Παρουσίαση τοῦ βιβλίου «Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία» στὴν Τιφλίδα. Εἰδικὲς παρεμβάσεις ἀκροατῶν.

Δημοσιεύουμε στὴν συνέχεια ἀπομαγνητοφωνημένες τρεῖς συγκεκριμένες παρεμβάσεις ποὺ ἔγιναν ἀπὸ ἰσάριθμους ἀκροατὲς τῆς παρουσίασης τοῦ βιβλίου τοῦ Σεβασμιωτάτου «Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία» στὴν Τιφλίδα, ὥστε νὰ λάβη ὁ ἀναγνώστης μιὰ γεύση ἀπὸ τὴν ἀτμόσφαιρα ποὺ ἐπικρατοῦσε στὴν συζήτηση.

Ἡ πρώτη παρέμβαση εἶναι τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Γκόρι Ἀνδρέα, ὁ ὁποῖος κατὰ τὴν διάρκεια τοῦ τελευταίου πολέμου μὲ τὴν Ρωσία, πρὶν ἕνα χρόνο, ἐπέδειξε ἰδιαίτερη ἀνδρεῖα, γιὰ τὴν ὁποία καὶ βραβεύθηκε μὲ τὸ ὑψηλότερο παράσημο τῆς χώρας, διότι παρέμεινε στὴν ἐπαρχία του προστατεύοντας τὸν λαὸ καὶ προτρέποντάς τον νὰ μὴν ἐγκαταλείψη τὴν πόλη καὶ καταληφθῇ ἀπὸ τὰ ρωσικὰ στρατεύματα. Εἶπε ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Ἀνδρέας:

«Θὰ ἤθελα νὰ σᾶς εὐχαριστήσω, Σεβασμιώτατε, γιὰ τὸ ἔργο σας. Ἔχουν μεγάλη ἀξία τὰ ἔργα σας. Πραγματικά, ὅταν σᾶς εἴδαμε ἀπὸ κοντά, σᾶς καταλάβαμε πιὸ καλά. Αὐτὸ ποὺ κάνετε, Σεβασμιώτατε, μὲ τὰ ἔργα σας, εἶναι ὅτι μὲ αὐτὸν τὸν τρόπο προσπαθεῖτε νὰ δώσετε συμβουλές, γιὰ νὰ καταλάβουν οἱ σύγχρονοι ἄνθρωποι τὴν βαθύτητα τοῦ Χριστιανισμοῦ, τῆς ὀρθόδοξης πίστεως καὶ ὅλη τὴν ἔννοια τῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας σὲ βάθος. Σὲ ὅλα τὰ ἔργα σας, ὅπως κατάλαβα, ἐσεῖς μιλᾶτε σὲ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, δηλαδὴ γράφτηκαν μὲ τέτοια γλῶσσα, ποὺ εἶναι κατανοητὴ γιὰ ὅλους τοὺς ἀνθρώπους, γιὰ ὅλους τοὺς Χριστιανοὺς καὶ στὸ τέλος τῶν ἔργων σας συμπεραίνετε ὅτι ἡ ἐκκλησιαστικὴ ζωὴ πραγματικὰ εἶναι ἕνα μυστήριο.

Τὸ πιὸ καλὸ τὸ ὁποῖο λάβαμε ἀπὸ τὰ ἔργα σας εἶναι ὅτι βασίζονται στὴν διδασκαλία τῶν ἁγίων Πατέρων. Καὶ γιὰ τοὺς σύγχρονους ἀνθρώπους εἶναι πολλὲς φορὲς δύσκολο νὰ καταλάβουν τὴν βαθύτητα τῶν ἔργων τῶν ἁγίων Πατέρων. Καὶ Σεῖς μὲ πιὸ ἁπλὸ τρόπο προσπαθεῖτε νὰ καταλάβουν οἱ ἄνθρωποι αὐτὰ ποὺ ἔλεγαν οἱ ἅγιοι Πατέρες. Καὶ στὰ ἔργα σας, ἐγὼ προσωπικά, βλέπω μία προσπάθεια γιὰ νὰ μεταδώσετε στοὺς ἀνθρώπους τὴν ὀρθόδοξη διδασκαλία ξεκάθαρα. Αὐτὰ ποὺ ἀναφέρετε γιὰ τὴν διαφορὰ μεταξὺ Ρωμαιοκαθολικῆς ἄποψης καὶ Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας εἶναι σημαντικά, γιατί, δυστυχῶς, ἡ δυτικὴ ἄποψη ἔχει μεγάλη ἐπιρροὴ σὲ μερικὰ σημεῖα στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Καὶ εἶναι πολὺ σημαντικὸ γιὰ σήμερα νὰ ἀπελευθερωθῇ, νὰ καθαρίση ἡ ὀρθόδοξη νοοτροπία τῶν ἀνθρώπων ἀπὸ αὐτὲς τὶς ἐπιρροὲς ποὺ βιώνουν, ἡ διδασκαλία τῆς ἀνατολικῆς Ὀρθόδοξης Ἐκκλησίας νὰ ἀπελευθερωθῇ ἀπὸ αὐτό.

Αὐτὰ ποὺ εἶναι γιὰ μένα προσωπικὰ σημαντικά, ἀπὸ τὰ ἔργα σας κατάλαβα ὅτι μιλᾶτε, γιὰ τὸ ὅτι μὲ τὸ παράδειγμα τῶν καλῶν ἱερέων, τῶν καλῶν Κληρικῶν ἐνεργεῖ ὁ Θεός. Δηλαδὴ γενικὸς σκοπὸς τοῦ Χριστιανοῦ, τοῦ Ὀρθοδόξου ἀνθρώπου, τοῦ Κληρικοῦ, εἶναι νὰ εἶναι καθαρὸς ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ, γιὰ νὰ θεωρῇ, γιὰ νὰ βλέπη τὸν Θεὸ μὲ καθαρὴ καρδιά. Οἱ μεταφράσεις ὅλων τῶν ἔργων σας θὰ εἶναι ὠφέλιμες γιὰ τοὺς φοιτητές, γιὰ τοὺς κληρικούς, καὶ γενικὰ γιὰ ὅλους τοὺς Ὀρθοδόξους καὶ θὰ ἦταν πολὺ καλὸ νὰ μεταφραστοῦν ὅλα τὰ ἔργα τὰ ὁποῖα γράψατε στὴν γλῶσσα μας. Ἀκόμα μιὰ φορὰ θὰ θέλαμε νὰ σᾶς εὐχαριστήσουμε γιὰ τὰ ἔργα σας, νὰ εὐχηθοῦμε ὁ Θεὸς νὰ σᾶς δώση δύναμη, μακροημέρευση, γιὰ νὰ κάνετε καλὸ γιὰ τὸν ὀρθόδοξο κόσμο, γιὰ νὰ γράψετε πολλὰ βιβλία».

Ἡ δεύτερη παρέμβαση ἦταν ἑνὸς ψυχολόγου ποὺ εἶπε τὰ ἀκόλουθα:

«Θὰ ἤθελα νὰ εὐχαριστήσω τον π. Μάξιμο, ὁ ὁποῖος προσπάθησε καὶ ἔκανε πολὺ καλὸ ἔργο μεταφράζοντας τέτοιo βιβλίο, τὸ ὁποῖο ἔχει μεγάλη ἀξία, διότι νομίζω ὅταν θὰ τὸ διαβάσουν πιὸ πολλοὶ ἄνθρωποι, θὰ βροῦν ὠφέλεια. Συμφωνῶ ἀπόλυτα ὅτι στὴν ψυχανάλυση, στὴν ψυχολογία, δὲν μιλάει κανεὶς γιὰ τὴν θεραπεία τῆς ψυχῆς, δηλαδὴ γιὰ νὰ θεραπευθῇ ὁ ἄνθρωπος ψυχικά. Ἐμεῖς οἱ ψυχολόγοι μιλᾶμε γιὰ ἄλλη θεραπεία μιλᾶμε γιὰ θεραπεία τῆς νευροπαθητικῆς ἀσθένειας.

Συμφωνῶ καὶ σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο ὅτι γενικὰ ὁ ἄνθρωπος μπορεῖ νὰ ἀπελευθερωθῇ ἐπιφανειακὰ ἀπὸ αἰσθήσεις, ἀπὸ πάθη, ἀλλὰ δὲν κάνει τίποτα γιὰ τὴν θεραπεία μέσα του. Πολλὲς φορὲς μέσα του ὁ ἄνθρωπος αἰσθάνεται ὅτι εἶναι σὲ τέτοια ψυχολογικὴ κατάσταση ποὺ ἐμεῖς οἱ ψυχολόγοι λέμε ἀσθένεια, ἀλλὰ δὲν ἔχουμε μέθοδο, δηλαδὴ δὲν βοηθεῖται μὲ μιὰ μέθοδο γιὰ νὰ θεραπευθῇ. Σὲ κάποια περίοδο μὲ τὴν βοήθεια τῆς λογοθεραπείας μπορεῖ νὰ θεραπευθῇ ὁ ἄνθρωπος καὶ νὰ πῇ ὅτι τώρα αἰσθάνομαι καλά, ἀλλὰ μέσα του δὲν αἰσθάνεται καλά. Δηλαδὴ εἶναι σωστὸ ὅτι ὁ Χριστιανισμός, ἡ Ὀρθοδοξία, μιλάει γιὰ Ψυχοθεραπεία, δηλαδὴ θεραπεία τῆς ψυχῆς, ὁλόκληρης τῆς ψυχῆς.

Συμφωνῶ ὅτι πρέπει νὰ ὑπάρχη μιὰ συνεργασία μεταξὺ ψυχολόγων καὶ πνευματικῶν πατέρων, γιατί σὲ τέτοια περίπτωση θὰ ἀποκτήση ὁ ἄνθρωπος ὁλόκληρη θεραπεία, τέλεια θεραπεία. Καὶ ὁπωσδήποτε στὴν θεραπεία πρέπει νὰ ἐνεργήση τὸ Ἅγιο Πνεῦμα, διότι ὁλόκληρη ἡ θεραπεία προέρχεται ἀπὸ τὴν ἐνέργεια τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Δηλαδὴ ὁ ψυχολόγος εἶναι μόνον σὰν βοηθός. Δηλαδὴ αὐτὸς δὲν μπορεῖ νὰ θεραπεύση τὸν ἄνθρωπο. Ἡ δουλειὰ τοῦ ψυχολόγου εἶναι σὰν μιὰ ἄσκηση νὰ βοηθήση, νὰ δίνη μιὰ κατεύθυνση στὸν ἄνθρωπο πὼς νὰ κάνη αὐτὸ ἡ ἐκεῖνο, ἀλλὰ γιὰ νὰ πραγματοποιηθῇ ὁλόκληρη θεραπεία πρέπει νὰ εἶναι σὲ συνεργασία μὲ τὸν (πατέρα) ἱερέα, ἐξαιρετικὰ γιὰ τὸν ὀρθόδοξο.

Στὴν Εὐρώπη εἶναι ἄλλη κατάσταση. Σέ μᾶς στὴ Γεωργία δὲν εἶναι ἔτσι. Περισσότερη σημασία δίνουμε στὴν Ἐκκλησία. Πάντως στὸν κόσμο ὑπάρχουν ἄνθρωποι μὴ ὀρθόδοξοι. Θὰ ἤθελα νὰ ρωτήσω:

Ὅταν αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος, ὁ μὴ ὀρθόδοξος, πάθει μιὰ τέτοια κατάσταση, πὼς μπορεῖ ὁ ψυχοθεραπευτὴς νὰ δώση θεραπεία σὲ αὐτὸν τὸν ἄνθρωπο, γιὰ νὰ βοηθήση;».

Ἡ τρίτη παρέμβαση ἔγινε ἀπὸ μιὰ ψυχολόγο ποὺ εἶπε μεταξὺ τῶν ἄλλων:

«Σᾶς εὐχαριστοῦμε πολὺ γιὰ τὴν ἐνδιαφέρουσα ὁμιλία, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν πρωτοβουλία σας γιὰ νὰ ὑπάρχη μιὰ συνεργασία μεταξὺ Ψυχολογίας καὶ Ὀρθόδοξης Ψυχοθεραπείας. Ἐλπίζουμε ὅτι καὶ στὴν Γεωργία θὰ ἀναπτυχθῇ αὐτὴ ἡ κατεύθυνση γιὰ νὰ ὑπάρχη μιὰ συνεργασία μεταξὺ Ἐκκλησίας καὶ Ψυχολογίας. Θὰ ἤθελα νὰ ἀπαντήσω μὲ τὰ λόγια σας, ποὺ ἀναφέρατε ὅτι εἶστε ἀνοιχτὸς νὰ δεχθῆτε τὴν βοήθεια τῶν Ψυχολόγων. Θυμήθηκα τὰ πρῶτα βήματα τῆς Ψυχοθεραπείας, ἐννοῶ δυτικῆς Ψυχοθεραπείας. Στὴν ἀρχή, ὅταν γεννήθηκε ἡ Ψυχολογία, οἱ Ψυχολόγοι προσπαθοῦσαν νὰ ὀνομάσουν τὰ προβλήματα, τὰ συναισθηματικὰ προβλήματα τῶν ἀνθρώπων σὰν ἀσθένεια.

Καὶ πρὸς τὸ παρὸν ὅταν ἀναπτύχθηκε πολὺ καὶ προχώρησε ἡ Ψυχολογία, αὐτὴ ἡ γνώμη ὅτι ὁ ἄνθρωπος ὁ ὁποῖος ἔχει ψυχολογικὰ προβλήματα λέγεται ἀσθενὴς μειώθηκε. Μὲ ἀποτέλεσμα οἱ ψυχολόγοι δὲν ὀνομάζουν σήμερα τοὺς ἀνθρώπους αὐτοὺς ἀσθενεῖς, δηλαδὴ λένε ὅτι αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος θέλει νὰ μιλήση, θέλει νὰ πῇ κάτι καὶ αὐτὸς ὁ ἄνθρωπος, ὁ ὁποῖος πραγματικὰ εἶναι ἀσθενής, δὲν αἰσθάνεται ὅτι εἶναι ἀσθενής, δηλαδὴ δὲν λέει ὅτι ἔχω κάποιο πάθος. Καὶ νομίζω ὅτι ἡ πραγματοποίηση τέτοιου εἴδους ψυχοθεραπείας, ὀρθόδοξης ψυχοθεραπείας, θὰ βοηθήση τοὺς ἀνθρώπους μὲ τὴν δύναμη τῆς Ἐκκλησίας, μέσα στὴν Ἐκκλησία. Γιατί ἂν πιστέψη ὁ ἄνθρωπος πραγματικὰ ὅτι ὁ Θεὸς δὲν εἶναι ὀργισμένος, αὐτὴ τὴν γνώμη ποὺ διδάσκει ἡ Ρωμαιοκαθολικὴ Ἐκκλησία, θὰ εἶναι εὔκολο γιὰ τὸν ἄνθρωπο νὰ καταλάβη τί θὰ γίνη στὴν Δευτέρα Παρουσία τοῦ Χριστοῦ. Δηλαδὴ θὰ εἶναι φοβισμένος, θὰ φοβᾶται. Δὲν πρέπει νὰ φοβηθῇ ἀπὸ τὴν ὀργὴ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ νὰ ζῆ μὲ ἄλλον τρόπο. Δηλαδὴ αὐτὴ ἡ κατεύθυνση ποὺ λέτε ἐσεῖς, Σεβασμιώτατε, εἶναι ἡ σωστή».

***

Στὶς παρεμβάσεις αὐτὲς ὁ Σεβασμιώτατος ἀπάντησε μὲ ἀνάλογο τρόπο, καθὼς ἐπίσης καὶ στὶς ἐρωτήσεις ποὺ ἐτέθησαν ἀπὸ τὸ ἀκροατήριο. Τόνισε κυρίως ὅτι κατὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία «ψυχοπαθὴς» εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ὁ νοῦς του εἶναι ἐσκοτισμένος, ὁπότε ὀργιάζουν τὰ πάθη, ἐνῷ κατὰ τὴν οὐμανιστικὴ ψυχολογία, ψυχοθεραπεία καὶ ψυχιατρική, ψυχοπαθὴς εἶναι ἐκεῖνος ποὺ ἔχει γνωσιακές, συμπεριφοριστικές, νευρολογικὲς διαταραχὲς καὶ ψυχιατρικὰ προβλήματα. Βέβαια, ὑπάρχουν ἀλληλεπιδράσεις μεταξύ τους, γι' αὐτὸ ἡ συνεργασία ψυχολόγων, ψυχιάτρων καὶ κληρικῶν βοηθᾶ πολύ.