Γεγονότα καὶ Σχόλια: Τὸ πρωτεῖο τοῦ δασκάλου - Ὁ ἄνθρωπος δάσκαλος

Τὸ πρωτεῖο τοῦ δασκάλου

Ὁ δάσκαλος εἶναι ὁ σημαντικότερος παράγοντας ἐπιτυχίας τῆς ἐκπαίδευσης. Αὐτό –τὸ αὐτονόητο– ἔδειξε μιὰ μεγάλη ἔρευνα τῆς ἑταιρείας συμβούλων McKinsey, ἡ ὁποία πραγματοποιήθηκε τὰ ἔτη 2000 ἕως 2007. Σκοπὸς τῆς ἔρευνας, σύμφωνα μὲ τὴν ἐφημερίδα Ἐλευθεροτυπία (φ. 7ης Ἀπριλίου 2008), ποὺ δημοσιεύει σχετικὸ ρεπορτάζ, ἦταν νὰ ἐντοπίση τοὺς παράγοντες ἐκείνους ποὺ παίζουν τὸν καθοριστικὸ ρόλο στὴν ποιότητα τῆς πρωτοβάθμιας καὶ δευτεροβάθμιας ἐκπαίδευσης. Ἡ ἔρευνα αὐτὴ ἀπ' ὅ,τι φαίνεται εἶχε ὡς «προεπινοούμενο» στόχο τὸν κλονισμὸ κάποιων καθιερωμένων ἀπόψεων, τὶς ὁποῖες ἤθελε –καὶ ἀπ' ὅ,τι φαίνεται πέτυχε– νὰ ἀποδείξη μύθους. Μιὰ τέτοια «ἀποκαθηλωμένη» ἄποψη εἶναι ὅτι τὰ ὀλιγομελῆ τμήματα εἶναι ἀποδοτικότερα ἀπὸ τὰ πολυμελῆ. Καὶ μιὰ ἄλλη, ὅτι ἡ ἀπόδοση τῆς ἐκπαίδευσης εἶναι συνάρτηση τῶν δημόσιων ἐκπαιδευτικῶν δαπανῶν.

Εἶναι γεγονός, βέβαια, ὅτι πίσω ἀπὸ αὐτὲς τὶς δύο ἀπόψεις, (ὀλιγομελῆ τμήματα-αὔξηση ἐκπαιδευτικῶν δαπανῶν) κρύβονται μερικὲς πολὺ πρακτικὲς ἐπιδιώξεις, στενὰ συνδικαλιστικῆς τάξεως. Γιὰ παράδειγμα, τὰ ὀλιγομελῆ τμήματα εἶναι ἐπιθυμητὰ γιατί αὐξάνουν τὶς ὀργανικὲς θέσεις τῶν ἐκπαιδευτικῶν, ὁπότε θὰ ἀπορροφοῦν ἀδιόριστους καθηγητὲς καὶ δασκάλους, λύνοντας σὲ κάποιο βαθμὸ ἕνα κοινωνικὸ πρόβλημα. Ἡ αὔξηση, ἐπίσης, τῶν ἐκπαιδευτικῶν δαπανῶν σημαίνει καὶ τὴν ἀνάλογη αὔξηση τῶν μισθῶν τοῦ ἐκπαιδευτικοῦ προσωπικοῦ, ποὺ εἶναι ἕνα πάγιο καὶ δίκαιο αἴτημα τοῦ κλάδου τους. Εἶναι φανερὸ ὅτι σὲ αὐτὰ τὰ ζητήματα ἡ ποιότητα τῆς παρεχόμενης ἐκπαίδευσης μοιάζει νὰ παίζη ἕνα ρόλο πειστικοῦ προσχήματος. Αὐτὰ τὰ προσχήματα, λοιπόν, θέλει νὰ ἀνατρέψη ἡ ἔρευνα τῆς McKinsey ἐπιβεβαιώνοντας στατιστικὰ κάποια αὐτονόητα πράγματα. Ὅτι, δηλαδή, ὁ προικισμένος ἐκπαιδευτικὸς ἔχει ὁπωσδήποτε καλὰ ἀποτελέσματα στὴν ἐργασία του, ἐνῷ ὁ ἀνεπαρκής, ὅσα χρήματα καὶ νὰ τοῦ δώσης, ὅσα βοηθητικὰ μέσα καὶ νὰ τοῦ προσφέρης, δὲν θὰ μπορέση νὰ ἔχη ποτὲ ἱκανοποιητικὰ ἀποτελέσματα.

Αὐτὴ ἡ αὐτονόητη ἀλήθεια, ὅμως, δὲν σημαίνει ὅτι οἱ προικισμένοι ἐκπαιδευτικοὶ θὰ πρέπη νὰ ἐξαντλοῦνται σὲ πολυμελῆ τμήματα καὶ ὅτι θὰ πρέπη νὰ στεροῦνται ἀπὸ δαπάνες γιὰ τὴν ἐκπαίδευση μὲ τὶς ὁποῖες θὰ μποροῦσαν νὰ ἐμπλουτίζουν –καὶ νὰ εὐκολύνουν– τὴν διδασκαλία τους μὲ ὑποστηρικτικὰ τεχνικὰ μέσα. Αὐτὸ τὸ τελευταῖο σημειώνεται γιατί ἡ ἔρευνα τῆς McKinsey στηρίζεται καὶ σὲ μελέτες τοῦ ΟΟΣΑ, ὁ ὁποῖος δὲν εὐχαριστιέται γενικῶς μὲ τὶς αὐξήσεις τῶν δημοσίων δαπανῶν...

Ὁ ἄνθρωπος δάσκαλος

Ὁ δάσκαλος λειτουργεῖ ὡς φορέας καὶ μεταδότης παραδόσεων• ἀνθρώπινων, λαϊκῶν, ἐπιστημονικῶν καὶ καλλιτεχνικῶν παραδόσεων, ἀλλὰ ἀκόμη καὶ τῆς μιᾶς ἱερᾶς παραδόσεως –ὅταν ζῆ μέσα στὸ ρεῦμα της– ἡ ὁποία μεταδίδει τὴν ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας.

Ὁ μεταδότης τῆς παραδόσεως (γενικὰ τῶν παραδόσεων) εἶναι ἕνας ζωντανὸς ὀργανισμός. Δὲν μπορεῖ νὰ ἀντικατασταθῇ μὲ CD ἡ DVD, ἠλεκτρονικὲς ὀθόνες καὶ πληκτρολόγια. Ὅλα αὐτὰ μπορεῖ νὰ τὰ χρησιμοποιήση, ὅμως, δὲν θὰ τὸν ἀντικαταστήσουν.

Ὅσο καὶ νὰ προχωρήση ἡ τεχνολογία, ὁ ἄνθρωπος δὲν θὰ πάψη νὰ ἔχη ἀνάγκη ἀπὸ ἄνθρωπο δάσκαλο, γιὰ νὰ προχωρήση στὰ πεδία τῆς γνώσης καὶ τῆς ἐμπειρίας, τῆς ἀνθρώπινης, ἀλλὰ καὶ τῆς θείας.

π.Θ.Α.Β.