Ἀπὸ τὸ Ἁγιολόγιο τοῦ Μηνός: Ἁγία μάρτυς Μυρώπη ἤ Μερόπη, 2 Δεκεμβρίου

Πρωτοπρεσβυτέρου π. Γεωργίου Παπαβαρνάβα

Ἡ ἁγία Μυρώπη ἡ Μερόπη γεννήθηκε στὴν Ἔφεσο τὰ μέσα τοῦ 3ου αἰῶνα μ.Χ. καὶ ὀρφάνεψε ἀπὸ πατέρα σὲ μικρὴ ἡλικία. Ἡ μητέρα της, ἡ ὁποία καταγόταν ἀπὸ τὴν Χίο, ἦταν εὐσεβὴς γυναῖκα καὶ τὴν ἀνέθρεψε «ἐν παιδείᾳ καὶ νουθεσία Κυρίου».

Ὅταν ξέσπασε ὁ διωγμὸς ἐπὶ Δεκίου, ἡ ἁγία Μερόπη καὶ ἡ μητέρα της ἔφυγαν ἀπὸ τὴν Ἔφεσο καὶ πῆγαν στὴν Χίο. Ἐκεῖ ἐπιδόθηκαν σὲ ἔργα εὐποιΐας καὶ συγκεκριμένα βοηθοῦσαν ἀπόρους ἀσθενεῖς. Ὅταν ὁ διωγμὸς ἐξαπλώθηκε, ἔφθασε καὶ στὴν Χίο καὶ ἀνέδειξε πλῆθος μαρτύρων. Μεταξὺ αὐτῶν ἐξέχουσα θέση κατέχει ὁ ἅγιος Ἰσίδωρος (14 Μαΐου), ὁ ὁποῖος, μετὰ τὴν μαρτυρικὴ κοίμησή του, διεδραμάτισε σημαντικὸ ρόλο στὴν ζωὴ τῆς ἁγίας Μερόπης μὲ τὸν ἀκόλουθο τρόπο. Ὁ εἰδωλολάτρης ἡγεμόνας Νουμέριος διέταξε νὰ μείνη ἄταφο τὸ σκήνωμα τοῦ ἁγίου Ἰσιδώρου καὶ γιὰ τὸν σκοπὸν αὐτὸ φρόντισε νὰ φρουρεῖται, ἀπειλοῦσε δὲ νὰ τιμωρήση αὐστηρὰ ὅποιον τολμήση νὰ τὸ ἐνταφιάση.

Ἡ ἁγία Μερόπη, ἡ ὁποία ἔμαθε νὰ ὑπακούη πρῶτα ἀπ’ ὅλα στὸν Θεὸ καὶ τὴν συνείδησή της, ἀγνόησε «τὸ ἔκνοον πρόσταγμα τοῦ δυσσεβοὺς τυράννου» καὶ ἀφοῦ ξεγέλασε τὸν φρουρό, πῆρε τὸ λείψανο τοῦ ἁγίου Ἰσιδώρου καί, μὲ τὴν βοήθεια τῶν ὑπηρετριῶν της, τὸ ἐνταφίασε μὲ μεγάλη εὐλάβεια. Ὅταν ὁ Νουμέριος πληροφορήθηκε τὸ γεγονός, διέταξε νὰ συλληφθῇ ἡ ἁγία, ἡ ὁποία ὁμολόγησε μὲ παρρησία τὴν πράξη της, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ ὑποστῇ φρικτὰ βασανιστήρια καὶ νὰ ριχθῇ στὴν φυλακή. Ἔδειξε ὅμως θαυμαστὴ ὑπομονή, ἔμεινε «πιστὴ ἄχρι θανάτου» καὶ ἔλαβε τὸν «στέφανον τῆς ζωῆς».

Ὁ βίος καὶ ἡ πολιτεία τῆς ἁγίας Μερόπης μᾶς δίνουν τὴν ἀφορμὴ νὰ τονίσουμε τὰ ἀκόλουθα.

Πρῶτον. Ὁ σεβασμὸς στοὺς νεκροὺς ὑπῆρχε ἀπὸ τὰ παλαιὰ χρόνια σὲ ὅλους σχεδὸν τοὺς λαούς, ἀκόμα καὶ σὲ βαρβαρικὰ φῦλα. Στὴν ἀρχαία Ἑλλάδα, ὅπως εἶναι γνωστὸν ἀπὸ τὴν προφορικὴ παράδοση, ἀλλὰ καὶ τὰ γραπτὰ κείμενα, ἐνταφίαζαν τοὺς νεκροὺς τοὺς μὲ μεγάλη εὐλάβεια καὶ ἐξαιρετικὲς τιμὲς καὶ ἡ ἀσέβεια στοὺς νεκροὺς ἐτιμωρείτο πολύ αὐστηρά. (Χαρακτηριστικὸ παράδειγμα ἡ Ἀντιγόνη στὴν τραγωδία τοῦ Σοφοκλῆ). Ἡ συμπεριφορὰ τοῦ εἰδωλολάτρη ἡγεμόνα στὸ ἄψυχο σῶμα τοῦ μάρτυρος φανερώνει, τὸ λιγότερο ποὺ μπορεῖ νὰ πῇ κανείς, ἀπίστευτη σκληρότητα, ἀπύθμενο μῖσος καὶ ἀπανθρωπιά.

Ὁ ἐνταφιασμὸς τῶν κεκοιμημένων στὴν Ὀρθόδοξη Παράδοση συνδέεται ἄμεσα καὶ μὲ τὴν ἀνάσταση τοῦ ἀνθρωπίνου σώματος, ποὺ θὰ γίνη κατὰ τὴν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Ὅπως ὁ κόκκος τοῦ σιταριοῦ θάβεται στὴν γῆ καὶ στὴν συνέχεια βλαστάνει καὶ καρποφορεῖ, ἔτσι καὶ τὸ ἀνθρώπινο σῶμα, ὅπως διδάσκει ἡ Ἐκκλησία διὰ τοῦ στόματος τοῦ Ἀποστόλου Παύλου, θὰ ἀναστηθῇ, θὰ ἑνωθῇ καὶ πάλι μὲ τὴν ψυχὴ ἀπὸ τὴν ὁποία χωρίσθηκε καὶ θὰ εἶναι ἄφθαρτο καὶ πνευματικό. «Σπείρεται ἐν φθορᾷ, ἐγείρεται ἐν ἀφθαρσίᾳ• σπείρεται ἐν ἀτιμίᾳ, ἐγείρεται ἐν δόξῃ• σπείρεται ἐν ἀσθενείᾳ, ἐγείρεται ἐν δυνάμει• σπείρεται σῶμα ψυχικόν, ἐγείρεται σῶμα πνευματικόν». (Α Κόρ. ἰε 42 - 44).

Οἱ συνθῆκες ζωῆς τοῦ σημερινοῦ ἀνθρώπου, ἰδιαίτερα στὶς μεγαλουπόλεις, εἶναι σκληρὲς καὶ ὁ πόνος μεγάλος καὶ κάποιες φορές, μάλιστα, ἀβάστακτος. Γι’ αὐτὸ καὶ οἱ πιστοὶ ἀναζητοῦν παρηγοριὰ στὴν Ἐκκλησία, ἤτοι στὸν Θεὸ καὶ τοὺς φίλους του, τοὺς ἁγίους. Τὰ μέρη ποὺ ἔζησαν οἱ ἅγιοι, καθὼς καὶ οἱ τάφοι τους ἀποτελοῦν τόπο προσκυνήματος καὶ πηγὴ θεραπείας σωματικῶν καὶ πνευματικῶν ἀσθενειῶν. Τὰ ὅσα γράφονται γιὰ τὸν π. Παΐσιο ἀποδεικνύουν τοῦ λόγου τὸ ἀληθές. «Ὁ τάφος του ἔγινε πανορθόδοξο προσκύνημα. Ἔχει πολλὴ εὐλογία καὶ χάρι. Συγκεντρώνει τοὺς πονεμένους καὶ παρηγορεῖ τοὺς θλιμμένους ...Θεραπεύονται ἀσθενεῖς καὶ γίνονται πολλὰ θαύματα» (Ἱερομ. Ἰσαάκ, Βίος Γέροντος Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου, σέλ.355).

Δεύτερον. Ἡ πνευματικὴ ἀνδρεία τῆς ἁγίας Μερόπης καὶ ὁ σεβασμός της στὸ σκήνωμα τοῦ ἁγίου μάρτυρος Ἰσιδώρου, θυμίζουν τὴν ἀνδρεία τῶν Μυροφόρων γυναικῶν, οἱ ὁποῖες πῆγαν στὸ μνημεῖο «ὅπου ἔκειτο τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ», γιὰ νὰ τὸ μυρίσουν μὲ ἀρώματα καὶ μύρα, σύμφωνα μὲ τὴν συνήθεια ποὺ ὑπῆρχε στοὺς Ἰουδαίους νὰ ἐνταφιάζουν τοὺς νεκρούς τους. Καὶ παρὰ τὸ ὅτι τὸ μνῆμα ἐφρουρεῖτο καὶ στὴν θύρα του ὑπῆρχε βαρὺς λίθος, τὸν ὁποῖον ἦταν ἀδύνατο νὰ ἀποκυλίσουν μὲ τὶς δικές τους δυνάμεις, ἐν τούτοις προχώρησαν μὲ ἀνδρεῖα καὶ θάρρος καὶ τελικὰ πέτυχαν τὸν σκοπό τους. Κάτι παρόμοιο συνέβη καὶ μὲ τὴν ἁγία Μερόπη, ἡ ὁποία ἐτόλμησε καὶ μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ καὶ τοῦ ἁγίου Ἰσιδώρου ἐπέτυχε αὐτὸ ποὺ ἤθελε, ἀφ’ ἑνὸς μὲν γιατί τὸ ἔργο ποὺ εἶχε νὰ ἐπιτελέση ἦταν θεάρεστο, ἀφ’ ἑτέρου δὲ γιατί ὁ πόθος της νὰ ἐνταφιάση τὸ σκήνωμα τοῦ μάρτυρος ἦταν τόσον δυνατός, ποὺ ἐνίκησε τὴν φυσικὴ δειλία• «ἐνίκα γὰρ ὁ πόθος τὴν φύσιν».

Ἡ ἁγία Μερόπη ἀνήκει στὴν κατηγορία τῶν ἀνδρείων γυναικῶν τὶς ὁποῖες ἐγκωμιάζει ἡ Ἁγία Γραφή, λέγοντας ὅτι εἶναι τιμιώτερες καὶ πολυτιμότερες ἀπὸ τοὺς πολυτίμους λίθους. Σίγουρα, σημαντικὸ ρόλο στὴν διαμόρφωση τῆς ὅλης προσωπικότητός της ἔπαιξε καὶ ἡ μητέρα τῆς μὲ τὸ νὰ τὴν διαπαιδαγωγήση σωστά, προβάλλοντάς της ὑγιῆ πρότυπα, ὅπως εἶναι οἱ μάρτυρες, οἱ ὅσιοι καὶ γενικὰ ὅλοι οἱ ἅγιοι τῆς Ἐκκλησίας. Ἄλλωστε, σωστὴ διαπαιδαγώγηση δὲν μπορεῖ νὰ ὑπάρξη χωρὶς τὴν προβολὴ ὑγιῶν προτύπων, τὰ ὁποῖα βοηθοῦν τὰ παιδιὰ νὰ τοποθετήσουν τὴν ζωή τους στὴν σωστὴ προοπτικὴ καὶ νὰ διοχετεύουν τὴν δύναμη καὶ τὴν ἐνέργειά τους ὄχι σὲ πράξεις καταστροφικὲς γιὰ τοὺς ἴδιους καὶ τὶς οἰκογένειές τους, ἀλλὰ σὲ ἔργα παραγωγικά, καθὼς καὶ σὲ κοινωφελῆ ἔργα.

Χωρὶς πνευματικὴ ἀνδρεῖα δὲν μπορεῖ νὰ κατορθωθῇ καμία ἀρετή, ἀλλὰ καὶ κανένα σημαντικὸ ἔργο στὴν ζωὴ τῶν ἀνθρώπων, ἐπειδὴ γιὰ τὰ μεγάλα ἔργα χρειάζονται καὶ μεγάλοι ἄνθρωποι. Καὶ τέτοιοι δὲν εἶναι οἱ «ἀσφαλισμένοι» καὶ βολεμένοι, ἀλλὰ ἐκεῖνοι ποὺ τολμοῦν καὶ θυσιάζουν τὴν ἄνεση, τὴν καλοπέραση καὶ τὸ ἀτομικό τους συμφέρον, γιὰ τὸ συμφέρον τῶν πολλῶν, καὶ κυρίως τῶν πονεμένων καὶ τῶν ἀδυνάτων.–