Στυλιανοῦ Γερασίμου: Ὁδοιπορικὸ στὰ προσκυνήματα τῆς Κύπρου: "Ἅγιος Μάμας"

Στυλιανοῦ Γερασίμου, Θεολόγου-Μουσικοῦ

Συνεχίζοντας τὸ ὁδοιπορικό μας στὴν ἁγία γῆ, τὴ νῆσο Κύπρο, τὴ νῆσο τῶν ἁγίων, θὰ ἀναφερθοῦμε στὴ μορφὴ ἑνὸς ἀπὸ τοὺς μεγαλυτέρους ἁγίους τῆς Κύπρου΄ στὸν ἅγιο Μάμα.

Ὁ ἅγιος Μάμας καταγόταν ἀπὸ τὴν Γάγγρα τῆς Παφλαγονίας. Γονεῖς του ἦταν ὁ Θεόδοτος καὶ ἡ Ρουφίνα, οἱ ὁποῖοι ἦταν Χριστιανοί. Ἐκείνη τὴν ἐποχὴ αὐτοκράτορας ἦταν ὁ Αὐρηλιανὸς καὶ κήρυξε διωγμὸ ἐναντίον τῶν Χριστιανῶν. Ἀπὸ τοὺς πρώτους ποὺ συνελήφθησαν ἦταν οἱ γονεῖς τοῦ ἁγίου Μάμα. Αὐτοὶ μὲ θάρρος ὁμολόγησαν τὴν πίστη τους, μὲ συνέπεια νὰ ριχτοῦν στὶς φυλακὲς τῆς Καισάρειας. Ἐκεῖνες τὶς ἡμέρες ἡ Ρουφίνα, ποὺ ἦταν ἔγκυος, ἔφερε στὸν κόσμο τὸν μικρὸ Μάμα. Ὁ Θεόδοτος ὅμως δὲν πρόλαβε νὰ τὸν γνωρίση, γιατί βρῆκε φρικτὸ θάνατο ἀπὸ τὰ βασανιστήρια. Λίγο ἀργότερα καὶ ἡ Ρουφίνα παρέδωσε τὸ πνεῦμα της στὸν Κύριο.

Ὁ Μάμας μένει πλέον ὀρφανὸς στὴ φυλακή. Ὁ Θεὸς ὅμως δὲν τὸν ἐγκατέλειψε. Στέλνει μιὰ γυναῖκα, τὴν Ματρώνα, στὴ φυλακή. Αὐτὴ παίρνει τὰ λείψανα τῶν γονιῶν καὶ τὰ ἐνταφιάζει. Κατόπιν παίρνει στὸ σπίτι της τὸ παιδὶ καὶ ἀναλαμβάνει τὴν ἀνατροφή του. Κοντὰ στὴν καινούρια του μητέρα ὁ μικρὸς Μάμας μεγάλωσε μὲ χριστιανικὴ βιοτή, φροντίζοντας νὰ μεταφέρη τὸ μήνυμα τοῦ Χριστοῦ καὶ στὰ παιδιὰ τῆς ἡλικίας του. Ἔτσι ἡ ἱεραποστολικὴ δράση του Μάμαντος ἔγινε γρήγορα γνωστὴ μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ὁδηγηθῇ στὸν εἰδωλολάτρη ἡγεμόνα Δημόκριτο. Αὐτὸς μὲ λόγια καὶ ὑποσχέσεις προσπάθησε νὰ ἀλλάξη τὴν πίστη τοῦ μικροῦ παιδιοῦ. Μάταια ὅμως προσπάθησε ὁ ἡγεμόνας, γιατί ὁ μικρὸς Μάμας μὲ παρρησία ὁμολόγησε τὸ Χριστό.

Τότε ἔριξαν τὸν μικρὸ Μάμα στὰ βασανιστήρια, τὰ ὁποῖα ἦταν φρικτά, ἀλλὰ χωρὶς ἀποτέλεσμα. Ἡ πίστη τοῦ μικροῦ παιδιοῦ δυνάμωνε περισσότερο. Θαυματουργικὰ ὁ Θεὸς ἀπαλλάσσοντάς τον ἀπὸ τὰ βασανιστήρια τὸν μετέφερε σὲ βουνὸ τῆς Καισάρειας. Σ' αὐτὸ τὸ μέρος ὁ Ἅγιος ἔζησε ἕως τὰ δεκαπέντε του χρόνια μὲ συντροφιὰ τὰ ἄγρια ζῶα. Τὰ ἐξημέρωνε, τὰ ἔβοσκε καὶ τὰ ἄρμεγε γιὰ νὰ τρέφεται.

Ἡ παρουσία ὅμως τοῦ ἱεραποστόλου Μάμα δὲν ἄργησε νὰ γίνη καὶ πάλι γνωστή. Οἱ ἐχθροὶ τῆς πίστεως τὸν ὁδήγησαν σὲ σκληρότερα μαρτύρια χωρὶς ἀποτέλεσμα. Ἔτσι ἄκαμπτος ὁ Μάμας ντρόπιασε τὸν σκληρὸ ἡγεμόνα, ὁ ὁποῖος διέταξε νὰ τὸν σκοτώσουν. Ὁ δήμιος μὲ μιὰ σιδερένια τρίαινα τὸν χτύπησε στὴν κοιλιά. Ὁ Ἅγιος παρέδωσε τὴν ἁγιασμένη ψυχή του στὸ Χριστό, ποὺ τόσο ἀγάπησε.

Σύμφωνα μὲ μιὰ παράδοση τὸ λείψανο τοῦ ἁγίου ἔφτασε στὴν Κύπρο μέσα σὲ μιὰ σαρκοφάγο ἀπὸ τὰ μικρασιατικὰ παράλια καὶ τάφηκε στὴ Μόρφου. Ἐκεῖ κτίστηκε ἕνας βυζαντινὸς ναὸς δίπλα στὴ Λάρνακα, ποὺ βρισκόταν τὸ λείψανό του. Μιὰ ἄλλη Κυπριακὴ παράδοση ἀναφέρει ὅτι ὁ Ἅγιος Μάμας ἦταν ἕνας φτωχὸς ἐρημίτης ποὺ ζοῦσε σὲ μιὰ σπηλιὰ κοντὰ στὴ Μόρφου. Μιὰ χρονιά του ζήτησαν κεφαλικὸ φόρο, ἀλλὰ ὁ Ἅγιος δὲν τὸν πλήρωνε καὶ τότε τὸν πῆγαν στὸν διοικητὴ νὰ ἀπολογηθῇ. Στὸ δρόμο ποὺ πήγαιναν συνάντησαν ἕνα λιοντάρι ποὺ κυνηγοῦσε ἕνα ἀρνί. Ὁ Ἅγιος διέταξε τὸ λιοντάρι νὰ ἀφήση τὸ ἀρνὶ καὶ τὸ λιοντάρι ὑπάκουσε. Ὁ Ἅγιος κουρασμένος καθὼς ἦταν πῆρε τὸ ἀρνὶ στὰ χέρια τοῦ , ἀνέβηκε στὸ λιοντάρι καὶ συνέχισε τὸ δρόμο γιὰ τὸν διοικητή. Ὅταν ἔφτασαν στὸν διοικητὴ καὶ τὸν εἶδε ἐπάνω στὸ λιοντάρι, ἔδωσε διαταγὴ νὰ τὸν ἀφήσουν ἐλεύθερο καὶ νὰ τὸν ἀπαλλάξουν ἀπὸ τὴ φορολογία.

Ὡστόσο τὰ θαύματα τοῦ Ἁγίου εἶναι πλέον διαδεδομένα στὴν Κύπρο. Στοὺς βυζαντινοὺς χρόνους ὁ Ἅγιος Μάμας ἦταν ὁ προστάτης τῶν Μαρδαϊτῶν στὴν Κύπρο. Αὐτοὶ οἱ Μαρδαΐτες, ποὺ μετὰ τὶς ἀραβικὲς ἐπιδρομὲς ἐγκαταστάθηκαν στὴν Κύπρο, εἰσήγαγαν τὴ λατρεία τοῦ Ἁγίου στὴ νῆσο.

Ἡ Ἐκκλησία μας τιμᾶ τὴν μνήμη τοῦ Ἁγίου στὶς 2 Σεπτεμβρίου.

ΑΠΟΛΥΤΙΚΙΟΝ

Ἦχος ἄ`

Παφλαγονίας τὸ κλέος καὶ μαρτύρων ἀγλάϊσμα, φύλαξ καὶ φρουρὸς τῶν Κυπρίων, ἀνεδείχθης Μάμα μάρτυς ἔνδοξε΄ τὴν θάλασσαν διῆλθεν ὦσπερ ζῶν, καὶ ταύτης τρικυμίας χαλινῶν, θαυμασίως λάρνακά σου, Μόρφου τὴ πόλει κατεστήριξας. Δι' ὃ ἐν τῇ μνήμῃ σου σοφέ, εὐῶδες μύρον βρύει ἐξ αὐτῆς. Δόξα τῷ Θεῷ τῷ ἐνεργοῦντι διὰ σοῦ πᾶσιν ἰάματα.