Skip to main content

Βιβλιοπαρουσίαση: «Η ιατρική εν Πνεύματι επιστήμη»

Σεβ. Μητροπολίτου Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

Παρουσίαση στό κανάλι τῆς Ε.Π. τοῦ βιβλίου «Η ιατρική εν Πνεύματι επιστήμη» 

Εντός τών ημερών πρόκειται νά κυκλοφορήση από τίς εκδόσεις τής Ιεράς Μονής Γενεθλίου Θεοτόκου (Πελαγίας) τό νέο βιβλίο τού Σεβ. Μητροπολίτου μας κ. Ιεροθέου μέ τίτλο «Η ιατρική εν Πνεύματι επιστήμη» καί υπότιτλο «Η πράξη τής Ορθοδόξου Ψυχοθεραπείας».

«Η ιατρική εν Πνεύματι επιστήμη»Τό νέο βιβλίο εντάσσεται στήν σειρά τής «Ορθόδοξης Ψυχοθεραπείας» καί είναι η συνέχειά της, μέ πρακτικές προεκτάσεις, όπως υποδηλώνει καί ο υπότιτλός του.

Ως πρώτη παρουσίαση τού πολύ ενδιαφέροντος αυτού βιβλίου δημοσιεύουμε τήν εισαγωγή τού συγγραφέα.

Εισαγωγή

Τό βιβλίο «Ορθόδοξη ψυχοθεραπεία», μέ υπότιτλο «Πατερική θεραπευτική αγωγή», κυκλοφόρησε στήν ελληνική γλώσσα τό έτος 1986 στήν συνέχεια έγιναν εννέα επανεκδόσεις καί έκτοτε μεταφράσθηκε σέ πολλές γλώσσες.

Τό βιβλίο αυτό προξένησε μεγάλη συζήτηση καί ενδιαφέρον καί γι’ αυτόν τόν λόγο ακολούθησαν καί άλλα δύο βιβλία (στήν ελληνική γλώσσα) μέ τίτλο: «Θεραπευτική αγωγή» καί «Συζητήσεις γιά τήν Ορθόδοξη ψυχοθεραπεία» πού ανέλυαν περισσότερο μερικά από τά θέματα τού πρώτου αυτού βιβλίου.

Κρίθηκε αναγκαίο τά δύο αυτά βιβλία («Θεραπευτική αγωγή» καί «Συζητήσεις γιά τήν Ορθόδοξη ψυχοθεραπεία») νά ενοποιηθούν σέ ένα, μέ τίτλο «Η ιατρική εν Πνεύματι επιστήμη», καί νά γίνη αναδιάρθρωση τών κεφαλαίων καί συγχρόνως νά γίνουν διάφορες προσθήκες καί τροποποιήσεις γιά νά βοηθήσουν καλύτερα τόν σύγχρονο άνθρωπο.

Οπότε, τό παρόν βιβλίο είναι συνέχεια τού βιβλίου «Ορθόδοξη ψυχοθεραπεία». Εάν η «Ορθόδοξη ψυχοθεραπεία» παρουσιάζη τρόπον τινά τήν διδασκαλία τών Πατέρων τής Εκκλησίας γιά τό ότι η Ορθόδοξη Εκκλησία είναι πνευματικό θεραπευτήριο, πού θεραπεύει τόν πνευματικά άρρωστο άνθρωπο, τότε τό παρόν βιβλίο είναι η πράξη, ήτοι η πρακτική εφαρμογή τής «Ορθοδόξου ψυχοθεραπείας».

Πρέπει νά τονισθή ότι η θεραπεία τού ανθρώπου από τίς πνευματικές ασθένειες γίνεται μέσα στόν «χώρο» τής Εκκλησίας, η οποία είναι τό Σώμα τού Χριστού καί κοινωνία θεώσεως, είναι «τό Ευαγγέλιον τής Βασιλείας» (Ματθ. δ', 23, θ', 35, κδ', 14, Μάρκ. α', 14). Αυτό σημαίνει ότι δέν πρόκειται γιά ένα θεωρητικό σύστημα, αλλά γιά τήν πράξη τής Εκκλησίας πού επιτυγχάνεται μέ τό νά μετέχη ο άνθρωπος στά Μυστήριά της καί νά ακολουθή τήν ασκητική-νηπτική παράδοσή της.

Υπάρχουν τρία βασικά Μυστήρια, ήτοι τό Βάπτισμα, πού είναι τό εισαγωγικό Μυστήριο, τό Χρίσμα, μέ τό οποίο λαμβάνουμε τίς δωρεές τού Αγίου Πνεύματος, καί η θεία Ευχαριστία, διά τής οποίας κοινωνούμε τού Σώματος καί τού Αίματος τού Χριστού. Μέσα σέ αυτήν τήν προοπτική εντάσσονται καί τά άλλα Μυστήρια, αλλά καί όλη η ζωή τής Εκκλησίας.

Επίσης, όταν κάνουμε λόγο γιά άσκηση-νηπτική παράδοση τής Εκκλησίας, εννοούμε τήν προσπάθεια νά εφαρμόζουμε τίς εντολές τού Θεού στήν καθημερινή μας ζωή, καθώς επίσης νά ακολουθούμε όλη τήν μέθοδο η οποία αναλύεται από τούς Πατέρες τής Εκκλησίας καί μέ τήν οποία, μέ τήν Χάρη τού Θεού καί τόν δικό μας αγώνα, καθαρίζουμε τόν νού από τούς λογισμούς καί τίς φαντασίες, μεταμορφώνουμε τά πάθη, δηλαδή τίς δυνάμεις τής ψυχής καί αποκτούμε κοινωνία μέ τόν Θεό.

Εάν σέ κάθε επιστήμη είναι απαραίτητη η θεωρία καί η πράξη, τό ίδιο συμβαίνει καί στήν Ορθόδοξη Παράδοσή μας. Τό παρόν βιβλίο πρακτικοποιεί ακόμη περισσότερο τά θέματα πού αναπτύχθηκαν στό πρώτο βιβλίο μέ τίτλο «Ορθόδοξη ψυχοθεραπεία».

Θεωρώ αναγκαίο εδώ νά υπογραμμισθή ένα σημείο πού είναι σημαντικό καί προσδιορίζει πάντα τήν σκέψη μου καί τήν ποιμαντική μου διακονία καί μέσα από αυτό πρέπει νά μελετηθούν τά επόμενα κεφάλαια τού βιβλίου.

Ο άνθρωπος αποτελείται από ψυχή καί σώμα καί υφίσταται αλληλοεπηρεασμός μεταξύ τους. Ιδιαιτέρως αυτό γίνεται στήν κατάσταση τής πτώσεως. Τά ψυχικά πάθη επιδρούν καί στό σώμα καί τά σωματικά πάθη επηρεάζουν καί τήν ψυχή καί τήν όλη συμπεριφορά τού ανθρώπου. Εξ άλλου μέσα στό σώμα καί τόν εγκέφαλο γίνονται διάφορες βιοχημικές διεργασίες πού επηρεάζουν καί τόν ψυχολογικό κόσμο τού ανθρώπου.

Έπειτα, ο άνθρωπος δέν είναι ένα αυτόνομο όν, αλλά πρόσωπο πού έχει σχέσεις μέ τόν Θεό, τούς συνανθρώπους, τήν κοινωνία καί τό περιβάλλον. Όταν διαταράσσονται αυτές οι σχέσεις, αυτό έχει συνέπειες στό πνευματικό, τό ψυχολογικό καί τό σωματικό επίπεδο τού ανθρώπου. Επίσης, καί ο διάβολος επηρεάζει, κατά ποικίλους τρόπους, τόν άνθρωπο καί αυτή η δαιμονική ενέργεια αντιμετωπίζεται μέ τήν ελευθερία τού ανθρώπου πού ενισχύεται από τήν Χάρη τού Χριστού.

Από τά λεγόμενα ψυχολογικά προβλήματα άλλα οφείλονται σέ βιολογικά-νευρολογικά αίτια, άλλα σέ πνευματικά, στήν απώλεια τής σχέσεως μέ τόν Θεό, καί άλλα σέ δαιμονικές ενέργειες, υπάρχουν δέ καί αλληλεπιδράσεις. Είναι σημαντικό νά μπορή κανείς νά διακρίνη αυτά τά αίτια, νά βλέπη τίς αλληλεπιδράσεις τους καί νά επιμελήται τήν θεραπεία τών ανθρώπων. Ο π. Παΐσιος, όταν αντιμετώπιζε τέτοια περιστατικά, άλλοτε έλεγε: «χρειάζεται προσευχή καί πνευματική-εκκλησιαστική ζωή», άλλοτε συνιστούσε: «νά πάτε στόν γιατρό» καί άλλοτε έλεγε κατηγορηματικά: «τό παιδί θέλει άγιο», δηλαδή τούς παρότρυνε νά επισκεφθούν τόπους όπου φυλάσσονται λείψανα αγίων γιά νά φύγουν τά δαιμόνια.

Αυτή η διάκριση έχει αγιογραφική θεμελίωση, όπως φαίνεται στά γεγονότα θεραπείας σεληνιαζομένων ανθρώπων. Σεληνιαζόμενοι ήταν οι επιληπτικοί, τών οποίων η ασθένεια οφειλόταν σέ οργανική βλάβη τού εγκεφάλου καί προέβαιναν σέ διάφορες ενέργειες. Οι άνθρωποι τής εποχής εκείνης θεωρούσαν ότι αυτό γινόταν μέ τήν επήρεια τής σελήνης, γι’ αυτό τούς ονόμαζαν σεληνιαζομένους. Μερικές φορές ονόμαζαν σεληνιαζομένους καί τούς δαιμονισμένους. Κατά τόν άγιο Ιωάννη τόν Χρυσόστομο δέν ενεργεί η σελήνη στίς περιπτώσεις αυτές, αλλά ο διάβολος μέ τήν κακουργία του δημιουργεί αυτήν τήν εντύπωση, γι’ αυτό προσβάλλει τούς ανθρώπους «κατά τούς σελήνης δρόμους». Ο Ευαγγελιστής Ματθαίος αποδίδει τήν λέξη σεληνιαζομένους μέ δύο σημασίες.

Σέ ένα σημείο, καταγράφοντας τό περιστατικό τής θεραπείας ενός δαιμονισμένου, γράφει: «προσήλθεν αυτώ άνθρωπος γονυπετών αυτόν καί λέγων Κύριε, ελέησόν μου τόν υιόν, ότι σεληνιάζεται καί κακώς πάσχει». Ο Χριστός επειδή γνώριζε ότι αυτό είναι ενέργεια τών δαιμόνων «επετίμησεν αυτώ (τώ δαιμονίω)... καί εξήλθεν απ αυτού τό δαιμόνιον καί εθεραπεύθη ο παίς από τής ώρας εκείνης» (Ματθ. ιζ', 14-18). Εδώ ο θεωρούμενος ως σεληνιαζόμενος ήταν δαιμονιζόμενος.

Σέ άλλο σημείο ο ίδιος ο Ευαγγελιστής στήν λέξη σεληνιαζομένους δίνει άλλη έννοια. Γράφει: «καί προσήνεγκαν αυτώ πάντας τούς κακώς έχοντας ποικίλαις νόσοις καί βασάνοις συνεχομένους, καί δαιμονιζομένους καί σεληνιαζομένους καί παραλυτικούς, καί εθεράπευσεν αυτούς» (Ματθ. δ', 24). Εδώ σαφέστατα γίνεται διάκριση μεταξύ δαιμονιζομένων, σεληνιαζομένων καί παραλυτικών, γι’ αυτό θέτει μεταξύ τους τόν συμπλεκτικό σύνδεσμο «καί». Οι σεληνιαζόμενοι στήν περίπτωση αυτή δέν είναι οι δαιμονιζόμενοι, αλλά οι πάσχοντες από αυτό πού εμείς σήμερα ονομάζουμε επιληψία, δηλαδή οι επιληπτικοί, τών οποίων πάσχει τό νευρικό σύστημα, οι δαιμονισμένοι έχουν καταληφθή από τόν διάβολο καί οι παραλυτικοί πάσχουν από σωματική ασθένεια. Είναι σαφέστατος ο διαχωρισμός.

Αυτά είναι απαραίτητα γιά νά διακρίνουμε τά πνευματικά από τά σωματικά, νά μήν αποδίδουμε στόν διάβολο αυτό πού είναι ασθένεια τού σώματος, ούτε νά αποδίδουμε στούς σωματικά ασθενείς αυτό πού είναι δαιμονικό. Έτσι, ούτε αρνούμαστε τήν ιατρική επιστήμη καί τό έργο της καθώς καί τίς βιολογικές λειτουργίες τού ανθρώπινου οργανισμού, ούτε παραθεωρούμε τίς πνευματικές ασθένειες καί τά αίτια πού τίς προκαλούν τά οποία στήν συνέχεια δημιουργούν καί σωματικές ασθένειες.

Πάντως, όσα καταγράφονται σέ αυτό τό βιβλίο, αναφέρονται κυρίως στά πνευματικά προβλήματα πού απασχολούν τούς ανθρώπους καί σχετίζονται μέ τήν κοινωνία τους μέ τόν Θεό καί όχι στίς νευρωσικές καί ψυχωσικές καταστάσεις.

Εύχομαι οι αναγνώστες νά ωφεληθούν από τήν ανάγνωση τού βιβλίου αυτού γιά νά δοξάζεται ο Θεός.

Έγραφα στήν Ναύπακτο

τήν 30ή Ιουνίου 2008,

εορτή τών αγίων Αποστόλων.

Ο Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου ΙΕΡΟΘΕΟΣ

  • Προβολές: 3161