Οἱ ἐκτὸς τῆς Ναυπακτίας Ναυπάκτιοι

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Κατ’ ἀρχὰς θὰ ἤθελα νὰ ἐπισημάνω τὴν ἀπουσία αὐτὴν τὴν ὥρα τοῦ ἀειμνήστου Προέδρου τῆς ΟΣΥΜ Γερασίμου Μούρτου, ποὺ μὲ τόση ζωντάνια καὶ ἀποδοτικότητα προήδρευσε γιὰ πολλὰ χρόνια στὴν ΟΣΥΜ καὶ ὑπῆρξε πρωτεργάτης σὲ πολλὰ ἔργα καὶ σὲ πολλὲς δραστηριότητες. Εὔχομαι ὁ Θεὸς νὰ ἀναπαύση τὴν ψυχή του. Συγχρόνως δὲ νὰ εὐχηθῶ στὸν νέο Πρόεδρο κ. Ἰωάννη Τσιώτα νὰ συνεχίση μὲ τὴν ἴδια ζέση τὴν διακονία του σὲ αὐτὴν τὴν θέση γιὰ τὸ καλὸ ὅλων τῶν Συλλόγων καὶ γενικά των Ναυπακτίων.

Σὲ ὅλους εὔχομαι ἡ νέα χρονιὰ νὰ εἶναι ὑγιεινὴ καὶ πανευφρόσυνη καὶ νὰ ἱκανοποιηθοῦν ὅλοι οἱ εὐγενεῖς πόθοι σας καὶ οἱ καλὲς ἐπιθυμίες σας. Ὁ Θεὸς ποὺ δημιούργησε τὸν χρόνο, μαζὶ μὲ τὸν χῶρο, καὶ εἶναι ὑπεράνω τοῦ χρόνου καὶ ὁρίζει ὅλα τὰ ἐν τῷ χρόνῳ νὰ εὐλογῇ ἐσᾶς, τὶς οἰκογένειές σας καὶ τοὺς συγγενεῖς σας. Τὸ θέμα ποὺ ἐπέλεξα ἐφέτος νὰ σᾶς παρουσιάσω εἶναι «οἱ ἐκτὸς τῆς Ναυπακτίας Ναυπάκτιοι». Μὲ τὸν ὅρο Ναυπάκτιοι ἐννοῶ τοὺς κατοίκους ὄχι μόνον τῆς Πόλεως τῆς Ναυπάκτου, ἀλλὰ καὶ ὅλης τῆς ὀρεινῆς Ναυπακτίας.

1. Οἱ Σύλλογοι καὶ τὰ Σωματεῖα

Ὡς γνήσιοι Ἕλληνες οἱ Ναυπάκτιοι, ἐξῆλθαν τῆς Ναυπακτίας πρὸς ἀναζήτηση καλυτέρας ζωῆς, καὶ ξενιτεύθηκαν καὶ ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τῆς Ἑλλάδος, διότι ὅπως γνωρίζετε, ὑπάρχει ἐξωτερικὴ καὶ ἐσωτερικὴ μετανάστευση. Πάντοτε ὁ Ἕλληνας εἶχε μέσα του τὸ στοιχεῖο τῆς ἀναζήτησης καὶ τῆς περιπέτειας καὶ γέμιζε ὅλη τὴν γῆ μὲ τὴν παρουσία του. Συγκινητικοὶ εἶναι οἱ ἀγῶνες των Ναυπακτίων γιὰ νὰ ἐπιζήσουν στὸν νέο κόσμο, ὅπως τοὺς περιγράφει ὁ ἱκανὸς καὶ δραστήριος πατριώτης μᾶς κ. Τρύφων Χατζηνικολάου στὸ βιβλίο του «Οἱ Ἕλληνες τῆς Ἀμερικῆς».

Στὴν Ἀμερικὴ ἡ Ναυπακτιακὴ Ἀδελφότητα τῆς Νέας Ὑόρκης συμπλήρωσε ἑκατὸ χρόνια ζωῆς καὶ εἶναι ὁ δεύτερος ἀρχαιότερος Σύλλογος τῶν Ἑλλήνων στὴν Ἀμερική. Στὴν Νέα Ὑερσέη οἱ Ναυπάκτιοι ἀποτελοῦν τὴν ἰσχυρότερη καὶ πιὸ δραστήρια ὁμάδα Ἑλλήνων. Τὸ ἴδιο συμβαίνει καὶ στὴν Αὐστραλία. Στὴν Ἑλλάδα ἰσχυρὴ ὁμάδα Ναυπακτίων βρίσκεται στὴν Πάτρα, ὅπου κέντρο ἔχουν τὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Χαραλάμπους, καὶ ἀναπτύσσουν ἀξιόλογη δραστηριότητα. Τὸ ἴδιο συναντοῦμε καὶ στὴν Ἀθήνα. Σημαντικὴ εἶναι ἡ παρουσία τῆς Ἑταιρείας Ναυπακτιακὼν Μελετῶν, μὲ τὸν δραστήριο Πρόεδρό της κ. Χαράλαμπο Χαραλαμπόπουλο, τοῦ ὁποίου τὸ ἔργο εἶναι μεγάλο, ἔστω κι ἂν μερικοὶ δὲν τὸ ἐκτιμοῦν.

Ἐπίσης, παντοῦ δραστηριοποιοῦνται οἱ Ναυπάκτιοι καὶ σὲ Συλλόγους Ρουμελιωτὼν καὶ γενικὰ σὲ ἑλληνικοὺς Συλλόγους, προσφέροντας τὶς ὑπηρεσίες τους γιὰ τὸ καλὸ τῆς κοινωνίας. Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι ἡ ΟΣΥΜ ἐκπροσωπεῖ σαράντα τέσσερες (44) Συλλόγους Ναυπακτίων.

Πρέπει δὲ νὰ παρατηρηθῇ ὅτι στὴν Ναυπακτία γίνεται ὅ,τι καὶ σὲ ἄλλες περιοχές, ὅτι δηλαδή, οἱ Σύλλογοι καὶ τὰ Σωματεῖα μποροῦν νὰ χωρισθοῦν σὲ τέσσερες κατηγορίες, ἤτοι τὰ γενικὰ πολιτιστικὰ Σωματεῖα, τὰ εἰδικὰ πολιτιστικὰ Σωματεῖα, ποὺ καλλιεργοῦν ἕναν πολιτιστικὸ κλάδο, τὰ Πατριδοτοπικὰ Σωματεῖα καὶ οἱ Ἐπιστημονικὲς Ἑταιρεῖες.

Εἶναι γνωστὸν σὲ ὅλους σας, ἐπειδὴ πολλοὶ παρόντες σήμερα ἦταν καὶ τότε στὰ πράγματα, ὅτι τὴν 25η Νοεμβρίου 1990 πραγματοποιήθηκε μιὰ Ἡμερίδα ποὺ διοργάνωσε ἡ Παναιτωλοακαρνανικὴ Συνομοσπονδία μὲ θέμα «ἡ Πορεία τῶν Πολιτιστικῶν Συλλόγων τοῦ Νομοῦ Αἰτωλοακαρνίας», καὶ ἡ ὁποία ἀντιμετώπισε μερικὲς πλευρὲς τοῦ ἔργου τῶν Πολιτιστικῶν καὶ λοιπῶν Σωματείων.

Ἀπὸ τὴν πρώτη εἰσήγηση ποὺ ἔκανε τότε ὁ κ. Πέτρος Παραδείσης πρέπει νὰ σημειωθοῦν οἱ δύο λόγοι γιὰ τοὺς ὁποίους, κατὰ τὴν γνώμη του, δημιουργήθηκαν οἱ πρῶτοι Σύλλογοι τῶν Αἰτωλοακαρνάνων, ἐκτὸς τῆς Αἰτωλοακαρνανίας. Αὐτοὶ ἦταν ἀφ’ ἑνὸς μὲν ἡ ἐπιθυμία τους νὰ προβάλουν καὶ νὰ διατηρήσουν τὰ ἔθιμα καὶ τὶς παραδόσεις τοῦ τόπου τους, ἀφ’ ἑτέρου δὲ ἡ ἐπίμονη ἄρνησή τους νὰ ἀποδεχθοῦν τὴν ὁριστική τους ἀπομάκρυνση ἀπὸ τὸν τόπο τῆς καταγωγῆς.

Ἀπὸ τὴν δεύτερη εἰσήγηση ποὺ ἔκανε ὁ κ. Χαράλαμπος Χαραλαμπόπουλος θὰ πρέπη νὰ ὑπογραμμισθοῦν οἱ σκοποὶ τοῦ Πατριδοτοπικοῦ κινήματος. Ὁ εἰσηγητὴς θεωρεῖ ὅτι τριπλὸς εἶναι ὁ σκοπὸς τοῦ κινήματος αὐτοῦ. Πρῶτον συνδετικός, ἀφοῦ ἐπιδιώκεται ἡ διατήρηση καὶ αὔξηση τῶν σχέσεων μὲ τοὺς χωριανοὺς καὶ ἡ ἀλληλογνωριμία τους, δεύτερον πολιτιστικός, ἀφοῦ ἐπιδιώκεται ἡ διατήρηση καὶ ἀναβάθμιση τῶν παραδοσιακῶν στοιχείων τοῦ κάθε τόπου, καὶ τρίτον ὁ ἀναπτυξιακός, ἀφοῦ ἐπιδιώκεται ἡ οἰκονομικὴ ἀνάπτυξη τῆς γενέτειρας προωθῶντας λύσεις τῶν χρονίων προβλημάτων.

Ἐπίσης, πρέπει νὰ παρατηρηθῇ ὅτι οἱ Ναυπάκτιοι προοδεύουν καὶ διακρίνονται ὡς ἐκδότες διαφόρων περιοδικῶν καὶ ἐφημερίδων, ἀλλὰ καὶ ὡς συγγραφεῖς ἄρθρων καὶ βιβλίων, διὰ τῶν ὁποίων παρουσιάζουν τὴν ἱστορία καὶ τὶς παραδόσεις τῆς γενέτειράς τούς, σχολιάζουν με ρωμαλεότητα τὴν ἐπικαιρότητα, ἀναδεικνύονται ἐπιστήμονες κύρους κλπ. Χαίρομαι γιὰ ὅλην αὐτὴν τὴν δραστηριότητα καὶ θεωρῶ τιμὴ ποὺ εἶμαι Μητροπολίτης αὐτῆς τῆς παλαιφάτου καὶ ἱστορικῆς Μητροπόλεως μὲ τοὺς ζωντανοὺς καὶ δραστήριους ἀνθρώπους.

2. Τὰ αἴτια τῶν συγκροτήσεων τῶν Συλλόγων

Γενικὰ ἡ συγκρότηση τῶν ἀνθρώπων σὲ Συλλόγους καὶ Σωματεῖα, κυρίως ὅταν οἱ ἄνθρωποι βρίσκονται ἐκτὸς τῆς γενέτειράς τους καὶ τῆς ἰδιαίτερης Πατρίδας τους, εἶναι ἕνα φαινόμενο ποὺ πρέπει νὰ ἐξετασθῇ καὶ νὰ ἑρμηνευθῇ καταλλήλως. Ὑπάρχουν πολλὰ αἴτια ποὺ δημιουργοῦν αὐτὸ τὸ φαινόμενο. Νὰ σημειωθοῦν τέσσερα ἀπὸ αὐτά.

Τὸ πρῶτο αἴτιο εἶναι ἡ ἀνάγκη, καὶ θὰ μποροῦσα ἀκόμη νὰ πῶ ἡ δίψα τῆς συντροφικότητας.

Ὁ ἄνθρωπος θέλει νὰ αἰσθάνεται δίπλα σὲ ἄλλους ἀνθρώπους, ὥστε νὰ ἀγωνίζωνται ὅλοι ἀπὸ κοινοῦ γιὰ τὴν ἐπίλυση διαφόρων προβλημάτων. Κυρίως ἔχει ἀνάγκη τῆς ὑπάρξεως μιᾶς ἄλλης ὕπαρξης πλησίον του. Δὲν θέλει νὰ εἶναι μόνος, ἀλλὰ ἐπιθυμεῖ τὴν ὕπαρξη καὶ ἄλλων ἀνθρώπων. Ἡ ἀνάγκη τῆς ἀναπλήρωσης τῆς κοινότητας, τοῦ χωριοῦ, μέσα στὶς ἀκοινώνητες πόλεις εἶναι ἐκείνη ποὺ τὸν ὠθεῖ στὴν συγκρότηση Συλλόγων καὶ Σωματείων. Ὁ ἄνθρωπος θέλει τὴν παρέα γιὰ νὰ συζητήση καὶ νὰ ἀναπτύξη τὶς ἀπόψεις του καὶ νὰ ἀκούση τὶς ἀπόψεις τῶν ἄλλων, θέλει νὰ συζητήση τὰ θέματα, νὰ παλαίψη μὲ τοὺς ἄλλους γιὰ τὶς ἀπόψεις καὶ τὶς ἰδεολογικὲς καὶ ἄλλες διαφορές, νὰ μάθη καὶ νὰ προβάλη, τελικὰ νὰ εὑρεθῇ μὲ τὸν συνάνθρωπό του. Ὁ διάλογος εἶναι μιὰ ἰδιότυπη ἐρωτικὴ περιπέτεια. Ὅταν χάνη κανεὶς τὴν κοινωνία τοῦ χωριοῦ καὶ τῆς πόλης, τότε ἀναζητᾶ τὴν παρέα, τὴν συντροφιὰ προκειμένου νὰ ἐπανεύρη αὐτὴν τὴν χαμένη κοινωνικότητα καὶ νὰ ζήση αὐτὸ ποὺ λέγει ὁ Ἀριστοτέλης ὅτι ὁ ἄνθρωπος εἶναι κοινωνικὸ ὀν. Αὐτὸ εἶναι ἐντονώτερο στὶς ἡμέρες μας, στὶς ὁποῖες ἐπικρατεῖ ἡ ἀτομικότητα καὶ ἡ μοναξιὰ ἡ ὁποία εἶναι σύγχρονη ἀρρώστεια καὶ δημουργεὶ πάμπολλα προβλήματα. Ἡ ἀτομοκρατία εἶναι στενὰ συνδεδεμένη μὲ τὸν ἐγωϊσμὸ καὶ πολλὰ ἄλλα πάθη, καὶ ἐκφράζεται μὲ τὸ καπιταλιστικὸ «πνεῦμα», ὅπως φαίνεται καὶ στὸ σύνθημα «ὁ θάνατός σου ζωή μου». Ἐπίσης, ἡ μοναξιὰ μαστίζει τοὺς συγχρόνους ἀνθρώπους ποὺ ἐξαναγκάζονται νὰ ζοῦν μέσα σὲ ἀπάνθρωπες καὶ ἀκοινώνητες πόλεις, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο δημιουργεῖ ἀνασφάλεια καὶ ὁδηγεῖ σὲ ἀντικοινωνικὲς ἐνέργειες.

Τὸ δεύτερο αἴτιο συγκροτήσεως Συλλόγων καὶ Σωματείων εἶναι ἡ διαφύλαξη τῆς παραδόσεως.

Μεγαλώσαμε μὲ μιὰ παράδοση ποὺ εἶναι στενὰ συνδεδεμένη μὲ τὴν ὕπαρξή μας καὶ δὲν μποροῦμε εὔκολα νὰ ἀποδεσμευθοῦμε ἀπὸ αὐτήν. Εἶναι τὸ λεγόμενο πολιτιστικὸ DNA ποὺ ἔχει χαραχθῇ μέσα στὸ εἶναι μας. Τὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμα, οἱ παραδόσεις μὲ τὶς ὁποῖες ζυμωθήκαμε ἀποτελοῦν τὸν ἰδιαίτερο ἐκεῖνο τρόπο ζωῆς, τὰ λεγόμενα «μιμίδια» ποὺ καθορίζουν τὴν ὕπαρξή μας. Ὁ Ντόκινς, καίτοι εἶναι ἐξελικτιστής, ἔχει διατυπώσει τὴν ἄποψη ὅτι δὲν εἶναι μόνον τὰ γονίδια ποὺ μᾶς ἐπηρεάζουν, ἀλλὰ καὶ τὰ μιμίδια. Ἐὰν τὰ γονίδια διοχετεύουν στὴν δεξαμενὴ τῶν σωματικῶν καὶ γενετικῶν κυττάρων τὶς διάφορες πληροφορίες, τὰ μιμίδια διοχετεύουν μέσα στὴν ὕπαρξή μας τὶς πολιτιστικὲς πληροφορίες μὲ τὶς ὁποῖες συμπληρώνεται ἡ ὁλοκλήρωση τῆς ὑπάρξεώς μας. Ὅταν δὲ σκεφθῇ κανεὶς ὅτι αὐτὴ ἡ παράδοση, ὅπως ἐπισημαίνεται ἀπὸ ξένους μελετητές, ἔχει μεγάλη ἀξία γιατί συνδέει στενὰ τὸ πρόσωπο μὲ τὴν κοινωνία, τότε ἀντιλαμβάνεται τὴν σημασία της. Πράγματι, τὸ πρόσωπο ἔχει σχέση μὲ τὴν ἐλευθερία καὶ τὴν ἀγάπη. Ἀκόμη, τὸ πρόσωπο, σὲ ἀντίθεση μὲ τὴν ἀτομικότητα, συνδέεται μὲ τὴν κοινωνία. Ἔτσι, ἐνῷ ὁ ἀτομισμὸς καταλήγει συνήθως στὸν φιλελευθερισμὸ καὶ καπιταλισμό, τὸ πρόσωπο ἔχει σχέση μὲ τὴν συντροφικότητα καὶ τοὺς ἀγῶνες γιὰ τὴν δικαιοσύνη, τὴν ἀδελφότητα καὶ τὴν ἰσότητα στὴν κοινωνία, δηλαδὴ τὸν σοσιαλισμό. Πράγματι, ἐδῶ στὸν τόπο μας ἀπὸ τὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ παράδοση, ὅπως διασώθηκε καὶ στὴν Ρωμαίϊκη – Βυζαντινὴ περίοδο, τὸ πρόσωπο λειτουργεῖ σωστὰ μὲ τὴν κοινωνία. Δὲν αἰσθανόμαστε τὸν ἄλλο ὡς ἀπειλὴ τῆς ὕπαρξής μας, ἀλλὰ συναντόμαστε στοὺς κοινοὺς ἀγῶνες, τὰ λέμε μεταξύ μας, τὰ συζητοῦμε καὶ κατὰ κόποιον τρόπον, αὐτὸ λειτουργεῖ ψυχοθεραπευτικά. Ἔτσι ἀποφεύγουμε τὸν ἀτομισμὸ τῆς Δύσης καὶ τὸν κολλεκτιβισμὸ τῆς Ἀνατολῆς. Φυσικά, ὅταν λέμε παράδοση δὲν πρέπει νὰ τὴν ἐκλαμβάνουμε ὡς μιὰ συντήρηση, καὶ ὡς μιὰ σύγκρουση μὲ ἄλλες παραδόσεις. Ὁ Ἕλληνας μὲ τὴν ἀρχοντιὰ ποὺ τὸν διακρίνει εἶναι ἱκανὸς νὰ κρατῇ τὰ θετικὰ στοιχεῖα τῆς δικῆς του παραδόσεως, ἀλλὰ νὰ προσλαμβάνη καὶ διάφορα ἀξιόλογα στοιχεῖα τῆς ἄλλης παραδόσεως, καὶ ἔτσι εἶναι παραδοσιακός, ἀλλὰ καὶ σύγχρονος, εἶναι ἕνας οἰκουμενικός, ἕνας κοσμοπολίτης. Αὐτὸ τὸ παρατηροῦμε καὶ στοὺς Ναυπακτίους ποὺ ζοῦν ἐκτὸς Ἑλλάδος.

Τὸ τρίτο αἴτιο ποὺ κάνει τοὺς ἀνθρώπους νὰ συγκροτοῦν Συλλόγους καὶ Σωματεῖα εἶναι ἡ ἀγάπη τοὺς πρὸς τοὺς προγόνους καὶ ἡ τιμὴ ποὺ ἀποδίδουν σὲ αὐτούς.

Συχνὰ ὅσοι μένουμε στὴν Ναύπακτο, καὶ τὴν Ναυπακτία γενικότερα, παρατηροῦμε τὸ φαινόμενο ὅτι οἱ ἀπόδημοι Ναυπάκτιοι κάνουν ἀκόμη καὶ ὑπερπόντια ταξίδια, προκειμένου νὰ ἐπισκεφθοῦν τὰ χωριά τους καὶ νὰ τιμήσουν τοὺς προγόνους τους, τοὺς γονεῖς καὶ τοὺς παποῦδες, νὰ προσευχηθοῦν γι’ αὐτούς. Αὐτὸ συνδέεται καὶ μὲ τὸ γεγονὸς ὅτι κρατοῦν τὰ χωριὰ τοὺς περιποιημένα καὶ ἀνοικτά, καίτοι ἔχουν ἀδειάσει ἀπὸ ἀνθρώπους. Αὐτὸ ποὺ παρατηροῦμε στοὺς θερινοὺς μῆνες στὴν Ναυπακτία, τὸ νὰ γεμίζουν τὰ χωριά μας ἀπὸ ἀνθρώπους, καὶ ἀπὸ παιδικὲς φωνές, νὰ ἑτοιμάζωνται καὶ νὰ ἑορτάζουν λαμπρότατα τὶς ἑορτὲς τῶν θερινῶν ἁγίων μας, μὲ τὰ παραδοσιακὰ πανηγύρια, δείχνει αὐτὴν τὴν κατάσταση. Θέλουν νὰ κρατήσουν ζωντανὴ τὴν παρουσία τῶν προγόνων τους. Δὲν εἶναι ἄσχετο μὲ αὐτὸ καὶ τὸ ὅτι παρατηρεῖται μεγάλη διάθεση προσφορᾶς γιὰ τὴν ἀνοικοδόμηση καὶ τὴν συντήρηση Ἱερῶν Ναῶν, γιὰ τὴν βελτίωση δρόμων καὶ πλατειῶν, γιὰ τὴν ἀνοικοδόμηση κτιρίων καὶ ἀκόμη γιὰ τὴν σύσταση Ἱδρυμάτων καὶ Κληροδοτημάτων γιὰ νὰ βελτιώσουν τὶς κοινωνικὲς συνθῆκες ζωῆς τῶν ἐναπομεινάντων κατοίκων στὴν περιοχὴ αὐτή. Ὅλα αὐτὰ γίνονται μέσα στὸν περιβόητο νόστο τῆς πατρίδας.

Καὶ τὸ τέταρτο αἴτιο, ποὺ συνδέεται μὲ τὸ προηγούμενο εἶναι ἡ διατήρηση τῆς μνήμης.

Ἡ μνήμη παίζει μεγάλο ρόλο στὴν ζωὴ τοῦ ἀνθρώπου. Εἶναι αὐτὴ ποὺ τὸν ξεκουράζει στὸ παρὸν καὶ τοῦ δίδει δυνάμεις γιὰ τὸ μέλλον. Τὸ λεγόμενο ἀπὸ τὴν φιλοσοφία «χρονικὸ ἐγὼ» ποὺ συνδέεται μὲ τὸ παρελθόν, τὸ παρὸν καὶ τὸ μέλλον, συγκροτεῖ τὴν προσωπικότητα τοῦ ἀνθρώπου. Ἡ μνήμη ποὺ διατηρεῖται μέσα στὸν ἄνθρωπο, ἔχει σχέση μὲ τὴν εὐγνωμοσύνη, τὴν αἴσθηση τῆς ἀγάπης καὶ αὐτὸ εἶναι κινητήρια δύναμη γιὰ ἔργα εὐποιΐας, γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση τῶν μεγάλων δυσκολιῶν, γιὰ τὴν ἀνάπτυξη περαιτέρω τῆς προσωπικότητος. Μάλιστα, ὅπως ἔχει ἐπισημανθῇ, μεγαλύτερη δύναμη μέσα στὸν ἐγκέφαλο τοῦ ἀνθρώπου ἔχει ἡ λήθη, παρὰ ἡ μνήμη, ἀφοῦ τὸ εὐκολότερο εἶναι νὰ ξεχάσουμε καὶ τὸ δυσκολότερο νὰ θυμόμαστε. Ὁπότε, χρειάζονται μεγάλες προσπάθειες γιὰ νὰ διατηρῆται στὴν ἐπιφάνεια ἡ μνήμη, κυρίως τῶν καλῶν γεγονότων. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο διοργανώνουμε ἐκδηλώσεις, συγγράφουμε βιβλία, ὥστε νὰ κρατοῦμε ζωντανὴ αὐτὴν τὴν μνήμη τοῦ παρελθόντος, γιατί αὐτό μας ποδηγετεῖ ἀσφαλῶς στὸ μέλλον. Τὰ ἀρνητικὰ πρέπει νὰ τὰ ξεχνοῦμε, καὶ νὰ ἀγωνιζόμαστε νὰ ἐνθυμούμαστε τὰ θετικά. Αὐτὸ κάνουμε καὶ μὲ τὴν καθιερωθεῖσα ἐκδήλωση τῆς Ναυπακτιακῆς πίττας.

Αὐτοὶ εἶναι κατὰ τὴν γνώμη μου οἱ τέσσερες λόγοι ποὺ οἱ ἄνθρωποι δημιουργοῦν Συλλόγους, Σωματεῖα, Συνεταιρισμούς, Ἑταιρεῖες. Ἀρκεῖ, βέβαια, νὰ μὴ ἐπικρατοῦν συγκρούσεις μεταξὺ αὐτῶν, γιατί ὅλοι ὑπηρετοῦμε τὸν ἴδιο προσωπικό, ὑπαρξιακὸ καὶ κοινωνικὸ σκοπό. Ἐπίσης, οἱ Σύλλογοι πρέπει νὰ ἐξυπηρετοῦν ὅλες τὶς ἀνάγκες ποὺ εἴπαμε προηγουμένως, χωρὶς νὰ καταργοῦν τοὺς θεσμοὺς ποὺ εἶναι ἀναγκαῖοι γιὰ τὴν καλὴ συγκρότηση τῆς κοινωνίας.

3. Ἡ κοινωνία τῶν πολιτῶν στὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση

Οἱ Σύλλογοι, τὰ Σωματεῖα καὶ οἱ Ἑταιρεῖες ἐκπληρώνουν καὶ ἕναν ἄλλο σκοπὸ ποὺ εἶναι ἡ δημοκρατικοποίηση τῆς κοινωνίας μας. Ἐνῷ τὸ Κράτος, ἡ Πολιτεία εἶναι ἀπαραίτητα γιὰ μιὰ εὐνομούμενη κοινωνία, ὥστε νὰ δημιουργῆται ἡ ἰσονομία καὶ ἡ καλὴ συμβίωση τῶν πολιτῶν, ἐν τούτοις πολλὲς φορὲς τὸ Κράτος, μὲ πρότυπα φεουδαλιστικά, ὁδηγεῖται στὴν συγκρότηση ἑνὸς ὑπερσυγκεντρωτικοῦ συστήματος διοικήσεως. Αὐτὸ συνέβη καὶ στὴν χώρα μας, μετὰ τὴν ἀπελευθέρωσή της ἀπὸ τὸν ὀθωμανικὸ ζυγό, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ καταστραφοῦν «οἱ ἐνδογενεῖς κοινότητες ποὺ εἶχαν ἀναπτυχθῇ στὴν διάρκεια τῆς Ὀθωμανικῆς Αὐτοκρατορίας. Ἡ ἀσυνεχὴς καὶ μακροχρόνια διαδικασία γιὰ τὴν ἐπίτευξη τῆς ἐθνικῆς ὁλοκλήρωσης, οἱ πολιτιστικὲς ἀξίες καὶ ψυχολογικὰ χαρακτηριστικὰ (ἀνασφάλεια, ἀπουσία ἐμπιστοσύνης, κλπ.) καθὼς καὶ γεωγραφικοὶ συντελεστὲς δὲν ἐπέτρεψαν τὴ διαμόρφωση τῶν συνθηκῶν γιὰ τὴν ἀνάπτυξη σταθερῶν ἀπό-συγκεντρωτικῶν δομῶν ἐξουσίας καὶ σχέσεων».

Αὐτὸ ποὺ συμβαίνει μὲ ὅλα τὰ Κράτη, μπορεῖ νὰ συμβῇ καὶ μὲ τὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση, γι’ αὐτὸ καὶ πολλοὶ ἀναλυτὲς κάνουν λόγο γιὰ τὸ φαινόμενο τῆς «Εὐρωκρατίας», δηλαδὴ παρατηρεῖται ἕνας συγκεντρωτισμὸς στὰ κεντρικὰ ὄργανα τῆς Εὐρώπης. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖο πολλοὶ κάνουν λόγο γιὰ τὴν ἀνάπτυξη τῆς «Κοινωνίας τῶν πολιτῶν». Ὁ ὅρος «κοινωνία τῶν πολιτῶν» ἔχει καθιερωθῇ ἀπὸ τὸν Gellner ὡς ἑξῆς: «..ἕνα σύνολο ποικίλων μὴ κυβερνητικῶν θεσμῶν, ἀρκετὰ ἰσχυρῶν ὥστε νὰ ἀντισταθμίζουν τὸ κράτος καὶ ποὺ ἐνῷ δὲν τὸ ἐμποδίζουν νὰ ἐκπληρώσει τὸ ρόλο του ὡς ἐγγυητῆ τῆς εἰρήνης καὶ διαιτητῆ μεταξὺ μεγάλων συμφερόντων, μποροῦν ὡστόσο νὰ τὸ ἐμποδίσουν νὰ κυριαρχήση καὶ νὰ ἐκμηδενίση τὸ ὑπόλοιπο τῆς κοινωνίας». Εἶναι, λοιπόν, φανερὸ ὅτι «ἡ κοινωνία τῶν πολιτῶν» βοηθᾶ στὴν ἐκδημοκρατικοποίηση τῆς κοινωνίας καὶ στὴν ὑπονόμευση τοῦ «φεουδαλιστικοῦ συστήματος». Γι’ αὐτὸ καὶ ἡ «κοινωνία τῶν πολιτῶν» εἶναι ἀνάγκη νὰ στηριχθῇ καὶ νὰ αὐξηθῇ, ἀφοῦ μάλιστα, ὅπως ὑποστηρίζει ὁ Νῖκος Μουζέλης, «μιὰ βασικὴ ἀδυναμία τοῦ δημοκρατικοῦ μας πολιτεύματος εἶναι ὅτι γιὰ διαφόρους-ἱστορικοὺς κυρίως λόγους, ἡ κοινωνία τῶν πολιτῶν εἶναι ἐξαιρετικὰ καχεκτική». Ἡ «κοινωνία τῶν πολιτῶν» μὲ τὰ Σωματεῖα καὶ τοὺς Συλλόγους ποὺ διατηροῦν καὶ καλλιεργοῦν ἀκόμη περισσότερο τὸν πολιτισμὸ εἶναι ἀναγκαία καὶ σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο βλέπω τὴν παρουσία σας στὰ πολιτιστικὰ καὶ κοινωνικὰ δρώμενα.

Ὡς Μητροπολίτης τῆς ἱστορικῆς αὐτῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως χαίρομαι γιὰ τὴν παρουσία σας στὸ κοινωνικὸ γίγνεσθαι, στὴν ἑδραίωση τοῦ ἐκδημοκρατισμοῦ τῆς χώρας μας καὶ στὴν πολιτιστικὴ ἐλευθερία καὶ σᾶς θεωρῶ ὡς πρεσβευτὲς τῆς πανέμορφης Πόλεώς μας καὶ τῆς ἐξ ἴσου πανέμορφης Ὀρεινῆς Ναυπακτίας, σᾶς εὐλογῶ καὶ εὔχομαι νὰ ἔχετε ὑγεία καὶ δυνάμεις πολλὲς γιὰ τὸ καλὸ ὅλων μας.

Καλὴ χρόνια καὶ εὐλογημένη.–