Γεωργίου Γαλανόπουλου: Ἡ ἀνατολὴ τοῦ Χριστιανισμοῦ στὴν Ναυπακτία

Γεωργίου Γαλανόπουλου, Δικηγόρου παρ'  Ἀρείω Πάγω

Τὸ κείμενο ποὺ ἀκολουθεῖ εἶναι ἡ προσφώνηση τοῦ κ. Γαλανόπουλου πρὸς τὸν Σεβασμιώτατο, μετὰ τὸ πέρας τῆς Ἀρχιερατικῆς θείας Λειτουργίας στὴν Ἀράχωβα Ναυπακτίας, στὶς 13 Αὐγούστου ε.ε.

***

Σεβασμιώτατε Ποιμενάρχα μας, Μητροπολῖτα τῆς ἱστορικῆς καὶ λαμπροτάτης Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου κ.κ. Ἰερόθεε, τῷ ὄντι Πανιερώτατε καὶ Ἁγιοπνευματεμφορούμενε ἐπ’ ἀληθείᾳ.

Σᾶς ὑποδεχόμεθα στὸ ὄμορφο καὶ φιλόξενο χωριό μας καὶ δὴ στὸν κατάμεστο ἐνοριακὸ Ναὸ τοῦ πολιούχου μας Ἁγίου Νικολάου, μὲ αἰσθήματα εἰλικρινοῦς χαρᾶς καὶ ἀνυποκρίτου ἀγάπης καὶ σᾶς δηλοῦμεν τὸν προσήκοντα σεβασμὸν καὶ τιμήν, ἀναγνωρίζοντες τὸ βάρος τῶν εὐθυνῶν καὶ τὸ πολυσχιδὲς πνευματικὸν καὶ φιλανθρωπικὸν ἔργον, ὅπερ θεαρέστως, πατρικῶς καὶ φιλαδέλφως ἐπιτελεῖτε εἰς τὴν παλαίφατον Μητρόπολίν μας. Ἐν μέσῳ πλήθους ὑποχρεώσεων δὲν μᾶς ἀφήνετε ὀρφανοῦς καὶ δὲν μᾶς ξεχνᾶτε. Ἔρχεσθε καὶ ἐφέτος εἰς τὴν ἱστορικὴν Ἀράχωβαν, τὸ μεγάλο ἀποδεδειγμένως θρησκευτικὸν κέντρον τῆς ὀρεινῆς Ναυπακτίας πάλαι τε καὶ ἄχρι σήμερον, διὰ νὰ ἱερουργήσετε τὴν ἀναίμακτον θυσίαν καὶ νὰ μᾶς ὁμιλήσετε πρὸς καταρτισμὸν λόγους σωτηρίας. Ἡ παρουσία σας καὶ πάλιν συμπίπτει μὲ τὴν τέλεσιν ὑπὸ τοῦ Συλλόγου Ἀραχωβιτῶν τοῦ ἐτησίου μνημοσύνου τῶν πεσόντων Ἀραχωβιτῶν, ὑπὲρ πίστεως καὶ πατρίδος. Φθάνετε εἰς τὰς ἐσχατιᾶς τῆς Ναυπακτίας ὡς Ἱεραπόστολος μὲ θερμουργὸν ζῆλον καὶ αὐταπάρνησιν, μὲ ἀληθὲς πραγματικὸν ἐνδιαφέρον διὰ τὸ ποίμνιόν Σᾶς. Μετὰ δύο ἡμέρες θὰ ἑορτάσωμεν «τὸ Πάσχα τοῦ καλοκαιριοῦ», τὴν μεγάλην θρησκευτικὴν πανήγυριν τῆς ἐνδόξου εἰς οὐρανοὺς Μεταστάσεως τῆς Μητρὸς τοῦ Θεοῦ ἡμῶν, τῆς μητρὸς ἁπάντων τῶν Χριστιανῶν, προστάτιδος καὶ μεσίτριας τοῦ Γένους μας, τῆς Παναγίας μας.

Ὡς διάδοχος καὶ συνεχιστὴς τοῦ Ἀποστολικοῦ ἔργου καὶ κηρύγματος, ἵνα κυριολεκτήσω, ἔρχεσθε καὶ πάλιν πλησίον μας, οὐχὶ εἰς ἕναν τυχαῖον τόπον. Πρὶν ἀπὸ δύο Κυριακές, εἰς τὸ θεολογικὸν Κυριακάτικο κήρυγμά Σᾶς, μεστὸν πάντοτε σοφίας καὶ ὑψηλῶν νοημάτων, λίαν ἐποικοδομητικὸ καὶ ψυχωφελές, προβάλατε τὸ ἔργο τῶν πέντε ἐκ τῶν Ἑβδομήκοντα τότε τιμωμένων Ἀποστόλων. Ὁ ἅγιος τοῦτος τόπος στὸν ὁποῖον λειτουργεῖτε καὶ κηρύττετε, ἐδέχθη ἕναν ἐκ τῶν Ἑβδομήκοντα Ἀποστόλων, πρὶν ἀπὸ 1950 περίπου ἔτη. Τὸ ἔτος 52 μ.Χ. ὁ ἅγιος Ἀπόστολος Ἠρωδίων, Ταρσεὺς τῷ γένει καὶ συγγενὴς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ὅπως ἀναγράφεται στὶς Πράξεις τῶν Ἀποστόλων καὶ στὶς Ἐπιστολὲς τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, ἐχειροτονήθη ἀπὸ τὸν Πρωτοκορυφαῖον τῶν Ἀποστόλων, τὸν Πέτρον, Ἐπίσκοπος, ἵνα διαποιμάνη τὴν Ἐπισκοπὴν Νέων Πατρῶν, τὴν σημερινὴν Ὑπάτην, χώραν τῆς ἀρχαίας φυλῆς τοῦ λαοῦ τῶν Αἰνιάνων, τῆς ὁμόρου Φθιώτιδος. Τότε τὰ ἀπομεμακρυσμένα καὶ ὀρεινὰ μέρη μας, ἐν μέσῳ ὀρμητικωτάτων ποταμῶν καὶ δυσπροσίτων ὀρέων ἐπικοινωνοῦσαν μὲ τὰ εὔφορα μέρη τῆς Φθιώτιδος διὰ ἀτραπῶν καὶ πρὸς τὰ ἐκεῖ εἶχον εὐκολωτέραν καὶ συντομωτέραν πρόσβασιν. Ἀπὸ τὸν ἐδῶ ἀρχαῖον δρόμον πέρασαν καὶ οἱ Δωριεῖς καὶ ἔφθασαν εἰς τὴν Ναύπακτον, διὰ νὰ περάσουν ἀπέναντι εἰς τὴν Πελοπόννησον.

Ἡ περὶ τὸν Εὔηνον ποταμὸν ἀμφιθεατρικὴ Αἰτωλικὴ καλλίπολις ἡμῶν, ἀγνώστου τότε ὀνομασίας, ἀλλὰ πολυπληθής, μὲ 4.000 ψυχὰς περίπου, κατόπιν προσκλήσεως ἐδέχθη τὴν ἐπίσκεψιν τοῦ ἁγίου Ἀποστόλου Ἠρωδίωνος. Ἀξίζει νὰ σημειώσουμε ὅτι τότε τὸ ἔργο τῶν Ἀποστόλων καὶ Εὐαγγελιστῶν δὲν ἦτο στατικὸν εἰς τὴν ἐπισκοπήν των μόνον, ὅπου εἶχον ταχθῇ, ἀλλὰ δυναμικὸν καὶ κηρυκτικὸν ἐν μέσῳ πολλῶν κινδύνων εἰς τὸν ὑπὸ Ρωμαϊκὴν κατοχὴν εἰδωλολατρικὸν κόσμον. Ὁ ἅγιος Ἀπόστολος Ἠρωδίων, ἦλθεν πεζή, διανύσας εἰς μίαν ἡμέραν ἀπόστασιν 50 χιλιομέτρων εἰς τὴν κώμην ἡμῶν, ὅπως ζωηρῶς διασώζει ἡ παράδοσις καὶ ὁ ἀείμνηστος χωριανός μας δάσκαλος Γεώργιος Μποσινάκος εἰς τὰ συγγράμματά του κατέγραψεν, κατήχησεν καὶ ἐβάπτισεν ἀρχικῶς περὶ τοὺς δέκα Χριστιανούς, ἱδρύσας οὕτω τὴν πρώτην κατ’ οἶκον ἐκκλησίαν λάθρα, ὑπὸ μορφὴν δηλαδὴ κατακόμβης, ὡς ἐξελίχθησαν μετέπειτα στὰ χρόνια τῶν διωγμῶν καὶ ἐθεμελίωσεν τὸν πρῶτον ναὸν τῶν Ταξιαρχῶν εἰς τὴν κτηματικὴν περιφέρειαν τοῦ Παλαιοχωρίου. Οἱ βαπτισθέντες τὸν ἐφιλοξένησαν ἀβραμιαίως, διότι οἱ ἐδῶ ἀρχαῖοι πρόγονοί μας παρὰ τὴν πενίαν των ἐτίμων τὸν Ξένιον Δίαν, καὶ τὸ ἔργον του τὸ συνέχισαν οἱ μαθηταὶ καὶ διάδοχοί του, μεταξὺ τῶν ὁποίων ἐπίλεκτον θέσιν κατεῖχεν ὁ Ἐπίσκοπος Παυσιανός, οἱ ὁποῖοι πολλάκις ἐπεσκέφθησαν τὸν τόπον μας καὶ οἱ Χριστιανοὶ ἐπληθύνθησαν σταδιακῶς. Ἔτσι ἀνέτειλεν πολὺ ἐνωρὶς τὸ φῶς τοῦ Χριστιανισμοῦ στὴν Ναυπακτία, ἀπὸ τὸν πρῶτο αἰῶνα μ. Χ. Οἱ ἑπόμενοι ἱδρυθέντες ναοὶ ἦταν τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, τοῦ Ἁγίου Νικολάου, τοῦ Προφήτου Ἠλιοῦ, τοῦ Ὁσίου Συμεῶν τοῦ Στυλίτου καὶ ἄλλοι ὀκτώ. Σήμερον στὴν Ἀράχωβα ἔχομεν πολλὰ παρεκκλήσια καὶ ἐξωκκλήσια, μετόχια πάλαι Μονῶν καὶ τὴν ἰδιαιτέραν εὐλογίαν τῶν πρεσβειῶν καὶ τῆς προστασίας τῆς Παναγίας μας καὶ ἄλλων πολλῶν ἁγίων, ἐξαιρέτως δὲ τοῦ πολιούχου μας Ἁγίου Νικολάου. Λειτουργοῦνται δὲ πολλὲς φορὲς τὸ ἔτος ἀπὸ τὸν φιλακόλουθο π. Γαβριήλ, ὁ ὁποῖος μοχθεῖ διὰ τὸν ἀτομικὸν τοῦ ἐξαγιασμόν, ἀλλὰ καὶ διὰ τὸν ἁγιασμὸν τοῦ λαοῦ τοῦ Θεοῦ.

Προανέφερα ὅλα τὰ ἀνωτέρω διὰ νὰ γνωρίσητε καὶ πεισθῆτε Σεβασμιώτατε, καυχώμενος ἐν Κυρίῳ, ὅτι ἡ ἱστορική μας Μητρόπολις, τὴν ὁποίαν διεποίμαναν μεγάλα ἐκκλησιαστικὰ ἀναστήματα, εἶναι Ἀποστολική, ἀφοῦ ἀπὸ ἕνα ὀρεινὸ τμῆμα της, τὸ σημερινὸ Παλαιοχώρι Ἀράχωβας, διῆλθεν, ἐκήρυξεν, ἐβάπτισεν καὶ ἔπηξεν οἶκον Θεοῦ ἕνας Ἀπόστολος, ὁ Ἅγιος Ἠρωδίων, ὁ ὁποῖος τιμᾶται τὴν 28ην Μαρτίου καὶ τὴν 4ην Ἰανουαρίου κατὰ τὴν Σύναξιν τῶν Ἑβδομήκοντα Ἁγίων Ἀποστόλων, ἐμαρτύρησεν δὲ εἰς τὴν Ὑπάτην, ὀλίγα ἔτη ἀργότερον, ἀρχικῶς τυμπανισθείς, εἶτα λιθοβοληθεῖς καὶ θανῶν διὰ ξίφους, ἀγρίως σφαγιασθεῖς.

Ἀλλὰ καὶ τὸ ἔτος 1762 διῆλθεν καὶ ἐπετέλεσεν ψυχοσωστικὸν ἔργον, ἀλλὰ καὶ προφητικόν, ὁ συντοπίτης μας, Ἰσαπόστολος Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός, εἰς τὸν ἐνταῦθα ἱερὸν Ναόν, γεγονὸς σπουδαιοτάτης σημασίας, διὰ τὸν ὁποῖον Θεοῦ θέλοντος εἰς τὸ ἐγγὺς μέλλον λεπτομερῶς θὰ ἀναφερθῶμεν, ὥστε νὰ ἔχητε, Σεβασμιώτατε, καὶ ἕναν ἐπιπρόσθετον λόγον νὰ μᾶς ξαναέλθετε. Τοιαύτης Ἀποστολικῆς Μητροπόλεως ἄξιος Ποιμενάρχης ἔχετε κατασταθῆ, τὴν ὁποίαν θεοφιλῶς διαποιμαίνετε, μὲ σύνεσιν καὶ σοφίαν ἐπὶ ἔτη ἕνδεκα καὶ μῆνα ἕναν ἄχρι τοῦδε. Συγχωρέστε με, ἀλλὰ θὰ τὸ εἴπω, προσκρούων εἰς τὴν μετριοφροσύνην Σᾶς. Τὸ ὅτι ἔχετε ἤδη ἐκδώσει 102 συγγράμματα θεολογικὰ καὶ ἄλλα βιβλία καὶ συνεχίζετε ἀκάματα τὸ συγγραφικὸν Σᾶς ἔργον, πολλὰ ἐκ τῶν ὁποίων ἔχουν μεταφρασθῆ σὲ 15 γλῶσσες τοῦ κόσμου, Σᾶς καθιστᾶ ἐπαξίως ὄχι ἕναν ἁπλῶς κατὰ τίτλον Μητροπολίτην μιᾶς πάμπτωχης Μητροπόλεως, μικρᾶς μὲν εἰς πληθυσμόν, ὑπερμεγίστης δὲ εἰς ἱστορίαν, ἀλλὰ ἕναν ὀνομαστὸν καὶ ἀναγνωρισμένον ἔξοχον ρήτορα καὶ ἕναν σπουδαῖον ἐκκλησιαστικὸν ἄνδρα, ἀκραιφνῆ θεολόγον καὶ πολυγραφότατον συγγραφέα. Ὄχι μόνον αὐτά, ἀλλὰ καὶ ἡ ἐν Χριστῷ διαγωγῇ καὶ βιοτὴ Σᾶς, μὲ συνετὸ χριστιανικὸ ἦθος, ἁπλὸν τρόπο λιτῆς ζωῆς καὶ βαθειὰ σκέψη, μὲ ταπεινὸν φρόνημα καὶ ζηλευτὴ ἀξιομίμητη πνευματικὴ καὶ κοινωνικὴ δράση, μᾶς πλημμυρίζουν χαρὰ καὶ καμάρι διὰ τὸν Ἐπίσκοπόν μας. Ὅταν μάλιστα ἀπὸ τὰ ὑψηλὰ βουνὰ καὶ τὰ χωριὰ τῆς ὀρεινῆς Ναυπακτίας ἐπισκοπεῖτε, παρατηρεῖτε πιὸ καλά, πιὸ καθαρά, πιὸ ξάστερα καὶ ἀντλεῖτε καὶ ζωτικὰς δυνάμεις ἀπὸ τὴν φύση καὶ τὸν ἁπλὸ λαό της, τὸν ὁποῖον διαποιμαίνετε. Ἀπὸ ἐδῶ ψηλά, ὅπως θὰ ἔλεγε καὶ ὁ Μακρυγιάννης, ὁ ἁγνός, τίμιος καὶ φιλόπατρις ἥρωας τοῦ 1821, βλέπετε καλύτερα καὶ πιὸ μακριά, καὶ ἄλλος λόγος καὶ κίνητρο νὰ μᾶς ἐπισκέπτεσθε συχνά.

Καὶ αὔθις, Σεβασμιώτατε Ποιμενάρχα μας, Σᾶς εὐχαριστοῦμεν θερμῶς καὶ εὐγνωμόνως διὰ τὴν ἐνταῦθα παρουσίαν Σᾶς, διερμηνεύων καὶ τὰ αἰσθήματα τοῦ ἐκκλησιάσματος, ἰδιαιτέρως δὲ τοῦ πατρὸς Γαβριήλ, ὅστις ἐκτελεῖ ἄψογα καὶ ἄριστα ὅλα τὰ θρησκευτικά του καθήκοντα, πανθομολογουμένως, καὶ Σᾶς παρακαλοῦμεν νὰ προσεύχησθε καὶ δι’ ἡμᾶς, διότι ἔχομεν ἀνάγκην ἀπὸ τὰς Ἀρχιερατικὰς εὐχὰς καὶ τὴν εὐλογίαν Σᾶς.

Ἡ ταπεινότης μου θὰ Σᾶς εὐχηθῶ, προτρέπων πρὸς εὐφημίαν Σας τοὺς πιστούς, γηγενεῖς καὶ παρεπιδημοῦντας, μὲ ἕναν πρωτότυπον τρόπον, μὲ ἕνα προσευχῆς Μεγαλυνάριον, ἔχον οὕτως: «Δεῦτε εὐφημήσωμεν οἱ πιστοί, ἄσμασιν ἐνθέοις Ἰερόθεον τὸν σεπτόν, πόλεως Ναυπάκτου σοφὸν Μητροπολίτην, αἰτούμενοι Κυρίω, δώη τα κρείττονα». Ἀμήν!–