Ἀπὸ τὶς ἀναμνήσεις τοῦ Ἀρχιμανδρίτου π. Ἀρσενίου Κομπούγια (Δ)

Γιὰ τὴν Ναύπακτο - Ἐπιστολὴ τοῦ π. Διονυσίου Χαραλάμπους πρὸς τὸν π. Ἀρσένιο

Ὅπως γράψαμε σὲ προηγούμενο σημείωμά μας (τ. 113), ὁ π. Ἀρσένιος εἶχε ἀγαστὴ συνεργασία μὲ τὸν Ἱεροκήρυκα –γιὰ ἕνα διάστημα– τῆς Μητροπόλεως Ναυπακτίας Διονύσιο Χαραλάμπους, μετέπειτα Μητροπολίτη Τρίκκης. Εἴχαμε ἀναφερθῇ καὶ στὴν μικρὴ ἀλληλογραφία ποὺ εἶχαν οἱ δύο Ἱεροκήρυκες. Στὸ παρὸν τεῦχος θὰ δημοσιεύσουμε μία ἐπιστολὴ τοῦ Διονυσίου πρὸς τὸν π. Ἀρσένιο, στὴν ὁποία ἀναφέρεται στὴν Ναύπακτο καὶ σὲ πρόσωπα τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας. Στὸ τέλος θὰ δώσουμε καὶ μερικὲς σύντομες πληροφορίες γιὰ τὰ πρόσωπα τῶν ὁποίων τὰ ὀνόματα ἀναφέρονται στὴν ἐπιστολή.

***

Λευκωσία, 30 Ἰανουαρίου 1950

Ἀγαπητὲ μοὶ π. Ἀρσένιε,

Μὲ πολλὴν χαρὰν ἐδέχθην τὸ γράμμα σας. Σᾶς εὐχαριστῶ γιὰ τὴν ἐκδήλωσι τῆς ἀγάπης σας, γιὰ τὴν ὁποία ἄλλωστε ποτὲ δὲν ἀμφέβαλλα.

Μὲ εὐχαριστεῖ ἐξαιρετικὰ ἡ συνέχισι τῆς ἐργασίας. Ἡ ἀγάπη καὶ ἡ συνεργασία σας –π. Ἀρσενίου, π. Δημητρίου– θὰ συντελέσουν πολὺ στὴν ἀνάπτυξή της. Γι' αὐτό, ὅπως καὶ ὅταν βρισκόμουν κοντά σας, καὶ τώρα σᾶς τονίζω τὸ σημεῖον αὐτό. Νὰ γίνετε ἄξονας γύρω στὸν ὁποῖο νὰ στρέφεται ἡ κίνησις μὲ κέντρον βέβαια τὸν Κύριον.

Σ' αὐτὸ θὰ συντελέση ἀναμφιβόλως καὶ τὸ νέο βαρὺ ἔργο ποὺ δεχτήκατε στοὺς ὤμους σας, τὸ τῆς ἰ. ἐξομολογήσεως. Ἡ εὐθύνη ὅτι εἶστε πνευματικὸς καθοδηγητὴς τῶν χριστιανῶν καὶ ὅτι ἡ τυχὸν μεταξύ σας παρεξήγησις καὶ διαφωνία θὰ ζημιώση αὐτοὺς πρέπει νὰ συσφίγγη τοὺς δεσμούς σας.

Εὔχομαι ὁ Κύριος νὰ σᾶς ἐνισχύη στὴν προσπάθειά σας. Νὰ εἶναι πάντα κοντά σας καὶ νὰ σηκώνη ἕνα μέρος τοῦ βάρος του, ποὺ ἀπὸ ἀγάπη Τοῦ δεχτήκατε.

Χαίρω ἐπίσης διὰ τὴν ἐπικοινωνία σας μὲ τὸν π. Χριστόδουλο. Εὐγενὴς καὶ λεπτός, μὰ καὶ βαθειὰ πιστὸς καὶ ἐνάρετος, ἀναδεικνύεται ἄριστος φίλος καὶ βοηθός.

Γιὰ τὶς Δ/ἐς Καλύβα μὴν ἀνησυχεῖς. Εὔχου. Εἶναι καλὰ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον παιδιά. Καὶ ὁ Κύριος δὲν θὰ τὶς ἀφήση. Πάντα προσεύχομαι γι' αὐτές, ὅπως καὶ γιὰ ὅλα τάλλα πρόσωπα τῆς χ/κὴς κινήσεως τῆς ἀγαπημένης μου Ναυπάκτου.

Αὐτὸ δὲν μπορῶ νὰ τὸ κρύψω. Τὴν Ναύπακτο τὴν ἀγάπησα. Ἡ μικρὴ αὐτὴ πόλη μὲ τὰ θαυμάσια ἀκρογιάλια της, τοὺς πράσινους λόφους της, τὰ κάστρα της τὰ ἐπιβλητικά, τὸ μικρό της ὡραῖο λιμανάκι, μὲ τοὺς κήπους καὶ τὰ δένδρα της μέχει κατακλείσει. Καὶ οἱ κάτοικοί της; Ἁπλοί, πρόθυμοι, καλοπροαίρετος κόσμος. Καὶ τὰ βλαστάρια της; Τὰ ἁγνὰ ρουμελιωτάκια; Ποὺ θὰ βρῇς σὰν τὰ παιδιὰ αὐτὰ νέους; Πὼς λοιπὸν νὰ μὴν ἔχω πάντα στὴν καρδιά μου τὴν ὡραία Ναύπακτο;

Μὲ πολλὴ λύπη ἐπληροφορήθηκα τὴν ἀρρώστια τοῦ Σεβασμιωτάτου (Χριστοφόρου). Κι εὔχομαι ὁ Κύριος νὰ τοῦ χαρίση τὴν ὑγείαν. Εἶναι νέος καὶ τόσο χρήσιμος ἀκόμη. Ἂν βρίσκεται αὐτοῦ, νὰ τοῦ ὑποβάλης παρακαλῶ τὰ σέβη μου.

Χαιρετίσματα στοὺς γνωστούς μας: π. Ἰωάννην Σιδέρην, π. Δ. Θεοδοσόπουλον, π. Β. Ἀλαμπασίνην, π. Δ. Κατσαντώνην, π. Χρίστον, π. Γεώργιον, π. Ἐπαμεινώνδα, κ. Γαλάνην, κ. Πλαστήραν, κ. Σταυρόπουλον, Ἰωαν. Κων. Σπ. Χατζήν, κ. Περάτην, κ. Τσάραν, κ. Φλέγκαν κ. λοιπούς.

Μὲ ἀδελφικὴν ἀγάπην

Διονύσιος

***

Μερικὰ πληροφοριακὰ στοιχεῖα:

Ἡ ἐπιστολὴ γράφηκε ἀπὸ τὸν Ἱεροκήρυκα Διονύσιο Χαραλάμπους ὅταν βρισκόταν στὴν Κύπρο, ἕνα ἔτος μετὰ τὴν ἀναχώρησή του ἀπὸ τὴν Ναύπακτο καὶ ἕνα ἔτος πρὶν τὴν ἐκλογή του στὴν Μητρόπολη τῆς Λήμνου. Στὴν Ναύπακτο εἶχε γνωρίσει τὸν π. Ἀρσένιο καὶ ἄλλα πρόσωπα τῆς τοπικῆς Ἐκκλησίας.

Ἀναφέρεται ἰδιαίτερα στὴν σχέση τοῦ π. Ἀρσενίου μὲ τὸν π. Δημήτριο Θεοδοσόπουλο, ἐπειδὴ ἦσαν Ἐφημέριοι τῶν δύο κεντρικῶν Ἐνοριῶν της Ναυπάκτου καὶ Πνευματικοί. Ὁ π. Ἀρσένιος περιγράφει ὡς ἑξῆς τὴν χειροθεσία τους σὲ Πνευματικὸ ἀπὸ τὸν ἀείμνηστο Χριστοφόρο. Ὁ Χριστοφόρος βρισκόταν στὴν Ἁγία Παρασκευὴ γιὰ θεία Λειτουργία ἡ Ἀκολουθία. Συμμετεῖχε καὶ ὁ π. Ἀρσένιος καὶ ὁ π. Δημήτριος. Ὁ Μητροπολίτης τους διαμήνυσε νὰ βγοῦν ἀπὸ τὸ Ἱερὸ καὶ νὰ πᾶνε στὸν θρόνο. Οἱ δύο Ἱερεῖς κάτι κατάλαβαν καὶ δὲν ὑπήκουσαν. Τότε ὁ Χριστοφόρος κατέβηκε ἀπὸ τὸν θρόνο ὅπως ἦταν μὲ τὸν μανδύα, εἰσῆλθε στὸ Ἱερὸ καὶ ἔβγαλε τοὺς δύο Ἱερεῖς ἔξω λέγοντάς τους ὅτι «δὲν θὰ διοικῆτε ἐσεῖς»! Ὁ π. Ἀρσένιος ἦταν τότε τριάντα ἐτῶν καὶ ὁ π. Δημήτριος ἕξι-ἑπτὰ χρόνια μεγαλύτερος. Τὸν π. Ἀρσένιο τὸν ἔκανε νεώτερο Πνευματικό, διότι ὑπῆρχαν πολλὲς ἀνάγκες στὰ χωριὰ στὰ ὁποῖα περιόδευε.

Ἐπίσης ἀναφέρεται στὶς «Δ/δὲς Καλύβα». Πρόκειται γιὰ ἕναν κύκλο ἀφιερωμένων γυναικῶν, μὲ ἐπί κεφαλῆς τὴν Δ/δὰ Παπαϊωάννου, οἱ ὁποῖες θεωροῦσαν ἑαυτὲς μαθήτριες τοῦ Ἱεροκήρυκος Χριστοφόρου Καλύβα, ποὺ ὑπηρέτησε στὴν Ναύπακτο κατὰ τὰ ἔτη 1934 μὲ 1938 περίπου. Ὁ Ἱεροκήρυκας αὐτὸς μετατέθηκε σὲ ἄλλη Μητρόπολη, μετὰ ἀπὸ αἴτηση τοῦ Μητροπολίτου Γερμανοῦ. Σύμφωνα μὲ τὸν π. Ἀρσένιο, αὐτὸ ἔγινε διότι ὁ Ἱεροκήρυκας ἐπετίθετο ἐναντίον πολλῶν νεωτεριστικῶν συνηθειῶν ποὺ εἶχαν οἱ ἄρχοντες τῆς Ναυπάκτου τὴν ἐποχῇ ἐκείνη.

Ὁ Ἱεροκήρυκας Διονύσιος ἐκφράζεται στὴν ἐπιστολὴ μὲ πολὺ καλὰ λόγια γιὰ τὴν Ναύπακτο, εὔχεται γιὰ τὴν ὑγεία τοῦ ἀειμνήστου Χριστοφόρου καὶ στέλνει χαιρετίσματα σὲ διάφορα γνωστά τους πρόσωπα, ἤτοι:

π. Χριστόδουλο Παπαγιάννη: Ἱεροκήρυκα τοῦ Σωτῆρος ποὺ ἐργάστηκε στὴν Πάτρα.

Ἱερέα Ἰωάννη Σιδέρη: Ἐφημέριο Ἱεροῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἁγίου Δημητρίου Ναυπάκτου, εὐσεβῆ Ναυπάκτιο Κληρικὸ ποὺ ἄφησε ἀγαθὴ μνήμη. Συνταξιοδοτήθηκε τὸν Μάϊο τοῦ 1947. Ἕνα χρόνο νωρίτερα τὸν εἶχε διαδεχθῇ ὁ π. Ἀρσένιος.

Ἱερέα Δημήτριο Θεοδοσόπουλο: Ἐφημέριο Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίας Παρασκευῆς, καταγόταν ἀπὸ τὴν Ἀναβρυτή. Διαδέχθηκε τὸν ἀείμνηστο π. Δημήτριο Κάρμα. Ἄφησε μνήμη καλοῦ Ἱερέως.
Ἱερέα Βασίλειο Ἀλαμπασίνη: Ἐφημέριο στὴν Καστανιὰ Προυσοῦ καὶ γιὰ μικρὸ χρονικὸ διάστημα στὸν Ἅγιο Δημήτριο Ναυπάκτου λόγῳ τοῦ ἐμφυλίου πολέμου.

Ἱερέα Δημήτριο Κατσαντώνη: Ἐφημέριο Ἱεροῦ Ναοῦ Ἁγίου Γεωργίου. Καταγόταν ἀπὸ τὴν Ἀράχωβα Ναυπακτίας. Συνταξιοδοτήθηκε στὴν Ἀθήνα.

Ἱερέα Χρῆστο Καραγιάννη: Ἐφημέριο Ἱεροῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἁγίου Δημητρίου Ναυπάκτου.

Ἱερέα Γεώργιο Καραγιάννη: Ἐφημέριο Ἱεροῦ Κοιμήσεως Θεοτόκου Παλαιοπαναγιάς. Διαδέχθηκε στὴν θέση αὐτὴ τὸν ἐξάδελφό του Ἱερέα Χρῆστο Καραγιάννη.

Ἱερέα Ἐπαμεινώνδα Λελούδα. Ἐφημέριο Ξηροπηγάδου.

Οἱ ὡς ἄνω Ἱερεῖς ἐργάζονταν καὶ στὰ Γραφεῖα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως, ἐκτὸς ἀπὸ τὸν π. Δ. Κατσαντώνη.

Μάρκος Γαλάνης: Γραμματεὺς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ἀπὸ τὴν ἐποχῇ τοῦ Ἀμβροσίου.

Νικόλαος Πλαστήρας: Κλητῆρας στὰ Γραφεῖα τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως.

Σπύρος Σταυρόπουλος: Εὐσεβὴς λαϊκὸς βοηθὸς κατηχητὴς στὸν π. Ἀρσένιο.

Σπύρος Χατζῆς: Εὐσεβὴς λαϊκός, ἐφοριακός. Σύζυγος τῆς Διονυσίας καὶ πατέρας τῆς Κατερίνας Χατζῆ.

Γιάννης Περάτης: Εὐσεβὴς λαϊκός, ὑποδηματοποιός. Τὸ κατάστημά του βρισκόταν δίπλα στὸν Ἅγιο Δημήτριο.

Μιχάλης Τσάρας: Εὐσεβὴς λαϊκός, Ἀδελφὸς τοῦ εὐεργέτου της Ναυπάκτου Ἀνδρέα Τσάρα.

Ἀντώνιος Φλέγκας: Εὐσεβὴς λαϊκός, Φωτογράφος.

Α.Κ