Γεγονότα καὶ Σχόλια: Ἡ αἴσθηση τοῦ ἀληθινοῦ - Τὸ φίλτρο τοῦ σεβασμοῦ

Ἡ αἴσθηση τοῦ ἀληθινοῦ

«...Γράφει καὶ μιλᾶ ὅπως αἰσθάνεται, σεβόμενος πάντοτε τὸν ἄλλο, ὅποιος καὶ ἂν εἶναι». (Χριστιανική, φ. 753). Ἀποσπῶντας τὴν φράση αὐτὴ ἀπὸ τὸν λόγο καὶ τὸ πρόσωπο γιὰ τὸ ὁποῖο γράφηκε, θέλουμε νὰ τὴν δοῦμε σὰν χαρακτηριστικὴ περιγραφὴ ἑνὸς Χριστιανοῦ ἀνθρώπου.

«...Γράφει καὶ μιλᾶ ὅπως αἰσθάνεται». Δὲν μιλᾶ, δηλαδή, μὲ τὸ μυαλό του, ἀλλὰ μὲ τὸ συναίσθημά του. Ἡ, καλύτερα, δὲν λέει καὶ δὲν γράφει ὅ,τι ἐπεξεργάζεται ἡ λογική του, ἀλλὰ ὅ,τι τοῦ λέει ἡ καρδιά του. Αὐτὸ δηλώνει ἄνθρωπο ἀνοιχτό, χωρὶς κρυψίνοιες, διάφανο, ποὺ ἐπιπλέον δὲν φοβᾶται νὰ ἐκτεθῇ στὶς κρίσεις τῶν ἄλλων, στὴν πειναλέα διάθεση γιὰ κοινωνικὴ (καὶ ἄλλη) κριτικὴ τῶν συνανθρώπων του. Ὅμως, χρειάζεται ἰδιαίτερη προσοχή το «ὅπως αἰσθάνεται», γιατί ἡ αἴσθηση τοῦ καθενὸς εἶναι συνάρτηση πολλῶν παραγόντων.

Ὁ ὅσιος Σιλουανὸς ὁ Ἀθωνίτης καὶ ὁ μαθητής του Ἄρχιμ. Σωφρόνιος διδάσκουν ὅτι οἱ Ἅγιοι δὲν μιλοῦσαν «ἀπὸ τοῦ νοός», ἀλλά, ἀφοῦ ἀφαιροῦσαν ἀπὸ μέσα τους κάθε λογισμό, κάθε δική τους ἄποψη, ἀνακοίνωναν στοὺς συνομιλητές τους, –σὲ ὅσους ἦταν δεκτικοὶ τοῦ θελήματος τοῦ Θεοῦ– ὅποιον λόγο ἔδινε στὴν καρδιά τους τὸ Ἅγιο Πνεῦμα. Παράλληλα, εἶναι βασικὴ διδασκαλία τῶν ἁγίων Πατέρων, ὅτι δὲν πρέπει νὰ ἐμπιστευόμαστε τὴν καρδιά μας, πρὶν αἰθριάση, πρὶν καθαρισθῇ ἀπὸ τὸ σκοτεινὸ νέφος τῶν παθῶν.

Εἶναι φανερό, λοιπόν, ὅτι αὐτὸ ποὺ αἰσθάνεται κανείς, γιὰ νὰ εἶναι ἀληθινό, χρειάζεται νὰ ἔχη «καρδίαν καθαράν», ἡ ὁποία προϋποθέτει (μὲ βάση τὴν σειρὰ τῶν Μακαρισμῶν) τὸ ταπεινὸ πνεῦμα, τὸ πνευματικὸ πένθος, τὴν συνακόλουθη πραότητα, τὴν πεῖνα καὶ τὴν δίψα τῆς δικαιοσύνης τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶναι τελείως διαφορετικὴ ἀπὸ τὴν δικαιοσύνη τῶν ἀνθρώπων καὶ ἡ ὁποία μεταπλάθει τὴν καρδιὰ ἀπὸ φίλαυτη σὲ ἐλεήμονα. Ἡ ὕπαρξη τῶν παραπάνω ἁγιογραφικῶν προϋποθέσεων τεκμηριώνεται ἀπὸ τὴν διάκριση τοῦ πότε, σὲ ποιόν, γιὰ ποιό θέμα καὶ πὼς πρέπει νὰ μιλήση κανείς. Ἡ ἀδιακρισία εἶναι ἄγνωστη στὴν καθαρὴ καρδιά, ποὺ τὴν ἐπισκέπτεται καὶ συμβιώνει μαζί της τὸ Πνεῦμα τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ τοὐλάχιστον μαθαίνουμε ἀπὸ τοὺς παλαιοὺς καὶ σύγχρονους Πατέρες.

Τὸ φίλτρο τοῦ σεβασμοῦ

Ἡ καθαρὴ καρδιὰ ἔχει φυσικὸ σεβασμὸ σὲ κάθε κτίσμα, ἰδιαίτερα σὲ κάθε ἄνθρωπο, ποὺ εἶναι πλασμένος κατ’ εἰκόνα Θεοῦ. Ὁπότε αὐτὸς ποὺ «γράφει καὶ μιλᾶ ὅπως αἰσθάνεται, σεβόμενος πάντοτε τὸν ἄλλο, ὅποιος καὶ ἂν εἶναι», εἶναι ἐνδεχόμενο νὰ διακατέχεται ἀπὸ δύο καταστάσεις: Πρῶτον, χωρὶς νὰ ἔχη τὶς προϋποθέσεις τοῦ μακαρισμοῦ τῶν «καθαρῶν τὴ καρδία» νὰ λέη ὅ,τι αἰσθάνεται, χωρὶς τὸ φιλτράρισμα τῆς λογικῆς, αὐτοπεριοριζόμενος μόνο γιὰ νὰ περισώση τοὺς κατὰ τὴν ἀντίληψή του κανόνες τοῦ σεβασμοῦ τῶν ἄλλων. Καὶ δεύτερον, νὰ ἔχη «καρδίαν καθαράν», ὁπότε αὐτὸ ποὺ ἀκούει στὴν καρδιά του νὰ εἶναι λόγος Θεοῦ, τὸν ὁποῖον ἀνακοινώνει ἀνάλογα μὲ τὴν δεκτικότητα τῶν συνομιλητῶν του, κατὰ τὸ πρότυπο τοῦ Χριστοῦ, ποὺ εἶπε: «Ἔτι πολλὰ ἔχω λέγειν ὑμῖν, ἀλλ’ οὐ δύνασθε βαστάζειν ἄρτι».

π.Θ.Α.Β.