηρύκου καὶ Ἰουλίτης, Σιδηροκάστρου τὸ ὁποῖο ἀναφέρθηκε σὲ μιὰ ξεχωριστὴ ἐκκλησιαστικὴ καὶ θεολογικὴ μορφή, τὸν ἅγιο Μακάριο Νοταρὰ (1765-1776), Μητροπολίτη Κορίνθου. Πρὶν τονίσουμε ἐπιγραμματικὰ τὰ θέματα ποὺ συζητήθηκαν, καλὸ θὰ ἦταν νὰ ἀναφέρουμε λίγα λόγια γιὰ τὴν προσωπικότητα τοῦ Ἁγίου.

Ὁ ἅγιος Μακάριος ἦταν γιὸς τοῦ Γεωργίου, Προκρίτου τῆς Κορίνθου, καὶ τῆς Ἀναστασίας, ἀπὸ τὸ ἐπιφανὲς γένος τῶν Νοταράδων. Τὸ 1764, ὅταν χήρευσε ὁ Μητροπολιτικὸς θρόνος τῆς Κορίνθου, ὅλος ὁ Κορινθιακὸς λαὸς ζήτησε καὶ ἔκρινε ἄξιο νὰ ἀναδεχθῇ τὴν ποιμαντικὴ φροντίδα τοῦ λαοῦ ὁ ἅγιος Μακάριος.

Ἡ δράση του ὑπῆρξε φωτισμένη καὶ ἀνακαινιστική. Δίδασκε μὲ πολλὴ χρηστότητα καὶ ταπείνωση καὶ ἐργάστηκε γιὰ τὴν ἀναμόρφωση τοῦ Κλήρου. Σημαντικὴ στὴ ζωή του ἦταν ἡ γνωριμία του μὲ τὸν ἅγιο Νικόδημο τὸν Ἁγιορείτη.

Λίγο πρὶν τὴ σύναψη εἰρήνης μεταξὺ Ρώσων καὶ Τούρκων (1774), ὁ τότε Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Θεοδόσιος Β΄ (1769-1773) διατάχθηκε ἀπὸ τὴν Ὑψηλὴ Πύλη νὰ διωχθῇ ὁ Μακάριος ἀπὸ τὸν θρόνο του. Τὸ ὑπόλοιπο τῆς ζωῆς του τὸ πέρασε στὸ Ἅγιον Ὅρος. Ὁ βίος τοῦ ἁγίου Μακαρίου, νὰ σημειώσουμε, γράφτηκε ἀπὸ τὸν φίλο του Ἀθανάσιο τὸν Πάριο.

Τὰ κυριότερα συγγράμματά του εἶναι:

• Φιλοκαλία τῶν Πατέρων,
  
• Ἱερὰ Κατήχηση,
  
• Συλλογὴ παραινέσεων καὶ ὑποδειγμάτων τῶν Ὁσίων Πατέρων ἡμῶν,
  
• Ἐγχειρίδιον Ἀνωνύμου,
  
• Νέον Λειμωνάριον.

Τὰ κύρια θεολογικὰ θέματα τοῦ Συνεδρίου ποὺ σηζητήθηκαν εἶναι τὰ ἑξῆς:

• Ὁ ἅγιος Μακάριος ἐν τῇ Ἱερὰ Μονῇ Εὐαγγελισμοῦ Λευκάδος Ἰκαρίας.
  
• Οἱ ὑπαρξιακὲς ρίζες τοῦ Ὀρθοδόξου Μοναχισμοῦ σύμφωνα μὲ τὸν ἅγιο Μακάριο.
  
• Ὁ γεναρχικὸς ρόλος τοῦ ἁγίου Μακαρίου στὸν Φιλοκαλισμό.
  
• Ὁ βίος τοῦ ἁγίου Μακαρίου.
  
• Τὰ θαύματα τοῦ ἁγίου Μακαρίου.
  
• Ἡ Ἀκολουθία τοῦ ἁγίου Μακαρίου.
  
• Ἡ εἰκονογραφία τοῦ ἁγίου Μακαρίου.
  
• Ἡ πνευματικὴ ἀκτινοβολία τοῦ ἁγίου Μακαρίου.
  
• Ὁ ἅγιος Μακάριος καὶ οἱ Νεομάρτυρες.
  
• Ὁ ἅγιος Μακάριος Νοταράς, ὁ ἅγιος Ἀθανάσιος ὁ Πάριος καὶ ὁ ἅγιος Νικόδημος ὁ Ἁγιορείτης.
  
• Περὶ συνεχοῦς Θείας Μεταλήψεως κατὰ τὸν ἅγιο Μακάριο.
  
• Ὁ ἅγιος Μακάριος καὶ ἡ Φιλοκαλία τῶν ἱερῶν Νηπτικῶν.
  
• Ἡ συμβολὴ τοῦ ἁγίου Μακαρίου στὴν Φιλοκαλικὴ Ἀναγέννηση.
  
• Ὁ ἅγιος Μακάριος Νοταρὰς καὶ ὁ Παΐσιος Βελιτσκόφσκυ.
  
• Ὁ ἅγιος Μακάριος καὶ ἡ ἐποχή μας.
  
• Ὁ Εὐεργετινός, ἔργο τοῦ ἁγίου Μακαρίου.
  
• Ὁ ἅγιος Μακάριος ὡς Ἁγιορείτης.
  

Τὰ παραπάνω θέματα, τὰ ὁποῖα συζητήθηκαν καὶ ἐπιγραμματικὰ τὰ ἀναφέρω, ἀποτελοῦν ἀφορμὴ γιὰ νὰ προβληματιστοῦμε γιὰ τὸν θεολογικὸ πλοῦτο ὅλων τῶν Πατέρων, ποὺ μᾶς παραδόθηκαν ἀπὸ τὴν διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας. Καὶ νομίζω ἡ Ποιμαντικὴ τοῦ ἁγίου Μακαρίου ἀποτελεῖ πρότυπο ποιμαντικῆς καὶ ἐκκλησιολογίας γενικότερα, γιατί ὅλοι οἱ ἅγιοι μᾶς διασφάλισαν τὸν ἐκκλησιαστικό μας πλοῦτο. Ἀρκεῖ μὲ διάκριση νὰ ἀξιοποιῆται γιὰ τὴν σωτηριώδη πορεία τῶν μελῶν τῆς Ἐκκλησίας.

(Ἀνάλυση τῶν θεμάτων τοῦ Συνεδρίου μπορεῖ νὰ ἀναζητήση κάποιος στὰ Πρακτικὰ τοῦ Συνεδρίου, τὰ ὁποῖα διατίθενται στὴν Ἱερὰ Μονὴ Κηρύκου καὶ Ἰουλίτης).