Γεγονότα καὶ Σχόλια: Περὶ «κραυγαλέων ἀναχρονισμῶν» - Περὶ τερατουργήματος

Περὶ «κραυγαλέων ἀναχρονισμῶν»

Ἀνάβει καὶ πάλι ἡ συζήτηση γιὰ τὰ ἰδιωτικὰ πανεπιστήμια, τὶς ἀλλαγὲς στὴν τριτοβάθμια ἐκπαίδευση, οἱ ὁποῖες συνδέονται μὲ ἀλλαγὲς στὸ ἄρθρο 16 τοῦ Συντάγματος. Ὅμως τώρα στὴν συζήτηση εἰσέρχονται καὶ ἄλλοι παράγοντες, μὲ ἐπιδιώξεις ἄσχετες μὲ τὰ αἰτήματα τῶν φοιτητῶν καὶ τῶν καθηγητῶν τους, ἄσχετες μὲ τὴν ἀνώτατη ἰδιωτικὴ ἐκπαίδευση.

Στὴν ἐφημερίδα Τὰ Νέα (2-3/12/2006) δημοσιεύθηκε ἄρθρο τοῦ καθηγητῆ Νίκου Ἀλιβιζάτου, μὲ τίτλο: «Κραυγαλέοι ἀναχρονισμοὶ στὸ ἄρθρο 16» καὶ ὑπότιτλο: «ἐμποδίζει τὴν ἐκπαιδευτικὴ μεταρρύθμιση ἡ διατήρησή τους». Ὁ πρῶτος «κραυγαλέος ἀναχρονισμὸς» εἶναι ὅτι τὸ ἄρθρο αὐτὸ θέτει σκοποὺς στὴν κρατικὴ παιδεία. «Σὲ ἕναν κόσμο ποὺ ἀλλάζει, εἶναι ἀντιπαιδαγωγικό», ἰσχυρίζεται ὁ ἀρθρογράφος, «τὸ ἴδιο τὸ Σύνταγμα νὰ θέτει σκοποὺς στὴν ἐκπαίδευση. Διότι τὴν καθηλώνει, ἀντὶ νὰ διευκολύνη τὴν προσαρμογή της στὰ νέα δεδομένα». Ὁ δεύτερος «κραυγαλέος ἀναχρονισμός», συμπληρωματικὸς τοῦ πρώτου, εἶναι ἡ ἄντληση ἐννοιῶν «ἀπὸ τὸ ἰδεολογικὸ ὁπλοστάσιο τοῦ σκοτεινοῦ παρελθόντος, ὅπως εἶναι σὲ μᾶς τὸ τερατούργημα τῆς ἑλληνοχριστιανικῆς ἰδεολογίας», ποὺ καθιστᾶ τὸ Σύνταγμα, κατὰ τὸ κ. Ἀλιβιζάτο, ἀνελεύθερο.

Πρὶν ἀπὸ λίγους μῆνες, μέσα στὴν φωτιὰ τῶν φοιτητικῶν κινητοποιήσεων (τ. 122) σημειώσαμε ὅτι θεμελιακῆς σημασίας γιὰ τὴν ἐθνικὴ παιδεία εἶναι οἱ δύο πρῶτες παράγραφοι τοῦ ἄρθρου 16 τοῦ Συντάγματος, στὶς ὁποῖες ὁριοθετεῖται τὸ περιεχόμενό της καὶ οἱ βάσεις της καὶ οἱ ὁποῖες δὲν κινοῦσαν τὸ ἐνδιαφέρον κανενός. Οὔτε αὐτῶν ποὺ θέλαν τὴν ἀλλαγὴ τοῦ ἄρθρου, οὔτε αὐτῶν ποὺ θέλαν τὴν διατήρησή του. Τὸ ἐνδιαφέρον μονοπωλοῦσαν οἱ παράγραφοι ἀπὸ 3 ἕως 8, ποὺ ἀφοροῦσαν στὸν δημόσιο χαρακτῆρα τῆς ἐκπαίδευσης.

Ἔχοντας, ὅμως, ὑπόψη τὶς κινήσεις τῆς «Ἑλληνικῆς Ἕνωσης γιὰ τὰ Δικαιώματα τοῦ Ἀνθρώπου καὶ τοῦ Πολίτη», ἐπισημάναμε, ὅτι «σὲ ἐνδεχόμενη ἀλλαγὴ τοῦ ἄρθρου 16, θὰ ποῦν [οἱ ἀνθρωποί της] τὸν δικό τους λόγο γιὰ τὴν ἐξαφάνιση κάθε θρησκευτικῆς ἀπόχρωσης –ἰδίως Ὀρθόδοξης Χριστιανικῆς– ἀπὸ τοὺς σκοποὺς τῆς παιδείας».

Θυμίζουμε ὅτι ἡ παράγραφος 2, τοῦ ἄρθρου 16 λέει: «Ἡ παιδεία ἀποτελεῖ βασικὴ ἀποστολὴ τοῦ Κράτους καὶ ἔχει σκοπὸ τὴν ἠθική, πνευματική, ἐπαγγελματικὴ καὶ φυσικὴ ἀγωγὴ τῶν Ἑλλήνων, τὴν ἀνάπτυξη τῆς ἐθνικῆς καὶ θρησκευτικῆς συνείδησης καὶ τὴν διάπλασή τους σὲ ἐλεύθερους καὶ ὑπεύθυνους πολῖτες». Τὸ ἐνοχλητικὸ εἶναι ὅτι ἡ ἀνάπτυξη τῆς «θρησκευτικῆς συνείδησης» εἶναι «βασικὴ ἀποστολὴ τοῦ Κράτους», συνταγματικὰ θεσμοθετημένη.

Περὶ τερατουργήματος

Πολλοὶ ἐκκλησιαστικοὶ ἄνδρες, ὅπως ὁ μακαριστὸς ἀρχιμ. Ἐπιφάνιος Θεοδωρόπουλος, ἔγραψαν γιὰ τὸ «τερατούργημα» τοῦ «Ἑλληνοχριστιανικοῦ πολιτισμοῦ», ἀναλύοντας τὸ θέμα μέσα ἀπὸ τὰ γραπτὰ κείμενα τῶν μεγάλων Πατέρων μας, ἰδίως τῶν Τριῶν Ἱεραρχῶν. Ὅμως ὁ κ. Ἀλιβιζάτος βλέπει τὸ θέμα μὲ ἄλλες προϋποθέσεις.

Πάντως, ὁ τρόπος ποὺ τὸ ἔθεσε γεννᾶ τὸ ἐρώτημα: Πὼς «καθηλώνει τὴν ἐκπαίδευση» ἡ ὕπαρξη στόχων; Ἡ ἠθικὴ καλλιέργεια καὶ ἡ «διάπλαση [τῶν νέων] σὲ ἐλεύθερους καὶ ὑπεύθυνους πολῖτες» ἐμποδίζει τὴν πρόοδο; Γιὰ νὰ μὴ μιλήσουμε γιὰ τὴν «θρησκευτικὴ συνείδηση», ποὺ πρέπει νὰ προφυλαχθῇ ἀπὸ τὴν ποικίλη νεοφιλελεύθερη δεισιδαιμονία.

π.Θ.Α.Β.