Γεγονός καὶ Σχόλιο: Τὸ κλάμα πλένει τὴν ψυχή

Διαβάζοντας κανεὶς τὸν ἡμερήσιο τύπο παρακολουθεῖ τὴν ἐπικαιρότητα, ἄλλὰ συγχρόνως βλέπει καὶ τὶς ποικίλες ἀντιδράσεις τῶν ἀνθρώπων πάνω στὰ κοινωνικὰ φαινόμενα καὶ γεγονότα. Πολλὲς φορὲς σὲ συνεντεύξεις βλέπει κανεὶς τὶς καταθέσεις τῆς ψυχῆς τῶν ἀνθρώπων. Κάθε ἄνθρωπος εἶναι μιὰ ξεχωριστὴ ἱστορία, μὲ τὰ θετικὰ καὶ ἀρνητικά, κρύβει μέσα του τὸ μεγαλεῖο τῆς δημιουργίας του καὶ τῆς ὀντολογίας του, ἀλλὰ καὶ τὶς προσωπικές του πτώσεις.

Μοῦ ἀρέσει, ὅταν ἔχω χρόνο, νὰ διαβάζω τὶς συνεντεύξεις τῶν ἀνθρώπων, γιατί μέσα ἀπὸ αὐτὲς τὶς αὐθόρμητες συζητήσεις φαίνεται ὁ ἐσωτερικός τους πόνος, πόθος, τραγωδία καὶ ἀναζήτηση. Λέγεται ὅτι μέσα σὲ κάθε ἄνθρωπο ἐπαναλαμβάνεται ὅλη ἡ παγκόσμια ἱστορία μὲ τοὺς πολέμους καὶ τὶς εἰρηνικὲς καταστάσεις, μὲ τὴν τραγωδία καὶ τὴν ἐλευθερία.

Σὲ μιὰ τελευταία συνέντευξη ποὺ ἔδωσε ὁ στιχουργὸς Ἄρης Δαβαράκης εἶδα μιὰ κατάθεση ψυχῆς ποὺ μοῦ ἔκανε ἐντύπωση. Πρόκειται γιὰ τὸν στιχουργὸ πολλῶν τραγουδιῶν ποὺ πέρασε ἕξι μῆνες στὸν «Κορυδαλλὸ» «ὕστερα ἀπὸ ὀκτὼ συλλήψεις καὶ κατασχέσεις ναρκωτικῶν χαπιῶν καὶ κοκαΐνης». Στὴν συνέντευξή του περιγράφει τὶς δύσκολες συνθῆκες ποὺ ἔζησε στὴν φυλακή, ἀκόμη καὶ τὴν ἄδικη, κατ' αὐτόν, τιμωρία ποὺ τοῦ ἐπεβλήθη.

Μεταξὺ τῶν ἄλλων σὲ ἐρώτηση τοῦ δημοσιογράφου «ἔτυχε καὶ νὰ κλάψετε;», ἀπάντησε: «Ἂν ἔτυχε... Ξάπλωνα στὸ κρεβάτι, γύριζα στὸ πλάϊ κι ἔκλαιγα. Ἐπίσης ἔκλαιγα στὸ ντοὺζ (ἐπειδὴ στὸ κελλὶ ὑπῆρχαν καὶ ἄλλα τρία ἄτομα). Ἔτρεχε τὸ νερὸ μὲ δύναμη καὶ εἶχα κάλυψη. Ξέρετε, τὸ ἀγαπῶ πολὺ τὸ κλάμα, τὸ φχαριστιέμαι, πλένει τὴν ψυχή σου...» (Ἐλευθεροτυπία 1-10-2005).

Τὸ κλάμα λειτουργεῖ θεραπευτικά, ἀκόμη καὶ ἀπὸ ψυχολογικῆς πλευρᾶς. Ὅταν κλαίη κανείς, δείχνει ὅτι ἔχει μιὰ εὐαίσθητη καρδιά, αἰσθάνεται τὸν πόνο –καὶ εἶναι πολὺ θετικὸ ποὺ αἰσθάνεται κανεὶς αὐτὸν τὸν πόνο καὶ δὲν εἶναι ἀναίσθητος– καταλαβαίνει τὸ βάθος τῆς ζωῆς, καὶ μέσα ἀπὸ αὐτὸ τὸ κλάμα, ὄχι μόνον ἀνακουφίζεται, ἀλλὰ καὶ ἀποκτᾶ μιὰ εὐαισθησία καὶ ἔτσι συλλαμβάνει καταστάσεις ποὺ δύσκολα τὶς προσεγγίζει αὐτὸς ποὺ ζῇ μὲ τὴν σκληρὴ λογική.

Τὸ κυριότερο ὅμως εἶναι ὅτι τὸ κλάμα ἔχει μεγάλη ἀξία ἀπὸ ὀρθοδόξου ἐκκλησιαστικῆς πλευρᾶς. Γι' αὐτὸ οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας, ἰδίως οἱ νηπτικοί, ποὺ ἀσχολήθηκαν περισσότερο μὲ τὸν ἡσυχασμό, δίνουν μεγάλη σημασία στὸ κλάμα, κυρίως τὸ κλάμα τῆς ψυχῆς. Τὸ κλάμα γίνεται μὲ τὴν αἴσθηση τῶν ἁμαρτιῶν καὶ ὄχι μὲ τὸ αἴσθημα τῆς ἀδικίας, μὲ τὴν αἴσθηση τῆς ἀπώλειας τῆς σχέσης καὶ τῆς κοινωνίας μὲ τὸν Θεό, μὲ τὴν νοσταλγία καὶ τὸν πόθο τοῦ αἰωνίου καὶ τὴν αἴσθηση ὅτι ἔχει ἀπομακρυνθῇ ἀπὸ αὐτό. Καὶ αὐτὸ τὸ κλάμα δὲν εἶναι ψυχολογικῆς ὑφῆς καὶ προέλευσης, ἀφοῦ δὲν ὁδηγεῖ στὴν ἀπόγνωση καὶ τὴν ἀπελπισία, οὔτε ὁδηγεῖ σὲ μιὰ ψυχολογικὴ ἀνακούφιση, ἀλλὰ ἐνεργεῖται μὲ τὴν δύναμη καὶ τὴν ἔμπνευση τῆς Χάριτος τοῦ Θεοῦ καὶ ὁδηγεῖ σὲ μιὰ ὀντολογικὴ κοινωνία καὶ σχέση μὲ τὸν Θεό. Γι' αὐτὸ καὶ οἱ Πατέρες τῆς Ἐκκλησίας προτρέπουν τοὺς ἀνθρώπους νὰ κλαῖνε, διότι ἔτσι καθαρίζεται ἡ ψυχή.

Φυσικά, αὐτὸ τὸ κλάμα ἐνεργεῖται μέσα στὸ κλίμα τῆς μετανοίας, ὅπως τὴν διασώζει ἡ Ἐκκλησία μας, ἡ ὁποία μετάνοια εἶναι συνέργεια Θεοῦ καὶ ἀνθρώπων, ἀφοῦ ὁ Θεὸς στέλλει την Χάρη Τοῦ καὶ ἔτσι ὁ ἄνθρωπος βλέπει τὴν πτώση του καὶ στὴν συνέχεια συνεργεῖ σὲ αὐτήν την Χάρη. Καὶ ἀκόμη ἡ μετάνοια συνδέεται καὶ μὲ τὸ μυστήριο τῆς ἐξομολογήσεως, διότι μὲ τὶς συμβουλὲς τοῦ πνευματικοῦ πατρὸς ὁ ἄνθρωπος λαμβάνει ὁδηγίες-καθοδήγηση γιὰ νὰ θεραπευθῇ. Ἂν κανεὶς ἐπισκέπτεται τὸν γιατρὸ γιὰ ἐξέταση, ἀλλὰ δὲν ἀκολουθεῖ τὴν θεραπεία ποὺ τοῦ δίνει δὲν θεραπεύεται.

Ἑπομένως, εἶναι καλὸ τὸ κλάμα, ὄχι μόνο τὸ ψυχολογικό, ἀλλὰ κυρίως τὸ πνευματικό, γιατί ἔτσι πλένεται ἡ ψυχή. Καὶ ἡ ψυχή μας, ἰδιαιτέρως στὴν ἐποχὴ αὐτὴ ποὺ ζοῦμε, δέχεται πολλὲς προκλήσεις, πολλὰ «μπάζα», καὶ μοιάζει μὲ μιὰ ὑπαρξιακὴ χαβούζα, μιὰ ὑπαρξιακὴ ζούγκλα, ποὺ θέλει καθάρισμα γιὰ νὰ ἀποκτήση τὴν ὑπαρξιακή της εὐαισθησία.

Ὅλα αὐτὰ ὁδηγοῦν στὴν ἀνάγκη νὰ λουσθῇ ἡ ψυχή μας μὲ τὸ ὑγιὲς κλάμα. Καὶ κάνω λόγο γιὰ ὑγιὲς κλάμα, γιατί τὸ ἀρρωστημένο κλάμα συνδέεται μὲ τὸν λογισμὸ τῆς αἰσθήσεως τῶν ἀδικιῶν ποὺ οἱ ἄλλοι μᾶς κάνουν, ὁπότε ἔχει τὸ στοιχεῖο τοῦ ἐγωϊσμοῦ καὶ τῆς ἐμπαθείας, ἐνῷ τὸ ὑγιὲς κλάμα ἔχει μέσα του τὴν αἴσθηση τῆς προσωπικῆς μας εὐθύνης σὲ ὅλα τὰ γεγονότα τῆς ζωῆς. Τὸ νὰ κλαῖμε εἶναι ὁδηγία καὶ ἐντολὴ τοῦ Χριστοῦ («μακάριοι οἱ κλαίοντες νύν, ὅτι γελάσετε» -Λούκ. στ΄, 21) καὶ τῶν Πατέρων μας, γιατί καθαρίζει τὴν ψυχὴ ποὺ τόσο ἔχουμε ἀνάγκη.

Ν.Ι