Ὁμιλία Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου - Παρίσι Ἁγιορειτικὴ Ἔκθεση

Εἰς την ἐν Παρισίοις Ἁγιορειτικὴν Ἔκθεσιν (09.04.2009)

Ὁμιλία τῆς Α.Θ.Παναγιότητος, τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου

Στὸ Παρίσι ταξίδευσαν οἱ θησαυροὶ τοῦ Ἁγίου Ὅρους, ὅπου ἀπὸ τῆς 10 Ἀπριλίου ἕως 5 Ἰουλίου 2009 θὰ φιλοξενοῦνται στὸ Petit Palais, στὰ πλαίσια ἔκθεσης μὲ τίτλο: «Ἄθως καὶ Βυζαντινὴ Αὐτοκρατορία–Θησαυροί τοῦ Ἁγίου Ὅρους».

Ἡ ἔκθεση ἀναπτύσσεται σὲ τέσσερις ἑνότητες: «Ἀπὸ τὴν προϊστορία τοῦ Ἁγίου Ὅρους», «Βυζάντιο καὶ Ἅγιον Ὅρος», «Πνευματικότητα καὶ αὐτοκρατορικὴ τέχνη», «Τὸ Ἅγιον Ὅρος μετὰ τὴν Ἅλωση».

Ἡ ἔκθεση ἀποσκοπεῖ στὸ νὰ δείξη στὸ γαλλικὸ καὶ εὐρωπαϊκὸ κοινὸ μέσῳ τῶν ἱερῶν κειμηλίων καὶ τῶν ἔργων τέχνης τὴν πνευματικότητα τοῦ Ἁγίου Ὅρους, ἀλλὰ καὶ τὴν ἄρρηκτη σχέση τοῦ μὲ τὸ Βυζαντινὸ Κράτος, τὴν αὐτοκρατορικὴ αὐλή, ποὺ εἶχε ὡς ἀποτέλεσμα τὸ Ἅγιον Ὅρος νὰ ἀναδειχτὴ ὄχι μόνο κιβωτὸς τῆς Ὀρθοδοξίας, ἀλλὰ καὶ σὲ φύλακα τοῦ μεγάλου πολιτιστικοῦ πλούτου τῆς αὐτοκρατορίας.

Τὰ ἐγκαίνια τῆς ἔκθεσης ἔγιναν παρουσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ. Βαρθολομαίου καὶ τοῦ Πρωθυπουργοῦ κ. Κ. Καραμανλῆ.

Ἡ Α.Θ.Π. ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαῖος στὴν ὁμιλία του κατὰ τὰ ἐγκαίνια εἶπε:

***

Ἐξοχώτατοι καὶ διακεκριμένοι παρόντες,

Μὲ τὴν ἰδιότητα τοῦ Ἐπισκόπου τοῦ Ἁγίου Ὅρους, ποὺ εἶναι ὁ ἑκάστοτε Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης, παριστάμεθα εἰς τὴν τελετὴν τῶν ἐγκαινίων τῆς Ἐκθέσεως «Le Mont Athos et l‘ Empire Byzantine -Tresors de la Sainte Montagne».

Ἐκφράζομεν τὴν μεγάλην χαρὰν καὶ ἱκανοποίησίν μας διότι ἡ ἐν τῇ Δύσει «Πόλις τοῦ φωτὸς» ἤνοιξε διάπλατα τὰς πύλας καὶ τὰ παράθυρά της διὰ νὰ εἰσέλθη φῶς ἐκ τῆς Ἀνατολῆς, τὸ φῶς τῆς βυζαντινῆς, τῆς ἑλληνορθοδόξου, παραδόσεως, ἡ ὁποία βιοῦται ὑποδειγματικῶς περισσότερον ἀπὸ μίαν χιλιετίαν ἤδη, ἀδιακόπως, εἰς τὴν μοναχικὴν Χερσόνησον τοῦ Ἄθωνος.

Οἱ ἀοίδιμοι Βυζαντινοὶ Αὐτοκράτορες, ὑπογράφοντες πάντοτε «ἐν Χριστῷ τῷ Θεῷ πιστὸς Βασιλεὺς καὶ Αὐτοκράτωρ τῶν Ρωμαίων», εἶχον βαθυτάτην τὴν βεβαιότητα ὅτι ἦσαν ὑπόχρεοι νὰ ἐνισχύουν παντὶ τρόπῳ τὴν χριστιανικὴν ζωὴν καὶ πνευματικὴν καλλιέργειαν τῶν πολιτῶν των. Μέρος αὐτῆς τῆς ὑποχρεώσεώς των ἦτο ἡ ὑποστήριξις καὶ ἐνίσχυσις κατὰ πάντα καὶ τῆς ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ἰδιοτύπου μοναχικῆς Πολιτείας. Οὕτω καὶ θεσμικῶς καὶ νομικῶς τὴν διησφάλισαν καὶ περιεθρίγκωσαν, καὶ οἰκονομικῶς τὴν ἐνίσχυσαν, καὶ μὲ μοναδικὰ καὶ τιμαλφέστατα κειμήλια τὴν κατεπλούτισαν, καὶ τὴν οἰκουμενικότητα τοῦ πνεύματος τῆς Χριστιανικῆς Αὐτοκρατορίας ἐν αὐτῇ κατέδειξαν, ἐπιτρέποντες τὴν ἐγκατάστασιν ἐν Ἁγίῳ Ὄρει μοναχῶν διαφόρων ἐθνικοτήτων.

Μὲ τὴν πάροδον τῶν αἰώνων, αἱ μυριάδες τῶν μοναχῶν οἱ ὁποῖοι ἤνυσαν τὸν ἀσκητικὸν δίαυλον εἰς τὰ διάφορα ἁγιορειτικὰ σκηνώματα, Μονάς, Σκήτας, Κελλία καὶ Ἐρημητήρια, πρῶτον διὰ τῆς ἀσκήσεώς των, τῆς προσευχῆς καὶ τῆς ἐμπράκτου ἐφαρμογῆς εἰς τὴν ζωήν των τῆς πληρότητος τοῦ Εὐαγγελίου, καὶ κατόπιν διὰ τῆς μελέτης, τῆς τέχνης, τοῦ «ἐργοχείρου» των, παρήγαγον πολιτισμὸν ὑπερβαίνοντα τὸ πρόσκαιρον τοῦ αἰῶνος τούτου. Ἕνα πολιτισμὸν ἀναφερόμενον περισσότερον εἰς τὴν «ἄνω πόλιν», τὴν «μέλλουσαν», καὶ τὴν ἐκείνης εὐμορφίαν, ἁρμονίαν καὶ λαμπρότητα! Μικρὰ στοιχεῖα ἐκφράσεως τοῦ ὑπερκοσμίου αὐτοῦ πολιτισμοῦ καὶ δείγματα τῆς ἀνατολικῆς, τῆς ὀρθοδόξου κατανοήσεως τῶν καιρίων τῆς ζωῆς, εἶναι τὰ κειμήλια, τὰ ὁποῖα, μὲ τὴν εὐλογίαν τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει Μητρὸς Ἁγίας τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας, ἡ Ἱερὰ Κοινότης τοῦ Ἄθω λιτανεύει ἐν τῇ Ἑσπερίᾳ καὶ ἐκθέτει ἀπὸ σήμερον ἐνταῦθα, εἰς τοὺς φιλοξένους τούτους χώρους.

Ἀκραδάντως πιστεύομεν ὅτι ἡ παροῦσα λιτάνευσις τῶν ἱερῶν καὶ ὁσίων τῆς Ἁγιορειτικῆς ζωῆς ἔχει νὰ εἴπη οὐκ ὀλίγα εἰς τὸν σημερινὸν ἄνθρωπον, μάλιστα εἰς τὰς ἡμέρας ταύτας τῆς συγχύσεως καὶ τῆς οἰκονομικῆς καὶ ἠθικῆς κρίσεως καὶ ἀβεβαιότητος. Πέραν τοῦ σχήματος τοῦ παρόντος αἰῶνος καὶ κόσμου, τὸ ὁποῖον «παράγει» (Α’ Κόρ. 7, 31), ὑπάρχουν ὡρισμέναι διαχρονικαὶ σταθεραί, αἱ ὁποῖαι ἐκφράζουν ἐλπίδα, παρηγορίαν, χάριν, φῶς, ἁρμονίαν καὶ «περισσὸν ζωῆς» (πρβλ. Ἰωάν. 10, 10). Αὐτὰς τὰς ζωηφόρους σταθερᾶς ἐκφράζουν τὰ ἐκτιθέμενα ἱερὰ κειμήλια, εἰκόνες, χειρόγραφα καὶ λοιπά, ἀνάγοντα τὸν εἰλικρινῆ ἀναζητητὴν «εἰς ὕψος νοητόν», ἀπὸ τὸ ὁποῖον θὰ δυνηθῇ νὰ διακρίνη τὸ «ἀπόθετον κάλλος» τῆς ἀστραπῆς τῆς θεότητος, ἡ ὁποία νεκρώνει τὸν θάνατον, φωτίζει τὰ σύμπαντα καὶ ἀνιστὰ τὴν οἰκουμένην εἰς καινότητα ζωῆς!

Συγχαίρομεν ἀπὸ καρδίας ὅλους ὅσοι εἶχον τὴν ὡραίαν πρωτοβουλίαν τῆς διοργανώσεως τῆς ἐκθέσεως καὶ ὅλους ὅσοι καθ ὁ?ονδήποτε τρόπον συνέβαλον εἰς τὴν πραγματοποίησιν αὐτῆς. Μεταφέρομεν πρὸς πάντας τὴν εὐλογίαν τοῦ Ἁγιωτάτου Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχικοῦ Θρόνου καὶ τὴν ἀγάπην τῆς Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως, καὶ εὐχόμεθα προσωπικῶς ὅσα ἀγαθὰ καὶ σωτήρια, ἐν φωτὶ καὶ χαρὰ Ἀναστάσεως!

Ἐπιθυμοῦμεν ὅπως εὐχαριστήσωμεν ἰδιαιτέρως τὸν Ἐξοχώτατον Πρωθυπουργὸν τῆς Ἑλλάδος κ. Κωνσταντῖνον Καραμανλὴν καὶ τὴν Ἐξοχωτάτην κ. Ντόραν Μπακογιάννη, Ὑπουργὸν Ἐξωτερικῶν τῆς Ἑλλάδος, ἡ ὁποία εἶχε τὴν πρωτοβουλίαν τῆς διοργανώσεως τῆς ἐκθέσεως ταύτης ἐν συνεργασίᾳ μετὰ τοῦ Ὑπουργείου Πολιτισμοῦ τῆς Ἑλλάδος.

Ἐκφράζομεν ὠσαύτως τὴν εὐγνωμοσύνην καὶ τὰς ἡμετέρας ἐνθέρμους εὐχαριστίας πρὸς τὸν Δήμαρχον Παρισίων κ. Bertrand Delanoe, ὅστις εἶχε τὴν εὐγενῆ καλωσύνην νὰ ὀργανώση τὴν ἔκθεσιν αὐτὴν εἰς τὸ Petit Palais καὶ νὰ ἐπιβλέψη ὁμοῦ μετὰ τῶν ὑπηρεσιῶν τοῦ Δήμου Παρισίων εἰς τὸν ἄριστον συντονισμὸν καὶ τὴν πραγματοποίησιν τοῦ μοναδικοῦ αὐτοῦ γεγονότος εἰς σύντομον σχετικῶς χρόνον.

Δὲν λησμονοῦμεν ἐπίσης τὰς προσπαθείας τοῦ ὑπευθύνου τοῦ ἐκθεσειακοῦ χώρου τοῦ Petit Palais, εἰς τὸν ὁποῖον διοργανοῦται ἡ παροῦσα ἔκθεσις.

Ἐν κατακλεῖδι, ἡ ἔκθεσις αὕτη τῶν θησαυρῶν τοῦ Ἁγίου Ὅρους δὲν θὰ ἠδύνατο νὰ πραγματοποιηθῇ ἄνευ τῆς συνδρομῆς καὶ τῆς ἀδείας τῆς Ἱερᾶς Κοινότητος τοῦ Ἁγίου Ὅρους, τὴν ὁποίαν καὶ εὐχαριστοῦμεν ἐκ μέσης καρδίας, ἐκφράζοντες ἅπαξ ἔτι πρὸς ὅλας τὰς Ἱερᾶς Μονὰς τοῦ Ἀγιωνύμου Ὅρους καὶ πρὸς τοὺς παρόντας ἐκπροσώπους αὐτῶν τὰς πατρικὰς ἡμῶν εὐχὰς καὶ εὐλογίας.