Βιβλιοπαρουσίαση: Ἡ Ζωὴ μετὰ τὸν Θάνατο (σὲ Ἀγγλικὴ μετάφραση)

Μέσα στό 1996 κυκλοφόρησε σέ ἀγγλική μετάφραση τό βιβιλίο τοῦ Μητροπολίτου Ναυπάκτου καί Ἁγίου Βλασίου κ. Ἰεροθέου “Ἡ Ζωή μετά τόν Θάνατο”. Στή συνέχεια δημοσιεύουμε τόν πρόλογο τοῦ Σεβασμιωτάτου πού γράφηκε εἰδικά γιά τήν ἀγγλική ἔκδοση.

Γίνεται πολύς λόγος στίς ἡμέρες μας γιά τήν ἐκκοσμίκευση τοῦ Χριστιανισμοῦ. Πράγματι, ἡ ἐκκοσμίκευση ἀποτελεῖ μεγάλο κίνδυνο γιά τόν Χριστιανισμό, θά μποροῦσα δέ νά ἰσχυρισθῶ ὅτι αὐτός ὁ κίνδυνος εἶναι μεγαλύτερος καί ἀπό κεῖνον πού προέρχεται ἀπό τούς διωγμούς. Οἱ διωγμοί ἀνέδειξαν μάρτυρες καί μεγαλομάρτυρες, ἐνῶ ἡ ἐκκοσμίκευση ἐξαφανίζει τό μαρτυρικό πνεῦμα τῆς Χριστιανικῆς ζωῆς.

Πολλά εἶναι τά γνωρίσματα πού χαρακτηρίζουν τήν ἐκκοσμίκευση. Νομίζω ὅμως ὅτι τό σημαντικότερο εἶναι ἡ ἀποβολή καί παραθεώρηση τῆς ἐσχατολογίας ἀπό τήν ζωή μας. Αὐτό, βέβαια, εἶναι συνάρτηση τοῦ περιορισμοῦ τῆς ζωῆς μόνον στά βιολογικά καί κοινωνικά ἐπίπεδα. Ὅμως, ἡ βίωση τῆς ἐσχατολογίας εἶναι ἀναίρεση τῆς ἐκκοσμίκευσης.

Τό χαρακτηριστικό αὐτό γνώρισμα τῆς ἐκκοσμίκευσης φαίνεται στό κρίσιμο καί σημαντικό θέμα τοῦ θανάτου καί ὅλων ἐκείνων τῶν γεγονότων πού συνδέονται μέ αὐτόν. Ὑπάρχουν ἄνθρωποι, ἀκόμη καί Χριστιανοί, πού ἀπωθοῦν τό γεγονός τοῦ θανάτου καί συμπεριφέρονται μέσα στά πλαίσια τῆς βιολογικῆς ζωῆς ὡσάν νά εἶναι ἀθάνατοι.

Δέν σκέπτονται τόν θάνατο, ἄν καί τόν βλέπουν στήν κτίση καί στό περιβάλλον τους. Ὑπάρχουν ἄλλοι, οἱ ὁποῖοι θεωροῦν τόν θάνατο σάν μιά τελευταία πράξη τῆς ζωῆς, ἀφοῦ, ὅπως πιστεύουν, δέν ὑπάρχει τίποτε πέρα ἀπό αὐτόν. Ὑπάρχουν, ὅμως, καί ἄλλοι ἄνθρωποι, οἱ ὁποῖοι ἀπωθοῦν τήν ἐσχατολογία στό μέλλον, χωρίς νά ὑποψιάζονται ὅτι τά ἔσχατα βιώνονται ἀπό τό παρόν, καί μόνο διά τῆς βιώσεως τῶν ἐσχάτων μέσα στόν χῶρο τῆς Ἐκκλησίας ὑπερβαίνεται ὁ θάνατος.

Ὅλα αὐτά δημιουργοῦν τεράστια προβλήματα στήν ζωή τῶν ἀνθρώπων, ἀλλά καί τῶν κοινωνιῶν. Ἔχει διαπιστωθῆ ὅτι ἡ ἀπώθηση τοῦ θανάτου δέν βοηθᾶ τόν ἄνθρωπο νά χαρῆ τήν ζωή του, τοῦ περιορίζει ἕνα μέρος τῆς ζωῆς, ἀφοῦ ζωή καί θάνατος ἀποτελοῦν μιά ἑνότητα. Ὅποιος δέν μπορεῖ νά ἀπαντήση στό ἐρώτημα τί εἶναι ὁ θάνατος, δέν μπορεῖ νά καταλάβη τί εἶναι ἡ ζωή. Συμβαίνει καί ἐδῶ ὅ,τι συμβαίνει μέ τίς ἐναλλαγές ἡμέρας καί νύχτας, χειμώνα καί ἀνοίξεως κ.λ.π. Ὅλες οἱ ἐποχές τοῦ ἔτους ἔχουν ἰδιαίτερη χάρη, καί χαίρεται κανείς κάθε μιά ἀπό αὐτές, ὅταν τίς βλέπει στήν προοπτική των ἄλλων ἐποχῶν. Ἀκόμη καί ἡ νύχτα ἔχει τό μεγαλεῖο της. Ἄλλωστε, λόγω τῆς νύχτας καταλαβαίνουμε καί τό μεγαλεῖο της ἡμέρας.

Ἐπειδή ἡ ἀπώθηση καί ἡ ἀποβολή τοῦ θανάτου ἀπό τήν ζωή μᾶς δημιούργησαν πολλά προβλήματα, γι’ αὐτό καί ὁ σύγχρονος ἄνθρωπος δείχνει μεγάλο ἐνδιαφέρον γιά θέματα πού σχετίζονται μέ τόν θάνατο. Ἡ “θανατολογία” σήμερα γίνεται ἰδιαίτερη ἐπιστήμη. Ὁ Ἐλβετός ψυχολόγος PIAGET, μετά ἀπό ἔρευνες, ἔχει καταλήξει στό συμπέρασμα ὅτι τό παιδί τῆς ἡλικίας 7-11 ἐτῶν γιά πρώτη φορά συνειδητοποιεῖ ὅτι ὁ θάνατος εἶναι μή ἀναστρέψιμο γεγονός, δηλαδή εἶναι ἕνα τελικό γεγονός στήν ζωή τῶν ἀνθρώπων. Καί αὐτό τοῦ δημιουργεῖ μιά μεγάλη ὑπαρξιακή κρίση. Ἀλλά καί ἄν ἐξετάση κανείς στό βάθος τούς τά σύγχρονα προβλήματα τοῦ Aids, τῶν ναρκωτικῶν, τῶν ἀναρχικῶν ἐκδηλώσεων κ.λ.π. θά διαπιστώση ὅτι ἀφετηρία τούς εἶναι τό πρόβλημα τοῦ θανάτου.

Ἀσχολήθηκα μέ τό πρόβλημα τοῦ θανάτου γράφοντας σχετικό βιβλίο στήν ἑλληνική γλώσσα μέ τίτλο: “Ἡ ζωή μετά τόν θάνατο”, τό ὁποῖο στήν Ἑλλάδα εἶχε μεγάλη ἀπήχηση. Διαβάστηκε πολύ, ἔγιναν ἐπανειλημμένες ἐκδόσεις, προκάλεσε τήν προσοχή πολλῶν ἀνθρώπων πάνω στά θέματα πού θίγει, γιά τόν θάνατο καί τήν προετοιμασία μᾶς γι’ αὐτόν, ἀλλά καί ὅλα ἐκεῖνα πού θά ἀκολουθήσουν.

Ἡ κ. Esther Williams, ἡ ὁποία στό παρελθόν μετέφρασε καί ἄλλο ἔργο μου, τήν “Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία”, μετέφρασε καί τό βιβλίο αὐτό στήν ἀγγλική γλώσσα, μέ μεγάλο ζῆλο, πολλή εὐαισθησία, ἀλλά καί θαυμαστή ἐπιτυχία. Εἶμαι πολύ συγκινημένος ἀπό τόν ζῆλο καί τήν ἀγάπη της πρός τά ὀρθόδοξα βιβλία. Αἰσθάνομαι τήν ἀνάγκη ἀπό τήν θέση αὐτήν νά τήν εὐχαριστήσω θερμά καί νά εὐχηθῶ ὁ Θεός νά τήν ἀνταμείψη. Θέλω νά ὑπογραμμίσω ὅτι ἀνέλαβε ὅλο αὐτόν τόν κόπο μόνο καί μόνο ἀπό ἀγάπη πρός τήν Ὀρθόδοξη ζωή καί τήν διδασκαλία τῶν Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας.

Στό βιβλίο αὐτό βλέπω τό πρόβλημα τοῦ θανάτου μέσα ἀπό τήν προοπτική της Ἀναστάσεως τοῦ Χριστοῦ. Μέ τήν ἐνανθρώπηση τοῦ Χριστοῦ καί τήν Ἀνάστασή Του, τά ἔσχατα εἰσῆλθαν στό χρόνο καί τό χῶρο, ἀφοῦ ὅσοι συνδέονται μέ τόν Ἀναστάντα Χριστό μποροῦν ἀπό τώρα νά γεύωνται τήν Βασιλεία τῶν Οὐρανῶν καί ἑπομένως νά μή φοβοῦνται τόν θάνατο. Εἶναι χαρακτηριστικός ὁ λόγος τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου: “Μηδείς θρηνείτω πενίαν, ἐφάνη γάρ ἡ κοινή βασιλεία. Μηδείς ὀδυρέσθω πταίσματα, συγγνώμη γάρ ἐκ τοῦ τάφου ἀνέτειλε. Μηδείς φοβείσθω θάνατον, ἠλευθέρωσε γάρ ἠμᾶς ὅ του Σωτῆρος θάνατος”.

Εἴθε νά ὑπερβοῦμε τόν θάνατο ἀπό τήν παροῦσα ζωή, νά κοιμηθοῦμε, ὅταν ἔλθη ἡ ὥρα, μέσα στήν Ἐκκλησία, μέ τήν ἐλπίδα τῆς ἀναστάσεως. Αὐτή εἶναι καί ἡ ἐκπλήρωση τοῦ σκοποῦ τῆς ὑπάρξεώς μας ὡς ἀνθρώπων καί ὡς Χριστιανῶν. Αὐτός πρέπει νά εἶναι καί ὁ βαθύτερος στόχος μας. Μέσα ἀπό τήν προοπτική αὐτή θά εἴμαστε πιό ἀνθρώπινοι, καί ὅσο ζοῦμε στήν βιολογική ζωή.