Ἀφιέρωμα γιὰ τὸν Ἱεροκήρυκα π. Ἀθηναγόρα Καραμαντζάνη. Παναγιώτης Θ. Σύψας - Χάϊδως Χρυσανθακοπούλου-Παπαδημητρίου - Αἰκατερίνης Ξάνθη

Παναγιώτη Θ. Σύψα, καθηγητοῦ Πανεπιστημίου

Σεβασμιώτατε,

Θὰ ἤθελα νὰ σᾶς εὐχαριστήσω θερμὰ γιὰ τὴν ξεχωριστὴ τιμὴ ποῦ μοῦ κάνατε νὰ μὲ καλέσετε νὰ καταθέσω τὶς μνῆμες καὶ ἐμπειρίες μου γιὰ τὸν Σεβαστό μας πατέρα Ἀθηναγόρα, μὲ τὴν εὐκαιρία τῆς ἐπίσκεψής του καὶ τῆς σύγχρονης τιμητικῆς ἐκδήλωσης τῆς Ι.Μητροπόλεως, γιὰ τὴν προσφορά του στὰ χρόνια τῆς διακονίας του στὴ Ναύπακτο. Γιὰ μένα αὐτὴ ἡ εὐκαιρία ἀποτελεῖ συγκινητικὴ ἐπαναφορὰ στὰ χρόνια τῆς ἁγνότητας.

Δυστυχῶς, ἡ πρόσφατη περιπέτεια τῆς ὑγείας μου, ἀφ' ἑνός, καὶ ἡ προσχεδιασμένη ἡμερομηνία ἀπουσίας μου στὸ ἐξωτερικό, ἀφ' ἑτέρου, μοῦ στεροῦν τὴν ξεχωριστὴ χαρὰ νὰ μοιραστῶ μαζί σας τὴν συγκίνηση τῆς, μετὰ ἀπὸ σαραντατρία χρόνια, συνάντησής μου μὲ τὸν πνευματικὸ πατέρα πολλῶν ἀπὸ ἐμᾶς καὶ τῆς μοναδικῆς εὐκαιρίας νὰ τοῦ φιλήσω τὸ χέρι καὶ νὰ πάρω ξανὰ τὴν εὐχή του.

Ὑπόσχομαι, σύντομα, μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, νὰ τὸ κάνω ἀνηφορίζοντας τὸν Ὄλυμπο. Πρὶν ἀπὸ περίπου ἕνα χρόνο, ἔμαθα ἀπὸ τὸν ἡγούμενο τῆς Ι. Μ. Ἁγίου Διονυσίου Ὀλύμπου καὶ παιδικὸ φίλο πατέρα Μάξιμο, τόσο γιὰ τὴν παρουσία τοῦ πατρὸς Ἀθηναγόρα στὸν Ὄλυμπο, ὅσο καὶ γιὰ τὴν κατάθεση μνήμης μὲ τὴ συγγραφὴ τοῦ βιβλίου του «Ὅσα δὲν πῆρε ὁ ἄνεμος». Μὲ συγκίνηση καὶ χαρὰ τὸν ἀναζήτησα στὸ τηλέφωνο καὶ πῆρα, ἐκτὸς ἀπὸ τὴν εὐχὴ καὶ τὴν εὐλογία του, ἕνα ἀντίτυπο τοῦ βιβλίου του, ξεχωριστὰ ἀφιερωμένο. Ἄλλωστε, ἤδη μοῦ εἶχε κάνει ἰδιαίτερη τιμὴ ἀναφέροντας στὸ βιβλίο του, ὄχι μόνο τὸ ὄνομά μου, ἀλλὰ καὶ μιὰ φωτογραφία μου μαζί του, ποῦ ἂν δὲν τὴν ἔβλεπα δὲν θὰ μποροῦσα ποτὲ νὰ φανταστῶ τὴν ὕπαρξή της, οὔτε κὰν τὴν εὐκαιρία τῆς λήψης της.

Πατέρα Ἀθηναγόρα σὲ εὐχαριστῶ.

Τὸ ἴδιο τὸ βιβλίο, ἀλλὰ καὶ ἡ εὐκαιρία τῆς προσδοκώμενης συνάντησής μας στὴ Ναύπακτο, στὴν ὁποῖα προσέβλεπα μὲ ξεχωριστὴ συγκίνηση, μοῦ ζωντάνεψαν τὶς πιὸ γλυκὲς ἀναμνήσεις ἀπὸ τὰ ἄγουρα χρόνια τῆς νιότης. Στὰ πρῶτα φτερουγίσματα τῆς ἐφηβείας μας, Σείς, πατέρα Ἀθηναγόρα, ὑπήρξατε ὁ φύλακας ἄγγελός μας. Ὁ προστάτης ἀπὸ τὶς κακοτοπιές. Μετὰ τὴν οἰκογένεια, καὶ δίπλα σ’ αὐτήν, αἰσθανόμαστε τὴ σιγουριὰ τῆς ὀρθῆς πορείας. Γνωρίσαμε τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Ἐκκλησία. Στὸ μελίσσι τῶν Ὁμάδων μάθαμε νὰ σεβόμαστε καὶ νὰ ἀγαπᾶμε ὁ ἕνας τὸν ἄλλο. Νὰ συνυπάρχουμε καὶ νὰ συνεργαζόμαστε. Ἤρθαμε σὲ ἐπαφὴ μὲ ἄλλα παιδιὰ μὲ διαφορετικὴ καταγωγή, ἐμπειρίες καὶ κουλτούρα, τόσο στὶς κατασκηνώσεις, ὅσο καὶ στὶς πολλὲς ἐκδρομές, ποῦ ἄλλα παιδιὰ δὲν εἶχαν τὴν εὐκαιρία νὰ ζήσουν. Κάναμε φίλους μὲ τοὺς ὁποίους ἀκόμα καὶ σήμερα συνδεόμαστε καὶ ἐπικοινωνοῦμε. Εὔκολα προσαρμοστήκαμε μετὰ στὴ ζωὴ τῆς μεγάλης πόλης ὅταν, φοιτητὲς πιά , συναντήσαμε ξανὰ τοὺς φίλους ποῦ κάναμε στὶς ἐκδρομὲς καὶ στὶς κατασκηνώσεις. Μέσα ἀπὸ τὴ μελέτη τῆς Ἁγίας Γραφῆς μάθαμε γιὰ τὴν ἀγάπη καὶ τὴν ὑπακοή. Συνειδητοποιήσαμε ἀπὸ νωρὶς τὴν ἀξία τῶν μυστηρίων μὲ τὴν συμμετοχή τους σὲ αὐτά. Οἱ σχέσεις μας στὴν οἰκογένεια μὲ τοὺς γονεῖς καὶ τὰ ἀδέλφια μας ἔγιναν σχέσεις ἀγάπης, ὑπακοῆς καὶ θυσίας. Μάθαμε νὰ εἴμαστε εἰλικρινεῖς καὶ ἀνεκτικοὶ ἀπέναντι στοὺς ἄλλους. Καὶ τί δὲν μάθαμε!!!. Ἐφόδια γιὰ ὅλη μας τὴ ζωή.

Πάτερ Ἀθηναγόρα, Δὲν θὰ πάψω νὰ Σᾶς εὐχαριστῶ καὶ νὰ εὔχομαι στὸν Πανάγαθο Θεὸ νὰ Σᾶς ἔχη γερὸ καὶ δυνατό, γιὰ νὰ συνεχίζετε τὸ ἔργο Σᾶς μὲ ὅποιον τρόπο Σεὶς ἐπιλέγετε. Μὲ συγκίνησή Σᾶς φιλῶ τὸ χέρι καὶ παρακαλῶ γιὰ τὶς προσευχές Σας.

Παναγιώτης Θ. Σύψας

***

Χάϊδως Χρυσανθακοπούλου-Παπαδημητρίου, δασκάλας

Εὐχαριστοῦμε τὸν καλό μας Ποιμενάρχη, Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη κ. Ἰερόθεο, γιὰ τὴν ὀργάνωση αὐτῆς τῆς σεμνῆς καὶ ὄμορφης ἐκδήλωσης πρὸς τιμὴν τοῦ σεβαστοῦ μας Πνευματικοῦ Πατέρα Ἀθηναγόρα. Ἐφέτος μάλιστα συμπληρώθηκαν 40 χρόνια ἀπὸ τότε ποῦ ἔφυγε ἀπὸ τὴν πατρική μας γῆ. Αὐτὴν τὴν στιγμὴ ἡ μνήμη μας γυρίζει πίσω, στὰ εὐτυχισμένα ἐκεῖνα χρόνια, ποῦ ὁ πατὴρ Ἀθηναγόρας νέος, γεμᾶτος μὲ ἀποστολικὸ ζῆλο, ἐργαζόταν στὸν ἀμπελῶνα τῆς Μητροπόλεώς μας. Ἐμεῖς, ἔφηβοι τότε, ἀπολαμβάναμε τοὺς κόπους του. Ὁ ἀκούραστος ἐκεῖνος νέος ἱεροκήρυκας ὄργωνε κυριολεκτικὰ τὴν Ναυπακτία, ἡ ὁποία εἶναι κατὰ τὸ μεγαλύτερο μέρος της ὀρεινὴ καὶ ἄγονη, μὲ δύσκολες συνθῆκες, γιὰ νὰ καλλιεργήση τὶς ψυχές. Δὲν λογάριαζε κόπο καὶ κακουχία. Ἀνέβαινε μὲ ζῶα ἢ μὲ κανένα σαραβαλάκι αὐτοκίνητο καὶ στὰ πιὸ ἀπομακρυσμένα ὀρεινὰ χωριά, προκειμένου νὰ λειτουργήση, νὰ διδάξη, νὰ ἐξομολογήση. Καὶ οἱ ἁπλοϊκοὶ χωρικοὶ ἔτρεχαν σὰν διψασμένα ἐλάφια, γιὰ νὰ ἀκούσουν τὸν θεῖο λόγο. Μετὰ τὸ θεῖο κήρυγμα πόση ἀνακούφιση ἔβρισκαν στὴν ἐξομολόγηση. Ἐκεῖ καθαρίζονταν ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες τους, ἀλλὰ καὶ ἔπαιρναν λύσεις στὰ προβλήματά τους, γιὰ νὰ συνεχίσουν τὸν δύσκολο ἀγῶνα τους.

Οἱ κάτοικοι τῆς Ναυπάκτου καὶ τῶν περιχώρων θυμοῦνται μὲ νοσταλγία τὰ φλογερὰ ἑσπερινὰ κηρύγματα τῆς Κυριακῆς τοῦ π. Ἀθηναγόρα. Ἐκεῖ ἀκούγαμε γιὰ τὴν δύναμη τῆς προσευχῆς καὶ τῆς πίστης, γιὰ τὴν πανταχοῦ παρουσία τοῦ Θεοῦ, τὴν μετάνοια καὶ ἄλλα πνευματικὰ θέματα, ποῦ ἀνέπτυσσε τόσο ἁπλὰ καὶ κατανοητά. Περιμέναμε μὲ λαχτάρα τὴν ὥρα τοῦ θείου κηρύγματος, ποῦ ἐνίσχυε τὸν πνευματικὸ ἀγῶνα καὶ ἔφερνε ἀλλαγὲς στὶς ψυχές μας. Ἀλλὰ ὁ πατὴρ Ἀθηναγόρας ἔδινε μεγάλη βαρύτητα στὴν νεολαία, τὴν ὁποῖα ἀγαποῦσε καὶ ἐνδιαφερόταν ἰδιαίτερα. Σὲ συνεργασία μὲ τοὺς καλούς μας καθηγητές, μακαριστοὶ πλέον οἱ περισσότεροι, Παρτσάλη, Σταμουλακάτου, κ. Ραγκούση, κ. Παλαμίδη, καὶ ἄλλους, ἔκανε ἀρκετὴ ἐργασία στὸ Γυμνάσιο. Θυμᾶμαι τὶς ἰδιαίτερες λειτουργίες ποῦ ἔκανε γιὰ τὴν τάξη μας, μὲ τὶς πατρικὲς εὐχὲς καὶ νουθεσίες ποῦ μᾶς ἔδινε στὶς γιορτές, ἀλλὰ καὶ τὰ Κατηχητικὰ Σχολεῖα, ποῦ λειτουργοῦσαν μὲ πολλοὺς μαθητὲς καὶ μαθήτριες.

Γιὰ ὅσα παιδιὰ ἤθελαν νὰ παρακολουθήσουν κάτι πιὸ βαθὺ εἶχε τὶς μαθητικὲς ὁμάδες τὶς ὁποῖες ἔκανε ὁ ἴδιος. Ἐκεῖ στὴν μικρὴ ὑπόγεια αἴθουσα τοῦ Πνευματικοῦ Κέντρου βρίσκαμε μιὰ ζεστὴ φωλιά, στὴν ὁποῖα ὁ πνευματικός μας πατέρας μᾶς μάθαινε τὸ ἀσκητικὸ πνεῦμα τῶν Πατέρων. Μᾶς ἔδειχνε πρότυπα ἁγίων, γιὰ νὰ μιμηθοῦμε. Τὸ μεγαλύτερο ὅμως πρότυπο, ποῦ μᾶς πρόβαλλε, ἦταν τῆς Παναγίας μας. Κάθε κοπέλα, καὶ γενικὰ κάθε γυναῖκα, μᾶς ἔλεγε, πρέπει νὰ μιμηθῇ τὶς ἀρετὲς τῆς Παναγίας μας, τὴν σεμνότητά της, τὴν ἁγνότητά της, τὴν σιωπή της, τὴν ταπείνωσή της, τὴν ὑπακοή της, τὴν ἀγάπη της. Γιὰ νὰ κάνη χαρούμενη τὴν ὥρα μᾶς μάθαινε καὶ χριστιανικὰ ἄσματα, ὅπως «Τὰ παιδιὰ τῆς Γαλιλαίας», «Ξεκινᾶμε μὲ χαρούμενες καρδιές», «Ἰησοῦ μου ὡραιότατε», μὲ τὰ ὁποῖα μᾶς ἔδινε ἐνθουσιασμὸ καὶ αὔξανε τὴν ἀγάπη μας γιὰ τὸν Κύριο.

Τὰ Οἰκοτροφεῖα ἀρρένων καὶ θηλέων, τὰ ὁποῖα δημιούργησε ἐξ ἀρχῆς ὁ ἴδιος, ἦταν ἄλλη μιὰ ζεστὴ φωλιὰ γιὰ τὰ παιδιά, ποῦ βρίσκονταν μακριὰ ἀπὸ τὰ σπίτια τους. Τὰ καλοκαίρια τὸ πνευματικό του ἔργο δὲν σταματοῦσε. Συνεχιζόταν μὲ τὶς Κατασκηνώσεις. Ἐκεῖ μπῆκαν μέσα μας ἀρραγῆ τὰ θεμέλια, ποῦ στήριξαν κατόπιν τὸ οἰκοδόμημα τῆς ζωῆς μας. Ἀλλὰ ἐκεῖ ποῦ νιώθαμε τὴν πραγματικὴ γαλήνη καὶ μιὰ ἀπέραντη ψυχικὴ ἀνάπαυση, ἦταν οἱ στιγμὲς ποῦ βρισκόμασταν κάτω ἀπὸ τὸ ἱερό του πετραχήλι. Στὶς ἱερὲς ἐκεῖνες στιγμὲς τῆς Ἐξομολογήσεως. Βρίσκαμε μεγάλη ἀνακούφιση καὶ λύση στὰ προβλήματά μας. Ἦταν αὐστηρὸς πρῶτα μὲ τὸν ἑαυτό του καὶ μετὰ μὲ μᾶς. Ἦταν ὅμως μιὰ γλυκειὰ αὐστηρότητα, ποῦ ξεπηδοῦσε μέσα ἀπὸ τὴν πολλή του ἀγάπη γιὰ τὴν σωτηρία μας.

Πόσο ὠφεληθήκαμε σὲ ἐκεῖνα τὰ δύσκολα ἐφηβικά μας χρόνια ἀπὸ τὴν παρουσία του! Τὰ ἔκανε εὐτυχισμένα, ὄμορφα χρόνια, ποῦ τὰ ἀναπολοῦμε μὲ νοσταλγία. Αὐτὴν τὴν στιγμὴ ἐπιτρέψτε μου νὰ ἀπευθυνθῶ στοὺς γονεῖς. «Στεῖλτε τὰ παιδιά σας ἀπὸ τὴν μικρὴ ἡλικία στὰ Κατηχητικὰ Σχολεῖα! Συνδέστε τα μὲ τὴν Ἐκκλησία καὶ τοὺς Πνευματικοὺς Πατέρες! Μὴν πῆτε ὅτι δὲν ἔχουν χρόνο. Αὐτὸς ὁ χρόνος ποῦ θὰ διαθέσουν γιὰ τὴν πνευματική τους καλλιέργεια θὰ εἶναι καρποφόρος. Νὰ εἶστε βέβαιοι ὅτι τότε θὰ πετύχουν καὶ στὶς σπουδές τους, ἀλλὰ καὶ στὴ ζωή τους γενικότερα». Ὅλα ὅμως τὰ ὡραῖα κάποτε τελειώνουν. Ἔτσι καὶ τὰ ὄμορφα αὐτὰ χρόνια πέρασαν. Μετὰ ἀπὸ ὀχτὼ χρόνια προσφορᾶς στὴν Ναύπακτο, ὁ πατὴρ Ἀθηναγόρας ἀποφάσισε νὰ ἐργασθῇ σὲ ἄλλον ἀμπελῶνα τῆς Μακεδονικῆς γῆς. Ἔφυγε παίρνοντας μαζί του δυὸ μαργαριτάρια τῆς Ναυπάκτου, μὲ τὰ ὁποῖα στόλισε τὴν Μακεδονία. Τὰ μαργαριτάρια αὐτὰ εἶναι ὁ πατὴρ Μάξιμος, Ἡγούμενος τῆς Ι. Μονῆς τοῦ Ὁσίου Διονυσίου τοῦ Ὀλύμπου καὶ ἡ Γερόντισσα Εἰρήνη, Ἡγουμένη τῆς Ι. Μονῆς Ἁγίου Ἀθανασίου Κολινδροῦ. Ἡ θλίψη μας μὲ τὴν ἀναχώρησή τοῦ πατρὸς Ἀθηναγόρα ἦταν μεγάλη. Δὲν ἔπαυσε ὅμως νὰ νοιάζεται καὶ νὰ προσεύχεται γιὰ μᾶς καὶ αὐτὸ μᾶς παρηγοροῦσε καὶ μᾶς στήριζε.

Ὁ καλὸς Θεὸς ὅμως δὲν μᾶς ἄφησε ὀρφανοῦς. Ἔστειλε ἄξιους συνεχιστὲς τοῦ ἔργου του. Τὰ τελευταῖα μάλιστα χρόνια ἔστειλε τὸν καλὸ καὶ ἄξιο Μητροπολίτη μᾶς κ. Ἰερόθεο, ὁ ὁποῖος μὲ πατερικὸ πνεῦμα ἐργάζεται ταπεινὰ καὶ ἀκούραστα γιὰ τὸ καλὸ τοῦ ποιμνίου του. Ἡ Ναυπακτία εἶναι περήφανη γιὰ τὸν Ποιμενάρχη της. Σεβαστέ μας Πνευματικὲ Πατέρα Ἀθηναγόρα, εὐχαριστοῦμε τὸν Θεὸ ποῦ σᾶς ἔφερε στὴν ζωή μας. Συγχωρέστε μας γιὰ ὅσες φορὲς σᾶς λυπήσαμε. Οἱ συμβουλὲς σᾶς σὰν φωτεινοὶ ὁδοδεῖκτες ἔφεγγαν καὶ φέγγουν στὸ δρόμο μας καὶ μᾶς καθοδηγοῦν. Σὲ ὅλες τὶς δύσκολες στιγμὲς τῆς ζωῆς μας μᾶς στήριξαν καὶ μᾶς στηρίζουν. Γι αὐτὸ ἡ εὐγνωμοσύνη μᾶς πρὸς τὸ πρόσωπό σας ἀπέραντη. Εὐχόμαστε καὶ προσευχόμαστε ὁ καλὸς Θεὸς νὰ σᾶς ἀνταμείψη κατὰ τὰ ἔργα σας καὶ τοὺς κόπους σας καὶ νὰ σᾶς χαρίζη ὑγεία καὶ ἔτη πολλὰ ἀκόμη.

***

Αἰκατερίνης Ξάνθη, Φιλολόγου

Χαίρομαι, βεβαίως, πολὺ γιατί ἀντικρύζω αὐτὴ τὴ στιγμὴ τὸν σεβαστὸ π. Ἀθηναγόρα. Ἡ παρουσία του στὴν Ναύπακτο παρέχει ἀφορμὴ γιὰ ἀναμνήσεις ἀγαθές, ἀλλὰ καὶ γιὰ ἀναβάπτισμα στὰ ὅσα δίδαξε ὑπηρετῶντας, διακονῶντας τὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Ναυπακτίας καὶ Εὐρυτανίας τότε, ὡς ἱεροκήρυκας. Ἡ παρουσία του ἔδινε ἀκόμη εὐκαιρία εὐχάριστης συνάντησης μὲ πολλὰ πρόσωπα, γνώριμα καὶ ἀγαπητὰ μὲ πνευματικοὺς δεσμούς, ὕστερα ἀπὸ πολλὰ χρόνια. Ἐνθυμοῦμαι πολὺ καλά, μαθήτρια στὴν Α` Γυμνασίου τότε, τὴν πρώτη θεία Λειτουργία στὸν Ἱερὸ Ναὸ Ἁγίου Δημητρίου, καὶ τὸ πρῶτο του συγκινητικὸ καὶ ταυτόχρονα ἐντυπωσιακὸ καὶ συναρπαστικὸ κήρυγμα. «Δῶστε μου τὰ χέρια σας, πᾶρτε τὴν καρδιά μου» ἦταν μία ἀπὸ τὶς χαρακτηριστικὲς φράσεις. Ἀποδείχτηκε πῶς πράγματι ἐργάσθηκε μὲ τὴν καρδιά του σ’ αὐτὸν τὸν τόπο. Ἐνθυμοῦμαι μὲ χαρὰ καὶ νοσταλγία τὶς συναντήσεις στὸ Κατηχητικὸ Σχολεῖο, τὶς συναντήσεις στὶς Χριστιανικὲς Ὁμάδες, τὶς συναντήσεις στὸ Ἐντευκτήριο, Αἴθουσα Σάκου πρὶν τὴν ἀνέγερση αὐτοῦ τοῦ οἰκοδομήματος. Ἐνθυμοῦμαι τὶς Κατασκηνώσεις στὸ πευκόφυτο δάσος στὴν Ἄνω Γαυρολίμνη: «Καινὴ Κτίσις», «Τιβεριάδα», «Θαβώρ», κάποιες ὀνομασίες. Ἐνθυμοῦμαι τοὺς κύκλους μελέτης Ἁγίας Γραφῆς, τὰ μαθητικὰ Οἰκοτροφεῖα, καὶ κυρίως τὸ Οἰκοτροφεῖο Θηλέων, τὰ ἑσπερινὰ Κυριακάτικα κηρύγματα στὸν κατάμεστο Ναὸ τοῦ Ἁγίου Δημητρίου, τὰ μυστήρια τῆς Ἐξομολόγησης, τῆς Θείας Εὐχαριστίας, τοῦ Εὐχελαίου, καθὼς καὶ πολλὲς ἄλλες εὐκαιρίες πνευματικές.

Αὐτὰ μοῦ προξενοῦν, ὄχι μόνο σήμερα, ἀλλὰ πάντοτε, μεγάλη χαρὰ καὶ εὐχαρίστηση καὶ ἀφορμὴ γιὰ δοξολογία στὸ Θεό, γιατί στὰ πιὸ σημαντικὰ χρόνια τῆς ζωῆς μου βρέθηκε στὸ δρόμο μου ὁ σεβαστὸς π. Ἀθηναγόρας, ποῦ βοήθησε, συντέλεσε πολὺ θετικὰ στὴν ἀνάπτυξη καὶ διαμόρφωση τῆς προσωπικότητάς μου καὶ τῆς θρησκευτικῆς μου τοποθέτησης. Ἐκφράζω γιὰ πολλοστὴ φορὰ ἕνα ἀκόμα «εὐχαριστῶ» γιὰ ὅσα πρόσφερε πνευματικὰ σὲ μένα καὶ στὶς φίλες μου, συμμαθήτριές μου, συγκατηχητόπολυα καὶ συνομαδόπουλα, θὰ ἔλεγα, καὶ ὄχι μόνο. Εὐχαριστῶ γιὰ ὅσα πρόσφερε ἄοκνα, ἁπλόχερα, μὲ αὐτοθυσία καὶ ἀρχοντιὰ στὸν τόπο αὐτόν, στὴν ἀγαπημένη μου Ναύπακτο καὶ στοὺς Ναυπάκτιους, ποῦ συνέβη νὰ ὑπηρετήσω κι ἐγὼ γιὰ 30 χρόνια.

Εἶναι ἀνεξίτηλο στὶς μνῆμες τῶν ἀνθρώπων τὸ πέρασμα τοῦ π. Ἀθηναγόρα, γιατί δὲν ἐργάσθηκε ὡς ἁπλὸς ὑπάλληλος τηρῶντας ἁπλὰ τοὺς τύπους. Τὶς γνώσεις του τὶς θεολογικὲς καὶ τὶς ἄλλες, τὶς ἐμπειρίες του, τὶς κατέθετε μὲ ἁπλότητα, μὲ σαφήνεια, ὀρθότητα καὶ ἀρχοντιά. Ἔδειχνε ἐνίοτε καὶ τὴν αὐστηρότητά του, τὴν ἔγνοια τοῦ γιὰ τὴν πνευματικὴ κατάρτιση τοῦ λαοῦ καὶ τῆς νεολαίας. Τὸν βασάνιζε ἡ ἔγνοια γιὰ τοὺς μαθητὲς καὶ τὶς μαθήτριες ποῦ κατάγονταν ἀπὸ χωριὰ καὶ φοιτοῦσαν στὰ σχολεῖα τῆς Ναυπάκτου. Αὐτὴ ἄλλωστε τὸν ὁδήγησε στὴν μέριμνα καὶ τὴν ἵδρυση τῶν δύο μαθητικῶν Οἰκοτροφείων. Ἀκόμη καὶ γιὰ τὴν ψυχαγωγία μας νοιαζόταν. Σχεδίαζε ἐκδηλώσεις ψυχαγωγίας, ἐκδρομές, προβολὴ κινηματογραφικῶν ταινιῶν. Ἀξέχαστα μένουν τὰ κωμικὰ σκέτς, ποῦ μὲ τὴν ἐπίβλεψή του παίξαμε στήν, καινούργια τότε, Παπαχαραλάμπειο αἴθουσα. Ὅλα αὐτὰ καὶ πολλὰ ἄλλα, ποῦ δὲν ἐπιτρέπει ὁ χρόνος νὰ ἀναφερθοῦμε ἐδῶ, τὰ ἔπραττε μὲ τὴν καρδιά του. Ζοῦσε ταυτόχρονα καὶ ὁ ἴδιος, χαιρόταν μαζί μας, γελοῦσε, ἀλλὰ καὶ πονοῦσε, ὅταν τὰ ἔφερνε ἡ περίσταση. Μὲ τὴν καρδιά του τὰ ἔπραττε, ἀλλὰ καὶ μὲ πολλοὺς συνεργάτες, τοὺς ὁποίους ἐπέλεγε καὶ ἐνέπνεε.

Πολλοὶ βοήθησαν στὸ ἔργο του. Διδασκάλισσες, καθηγήτριες, νοικοκυρές, κύριοι μὲ χριστιανικὸ ἦθος καὶ κυρίες, ἀπὸ τὶς ὁποῖες ἐλάχιστες πλέον ὑπάρχουν στὴ ζωή. Ὡστόσο αἰσθάνομαι τὴν ἀνάγκη καὶ τὴν ὑποχρέωση νὰ κλέψω λίγο χρόνο καὶ νὰ θυμίσω στὸν ἴδιο, τὸν σεβαστὸ π. Ἀθηναγόρα, καὶ σὲ σᾶς, τοὺς καθηγητές μας, ποῦ εἶχαν σχέση εἰλικρινῆ καὶ στενὴ μὲ τὴν Ἐκκλησία καὶ εὐχαρίστως, συνετὰ καὶ σοβαρὰ συνεργάζονταν μαζί του, τὸν βοηθοῦσαν στὸ ἔργο του καὶ ἐμᾶς στὴν πορεία μας. Πολλοὶ ἦσαν, μὰ ἰδιαίτερα θυμίζω τοὺς ἀείμνηστους: Μάνθο Παρτσάνη, Μπούκουρα, Ἀγγελικὴ Σταμουλακάτου-Ραγκούση, Μαρία Μποζάνα καὶ τοὺς κυρίους Νῖκο Ραγκούση καὶ Ἀγγελικὴ Παλαμίδου. Ὅλοι καθηγητές μας, κατηχητές μας καὶ ὁμαδάρχες μας. Ὅσοι, μαθητὲς ἐκείνης τῆς ἐποχῆς, συναντώμεθα καὶ ἀναπολοῦμε, πάντοτε λέμε: «Πραγματικά, ἦταν τότε ἡ χρυσῆ ἐποχὴ γιὰ τὰ σχολεῖα τῆς Ναυπάκτου καὶ γιὰ τὴν Ναύπακτο».

Σεβαστὲ πάτερ Ἀθηναγόρα,

Εἶμαι ἀπόλυτα βέβαιη ὅτι ἐκφράζω τὰ συναισθήματα καὶ τῶν συνομηλίκων μου, ἀνδρῶν καὶ γυναικῶν, γιὰ τὸ πρόσωπό σας. Συναισθήματα σεβασμοῦ καὶ ἀγάπης. Σᾶς ἐκφράζουμε τὴν εὐγνωμοσύνη μας γιὰ τὴν ἀνυπόκριτη ἀγάπη σας καὶ τὴ δική μας ἀνυπόκριτη ἀγάπη. Μᾶς στηρίξατε στὰ νεανικά μας χρόνια μὲ τὴ θέρμη τῆς πίστης σας. Ὡς φλογερὸς ἱεροκήρυκας μᾶς συγκινούσατε μὲ τὰ κηρύγματά σας, μὲ τὸν παλμὸ τῆς καρδιᾶς σας, τὴν εἰλικρίνεια καὶ τὸν αὐθορμητισμό, τὴν εὐγένεια, τὴν ἀρχοντιά, τὴν ἁπλότητα καὶ τὴν καλοσύνη σας. Ἐπιτελούσατε τὴν ἀποστολή σας μὲ ἱεραποστολικὸ ζῆλο, μὲ φιλανθρωπικὴ δραστηριότητα, πρόθυμος συμπαραστάτης σὲ πονεμένους συνανθρώπους. Καταξιώσατε τὴν ἀποστολή σας ὡς ἀγαθὸς λειτουργὸς τῆς λατρευτικῆς ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας μας, ὡς ἐξομολόγος καὶ πενυματικὸς πατέρας. Μᾶς βοηθήσατε στὴ νεανική μας ἡλικία νὰ διδαχθοῦμε, νὰ προσπαθήσουμε νὰ κατανοήσουμε καὶ νὰ ἐκτιμήσουμε τοὺς θησαυροὺς τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μας, τὴν ἀξία τῆς λατρείας καὶ ἰδιαίτερα τὴν ἀνάγκη συμμετοχῆς μας στὴν μυστηριακὴ ζωὴ τῆς Ἐκκλησίας. Μᾶς συμπαρασταθήκατε, ὥστε νὰ θέσουμε θεμέλια καὶ στόχους στὴ ζωή μας κατὰ τὸ νεανικό μας ξεκίνημα μὲ ἀξίες τὶς ἀξίες καὶ τὰ ἰδανικὰ τοῦ Εὐαγγελίου. Ἡ προσωπικότητά σας, τὸ πέρασμά σας, σεβαστὲ πάτερ Ἀθηναγόρα σημάδεψε τὴ ζωή μας. Γνωρίζουμε τὸ ταπεινό σας φρόνημα, τὴν σεμνότητα καὶ τὴν μετριοφροσύνη σας.

Μὲ τὶς λίγες αὐτὲς σκέψεις μου ἐξωτερικεύεται, ἐκφράζεται ὁ σεβασμὸς καὶ ἡ ἀγάπη στὸ πρόσωπό σας, πέρα ἀπὸ τυπικὴ ἐπετειακὴ ἁβροφροσύνη. Σᾶς εὐγνωμονοῦμε καὶ σᾶς εὐχαριστοῦμε. Εὐχόμαστε ὁ Πανάγαθος Θεὸς νὰ σᾶς ἔχη καλὰ στὴν εὐλογημένη πορεία σας μέσα στὴν αἰώνια Βασιλεία Του.

Σᾶς εὐχαριστῶ.