Κύριο θέμα: Συνέδριο γιὰ τὸν Ἱερὸ Χρυσόστομο στὸ Σικάγο - Ἐπίσκεψη στὴν Ἀμερική

 Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Πολλὲς φορὲς ἐπισκέφθηκα τὴν Ἀμερικὴ ἀπὸ τὸ ἔτος 1986, ὕστερα ἀπὸ προσκλήσεις γιὰ ὁμιλίες καὶ συναντήσεις. Ἐπισκέφθηκα σὲ διαφόρους καιρούς, τὴν Βοστώνη, τὴν Ἀτλάντα, τὸ Σιατλ, τὴν Τακόμα καὶ ἄλλες πόλεις τῆς Ἀμερικῆς, ὅπως τὴν Νέα Ὑόρκη, τὴν Νέα Ὑερσέη, τὴν Οὐάσιγκτον κλπ. Στὶς τέσσερεις (πρῶτες) αὐτὲς πόλεις ἐπανειλημμένως ἀνέπτυξα θέματα σὲ Συνέδρια, Σεμινάρια καὶ ἔκανα ὁμιλίες σὲ ἀνοικτὰ ἀκροατήρια.

Κάθε φορὰ ποὺ ἐπέστρεφα στὴν Ἑλλάδα ἔγραφα τὶς ἐντυπώσεις μου ἀπὸ τὰ ὅσα ἔβλεπα καὶ διαισθανόμουν. Τὸ ἴδιο θὰ κάνω καὶ τώρα, ὕστερα ἀπὸ τὴν δεκαήμερη (μαζὶ μὲ τὴν διαδρομὴ) ἐπίσκεψή μου στὴν Ἀμερική, ἤτοι τὸ Σικάγο καὶ τὴν Τακόμα-Σιατλ.

1. Ὁ μοναχισμὸς στὴν Ἀμερική

Σὲ ἄλλα κείμενά μου ἀπὸ ἐπισκέψεις στὴν Ἀμερικὴ διεπίστωσα τὴν ἀγωνία τῶν ἀνθρώπων καὶ τὶς ἀναζητήσεις τους νὰ ἀποκτήσουν μιὰ προσωπικὴ κοινωνία μὲ τὸν Θεό. Ἐπίσης εἶχα διαπιστώσει τὴν ἔλλειψη τοῦ μοναχισμοῦ στὴν Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς, ὁ ὁποῖος μοναχισμὸς ὅταν ἐκφράζεται μὲ γνήσιο τρόπο, ὑποδεικνύει τὴν μέθοδο τὴν ὁποία κανεὶς μπορεῖ νὰ ἀκολουθήση γιὰ νὰ ἀποκτήση γνήσιες ἐμπειρίες τῆς ἀκτίστου Χάριτος τοῦ Θεοῦ.

Συγκεκριμένα τὸ 1999, μετὰ τὴν ἐπιστροφή μου ἀπὸ τὴν Ἀμερική, ὕστερα ἀπὸ ὁμιλίες ποὺ ἔκανα στὴν Βοστώνη καὶ στὴν Τακόμα τῆς Πολιτείας Washington εἶχα ἐπισημάνει ὅτι στὴν Ἀμερικὴ ἐπικρατοῦν δύο τάσεις: Ἡ πρώτη, ὁ ὀρθολογισμός-ἠθικισμός, ὅπως καλλιεργήθηκε ἀπὸ τὸν σχολαστικισμὸ καὶ τὰ ἰδεολογικὰ ρεύματα τῆς Ἀναγέννησης καὶ τοῦ Διαφωτισμοῦ, καὶ ἡ δεύτερη ποὺ ἐκφράζεται ἀπὸ τὴν ἀναζήτηση τῆς ἡσυχαστικῆς ὀρθοδόξου παραδόσεως. Ἡ ἀμερικανικὴ κοινωνία εἶναι ἐπηρεασμένη ἀπὸ τὸν πουριτανισμὸ καὶ τὴν ἠθικολογία ποὺ δημιουργοῦν ἀπογοήτευση καὶ γι' αὐτὸ πολλοὶ καταλήγουν στὴν ἀποδοχὴ τῶν διαφόρων θρησκευτικῶν ἰδεολογιῶν καὶ τοῦ μυστικισμοῦ. Αὐτὸς εἶναι ὁ λόγος γιὰ τὸν ὁποῖον, ὅπως εἶχα ἐπισημάνει, χρειάζεται νὰ ἀκουσθῇ ἡ ἡσυχαστικὴ παράδοση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὅπως ἐκφράσθηκε ἀπὸ τὸν ἅγιο Γρηγόριο τὸν Παλαμᾶ καὶ ἄλλους ἁγίους καὶ βιώνεται στὸν ὀρθόδοξο μοναχισμό.

Αὐτὸ τὸ εἶχε διαπιστώσει ἀπὸ τὴν δεκαετία τοῦ '50 ἰδιαιτέρως ὁ ἀείμνηστος π. Ἰωάννης Ρωμανίδης –ποὺ μεγάλωσε καὶ σπούδασε στὴν Ἀμερική– ὁ ὁποῖος σὲ ἐπιστολή του πρὸς τὸν ἀείμνηστο π. Θεόκλητο Διονυσιάτη, τὴν ὁποία ὁ τελευταῖος ἔχει δημοσιεύσει, ἔγραφε ὅτι ἡ ἀπουσία τοῦ ὀρθοδόξου μοναχισμοῦ τὴν Ἀμερικὴ εἶναι μιὰ σοβαρότατη ἔλλειψη καὶ ὅτι μέσα ἀπὸ τὸν Ὀρθόδοξο Μοναχισμὸ ὁ δυτικὸς κόσμος μπορεῖ νὰ λάβη γνώση τοῦ Θεοῦ. Ἔγραφε: «Πιστεύω ἀκραδάντως, ὅτι ἡ ζωντάνευσις τῆς Ὀρθοδοξίας θὰ ἐπέλθη μόνον διὰ τῆς ἀναστηλώσεως τοῦ μοναχικοῦ μας βίου. Ἀκριβῶς ἐπειδὴ ἡ ἐν κόσμῳ Ἐκκλησία ἀπεκόπη τῆς μοναχικῆς παραδόσεως, ἐσημειώθη ἐπὶ τῶν ἡμερῶν μας ἡ γνωστὴ κατάπτωσις τῆς πνευματικῆς ζωῆς... Ὁ μοναχικὸς βίος τῶν ἑτεροδόξων ἐδῶ (στὴν Ἀμερικὴ) εἶναι μεστὰ δράσεως τάγματα ποὺ καταγίνονται μὲ ὅ,τι δήποτε ἐκτὸς ἀπὸ ἄσκησιν πνευματικήν, ὡς τὴν ἐκλαμβάνει ἡ ὀρθόδοξος παράδοσις... Δυστυχῶς δὲν ἔχομεν ἐδῶ οὔτε ἕναν ἀσκητὴν ἡ μοναστήρι καὶ δὲν ὑπάρχει κανένα παράδειγμα ζωντανὸν ὀρθοδόξου ζωῆς... Θὰ ἤθελα νὰ μάθω τὴν γνώμην Σοῦ περὶ τῶν δυνατοτήτων μεταφυτεύσεως μιᾶς μοναχικῆς κοινότητος ἐκ 5-10 μοναχῶν ἐπὶ ἀμερικανικοῦ ἐδάφους. Ἐὰν δὲν γίνει κάτι τέτοιο, ἡ Ὀρθοδοξία θὰ ἐκλείψη ἐδῶ ἡ θὰ μεταμορφωθῇ σὲ κάτι ἄλλο, ὅπως ἤδη ἔχει γίνει εἰς μεγάλον βαθμόν».

Αὐτὴ τὴν ἔλλειψη διεῖδε καὶ ὁ π. Ἐφραὶμ Φιλοθεΐτης καὶ ἵδρυσε στὴν Ἀμερική, μὲ τὴν ἄδεια τῶν κατὰ τόπους Ἐπισκόπων, δεκαεπτὰ (17) Ὀρθόδοξα Μοναστήρια, ἤτοι ἑπτὰ ἀνδρικὰ (Ἁγίου Ἀντωνίου στὴν Ἀριζόνα, Ἀρχαγγέλων στὸ Τέξας, Ἁγίου Νεκταρίου στὴν Νέα Ὑόρκη, Παναγίας Βλαχερνὼν στὴν Φλώριδα, Μεταμορφώσεως στὸ Σικάγο, Ἁγίας Τριάδος στὸ Ντητρόϊτ, Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στὴν Ἀριζόνα) καὶ δέκα γυναικεία (Ἁγίου Κοσμᾶ στὸ Τορόντο τοῦ Καναδᾶ, Παρηγορίτισσα στὸ Μόντρεαλ τοῦ Καναδᾶ, Ἁγίας Σκέπης στὴν Νέα Ὑόρκη, Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου στὸ Σάλενμπουργκ τῆς Πενσυλβάνιας, Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου στὸ Σικάγο, Παναγίας Προυσιωτίσσης στὴν Βόρεια Καρολίνα, Εὐαγγελισμοῦ τῆς Θεοτόκου στὴν Φλώριδα, Ζωοδόχου Πηγῆς στὴν Καλιφόρνια, Τιμίου Προδρόμου στὸ Πόρτλαντ καὶ Ἁγίας Παρασκευῆς στὸ Τέξας). Στὰ Μοναστήρια αὐτὰ ἀσκοῦνται περίπου 300-400 μοναχοὶ καὶ μοναχές, πολλοὶ ἀπὸ τοὺς ὁποίους εἶναι Ἀμερικανοί, γνωρίζουν καὶ βιώνουν τὴν ὀρθόδοξη πνευματικὴ ζωή.

Νομίζω ὅτι ὁ ὀρθόδοξος μοναχισμὸς στὴν Ἀμερικὴ θὰ παίξη σημαντικὸ ρόλο στὴν ἀνάδειξη καὶ μετάδοση τῆς ὀρθοδόξου πνευματικῆς ζωῆς, τὴν ὁποία ἀναζητοῦν πολλοὶ ἄνθρωποι στὴν ἐποχή μας. Μοῦ δόθηκε ἡ εὐκαιρία νὰ τονίσω ὅτι ὁ μοναχισμὸς μὲ τὸ ἡσυχαστικὸ πνεῦμα μπορεῖ νὰ ἰκανοποιήση ὄχι μόνον αὐτοὺς ποὺ ἀναζητοῦν τὸν ὀρθόδοξο ἡσυχασμό, ἀλλὰ καὶ τὴν Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς, ἀπὸ τὴν ἄποψη ὅτι θὰ κρατήση ὑπὸ τὴν σκέπη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου καὶ θὰ προσελκύση πολλοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι θὰ ἀπομακρύνονταν ἀπὸ τὴν Ἑλληνορθόδοξη Ἐκκλησία τῆς Ἀμερικῆς καὶ θὰ εἰσέρχονταν σὲ ἄλλες κανονικὲς ἡ μὴ κανονικὲς Ἐκκλησίες.

Πέρα ἀπὸ αὐτό, τὸ ἔργο τῶν Ἱερῶν αὐτῶν Μονῶν παίζει σημαντικὸ ρόλο καὶ στὸν ἑλληνορθόδοξο πολιτισμό, διότι δίνει τὴν δυνατότητα σὲ πολλοὺς ἀμερικανοὺς νὰ μάθουν τὴν ἑλληνικὴ γλῶσσα, τὴν βυζαντινὴ μουσικὴ καὶ ἄλλες τέχνες. Συνάντησα πολλοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἀναπαύονται στὴν ἀτμόσφαιρα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς καὶ εὐγνωμονοῦν τὸν Θεό, διότι τοὺς δίνει τὴν δυνατότητα νὰ βιώσουν τὸ ὀρθόδοξο κοινοβιακὸ πνεῦμα σὲ ἕνα περιβάλλον ποὺ διακρίνεται ἀπὸ τὸν ἀτομικισμό. Καὶ τέτοιοι ἄνθρωποι δὲν προέρχονται ἀπὸ χαμηλὲς τάξεις, ἀλλὰ εἶναι καὶ μορφωμένοι, ἐπιστήμονες καὶ ἐρευνητές. Ὅλοι μου μίλησαν μὲ τὰ καλύτερα λόγια γιὰ τὴν βοήθεια ποὺ τοὺς προσφέρουν οἱ μοναχοὶ καὶ οἱ μοναχές.

2. Τὸ Συνέδριο στὴν Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου Σικάγου

Ἡ πρόσκληση νὰ συμμετάσχω στὸ Συνέδριο μοῦ ἀπεστάλη ἀπὸ τὸν Μητροπολίτη Σικάγου κ. Ἰάκωβο. Τὸ Συνέδριο πραγματοποιήθηκε στὴν γυναικεία Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου μὲ τὴν εὐκαιρία τῶν χιλίων ἑξακοσίων (1600) ἐτῶν ἀπὸ τὴν κοίμηση τοῦ Ἁγίου.

Ἡ Ἱερὰ Μονὴ τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου ἱδρύθηκε τὸ 1994 πλησίον του Σικάγου, στὴν πόλη Pleasant Prairie (=εὐχάριστο λιβάδι). Θὰ πρέπη νὰ σημειωθῇ ὅτι οἱ κάτοικοι τῆς περιοχῆς δὲν τὴν ὀνομάζουν πόλη, ἂν καὶ ἀριθμεῖ περίπου 120.000 ἀνθρώπων, ἀλλὰ χωριό, καὶ μερικοὶ ἄλλοι ὁμιλοῦσαν γιὰ χωριουδάκι. Ἂν συγκρίνη κανεὶς τὴν πόλη αὐτὴ μὲ τὸ Σικάγο, τότε πράγματι εἶναι χωριό, γιατί τὸ Σικάγο ἔχει πληθυσμὸ σχεδὸν ὅσο ὅλη ἡ Ἑλλάδα, περίπου 8-9 ἑκατομμύρια, ἐνῷ ἐκεῖνο μόνον 120.000.

Ἡ Ἱερὰ Μονὴ βρίσκεται σὲ μιὰ ὡραιότατη περιοχή, μέσα στὸ πράσινο. Προηγουμένως ἦταν ἕνα μικρὸ καθολικὸ Μοναστήρι, ἀλλὰ σήμερα ἡ Γερόντισσα Μελάνη μαζὶ μὲ τὴν συνοδεία της ἔκτισαν μιὰ μεγαλόπρεπη Ἐκκλησία πρὸς τιμὴν τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου καὶ ἕνα συγκρότημα μὲ κελλιὰ ὅπου μένουν οἱ μοναχὲς καὶ τὸ ὁποῖο θυμίζει μοναστηριακὰ συγκροτήματα τοῦ Ἁγίου Ὅρους.

Ὅσες μέρες παρέμεινα στὴν Μονὴ δὲν αἰσθανόμουν ὅτι βρισκόμουν στὴν Ἀμερική, ἀλλὰ στὴν Ἑλλάδα καὶ μάλιστα σὲ ἕνα ἁγιορείτικο Μοναστήρι. Οἱ ἀκολουθίες γίνονται στὰ ἑλληνικά, παντοῦ ἀκοῦς νὰ μιλοῦν ἑλληνικὰ καὶ εἶναι τὸ κέντρο συναθροίσεως πολλῶν Ἑλλήνων καὶ Ἀμερικανῶν, ἀπὸ τὴν Ἀμερικὴ καὶ τὸν Καναδᾶ ποὺ ἐπισκέπτονται τὸ Μοναστήρι γιὰ νὰ γνωρίσουν τὴν ἑλληνορθόδοξη παράδοση καὶ στὸν τομέα αὐτὸν παίζει μεγάλο ρόλο, πρόκειται γιὰ μιὰ ὀρθόδοξη προσφορά.

Ἡ Ἡγουμένη τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Μελάνη ἔχει πολλὰ προσόντα, διοικητικὲς ἱκανότητες καὶ ἀντιμετωπίζει ὅλα τὰ θέματα μὲ νηφαλιότητα, ἠρεμία, εὐγένεια, καὶ καλωσύνη. Πραγματικὰ προσφέρει πολλὰ στοὺς ἀνθρώπους, οἱ ὁποῖοι ἀναζητοῦν καὶ διψοῦν τὴν ὀρθόδοξη παράδοση. Τὴν ὀνομασία τῆς Ἱερᾶς Μονῆς ἔδωσε ὁ Μητροπολίτης Σικάγου κ. Ἰάκωβος, ὁ ὁποῖος τρέφει μιὰ ἰδιαίτερη ἀγάπη πρὸς τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο καὶ ἐπιβλέπει τὴν Ἱερὰ Μονὴ μὲ πολλὴ ἀγάπη καὶ σύνεση. Τὸ Συνέδριο ἦταν θεολογικὸ καὶ ποιμαντικὸ μὲ θέμα «ἡ ἐπικαιρότητα τῆς ποιμαντικῆς καὶ ἐκκλησιαστικῆς διδασκαλίας του σήμερα, 1600 χρόνια ἀπὸ τὴν μαρτυρικὴ κοίμηση τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου».

Τὴν 14η Σεπτεμβρίου, ἑορτὴ τοῦ Τιμίου Σταυροῦ, πραγματοποιήθηκε ἀγρυπνία στὴν Ἱερὰ Μονή, μέσα σὲ μιὰ πολὺ κατανυκτικὴ ἀτμόσφαιρα. Λειτούργησα μαζὶ μὲ τὸν Μητροπολίτη Λεμεσοῦ κ. Ἀθανάσιο καὶ πλειάδα Κληρικῶν, μεταξὺ τῶν ὁποίων Ἡγούμενοι, Ἱερομόναχοι, Ἱερεῖς ἀπὸ τὴν Κύπρο καὶ ὁ π. Γεώργιος Μεταλληνός. Ἔψαλε ἡ βυζαντινὴ χορωδία τῆς Ἱερᾶς Μονῆς, μὲ προεξάρχουσα τὴν Ἡγουμένη, ἡ ὁποία γνωρίζει ἄριστα μουσικὴ καὶ ἀποδίδει τὰ βυζαντινὰ μέλη μὲ τὴν καταπληκτικὴ φωνὴ τὴν ὁποία διαθέτει. Ὅλοι διεπίστωσαν ὅτι ἦταν μιὰ ἀγρυπνία, ἡ ὁποία δημιουργοῦσε μιὰ κατανυκτικὴ ἀτμόσφαιρα καὶ βοηθοῦσε στὴν προσευχή. Ἦταν μιὰ ἁγιορείτικη ἀγρυπνία στὸ μέσον τῆς Ἀμερικῆς.

Στὶς 11:30 τῆς 14ης Σεπτεμβρίου, ἡμέρα Παρασκευή, τελέσθηκε στὴν Ἱερὰ Μονὴ Ἱερὰ Παράκληση πρὸς τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο, προκειμένου νὰ εὐλογηθῇ τὸ Συνέδριο καὶ στὴν συνέχεια μετὰ τὴν τράπεζα ὁ Μητροπολίτης Σικάγου κ. Ἰάκωβος ἐκήρυξε τὴν ἔναρξη τοῦ Συνεδρίου, διαβάσθηκε δὲ καὶ μήνυμα τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Ἀμερικῆς κ. Δημητρίου.  Ἀμέσως μετὰ ἐφαρμόσθηκε ὅλο τὸ πρόγραμμα τοῦ Συνεδρίου, τὸ ὁποῖο συνεχίσθηκε τὴν ἑπόμενη ἡμέρα, δηλαδὴ τὸ Σάββατο. Θὰ παρατεθῇ ἡ θεματολογία τοῦ Συνεδρίου μαζὶ μὲ τοὺς ὁμιλητές.

–Πρωτοπρ. π. Ἰωάννης Ράλλης μὲ θέμα: «Ἅγιος Ἰωάννης Χρυσόστομος• Προσωπογραφία καὶ Ἐργογραφία», –Πρωτοπρ. π. Γεώργιος Δράγας: «Εὐαγγέλιο καὶ Ἐκκλησία», –Σέβ. Μητροπολίτης Ἀθανάσιος Γιέφτιτς: «Ἡ ἐσχατολογικὴ καὶ ἠθικὴ προσέγγισις εἰς τὴν διδασκαλίαν τοῦ ἁγίου Χρυσοστόμου». Λόγῳ κωλύματος δὲν παρέστη προσωπικῶς, ἀλλὰ διαβάσθηκε ἡ εἰσήγησή του. –Πρωτοπρ. π. Θεόδωρος Ζήσης: «Ἀνατομία τῆς σύγχρονης Ἐκκλησιαστικῆς ζωῆς κατὰ τὸν Ἱερὸ Χρυσόστομο», –Πρωτοπρ. π. Γεώργιος Μπεσίνας: «Ὁ Ποιμὴν ὁ καλὸς καὶ τὴν ψυχὴν αὐτοῦ τίθησι ὑπὲρ τῶν προβάτων. Τὸ χρέος τοῦ Ἱερέως κατὰ τὸν Ἱερὸν Χρυσόστομον», –Σέβ. Μητροπολίτης Ναυπάκτου καὶ Ἁγίου Βλασίου κ. Ἰερόθεος: «Ἡ νηπτικὴ καὶ κοινωνικὴ διδασκαλία τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου», –Πρωτοπρ. π. Γεώργιος Μεταλληνός: «Ἡ πρότασις τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου διὰ τὴν ἐν Χριστῷ ἀντιμετώπιση τοῦ κοινωνικοῦ προβλήματος», –Πρωτοπρ. π. Δημήτριος Καρέλλας: «"Μακάριοι οἱ δεδιωγμένοι ἕνεκεν δικαιοσύνης". Ποιμαντικὲς παρεμβάσεις τοῦ Ἱεροῦ Χρυσοστόμου ἀπὸ τὴν ἐξορία πρὸς τοὺς Χριστιανοὺς τοῦ 21ου αἰῶνος», –Πανιερ. Μητροπολίτης Λεμεσοῦ Ἀθανάσιος: «Ὁ Ἱερὸς Χρυσόστομος ὡς πνευματικὸς Πατὴρ τῆς Ἁγίας Ὀλυμπιάδος», –Πρέσβ. Βαρβάρα Μεταλληνοῦ: «Ἡ γυναῖκα στὸ διδακτικὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας κατὰ τὸν Ἱερὸ Χρυσόστομο», –Πανοσιολ. π. Ἀνδρέας Κονάνος: «Ἡ ἄσκησις στὴν πόλη λέγεται: Οἰκογένεια!...».

Στὸ τέλος κάθε συνεδρίας γινόταν συζήτηση καὶ ἀκολουθοῦσε ὁ Ἑσπερινὸς καὶ ἡ βραδινὴ τράπεζα καὶ στὴν συνέχεια τὸ Ἀπόδειπνο. Τὸ Συνέδριο αὐτό, ὅπως μοῦ εἶπαν, ἦταν τὸ πρῶτο θεολογικὸ καὶ ποιμαντικὸ Συνέδριο ποὺ διοργανώθηκε στὴν Ἀρχιεπισκοπὴ Ἀμερικῆς, ἐκτὸς φυσικὰ ἀπὸ τὶς Κληρικολαϊκὲς Συνελεύσεις ποὺ γίνονται κάθε χρόνο. Προσήλκυσε πολὺ κόσμο ποὺ ἦλθαν ἀπ' ὅλη τὴν Ἀμερικὴ καὶ τὸν Καναδᾶ. Κατὰ τὶς δύο ἡμέρες τοῦ Συνεδρίου τὸ παρακολούθησαν περίπου 1500 ἄνθρωποι.

Πρέπει νὰ σημειωθῇ ὅτι ἡ Ἱερὰ Μονὴ δὲν διέθετε χῶρο γιὰ τόσους πολλοὺς συνέδρους, γι' αὐτὸ καὶ στὸ προαύλειό της στήθηκε μιὰ πολὺ μεγάλη σκηνή, ἡ ὁποία διαμορφώθηκε κατάλληλα καὶ μέσα σὲ αὐτὴν πραγματοποιήθηκαν οἱ συνεδριάσεις τοῦ Συνεδρίου μὲ ἀπόλυτη ἐπιτυχία. Πολλοὶ ἄνθρωποι ἐργάσθηκαν γιὰ τὴν ἐπιτυχία τοῦ Συνεδρίου, ἄνδρες καὶ γυναῖκες, κληρικοὶ καὶ λαϊκοί, ἀλλὰ ἡ ἡγετικὴ φυσιογνωμία ποὺ κατηύθυνε ὅλες τὶς ἐργασίες καὶ ἀντιμετώπιζε ὅλες τὶς λεπτομέρειες ἦταν ἡ γερόντισσα Μελάνη.

Στὸ τέλος διαβάσθηκαν καὶ ἐγκρίθηκαν τὰ πορίσματα τοῦ Συνεδρίου.

3. Ἡ προσωπική μου συμμετοχὴ στὸ Συνέδριο

Ἐπειδὴ ἡ ἐφημερίδα «Ἐκκλησιαστικὴ Παρέμβαση» ἐκδίδεται ἀπὸ τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη, θὰ μοῦ ἐπιτραπῇ νὰ κάνω μιὰ ἰδιαίτερη ἀναφορὰ τόσο στὸ θέμα τὸ ὁποῖο εἰσηγήθηκα, ὅσο καὶ στὶς ἐρωτήσεις ποὺ μοῦ ἐτέθησαν καὶ δείχνουν τὸ ἐνδιαφέρον τοῦ ἀκροατηρίου γιὰ τέτοια ζητήματα.

Τὸ θέμα ποὺ μοῦ εἶχαν ὁρίσει νὰ ἀναπτύξω ἦταν: «Ἡ νηπτικὴ καὶ κοινωνικὴ διδασκαλία τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου». Τὰ ἐπὶ μέρους κεφάλαιά του ἦταν: –Ὁρισμὸς νηπτικότητος καὶ κοινωνικότητος, –Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὡς «προφήτης φιλανθρωπίας», –Νηπτικὰ στοιχεῖα ἀπὸ τὴν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου (ὁ Χριστιανὸς ὡς σταυρωμένος καὶ ἀναστημένος, λογισμοί, πάθη, νήψη, ἡσυχία, προσευχή-νοερὰ προσευχή, ὁ παρὼν βίος ὡς ἀποδημία, θεῖος ἔρως, ἄκτιστο φῶς), –Μοναχισμὸς καὶ ἔγγαμος βίος (τὸ χάρισμα τοῦ γάμου, ἡ χαρισματικὴ ζωὴ τῶν μοναχῶν, ὠφέλεια ἐγγάμων ἀπὸ τὴν θέα τῶν μοναχῶν), –Συμπεράσματα.

Τὸ θέμα προκάλεσε τὸ ἐνδιαφέρον τῶν παρισταμένων καὶ αὐτὸ φάνηκε ἀπὸ τὴν πληθώρα τῶν γραπτῶν ἐρωτήσεων ποὺ μοῦ ὑπέβαλαν καὶ τῶν προφορικῶν ποὺ μοῦ ἐτέθησαν στὰ διαλείμματα. Μερικὲς ἀπὸ αὐτὲς ἦταν οἱ ἀκόλουθες:

Τί εἶναι ἡ μετάνοια; –Πὼς πρέπει νὰ γίνεται ἡ καρδιακὴ προσευχὴ στὸν κόσμο; –Πὼς λειτουργοῦσε ὁ γάμος πρὶν ἀπὸ τὴν πτώση; –Πὼς ἐξασκεῖται ἡ σωτηρία στὴν οἰκογένεια καὶ τὸ μοναστήρι; –Κατὰ πόσον μπορεῖ κανεὶς νὰ βιώση τὴν νήψη μέσα σὲ μέριμνες καὶ κατὰ τὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν; –Γιατί ὁ Ἀπόστολος Παῦλος προτείνει τὴν ἄγαμη ζωὴ πάνω ἀπὸ τὴν ζωὴ τοῦ γάμου; –Πὼς μπορεῖ νὰ ἀσκῆται ἡ ὑπακοὴ σὲ Γέροντα καὶ νὰ δίνεται καὶ ἡ ὁμολογία τῆς πίστεως; –Πὼς ἀντιμετωπίζει ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία τὸ φῶς ποὺ βλέπουν οἱ κινέζοι στὸν ὑπερβατικὸ διαλογισμὸ σὲ σχέση μὲ τὸ Φῶς τοῦ Χριστοῦ; –Εἶναι τὸ ἴδιο ἡ ἀγάπη μὲ τὸν θεῖο ἔρωτα; –Τί εἶναι Γέροντας καὶ τί εἶναι κομποσχοίνι; –Πὼς μπορεῖ κανεὶς νὰ ἀποκτήση τὸ χάρισμα τῶν δακρύων τῆς μετανοίας; –Πὼς μπορεῖ κανεὶς νὰ συγκεντρώση τὸν νοῦ του στὸν Θεὸ ὅλη τὴν ἡμέρα, ὅταν ἐργάζεται καὶ ἀσχολεῖται μὲ ἄλλα θέματα κοινωνικά; –Πρέπει νὰ ὑπάρχη διαφορὰ μεταξὺ Ἐνορίας καὶ Μοναστηριοῦ; –Γιατί εἶπε ὁ Χριστὸς στοὺς Ἀποστόλους ὅτι ὅσοι δὲν εἶναι ἐναντίον μας δὲν εἶναι μαζί μας καὶ ποιούς ἐννοοῦσε; –Γιατί δὲν ὑπάρχουν πολλὲς Ἐκκλησίες ἀφιερωμένες στὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο ποὺ εἶναι τόσο μεγάλη πατερικὴ μορφή; –Πὼς μποροῦν οἱ γονεῖς ποὺ ἔχουν παιδιὰ νὰ ἐπιδιώκουν τὴν ἑκούσια πτωχεία; –Πότε ὑπάρχει κλήση γιὰ μοναχικὴ ζωὴ καὶ πότε γιὰ τὸν γάμο; –Τί εἶναι τα τελώνια; –Τί σημαίνει ὀρθόδοξη ψυχοθεραπεία καὶ πὼς ἑρμηνεύεται αὐτὸς ὁ ὅρος καὶ πὼς ἀντιμετωπίζει ἡ ὀρθόδοξη ψυχοθεραπεία τὴν ἔλλειψη αὐτοπεποίθησης γιὰ τὴν ὁποία κάνει λόγο ἡ ψυχολογία; –Καταλαβαίνω τὴν ἀναφορά σας στὴν "φιλαυτία" ὡς πάθος. Ὅμως ὑπάρχει ἕνα πρόβλημα στὴν ὁρολογία. Γιὰ παράδειγμα, στὴν ψυχοθεραπεία ἡ "αὐτοεκτίμηση" εἶναι ὑγεία καὶ δίνει ζωή, ἀλλὰ συχνὰ στὰ ὀρθόδοξα κείμενα ἡ "αὐτοεκτίμηση" ὁρίζεται ὡς "ἀλαζονεία" (ἔπαρση, ἐγωϊσμός). Μπορεῖτε νὰ προσεγγίσετε διαφορετικὰ αὐτοὺς τοὺς ὅρους; κλπ. –Εἶμαι ἕνας ψυχοθεραπευτὴς καὶ ἐρωτῶ: Γιατί χρησιμοποιήσατε τὸν ὅρο ὀρθόδοξη ψυχοθεραπεία καὶ ὄχι πιὸ παραδοσιακοὺς ὅρους; Ποιά εἶναι ἡ πνευματικὴ συνταγὴ γι' αὐτοὺς ποὺ εἶναι στὴν Ἐκκλησία καὶ πάσχουν ἀπὸ stress, ἄγχος, κατάθλιψη καὶ ἔχουν πάθει ζημιὰ ἀπὸ τὰ σύγχρονα ψυχολογικὰ φάρμακα; Τί ρόλο παίζει ἡ ψυχολογικὴ ἀγωγὴ σὲ σχέση μὲ τὰ πνευματικά-ψυχολογικὰ προβλήματα στὴν κοινωνία σήμερα;

Βεβαίως οἱ ἐρωτήσεις ποὺ μοῦ ἐτέθησαν ἦταν πολλὲς καὶ οἱ ἀπαντήσεις δὲν μποροῦσαν νὰ ἀντιμετωπισθοῦν σὲ μιὰ σύντομη συζήτηση, ἀλλὰ ὡστόσο ἀπήντησα μὲ συνοπτικὸ τρόπο στὰ βασικὰ ἐρωτήματα, τὰ ὁποῖα εἶχαν χωρισθῇ σὲ διάφορες κατηγορίες. Στὴν συνέχεια κατὰ τὰ διαλείμματα εἶχα τὴν δυνατότητα νὰ συζητήσω ἐκτενέστερα μὲ πολλοὺς ἀπὸ τοὺς Συνέδρους πάνω σὲ σοβαρὰ ζητήματα.

4. Ὁμιλίες στὴν Τακόμα τῆς Πολιτείας Washington

Μετὰ τὸ τέλος τοῦ Συνεδρίου καὶ ὕστερα ἀπὸ μιὰ μικρὴ ξενάγηση στὴν πόλη τοῦ Σικάγου ποὺ μοῦ ἔκαναν εὐγενικὰ Ναυπάκτιοι, ὅπως ὁ κ. Κοζώνης καὶ οἱ συγγενεῖς του, ταξιδεύοντας 4 ὧρες μὲ τὸ ἀεροπλάνο ἔφθασα στὴν Τακόμα, στὸ πιὸ δυτικὸ μέρος τῆς Ἀμερικῆς (ΗΠΑ) στὸν Εἰρηνικὸ Ὠκεανό.

Ἡ Τακόμα θεωρεῖται μιὰ μεγάλη πόλη γιὰ τὴν Ἑλλάδα, ἀλλὰ μικρὴ γιὰ τὴν Ἀμερική, στὴν ὁποία μένουν περίπου 150.000 κάτοικοι. Ἡ Τακόμα βρίσκεται πλησίον τοῦ Σιατλ τῶν ΗΠΑ.

Ἐπισκέφθηκα τέσσερεις φορὲς ἕως τώρα την Τακόμα (1986, 1995, 1999, 2007), προσκεκλημένος ἀπὸ τὸν ἀγαπητό μου Ἡρακλῆ Παναγιωτίδη, ὁ ὁποῖος ἦταν βοηθός μου στὸ Κατηχητικὸ Σχολεῖο τοῦ Προφήτου Ἠλία Θεσσαλονίκης, ὅταν ἤμουν φοιτητὴς τὰ ἔτη 1964-1968. Τώρα διδάσκει στὴν Ἰατρικὴ Σχολὴ τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Σιατλ ψυχολογία τῆς νευρολογίας, δηλαδὴ ἐξετάζει τὴν ψυχολογικὴ συνέπεια τοῦ ἀρρωστημένου ἐγκεφάλου στοὺς ἀσθενεῖς. Ἔχει κάνει εἰδικὲς ἔρευνες γιὰ τὸν αὐτισμό, τὴν ἐπιληψία, τὸ ἀλτσχάϊμερ κλπ.

Ἀπὸ τὶς προηγούμενες ἐπισκέψεις μου γνώρισα πολλοὺς ἀνθρώπους οἱ ὁποῖοι ἀγαποῦν τὴν Ἐκκλησία, ἐκκλησιάζονται στὸν ἑλληνικὸ ὀρθοδοξο Ναὸ τοῦ Ἁγίου Νικολάου καὶ ζοῦν μιὰ κατὰ τὸ δυνατὸν κοινὴ ζωὴ πέριξ τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ. Ὁ Ἱερὸς Ναὸς τοῦ ἁγίου Νικολάου κτίσθηκε τὸ 1922 ἀπὸ Ἕλληνες ὀρθοδόξους Χριστιανοὺς ποὺ εἶχαν ἔλθει ἀπὸ τὸν Μαρμαρᾶ τοῦ Βοσπόρου.

Τὶς τρεῖς ἡμέρες ποὺ κάθισα στὸ Σιατλ ἔκανα τρεῖς ὁμιλίες καὶ πάντοτε ἀκολουθοῦσαν πολύωρες συζητήσεις, ὕστερα ἀπὸ ἄδεια ποὺ ἔλαβα ἀπὸ τὸν Σέβ. Μητροπολίτη Ἁγίου Φραγκίσκου κ. Γεράσιμο.

Ἡ πρώτη ἔγινε στὸν Ἱερὸ Ναὸ τοῦ Ἁγίου Νικολάου Τακόμα. Συγκεντρώθηκαν περίπου 250 ἄνθρωποι, Κληρικοὶ καὶ λαϊκοί, Ἕλληνες καὶ μή, ἀνήκοντες στὴν Ὀρθόδοξη Ἑλληνικὴ Ἐκκλησία, ἀλλὰ καὶ σὲ ἄλλες κανονικὲς Ἐκκλησίες, ὅπως τοῦ Πατριαρχείου Ἀντιοχείας καὶ τῆς Ρωσσικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας τῆς Ἀμερικῆς καὶ τῆς Ρουμανίας. Διεπίστωσα τὸ μεγάλο ἐνδιαφέρον τους. Πολλοὶ ἀπὸ αὐτοὺς ἦλθαν ἀπὸ 3-4 ὧρες μακριὰ καὶ ἐπέστρεψαν αὐθημερὸν στὰ σπίτια τους. Δηλαδή, γιὰ νὰ ἀκούσουν τὴν ὁμιλία ταξίδευσαν 6-8 ὧρες τὴν ἴδια ἡμέρα. Ἦρθαν ἀπὸ τὸ Βανκοῦβερ τοῦ Καναδᾶ καὶ ἀπὸ τὸ Portland. Μεταξὺ αὐτῶν ἦταν καὶ ἡ Γερόντισσα μαζὶ μὲ δύο μοναχὲς τοῦ Τιμίου Προδρόμου Portland τὶς ὁποῖες κατευθύνει ὁ π. Ἐφραίμ.

Ἦταν ἐνδιαφέρον τὸ πρόγραμμα τὸ ὁποῖο εἶχε καθορισθεῖ. Στὶς 4 τὸ ἀπόγευμα συναντηθήκαμε μὲ πολλοὺς Ἱερεῖς ποὺ προέρχονταν ἀπὸ διάφορες κανονικὲς ὀρθόδοξες Ἐκκλησίες. Στὶς 5 ἔγινε ὁ Ἑσπερινός, στὶς 6 παρατέθηκε φαγητὸ γιὰ ὅλους, τὸ ὁποῖο προσέφερε ἡ Ἐνορία καὶ παρασκεύασαν οἱ γυναῖκες τῆς ἐνορίας. Στὶς 7 ἡ ὥρα ἀκολούθησε ἡ ὁμιλία καὶ συνεχίσθηκε ἡ συζήτηση ποὺ παρατάθηκε μέχρι τὶς 10 τὸ βράδυ.

Τὸ θέμα τῆς ὁμιλίας τὸ ὁποῖο εἶχαν ζητήσει ἦταν: «Ἡ μετάνοια κατὰ τὴν διδασκαλία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου». Κατὰ τὴν ὁμιλία τονίσθηκαν δύο σημεῖα. Πρῶτον τί ἐννοῦμε ὅταν κάνουμε λόγο γιὰ τὴν ἁμαρτία καὶ τὴν μετάνοια, δεύτερον τί διδάσκει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος γιὰ τὴν μετάνοια. Στὸ σημεῖο αὐτὸ ἀναλύθηκε ἐκτενῶς ἡ παραβολὴ τοῦ καλοῦ Σαμαρείτου, σύμφωνα μὲ τὴν ἑρμηνεία τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου.

Οἱ βασικότερες ἐρωτήσεις ποὺ ἐτέθησαν ἦταν τρεῖς: Πρῶτον, τί ἐννοοῦσε ὁ γέροντας Σωφρόνιος ὅταν ὁμιλοῦσε γιὰ ψυχολογικὴ καὶ ὀντολογικὴ μετάνοια καὶ ἂν αὐτὴ ἡ διάκριση γίνεται στὰ ἔργα τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου. Δεύτερον, εἶναι ἀπαραίτητα τὰ δάκρυα γιὰ τὴν πνευματικὴ ζωὴ καὶ γιατί; Τρίτον, πολλοὶ ἄνθρωποι σήμερα στὴν Ἀμερικὴ ἔχουν κατάθλιψη. Πὼς ἐξηγεῖται αὐτὸ καὶ πὼς θεραπεύονται οἱ ἄνθρωποι ποὺ πάσχουν ἀπὸ τὴν κατάθλιψη;

Ἡ δεύτερη ὁμιλία ἔγινε στὸ Πανεπιστήμιο τῆς Τακόμα. Ὁ κ. Ἡρακλῆς Παναγιωτίδης εἶχε ἔλθει σὲ ἐπικοινωνία μὲ τὴν Καθηγήτρια ποὺ διδάσκει τὴν ἱστορία καὶ τὴν θεολογία τῶν Χριστιανῶν τῆς Ἀνατολῆς.

Πρέπει νὰ σημειωθῇ ὅτι ἡ κ. Brenda Ihssen ἔχει σπουδάσει τὴν θεολογία τῆς Ἀνατολῆς καὶ τὴν διδάσκει στοὺς φοιτητές της, οἱ ὁποῖοι εἶναι περίπου 90 γιὰ κάθε ἑξάμηνο. Τὸ Πανεπιστήμιο ὀνομάζεται «Pacific Lutheran University», ἱδρύθηκε τὸ 1890 ἀπὸ Λουθηρανοὺς ποὺ προέρχονταν ἀπὸ τὴν Νορβηγία, ἀλλὰ βέβαια σήμερα λειτουργεῖ στὰ σύγχρονα ἀκαδημαϊκὰ πλαίσια. Ἡ κ. Ihssen εἶναι λουθηρανή, ἀλλ' ὅμως διαβάζει Πατέρας καὶ Ἁγίους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, καθὼς ἐπίσης στὸ ἴδιο τμῆμα διδάσκει ἕνας Ἕλληνας Ὀρθόδοξος ἀπὸ τὴν Ἑλλάδα τὸ μάθημα τῆς ἑρμηνείας τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.

Μὲ ὑποδέχθηκαν τὸ μεσημέρι στὸ Πανεπιστήμιο, μὲ ξενάγησαν σὲ ὅλα τὰ κτιριακὰ συγκροτήματά του, μάλιστα ἕνας Καθηγητὴς τῆς μουσικῆς ἔπαιξε διάφορα μουσικὰ κομμάτια στὸ ἐκκλησιαστικὸ ὄργανο τοῦ Πανεπιστήμιου τὸ ὁποῖο θεωρεῖται τὸ καλύτερο καὶ μεγαλύτερο ὄργανο ποὺ ὑπάρχει στὴν Δυτικὴ πλευρὰ τῆς Ἀμερικῆς, μᾶς ἔδειξε τὸν τρόπο μὲ τὸν ὁποῖον λειτουργεῖ, μὲ ὁδήγησαν στὸ κτίριο τῶν ξενώνων γιὰ τοὺς φοιτητὲς καθὼς ἐπίσης καὶ στὴν τραπεζαρία τους. Συναντήθηκα μὲ τὸν Πρόεδρο τοῦ Πανεπιστήμιου, ὁ ὁποῖος μοῦ ἐξεδήλωσε τὴν χαρὰ καὶ τὴν τιμὴ γιὰ τὸ ὅτι δέχθηκα νὰ μιλήσω στοὺς φοιτητές. Ἔπειτα, μοῦ παρέθεσαν ἐπίσημο γεῦμα, στὸ ὁποῖο παρακάθησαν συνεργάτες τῆς κ. Brenda. Κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ φαγητοῦ εἴχαμε ἐνδιαφέρουσα συζήτηση μὲ τὴν καθηγήτρια γιὰ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν ἐλευθερία, γιὰ τὴν διάκριση μεταξὺ προσώπου καὶ ἀτόμου, γιὰ τὴν διδασκαλία τῶν ἁγίων Πατέρων τῆς Ἐκκλησίας ὡς πρὸς τὰ κοινωνικὰ ζητήματα κλπ.

Μετὰ τὸ μεσημεριανὸ γεῦμα μιὰ φοιτήτρια μοῦ ζήτησε προφορικὴ συνέντευξη γιὰ νὰ δημοσιευθῇ στὴν ἐφημερίδα τοῦ Πανεπιστήμου κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ὁποίας ἐτέθησαν τέσσερα βασικὰ ἐρωτήματα: Πρῶτον, ποιές ἦταν οἱ σπουδές μου καὶ ἡ ποιμαντική μου ἐνασχόληση. Δεύτερον, ποιές εἶναι οἱ διαφορὲς μεταξὺ ἑλληνικῆς καὶ ἀμερικανικῆς κοινωνίας. Τρίτον ποιά εἶναι ἡ προσφορὰ τῶν θρησκειῶν στὴν σύγχρονη κοινωνία. Τέταρτον ποιά εἶναι ἡ ἄποψή μου γενικὰ γιὰ τὸν πόλεμο καὶ εἰδικὰ γιὰ τὸν πόλεμο στὸ Ἰράκ, καθὼς ἐπίσης καὶ γιὰ τὴν τρομοκρατία.

Σὲ κεντρικὴ αἴθουσα τοῦ Πανεπιστημίου ἀνέπτυξα τὸ θέμα τὸ ὁποῖο εἶχε προσδιορισθῇ: «Ἡ θεραπεία τοῦ ἀνθρώπου κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία», μπροστὰ σὲ ἕνα καλὸ ἀκροατήριο Καθηγητῶν καὶ φοιτητῶν. Τὰ κεντρικὰ σημεῖα τῆς ὁμιλίας μου ἦταν τέσσερα: Πρῶτον, ἡ ὀντολογικὴ σύσταση τοῦ ἀνθρώπου, δεύτερον, ἡ θνητότητα καὶ παθητότητα τοῦ ἀνθρώπου, τρίτον σὲ τί συνίσταται ἡ ἀσθένεια καὶ ἡ θεραπεία, καὶ τέταρτον ποιός εἶναι ὁ χῶρος καὶ ἡ μέθοδος τῆς θεραπείας.

Μετὰ τὴν ὁμιλία ἀκολούθησε συζήτηση κατὰ τὴν ὁποία ἀπάντησα σὲ δύο βασικὰ ἐρωτήματα. Τὸ ἕνα ἀφοροῦσε τὴν μεταφορὰ στὴν ἀγγλικὴ γλῶσσα τῶν ὅρων νοῦς καὶ λόγος, καθὼς ἐπίσης γενικὰ γιὰ τὴν ὁρολογία τῶν ἑλληνικῶν ὀρθοδόξων ὅρων ποὺ μεταφέρονται στὴν ἀγγλικὴ γλῶσσα καὶ νοοτροπία. Τὸ ἄλλο εἶχε σχέση μὲ τὸ κατὰ πόσον ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἔχει τὴν μοναδικὴ μέθοδο θεραπείας.

Ἐπειδὴ τὸ ἐπίπεδο ἦταν ἀνεβασμένο, γι' αὐτὸ τόσο ἡ ἀνάπτυξη τοῦ θέματος ὅσο καὶ οἱ ἐρωτήσεις γίνονταν μὲ ἕνα ὑψηλὸ τρόπο. Δηλαδή, ἀναπτύσσοντας τὸ θέμα τῆς ὀντολογικῆς συστάσεως τοῦ ἀνθρώπου καὶ τῆς θνητότητας καὶ παθητότητας, γινόταν ἕνας συνδυασμὸς μεταξὺ θεολογίας καὶ βιολογίας, ποὺ ἔδειχνε τὴν σχέση καὶ τὴν διαφορὰ μεταξὺ σώματος καὶ ψυχῆς, καθὼς ἐπίσης πὼς προσδιορίζεται ὁ θάνατος καὶ οἱ συνέπειές του, τὰ πάθη καὶ τὰ ἀποτελέσματά τους. Οἱ φοιτητὲς ἔδειξαν ἰδιαίτερο ἐνδιαφέρον, ὅπως φάνηκε καὶ στὶς κατ' ἰδίαν συζητήσεις. Τὸ ἴδιο παρατήρησα καὶ μὲ τοὺς Καθηγητὲς ποὺ ἦταν παρόντες καὶ ἔδειξαν τὸν ἐνθουσιασμό τους. Φυσικά, δὲν εἶμαι ἐγὼ ἐκεῖνος ὁ ὁποῖος θὰ γράψω γιὰ τὸ πὼς ἐκφράσθηκαν γιὰ τὴν ὁμιλία.

Ἡ τρίτη ὁμιλία ἔγινε πάλι στὸν Ἱερὸ τοῦ Ἁγίου Νικολάου τὸ ἀπόγευμα τῆς ἰδίας ἡμέρας μετὰ ἀπὸ τὴν ὁμιλία στὸ Πανεπιστήμιο. Τὸ θέμα αὐτὴν τὴν φορὰ ἦταν περισσότερο ποιμαντικὸ καὶ πρακτικό. Δηλαδή: «πὼς νὰ ζῆ ὁ Χριστιανὸς στὴν κοινωνική του ζωὴ σύμφωνα μὲ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο». Ἡ βάση τοῦ ἀκροατηρίου ἦταν ἡ ἴδια μὲ τὴν προηγούμενη ἡμέρα, ἀλλὰ διαφοροποιήθηκε σὲ ἕνα ἀριθμὸ προσώπων. Παρόντες ἦταν περίπου 250 ἄτομα καὶ εἶχαν ἔλθει καὶ μερικοὶ ἀπὸ αὐτοὺς ἀπὸ μακριά, τόσο ἀπὸ τὴν νότια περιοχὴ τῆς Πολιτείας, ὅσο καὶ ἀπὸ τὸν Καναδᾶ. Μερικοὶ ταξίδευσαν μεγάλες ἀποστάσεις καὶ πολλὲς ὧρες καὶ τὶς δύο αὐτὲς ἡμέρες, δηλαδὴ μετὰ τὴν ὁμιλία τῆς προηγούμενης ἡμέρας ἐπέστρεψαν στὰ σπίτια τους καὶ ταξίδευσαν ἐκ νέου ἄλλες τόσες ὧρες κατὰ τὴν ἑπόμενη ἡμέρα. Αὐτὸ δείχνει τὴν δίψα τῶν ἀνθρώπων. Ταξίδευσαν 6-8 ὧρες κάθε μέρα γιὰ νὰ ἀκούσουν δύο συνεχόμενες ὁμιλίες. Στὴν συγκεκριμένη ὁμιλία ἔφεραν μιὰ γυναῖκα ποὺ ἦταν στὸ καροτσάκι μὲ κομμένο τὸ πόδι της δυόμιση ὧρες μακριὰ γιὰ νὰ ἀκούση τὴν ὁμιλία. Ἐπίσης, ἦλθε μιὰ μητέρα ἀπὸ μακριὰ μὲ τὰ τέσσερα μικρὰ παιδιά της γιὰ νὰ συμμετάσχη σὲ αὐτὴν τὴν πνευματικὴ συνάντηση.

Τὸ πρόγραμμα ἦταν τὸ ἴδιο, δηλαδὴ Ἑσπερινός, φαγητό, ὁμιλία καὶ συζήτηση.

Ἀναπτύσσοντας τὸ θέμα «Πὼς νὰ ζῆ ὁ Χριστιανὸς στὴν κοινωνική του ζωὴ σύμφωνα μὲ τὸν ἅγιο Ἰωάννη τὸν Χρυσόστομο», παρουσίασα τὰ ἑξῆς κύρια σημεῖα. Ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ στὸν ἄνθρωπο καὶ τοῦ ἀνθρώπου στὸν Θεό, ὁ Χριστιανὸς ζῆ στὴν παροῦσα ζωὴ ὡς ἐξόριστος καὶ ἀναζητᾶ τὴν μετάβασή του στὴν πατρίδα, ἡ χριστιανικὴ ζωὴ εἶναι σταυρικὴ ζωή, πὼς ἀντιμετωπίζει ὁ Χριστιανὸς τοὺς λογισμοὺς καὶ τὰ πάθη, ἡ μεγάλη ἀξία τῆς προσευχῆς, καὶ πὼς μπορεῖ ὁ Χριστιανὸς στὴν οἰκογενειακή του ζωὴ νὰ βιώνη τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ἐπιτύχη τὴν σωτηρία του.

Ἐτέθησαν πολλὲς ἐρωτήσεις. Θὰ καταγράψω τις κυριότερες ἀπὸ αὐτὲς γιὰ νὰ φανῆ ἡ ἀναζήτηση τῶν ἀνθρώπων. –Οἱ ἄνθρωποι σήμερα δὲν ζοῦν τὴν ἀτμόσφαιρα τῆς ἡσυχίας, ὅπως τὴν παρουσιάζει ὁ Χριστός, οἱ Ἀπόστολοι καὶ οἱ Πατέρες. Ποὺ ὀφείλεται αὐτὸ καὶ τί μπορεῖ νὰ γίνη. –Ἡ ἀγάπη στὸν Θεὸ εἶναι δῶρο ἡ εἶναι καρπὸς ἀγῶνος. –Πολλοὶ ἄνθρωποι σήμερα πάσχουν ἀπὸ μελαγχολία. Τί μπορεῖ νὰ τοὺς βοηθήση; –Τί μποροῦμε νὰ ποῦμε σὲ ἕνα παιδὶ ποὺ ζῆ 18 χρόνια μέσα σὲ μιὰ γιάλα λόγῳ ἀσθενείας; –Πὼς γράφετε τὰ βιβλία καὶ ποιός συγγαφεὺς σᾶς ἔχει ἐπηρεάσει;

Οἱ ἐρωτήσεις ἦταν πολὺ πρακτικὲς καὶ προσωπικές, ὁπότε καὶ οἱ ἀπαντήσεις ἀνταποκρίθηκαν σὲ αὐτὴν τὴν ἀναζήτησή τους, γι' αὐτὸ καὶ ἡ ἀτμόσφαιρα ὑπῆρξε θαυμάσια. Αἰσθανόμουν μιὰ μεγάλη ἑνότητα μὲ τὸ ἀκροατήριο.

Στὸ τέλος τῆς συναντήσεως πολλοὶ μὲ πλησίαζαν γιὰ νὰ μὲ ρωτήσουν διάφορα θέματα καὶ οἱ περισσότεροι γιὰ νὰ πάρουν αὐτόγραφα, νὰ θέσω δηλαδὴ κάπου τὴν ὑπογραφή μου σὲ ἕνα βιβλίο, σὲ ἕνα τετράδιο γιὰ νὰ μὲ θυμοῦνται. Παρέμεινα στὴν Ἀμερικὴ μιὰ ἑβδομάδα, τὶς πρῶτες ἡμέρες στὸ Σικάγο καὶ τὶς ἄλλες στὴν Τακόμα. Ὅλες οἱ ἡμέρες ἦταν γεμᾶτες ἀπὸ ἐντυπώσεις καὶ θαυμασμὸ γιὰ πολλὰ πράγματα, κυρίως γιὰ τὶς ἀναζητήσεις καὶ τὴν δίψα τῶν ἀνθρώπων γιὰ ὀρθόδοξα πνευματικὰ ζητήματα. Ὁ ἄνθρωπος ἀναζητᾶ τὸν Θεὸ καὶ δὲν θὰ ἀναπαυθῇ ἕως ὅτου Τὸν συναντήση. Ἐπιθυμεῖ, ὅμως, νὰ βρῇ καὶ τὴν αὐθεντικὴ μέθοδο γιὰ νὰ φθάση σὲ αὐτὴν τὴν κοινωνία μὲ τὸν Θεό.

Ἡ Ἀμερικὴ δὲν εἶναι μιὰ χώρα γιὰ νὰ τὴν ἐπισκέπονται μερικοὶ προκειμένου νὰ εἰσπράττουν χρήματα γιὰ νὰ κτίσουν Ναοὺς καὶ Μοναστήρια. Εἶναι χώρα ποὺ κατοικεῖται καὶ ἀπὸ Χριστιανοὺς ποὺ ἀναζητοῦν αὐθεντικὲς ὀρθόδοξες ἐμπειρίες καὶ ἐπιδιώκουν τὴν σωτηρία τους. Ὅσοι δὲν βλέπουν αὐτὴν τὴν πλευρὰ καὶ μπροστά τους ἔχουν τὸ ὅραμα τοῦ δολλαρίου, δὲν εἶναι ὀρθόδοξοι Χριστιανοί, γιὰ νὰ μὴ χρησιμοποιήσω κάποια βαρύτερη ἔκφραση. Παρὰ τὴν κούραση ἀπὸ τὸ μεγάλο ὑπερατλαντικὸ ταξίδι –γιὰ μιὰ ἑβδομάδα παρέμεινα στὸ ἀεροπλάνο σὲ πτήση πάνω ἀπὸ 30 ὧρες– αἰσθάνεται κανεὶς τὴν ἀγάπη τοῦ Θεοῦ ποὺ θέτει τὴν ἀφόρητη δίψα στὶς ψυχὲς τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ αἰσθάνεται καὶ τὰ σκιρτήματα τῶν ψυχῶν καὶ τὴν καλωσύνη τῶν ἀνθρώπων. Μπροστὰ σὲ αὐτὰ τὰ δύο νοιώθει κανεὶς πολὺ μηδαμινὸς καὶ ἀνάξιος ὅ,τι καὶ ἂν κάνη.

Εὐχαριστῶ τὸν Θεὸ γι' αὐτὴν τὴν νέα δωρεὰ καὶ εὐγνωμονῶ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ μοῦ ἔδωσαν τὴν εὐκαιρία νὰ συμμετάσχω σὲ αὐτὸ τὸ πνευματικὸ πανηγύρι τῆς ἀναζητήσεως τοῦ Θεοῦ. Φυσικά, θαύμασα γιὰ ἀκόμη μιὰ φορὰ τὴν μεγάλη μορφὴ τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, τοῦ ὁποίου ἡ διδασκαλία ἔχει τόση ἐπικαιρότητα καὶ ἡ φλογερή του ὕπαρξη ἐνέπνευσε καὶ ἐμπνέει ἑκατομμύρια ἀνθρώπους διὰ μέσου τῶν αἰώνων. Ἦταν ἕνας φλογερὸς Πατέρας τῆς Ἐκκλησίας ποὺ τὸν διακατεῖχε ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, ἡ αἴσθηση τῆς ἀποδημίας καὶ ἡ πορεία πρὸς τὴν ἀληθινὴ πατρίδα.–