Νεκρολογία: Γιάννης Βαρδακουλᾶς

Κοιμήθηκε στὶς 14 Αὐγούστου σὲ ἡλικία 85 ἐτῶν ὁ εὐπατρίδης Γιάννης Βαρδακουλᾶς, ὁ ὁποῖος συνεργαζόταν μὲ τὴν Ἐφημερίδα μας, δημοσιεύοντας ἀρκετὰ κείμενά του, μὲ χαρακτηριστικότερο τὴν σειρὰ κειμένων μὲ τίτλο «Ἀπὸ τὸν παλαιὸ Ἔπακτο». Τὰ κείμενα αὐτά, ποὺ ἀργότερα ἐκδόθηκαν καὶ σὲ βιβλίο, γράφηκαν κατόπιν παρακλήσεών μας νὰ καταγράψη ἕνα μέρος ἀπὸ τὰ πολλὰ ποὺ γνώριζε γιὰ τὴν Ναύπακτο καὶ τὴν ἱστορία της καὶ μᾶς τὰ διηγόταν σὲ κάθε εὐκαιρία, ἰδίως αὐτὰ ποὺ σχετίζονταν μὲ τὶς παιδικές του ἀναμνήσεις ἀπὸ τὴν λατρευτικὴ ζωὴ τῆς Ἐνορίας του καὶ τοὺς ἀειμνήστους Ἐφημερίους της Ναυπάκτου.

*

Με συγκίνηση ἐνθυμούμαστε τὸν τρόπο τῆς ἐπικοινωνίας του μὲ τὰ «γραφεῖα» τῆς Ἐφημερίδας μας. Κτυποῦσε τὸ τηλέφωνο καὶ ἀκουγόταν ἡ κοφτή, γοργόστροφη, ἕτοιμη νὰ ἐξιστορήση, νὰ ρωτήση ἤ καὶ νὰ «τσουκνίση» μὲ εὐαίσθητη, κρυφὴ καὶ ἔξυπνη εἰρωνεία, φωνή του: «Καλλίνικε! Βαρδακουλᾶς ἐδῶ· ἀπὸ τὴν "Βουλή"». Βουλὴ ὀνόμαζε ὁ Σεβασμιώτατος τὴν παρέα τοῦ κυρ-Γιάννη ποὺ συγκεντρωνόταν στὴν πλατεῖα τοῦ λιμανιοῦ καὶ συζητοῦσαν γιὰ τὰ κοινὰ· περασμένα, παρόντα καὶ μελλούμενα. Τοῦ κυρ-Γιάννη, ἂν καὶ εἶχε μόρφωση καὶ κοινωνικὴ καταξίωση καὶ οἰκονομικὴ ἄνεση, τοῦ ἄρεσε νὰ διατρίβη στὸ λιμάνι, μαζὶ μὲ τοὺς ἁπλοὺς ἀνθρώπους, τοὺς ὁποίους συναναστρεφόταν, στήριζε καὶ ἐνίοτε τοὺς πρόβαλε μὲ τὴν γραφίδα του. «Ἔχω γράψει ἕνα κείμενο γιὰ τὸ τάδε θέμα... Ἂν σᾶς ἐνδιαφέρει, τὸ ἔχω ἐδῶ μαζί μου. Δὲν μπορῶ νὰ περπατήσω. Κᾶνε τὸν κόπο νὰ περάσης νὰ τὸ πάρης, νὰ πιῆς καὶ ἕναν καφέ». Ὅταν δὲν μποροῦσα νὰ περάσω ἀπὸ τὸ στέκι τους καὶ ἤθελα νὰ τοῦ στείλω κάτι, τὸ ἔκλεινα σὲ φάκελλο καὶ σημείωνα ὡς παραλήπτη:

«κ. Γιάννη Βαρδακουλᾶ

Καφενεῖο "Ἡ Ὡραία Ναύπακτος" Πλατεῖα Λιμένος

ἔναντι Μητροπόλεως».

Ἐπειδὴ τὸ καφενεῖο τους δὲν εἶχε ἰδιαίτερο ὄνομα, τὸ ὀνόμαζα ἄλλοτε «Ἡ Ὡραία Ναύπακτος», ἄλλοτε «Ἡ Μικρὰ Βουλή», ἄλλοτε «Τὸ Λιμανάκι» κ.α. Ἂν ἤθελα νὰ τὸν πειράξω, ἔγραφα «Κύριον Ἰωάννην». Κάτι τοῦ θύμιζε καὶ μοῦ τὸ ἐπεσήμανε ὅτι προτιμᾶ τὸ «κ. Γιάννη».

Ἡ «Μικρὰ Βουλὴ» εἶναι ἀπέναντι ἀπὸ τὸ Ἐπισκοπεῖο. Ὁ κυρ-Γιάννης σεβόταν τὸν Μητροπολίτη καὶ ἐκτιμοῦσε τὴν ἐργατικότητά του καὶ τὴν συγγραφικὴ δραστηριότητά του. Βλέποντας τὸ μέχρι ἀργὰ ἀναμμένο φῶς στὸ γραφεῖο τοῦ Ἐπισκοπείου, ἐμπνεύσθηκε καὶ συνέθεσε τὸ ἑξῆς τετράστιχο:

«Στὸ βάθος τὸ δεσποτικό, τὰ φῶτα ἀναμμένα,

καὶ ὁ ἐρημίτης Δέσποτας ποὺ γράφει ὡς τὴν αὐγή.

Οἱ προσευχές του, λές, μποροῦν νὰ σώσουνε κι ἐμένα

ἡ μὲ προσμένει τοῦ ἅγιου Πέτρου ἡ ποινή;»,

τὸ ὁποῖο ἀργότερα παρήλλαξε ὡς ἑξῆς:

«Στὸ βάθος τὸ Δεσποτικό, τὰ φῶτα ἀναμμένα

καὶ ὁ Ἐπίσκοπος ποὺ γράφει ὡς τὴν αὐγή...

καὶ ποὺ καὶ ποὺ τὰ ψαλτικὰ μοσχολιβανισμένα,

νὰ λέει σιγανὰ στὴ νύχτια σιγή».

Σὲ θεατρικὸ ποὺ εἶχαν παίξει παιδιὰ τοῦ Κατηχητικοῦ στὴν Χριστουγεννιάτικη ἑορτή, εἴχαμε ἀναφέρει γιὰ τὸν κυρ-Γιάννη τὰ ἑξῆς:

«...ΜΑΡΙΑ: — Πόσο πιὸ ὄμορφη μᾶς φαίνεται ἡ Ναύπακτος, τώρα ποὺ μεγαλώσαμε, ποὺ τὴν στερηθήκαμε;

ΘΑΝΟΣ: — Α, αὐτὲς τὶς ἡμέρες τὴν περπάτησα ὅλη· σπιθαμὴ πρὸς σπιθαμή. Στὸν Ἄη-Δημήτρη, τὴν ἀγια-Παρασκευή, τὸν Ἀη-Γιώργη, στὴν φαλτσόπορτα, στὴν «μεγαλομάτα», στὴν βατόβρυση. Ἀνέβηκα στὸ Κάστρο, στὸν Προφήτη Ἠλία, ἔβγαλα φωτογραφίες...

ΓΙΑΝΝΗΣ: — Ἐμεῖς πήγαμε στὸ Δεσποτικό, πήραμε τὴν εὐλογία τοῦ Δεσπότη...

ΜΑΡΙΑ: — ...συναντήσαμε τὸν Λυκειάρχη μας, τὸν κ. Γυμνασιάρχη μας, τὸν κατηχητή μας τὸν παλιό...

ΘΑΝΟΣ: — Καὶ ἐμεῖς τὸν κυρ-Γιάννη, στὸ καφενεῖο στὸ λιμάνι...

ΣΠΥΡΙΔΟΥΛΑ: — ...μᾶς εἶπε ὅλη τὴν νεώτερη ἱστορία της Ναυπάκτου...

ΘΑΝΟΣ: — Τρεῖς ὧρες μας μιλοῦσε...

ΓΙΑΝΝΗΣ: — Καὶ ὁ π. Ἀρσένιος τρισήμιση!

ΜΑΡΙΑ: — Ζωντανὴ ἐκκλησιαστικὴ ἱστορία!

ΘΑΝΟΣ: — Ἄ! Θυμηθήκαμε τὰ παλιά!...»

Ὅμως οἱ ἱστορίες γιὰ τὸν κυρ-Γιάννη, ὅπως καὶ οἱ ἱστορίες ποὺ ἔλεγε ὁ κυρ-Γιάννης, δὲν ἔχουν τελειωμό. Ἂς εἶναι ἀναπαυμένος.

Στὸ μέλλον θὰ δημοσιεύσουμε κάποια κείμενά του, εἰς μνημόσυνον. Στὸ παρὸν τεῦχος ἀρκούμαστε στοὺς ἐπικήδειους λόγους ποὺ ἀκούσθηκαν στὴν κηδεία του, ποὺ ἔγινε στὸν Ἱερὸ Ναὸ Ἁγίου Δημητρίου, ἀνήμερα τῆς Παναγίας.

***

Τὴν κηδεία ἐτέλεσε ὁ Σεβασμιώτατος, ὁ ὁποῖος μεταξὺ τῶν ἄλλων τόνισε τρία χαρακτηριστικὰ γνωρίσματα τοῦ κυρ-Γιάννη, ὅπως τὸν ἔζησε τὰ ἕνδεκα αὐτὰ χρόνια τῆς παρουσίας του στὴν Ναύπακτο: –Τὴν ἀγάπη γιὰ τὴν Ἐκκλησία, γιὰ τὸν θεσμὸ καὶ τὸ πρόσωπο τοῦ Ἐπισκόπου, –τὸ δημοκρατικό του ἦθος ποὺ τὸν διέπνεε σὲ ὅλες του τὶς ἐκδηλώσεις, –τὴν μεγάλη του εὐαισθησία, κοινωνική, συναισθηματική, συνειδησιακή.

***

Ὡς ἐπίρρωση τῶν ὅσων εἶπε ὁ Σεβασμιώτατος ἀνακοίνωσε καὶ τὴν ἀπόφαση τοῦ κυρ-Γιάννη –τὴν ὁποία τοῦ εἶχε ἐκμυστηρευθῇ, ὅταν πρὶν λίγο καιρὸ εἶχε ἑτοιμάσει, μὲ τὴν ὑπευθυνότητα καὶ προνοητικότητα ποὺ τὸν χαρακτήριζε, τὴν διαθήκη του– νὰ χαρίση μέρος τῆς περιουσίας του γιὰ φιλανθρωπικὸ σκοπό. Ἄλλωστε ὁ ἴδιος κοπίασε ἰδιαίτερα γιὰ τὰ Ἱδρύματα τῆς πόλεως, ἀφοῦ εἶχε διορισθῇ μὲ πρόταση τοῦ Σεβασμιωτάτου ὡς ἄμισθος Σύμβουλος, καὶ ἀνέδειξε τοὺς Εὐεργέτας μὲ συγράμματά του.