Ἄδεια ἀνέγερσης καὶ λειτουργίας ναοῦ ἤ εὐκτηρίου οἴκου
Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου
(Δημοσιεύθηκε στὸ «Βῆμα τῆς Κυριακῆς», στὶς 4-12-2005)
Στὴν συζήτηση ποὺ γίνεται γιὰ τὸν «χωρισμὸ Ἐκκλησίας καὶ Πολιτείας», ποὺ κατὰ τὴν γνώμη μου μπορεῖ νὰ χαρακτηρισθῇ καλύτερα ὡς ἐνδεχόμενη ἀναθεώρηση καὶ ἀκριβέστερη ὁριοθέτηση σχέσεων μεταξὺ ἐκκλησιαστικῆς καὶ πολιτικῆς διοίκησης, τίθεται καὶ τὸ θέμα τῆς ἄδειας γιὰ τὴν ἀνέγερση ἡ λειτουργία ναοῦ ἡ εὐκτηρίου οἴκου οἱουδήποτε θρησκευτικοῦ δόγματος.
Θὰ ἤθελα γιὰ τὸ θέμα αὐτό, ἐπειδὴ γίνονται πολλὲς παρεξηγήσεις, νὰ ἐκθέσω μὲ συντομία τὶς ἀπόψεις μου καὶ νὰ καταθέσω στὸ τέλος τὴν πρότασή μου.
1. Ἡ ὑφισταμένη νομοθεσία προβλέπει γιὰ τὴν ἀνέγερση ἡ λειτουργία οἱουδήποτε ναοῦ ἄλλων δογμάτων τὴν ἄδεια τοῦ οἰκείου Μητροπολίτου. Ἔτσι τὸ ἄρθρο 1 τοῦ Α.Ν. 1363/1938 διαγορεύει: «Διὰ τὴν ἀνέγερσιν ἡ λειτουργίαν ναοῦ οἱουδήποτε δόγματος προαπαιτεῖται ἄδεια τῆς οἰκείας ἀνεγνωρισμένης ἐκκλησιαστικῆς ἀρχῆς καὶ τοῦ Ὑπουργείου Θρησκευμάτων καὶ Ἐθνικῆς Παιδείας». Ὁμοίως τὸ ἄρθρ. 41 τοῦ Α.Ν. 1369/1938 διαγορεύει: «Διὰ τὴν ἀνέγερσιν παντὸς ναοῦ οἱουδήποτε δόγματος ἀπαιτεῖται ἄδεια τοῦ ἁρμοδίου κατὰ περιφέρειαν Μητροπολίτου καὶ ἔγκρισις τοῦ Ὑπουργείου Θρησκευμάτων καὶ Ἐθνικῆς Παιδείας». Ὅλοι ὅσοι ἔχουν διαφορετικὴ ἄποψη κατακρίνουν αὐτὴν τὴν νομοθεσία καὶ ἐπιδιώκουν τὴν κατάργησή της, διότι ἔτσι, ὅπως ἰσχυρίζονται, δίνεται ἐξουσία στὸν Μητροπολίτη νὰ ἔχη λόγο στὴν ἀνέγερση καὶ λειτουργία τῶν ναῶν τῶν ἑτεροδόξων καὶ ἔτσι φαλκιδεύεται ἡ θρησκευτικὴ ἐλευθερία.
2. Στὴν πράξη ὅμως δὲν συμβαίνει αὐτὸ ποὺ ἐπιτάσσουν οἱ ὑπάρχοντες νόμοι. Γιατί, ὅπως σημειώνουν οἱ Καθηγητὲς τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Δικαίου Σπύρος Τρωϊάνος καὶ Ἰωάννης Κονιδάρης, «ἡ διάταξη αὐτοῦ τοῦ ἄρθρου κρίθηκε ἀντισυνταγματικὴ ἀπὸ τὴν Πλήμ. Τρίπ. 84/81». Ἐπίσης οἱ ἴδιοι σημειώνουν: «Ὅπως νομολογήθηκε ἀπὸ τὸ Σ.τ.Ε., ἡ ἄδεια τοῦ ὀρθοδόξου μητροπολίτη δὲν ἔχει τὸν χαρακτῆρα ἐκτελεστὴς διοικητικῆς πράξης καὶ ἑπομένως ἀποτελεῖ ἁπλὴ γνωμάτευση ποὺ δὲ δεσμεύει τὴ Διοίκηση». Ἑπομένως, ὁ Μητροπολίτης δὲν μπορεῖ νὰ ἐπικαλεσθῇ τὴν ἁρμοδιότητά του νὰ χορηγήση τὴν ἄδεια ἡ νὰ ἀρνηθῇ τὴν ἀνέγερση τοῦ ναοῦ ἡ εὐκτηρίου οἴκου σὲ μιὰ ἄλλη Ὁμολογία ἡ ἄλλη Θρησκεία, διότι μιὰ τέτοια ἐνέργειά του θὰ προσκόψη σὲ νομικὰ ἐπιχειρήματα καὶ κοινωνικὲς ἀντιδράσεις.
3. Γιὰ τὸν λόγο αὐτό, ἐκεῖνο ποὺ ἐπικρατεῖ στὴν πράξη εἶναι ὅτι τὸ Ὑπουργεῖο Ἐθνικῆς Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων γιὰ τὴν ἀνέγερση ἡ λειτουργία ναοῦ ἡ εὐκτηρίου οἴκου ἀποστέλλει ἔγγραφο στὸν τοπικὸ Μητροπολίτη καὶ ζητᾶ πληροφορίες γιὰ συγκεκριμένα ἐρωτήματα. Ἤτοι, ἂν ὑφίσταται ἄλλος ναὸς τῆς συγκεκριμένης ὁμολογίας, ἂν τὰ μέλη τῆς θρησκευτικῆς Ὀργανώσεως ποὺ ἀναφέρονται στὸν κατάλογο, ποὺ οἱ ἴδιοι ἀπέστειλαν στὸ Ὑπουργεῖο Ἐθνικῆς Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων, διαμένουν στὴν συγκεκριμένη περιοχή, καὶ ἐὰν ἔχουν καταδικασθῆ γιὰ προσηλυτισμό. Ἂς σημειωθῇ ὅτι ζητῶνται ἁπλῶς οἱ πληροφορίες αὐτές, χωρὶς νὰ προϋποτίθεται ὅτι ὁ Μητροπολίτης κρατᾶ ἰδιαίτερο ἀρχεῖο, καὶ χωρὶς τὸ Ὑπουργεῖο νὰ εἶναι ὑποχρεωμένο νὰ ἀποδεχθῇ τὴν ἐνδεχόμενη ἀρνητικὴ ἄποψη τοῦ Μητροπολίτου. Καὶ ἔτσι κατὰ βάση δίδονται οἱ συγκεκριμένες ἄδειες, γιὰ τὴν ἀνέγερση ἡ λειτουργία ναοῦ καὶ εὐκτηρίου οἴκου, ὅταν συντρέχουν οἱ νόμιμες προϋποθέσεις ποὺ ἐλέγχονται ἀπὸ τὸ Ὑπουργεῖο Ἐθνικῆς Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων, δηλαδὴ ἀπὸ τὸ Κράτος.
4. Οἱ πληροφορίες ποὺ διερευνᾶ τὸ Ὑπουργεῖο γιὰ νὰ δοθῇ ἡ ἄδεια ἀνεγέρσεως ἡ λειτουργίας ναοῦ ἡ εὐκτηρίου οἴκου εἶναι κατὰ πάντα συνταγματικὲς καὶ σύννομες. Ὁ κ. Γεώργιος Κρίππας ὑποστηρίζει ὅτι τὸ Ὑπουργεῖο Ἐθνικῆς Παιδείας καὶ Θρησκευμάτων εἶναι ὑποχρεωμένο νὰ προβῆ στὶς ὡς ἄνω ἐνέργειες, συμμορφούμενο πρὸς τὴν νομολογία τοῦ Συμβουλίου τῆς Ἐπικρατείας, ἡ ὁποία μεταξὺ ἄλλων δέχεται, ὅτι ἐπὶ αἰτήσεως πρὸς χορήγηση ἀδείας ἱδρύσεως ναοῦ ἡ εὐκτηρίου οἴκου ἀπὸ κάποια Ἐκκλησία ἡ θρησκεία, τὸ ἐν λόγῳ Ὑπουργεῖο ὑποχρεώνεται: α) νὰ μὴ δίδη ἄδεια, ἐφ' ὅσον οἱ αἰτοῦντες εἶναι ἐλάχιστοι (Σ.τ.Ε 510/88, 3096/88, 2036/88, 3590/87, 749/87, 885/87 κ.α.). β) Νὰ ἐξακριβώνη ἐὰν οἱ αἰτοῦντες κατοικοῦν στὴν ἀντίστοιχη περιοχὴ (Σ.τ.Ε. 200/74 κ.α.). γ) Νὰ μὴ δίδη ἄδεια, ἐὰν οἱ αἰτοῦντες διενεργοῦν προσηλυτισμὸ (Σ.τ.Ε. 1842/92, 4260/85, 4284/83, 1211/87, 350/87 κ.α.). Πρέπει δὲ νὰ ληφθῇ ὑπ' ὄψη ὅτι ὁ προσηλυτισμὸς ἀπαγορεύεται ὄχι μόνον ἀπὸ τὸν νόμο, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὸ Σύνταγμα (ἄρθρ. 13, παρ. 2), ὅτι διάφοροι Πεντηκοστιανοὶ ἔχουν καταδικασθῆ γιὰ προσηλυτισμὸ καὶ ἡ καταδίκη τριῶν ἐξ αὐτῶν ἔχει ἐπικυρωθῇ ἀπὸ τὸ Εὐρωπαϊκὸ Δικαστήριο Ἀνθρωπίνων Δικαιωμάτων (ἀπόφ. Εὐρωπ. Δικαστηρίου τῆς 24-2-1998 ὑπόθεση Λαρίσης κ.α. κατὰ Ἑλλάδος). Ἐπίσης, πρέπει νὰ ληφθῇ ὑπ' ὄψη ὅτι ὁ προσηλυτισμὸς διώκεται καὶ τιμωρεῖται ποινικῶς σὲ ὅλα τὰ Κράτη τῆς Εὐρώπης καὶ στὶς Η.Π.Α., ὅπως προκύπτει ἀπὸ ἔγκυρα δημοσιευμένα στοιχεῖα.
5. Ἑπομένως στὴν πράξη δὲν ἰσχύει αὐτὸ ποὺ διαγορεύεται ἀπὸ τοὺς νόμους 1363/1938 καὶ 1369/1938 καὶ στὴν πραγματικότητα οἱ Μητροπολῖτες στὸ σύνολό τους δὲν ἐμπλέκονται σὲ τέτοιες διαδικασίες, οὔτε ἔχω ὑπ' ὄψη μου Μητροπολίτη ποὺ νὰ κατέφυγε στὴν Δικαιοσύνη, ἐπειδὴ δὲν ζητήθηκε ἀπὸ αὐτὸν ἡ ἄδεια γιὰ τὴν ἀνέγερση ναοῦ ἑτεροδόξων ἡ ἐπειδὴ τὸ Ὑπουργεῖο χορήγησε ἄδεια ἄνευ τῆς συμφώνου γνώμης του. Ἂν ὑπάρχη κάποιος ποὺ προέβη σὲ τέτοια ἐνέργεια, δὲν ἀναιρεῖ τὸν κανόνα. Ὅταν οἱ Μητροπολῖτες ἐρωτῶνται ἀπὸ τὸ Ὑπουργεῖο, δίνουν ἀπαντήσεις, οἱ ὁποῖες ἐπέχουν θέση μιᾶς γνώμης καὶ ὄχι συμφώνου γνώμης. Κατὰ συνέπειαν ἀδίκως κατηγορεῖται ἡ Ἐκκλησία γιὰ τὸ θέμα αὐτὸ καὶ ἀδίκως ἐμπλέκεται τὸ θέμα αὐτὸ στὸν λεγόμενο «χωρισμὸ Κράτους καὶ Ἐκκλησίας», γιατί δὲν ὑφίσταται σοβαρὸ ζήτημα. Σὲ ἄλλα θέματα πρέπει νὰ ἑστιασθῇ ἡ προσοχή.
Παρὰ ταῦτα, γιὰ νὰ γίνη μιὰ ἐπὶ πλέον διασάφιση καὶ νὰ ἐκσυγχρονισθῇ περισσότερο ἡ νομοθεσία, καὶ ὡς πρὸς τὸ θέμα αὐτὸ καὶ νὰ μὴ δίνονται ἐπιχειρήματα τριβής, ἐκφράζω τὴν προσωπική μου ἄποψη ὅτι θὰ μποροῦσε νὰ προχωρήση ἡ Πολιτεία μὲ τὴν ἀνοχὴ ἡ καὶ ἔγκριση τῆς Ἐκκλησίας, στὴν κατάργηση τῶν συγκεκριμένων νόμων, ἀφοῦ στὴν πράξη ἔχουν αὐτοκαταργηθῇ. Ἀρκεῖ, βέβαια, ἡ Πολιτεία, ὅπως εἶναι ὑποχρεωμένη ἀπὸ τὸ Σύνταγμα, τὴν ὑπάρχουσα νομολογία, τὶς ἀποφάσεις τῶν Εὐρωπαϊκῶν Δικαστηρίων καὶ τὰ ψηφίσματα τοῦ Εὐρωπαϊκοῦ Κοινοβουλίου, νὰ θέτη ἀσφαλιστικὲς δικλεῖδες καὶ νὰ ἐλέγχη τὴν κατάσταση αὐτή, μὲ σκοπὸ τὴν κοινωνικὴ εἰρήνη καὶ τὴν τάξη ποὺ πρέπει νὰ ἐπικρατῆ στὴν κοινωνία.
- Προβολές: 2895