Γεγονὸς καὶ Σχόλιο: Προπαγάνδα

Γιὰ (καὶ σὲ) πολλὰ θέματα γίνεται προπαγάνδα, ἡ ὁποία ἀλλοιώνει τὸ περιεχόμενο τῆς εἴδησης καὶ τὴν χρησιμοποιεῖ γιὰ τοὺς λόγους καὶ τοὺς σκοποὺς μιᾶς ἰδεολογίας. Τὸ ἴδιο ἔγινε καὶ στὸ θέμα του Γιούρι Γκαγκάριν.

Ὁ Γκαγκάριν, ὅπως ὅλοι οἱ παλαιότεροι γνωρίζουμε, ἦταν Σοβιετικός, ὁ πρῶτος ἄνθρωπος ποὺ πέταξε στὸ διάστημα. Τὴν 12η Ἀπριλίου τοῦ ἔτους 1961 ἔκανε μιὰ τροχιὰ γύρω ἀπὸ τὴν γῆ καὶ στὴν συνέχεια προσγειώθηκε στὴν Σοβιετικὴ Ἕνωση. Ἔγινε γνωστὸς σὲ ὅλον τὸν κόσμο καὶ ἥρωας στὴν χώρα του. Ἔκανε περιοδεῖες σὲ πολλὲς χῶρες καὶ ἔγινε βουλευτὴς στὸ Ἀνώτατο Σοβιέτ. Σκοτώθηκε λίγα χρόνια μετά, τὸ 1968, ὅταν συνετρίβη τὸ μικρὸ ἀεροπλάνο κατὰ μία ἐκπαιδευτικὴ πτήση.

Ὁ Γκαγκάριν, ἐκτὸς αὐτοῦ, ἔγινε γνωστὸς γιὰ τὴν φράση του ποὺ φέρεται ὅτι εἶπε ὅτι «πῆγα στὸ διάστημα, ἀλλὰ τὸν Θεὸ δὲν τὸν εἶδα» καὶ ἡ ὁποία χρησιμοποιήθηκε πολὺ ἀπὸ τὴν ἀθεϊστικὴ προπαγάνδα τῆς ἐποχῆς ἐκείνης. Γράφω «φέρεται ὅτι εἶπε», γιατί νεώτερα δημοσιεύματα ἰσχυρίζονται τὸ ἀντίθετο.

Συγκεκριμένα, σὲ ἄρθρο μὲ τίτλο «Γιούρι Γκαγκάριν ὁ Χριστιανὸς» ποὺ μετέφρασε ἡ Μαρία Μπινιάρη ἀπὸ τὸ Ἰντερφὰξ Ρελίτζιον καὶ δημοσιεύθηκε στὸ περιοδικὸ «Καινὴ Κτίσις» (Ἰούνιος 2007) περιλαμβάνεται ἡ συνέντευξη ποὺ ἔδωσε ὁ στρατηγὸς Βαλεντὶν Πετρώφ, Καθηγητὴς τῆς Ἀκαδημίας Ἀεροπορίας «Γιούρι Γκαγκάριν» καὶ φίλος του κοσμοναύτη, στὴν ὁποία ὑποστηρίζεται ὅτι ὁ Γκαγκάριν ἦταν Χριστιανός. Γράφεται, μεταξὺ τῶν ἄλλων, ὅτι «ὁ Γκαγκάριν ἦταν βαπτισμένος πιστὸς σ’ ὅλη του τὴν ζωή... ὁμολογοῦσε πάντα τὸν Θεό, ὅταν τὸν προκαλοῦσαν ὅπου κι ἂν ἦταν». Καὶ μάλιστα περιγράφεται ἕνα ταξίδι του τὴν ἡμέρα τῶν γενεθλίων του τὸ ἔτος 1964 στὴν Λαύρα τοῦ Ἁγίου Σεργίου καὶ ἡ συνομιλία ποὺ εἶχε μὲ τὸν ἡγούμενο τῆς Ἱερᾶς Μονῆς. Ὅταν ὁ ἡγούμενος εἶπε: «Ποιός θὰ πιστέψει ἂν πῶ πὼς ὁ Γκαγκάριν ἦταν στὸ κελλί μου;», ὁ Γκαγκάριν ἀπάντησε: «Αὐτὸ εἶναι γι' αὐτοὺς ποὺ δὲν πιστεύουν». Ἔβγαλε φωτογραφία μὲ τὸν ἡγούμενο καὶ τοῦ τὴν ἔδωσε μὲ ἀφιέρωση: «Στὸν ἡγούμενο μὲ τὶς καλύτερες εὐχές, Γιούρι Γκαγκάριν».

Ὁ Γκαγκάριν, κατὰ τὴν μαρτυρία τοῦ φίλου του Πετρὼφ «πολλὲς φορὲς στὶς ὁμιλίες του ἰδίως πρὸς τοὺς νέους ἀλλὰ καὶ στὴν κεντρικὴ ἐπιτροπὴ εἶχε ἀνοιχτὰ πεῖ πὼς ἔπρεπε ὁ ναὸς τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ (τὸν ὁποῖο εἶχε καταστρέψει τὸ καθεστὼς) νὰ ἀνακαινισθεῖ σὰν μνημεῖο γιὰ τὴ στρατιωτικὴ νίκη ἀλλὰ καὶ σὰν ἕνα καταπληκτικὸ ἔργο τέχνης».

Τὸ ἐρώτημα εἶναι πὼς κυκλοφόρησε ὅτι ὁ Γκαγκάριν εἶπε ὅτι δὲν συνάντησε τὸν Θεὸ στὸ διάστημα. Ὁ Πετρὼφ ὑποστηρίζει ὅτι δὲν εἶπε ποτὲ αὐτὴν τὴν φράση, ἀλλὰ αὐτὴ προῆλθε ἀπὸ τὰ λόγια τοῦ Χρουτσώφ. Διηγεῖται:

«Καὶ αὐτὴ τὴν περίφημη φράση ποὺ τοῦ χρεώνουν "πῆγα στὸ διάστημα ἀλλὰ τὸν Θεὸ δὲν τὸ εἶδα", αὐτὴ στὴν πραγματικότητα τὴν εἶπε ὁ Χρουτσώφ. Εἰπώθηκε κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ Κεντρικοῦ Συμβουλίου ποὺ ἤθελε νὰ περάσει τὴν ἀντιθρησκευτικὴ προπαγάνδα. Ἀπηύθυνε, λοιπόν, μὲ εἰρωνεία τὴν φράση: "Γιατί δὲν φρενάρατε μπροστὰ στὸν Θεό; Ἐδῶ εἶναι ὁ Γκαγκάριν ποὺ πέταξε στὸ διάστημα ἀλλὰ δὲν εἶδε τὸν Θεὸ πουθενά". Ἀμέσως μετὰ οἱ κουβέντες αὐτὲς μπῆκαν σ’ ἄλλου στόμα, γιατί περισσότερο θὰ πίστευαν στὰ λόγια τοῦ Γκαγκάριν παρὰ στὰ λόγια τοῦ Χρουτσώφ».

Καὶ ὁ Πετρώφ, φίλος του Γκαγκάριν, ποὺ λέγει ὅτι ἦταν ὁ πρῶτος ἀντιπρόσωπος τοῦ στρατοῦ ποὺ δέχθηκε τὴν κατήχηση ἀπὸ τὸ Ἰνστιτοῦτο τοῦ ἁγίου Σεργίου καὶ ὅτι πολλοὶ μαθητές του ζητοῦν νὰ βαπτισθοῦν, δίδει τὴν δική του μαρτυρία:

«Κανένα δὲν πιέζω, πάντα θυμᾶμαι ὅ,τι ὁ Γιούριν Γκαγκάριν μοῦ εἶχε πεῖ: "Δὲν μπορεῖ ἕνας ἀστροναύτης νὰ αἰωρεῖται στὸ διάστημα καὶ νὰ μὴν ἔχει τὸ Θεὸ στὸ νοῦ καὶ τὴν καρδιά του..."».

Ἀπὸ τὸ περιστατικὸ αὐτὸ φαίνεται πὼς λειτουργεῖ ἡ προπαγάνδα ποὺ τὸ ἄσπρο τὸ κάνει μαῦρο καὶ τὸ ἀντίθετο. Ἡ πίστη στὸν Θεὸ δὲν εἶναι θέμα αἰσθήσεων καὶ λογικῆς, ἀλλὰ καρδιᾶς. Καὶ αὐτὴ ἡ ἐμπειρία τῆς καρδιᾶς ἔχει μεγάλη δύναμη, ὄχι μόνον νὰ ἀνατρέπη κάθε μαύρη προπαγάνδα, ἀλλὰ καὶ ὁλόκληρα ἀθεϊστικὰ καθεστῶτα.

Ν.Ι.