Κύριο ἄρθρο: Θεία Οἰκονομία καὶ οἰκονομικὴ κρίση

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Ἡ ἑορτὴ τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ ἀκτινοβολεῖ μιὰ πνευματικὴ θερμότητα καὶ θαλπωρή, ἀπὸ τὴν ἄποψη ὅτι μέσα στὴν καρδιὰ τοῦ χειμῶνος ἑορτάζουμε τὸ γεγονὸς αὐτὸ μὲ χαρά, ἀγάπη, εἰρήνη καὶ ἐλπίδα. Συγχρόνως ἑορτάζουμε τὴν μεγάλη αὐτὴ ἑορτὴ μέσα σὲ μιὰ οἰκογενειακὴ ἀτμόσφαιρα, καὶ ὅπως εἶναι γνωστὸν ἡ οἰκογένεια εἶναι ὅ,τι καλύτερο ἔχει ὁ καθένας μας. Γιατί οἱ οἰκεῖοι τοῦ κάθε ἑνὸς καὶ ἡ οἰκογενειακὴ στοργὴ μᾶς προσφέρουν θαλπωρή, ἀφοῦ συνήθως οἱ οἰκογενειακὲς σχέσεις ἔχουν πολλὰ στοιχεῖα ἀνιδιοτέλειας καὶ ἐλευθερίας.

Ἐμεῖς δὲ οἱ Ὀρθόδοξοι Χριστιανοὶ ἔχουμε αὐτὴν τὴν ἡμέρα τὴν δυνατότητα νὰ ἑορτάζουμε μέσα στὴν πνευματική μας οἰκογένεια, τὴν ἐν Χριστῷ ἀδελφότητα –ποῦ συγκεντρώνεται στοὺς Ἱεροὺς Ναούς– κατὰ τὴν διάρκεια τῆς Χριστουγεννιάτικης ὀρθρινῆς θείας Λειτουργίας καὶ νὰ κοινωνήσουμε τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ, ποῦ προσφέρει εἰρήνη στὶς καρδιές μας καὶ ἀγάπη πρὸς ὅλους. Ἡ πνευματική μας οἰκογένεια εἶναι εὐρύτερη ἀπὸ τὴν βιολογικὴ καὶ μᾶς προσφέρει μεγαλύτερες χαρές, γιατί οἱ σχέσεις μας εἶναι πνευματικές.

Στὸ «Κοινωνικὸ» τῆς σημερινῆς ἑορτῆς, ποῦ εἶναι ἕνας ψαλμὸς τοῦ Δαβίδ, ποῦ ψάλαμε πρὸ ὀλίγου, γίνεται ἀναφορὰ στὸν Λυτρωτὴ Χριστό: «Λύτρωσιν ἀπέστειλεν Κύριος τὼ λαῷ Αὐτοῦ».

Τὴν ἐποχὴ ποῦ γεννήθηκε ὁ Χριστός, ὁ Ἰουδαϊκὸς λαὸς βρισκόταν σὲ μεγάλη δυσκολία, ἀφοῦ ὑπέφερε σὲ ὅλα τὰ ἐπίπεδα. Ἡ Παλαιστίνη ἦταν κάτω ἀπὸ τὴν κυριαρχία τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας καὶ ἑπομένως ὁ λαὸς ἦταν ὑποδουλωμένος. Οἱ περισσότεροι ἄνθρωποι στεροῦνταν τὰ ὑλικὰ ἀγαθά, ἦταν πτωχοὶ καὶ οἱ συνθῆκες διαβιώσεως τρομερές. Ἡ φορολογία ἦταν ὑψηλὴ καὶ στὴν κοινωνία ἀσκοῦνταν πιέσεις ἀπὸ τοὺς τελῶνες ποῦ ἀπομυζοῦσαν τὸν ἱδρῶτα τοῦ λαοῦ. Διασώζονται πολλὰ περιστατικὰ ποῦ δείχνουν τὴν ταλαιπωρία τοῦ λαοῦ ἀπὸ τὴν ὑψηλὴ φορολόγηση ποῦ τοῦ ἐπέβαλαν. Κυρίως ὅμως οἱ ἄνθρωποι ἦταν δοῦλοι τῆς ἁμαρτίας, τοῦ διαβόλου καὶ τοῦ θανάτου καὶ δὲν μποροῦσαν νὰ ἀπαλλαγοῦν ἀπὸ αὐτά. Ἀπὸ πουθενὰ δὲν ἐρχόταν ἐλπίδα καὶ φώς. Κατὰ καιροὺς ἐμφανίζονταν διάφοροι σωτῆρες, ἀλλὰ οἱ ἄνθρωποι ἐξακολουθοῦσαν νὰ εἶναι ὑποδουλωμένοι, βασανισμένοι, πονεμένοι.

Ἐκείνη τὴν δύσκολη ἐποχὴ ὁ Θεὸς ἔστειλε τὸν Υἱὸ Τοῦ στὸν κόσμο, ὁ Ὁποῖος ἔγινε ἄνθρωπος, ἔζησε σὲ ὅλες τὶς τραγικὲς καταστάσεις τῶν ἀνθρώπων τῆς ἐποχῆς του, δοκίμασε τὴν ἀπειλὴ τῆς ζωῆς Του, τὸν διωγμό, τὴν προσφυγιὰ καὶ πολλὰ ἄλλα. Γεννήθηκε σὲ ἕνα σπήλαιο, μέσα σὲ μιὰ φάτνη ἀλόγων ζώων, ἀντιμετώπισε τὸν θυμὸ τοῦ Ἡρώδη, μετανάστευσε στὴν Αἴγυπτο καὶ ἔζησε ὡς πρόσφυγας, μετανάστης, μεγάλωσε σὲ πτωχικὴ οἰκογένεια καὶ ἀσχολήθηκε μὲ χειρωνακτικὲς ἐργασίες. Γνώρισε τὶς τραγικὲς καταστάσεις τοῦ λαοῦ καὶ στὴν συνέχεια ἐλύτρωσε τὸν λαό Του ἀπὸ ὅλα τὰ βάσανα καὶ τὶς ταλαιπωρίες, γιατί ἀπάλλαξε τοὺς ἀνθρώπους ἀπὸ τὰ πάθη καὶ αὐτὸ εἶχε κοινωνικὲς συνέπειες στὴν ἀνθρωπότητα.

Αὐτὸ τὸ ψαλμικὸ χωρίο, «λύτρωσιν ἀπέστειλεν Κύριος τὼ λαῷ Αὐτοῦ», εἶναι ἐπίκαιρο σήμερα. Ὁ Χριστὸς ἐξακολουθεῖ νὰ ἐλευθερώνη τοὺς ἀνθρώπους ἀπὸ τὰ πάθη τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου, νὰ ἀναγεννᾶ τὸν ἄνθρωπο μέσα στὴν Ἐκκλησία καὶ νὰ τοῦ προσφέρη τὴν ἀληθινὴ ζωή. Πόσοι πονεμένοι καὶ βασανισμένοι ἄνθρωποι δὲν βρίσκουν ἀνάπαυση στὴν Ἐκκλησία! Πόσοι οἰκονομικὰ ἀδύνατοι συνάνθρωποί μας δὲν ἀνακουφίζονται, στὶς πιεστικὲς ἀνάγκες τῆς ζωῆς τους, μὲ τὸ μεγάλο φιλανθρωπικὸ ἔργο ποῦ ἐπιτελεῖται στὴν Ἐκκλησία, ἡ ὁποία εἶναι ὁ μεγαλύτερος φιλανθρωπικὸς φορέας τῆς χώρας μας! Καὶ πόσοι ἄνθρωποι ποῦ ὑποφέρουν ψυχικὰ καὶ πνευματικὰ δὲν βρίσκουν μέσα στὴν Ἐκκλησία αὐτὸ ποῦ τοὺς ἀναπαύει καὶ τοὺς ξεκουράζει!

Ἀκούγεται καὶ σήμερα ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ: «δεῦτε πρὸς μὲ πάντες οἱ κοπιῶντες καὶ πεφορτισμένοι, καγὼ ἀναπαύσω ὑμᾶς» (Μάτθ. ἰα', 28). Καὶ ὁ Ἴδιος ὁ Χριστὸς διαβεβαιώνει: «μάθετε ἀπ ἐμοῦ, ὅτι πράός εἰμι καὶ ταπεινὸς τὴ καρδία καὶ εὑρήσετε ἀνάπαυσιν ταὶς ψυχαῖς ὑμῶν» (Μάτθ. ἰα', 29). Ἡ Ἐκκλησία πρέπει νὰ προσφέρη τὸν Χριστὸ ὡς πρᾶον καὶ ταπεινόν, ὡς ἀνάπαυση καὶ παρηγοριά, ὡς ἐλεήμονα καὶ ἐλπίδα.

Εἶναι χαρακτηριστικὸς ὁ λόγος τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου στὸν λόγο του περὶ φιλοπτωχίας: «Αἰδοῦμαι δὲ καὶ τὸ Χριστοῦ γλωσσόκομον, ὃ πρὸς πτωχοτροφίαν ἡμᾶς παρακαλεῖ», δηλαδή, «σέβομαι καὶ τὸ ταμεῖο τοῦ Χριστοῦ (καὶ τῆς Ἐκκλησίας), τὸ ὁποῖο μᾶς παρακαλεῖ νὰ τρέφουμε τοὺς πτωχούς». Αὐτὸ εἶναι μιὰ διαρκὴς παράκληση καὶ πρόκληση πρὸς ὅλους μας.

Στὶς ἡμέρες μας γίνεται λόγος γιὰ οἰκονομικὴ κρίση, γιὰ πτωχούς, γιὰ ἀνεργία καὶ μείωση τοῦ εἰσοδήματος, γιὰ ἀδυναμία ἐπιβίωσης ἀτόμων, οἰκογενειῶν καὶ Κρατῶν, γιὰ πτώχευση. Στὸ βάθος του ὅμως τὸ πρόβλημα εἶναι πνευματικὸ καὶ ἑπομένως ἡ κρίση εἶναι πνευματική. Ἄλλωστε τὰ ἄρρωστα πρόσωπα ἀρρωσταίνουν τοὺς θεσμοὺς καὶ τὶς κοινωνίες, καὶ στὴν συνέχεια οἱ ἀρρωστημένοι θεσμοὶ καὶ οἱ ἄρρωστες κοινωνίες ἀρρωσταίνουν πιὸ πολὺ τὰ πρόσωπα. Δηλαδὴ οἱ ἄνθρωποι ποῦ πάσχουν ἀπὸ τὰ πάθη τῆς φιλαργυρίας δημιουργοῦν κοινωνικὲς κρίσεις.

Ὁ Χριστὸς καὶ σήμερα εἶναι ὁ Λυτρωτής. Πῶς ὅμως λυτρώνει τοὺς ἀνθρώπους; Ἐκτὸς ἀπὸ τὴν Χάρη Του, τὴν ὁποῖα προσφέρει διὰ τῶν Μυστηρίων τῆς Ἐκκλησίας, συγχρόνως παιδαγωγεῖ ποικιλοτρόπως τοὺς ἀνθρώπους. Προτρέπει τοὺς ἡγέτες νὰ κυβερνοῦν καλῶς καὶ νὰ θυσιάζωνται ὑπὲρ τοῦ λαοῦ καὶ ὄχι νὰ ἐκμεταλλεύωνται τὴν θέση ποῦ ἔχουν. Παιδαγωγεῖ τοὺς ἔχοντες καὶ κατέχοντες νὰ μὴ συσσωρεύουν ὑλικὰ ἀγαθὰ σὲ βάρος τοῦ λαοῦ. Διδάσκει τοὺς ἀνθρώπους νὰ ζοὺν ἀσκητικά, νὰ μὴν ἐπιδιώκουν τὴν εὐμάρεια, τὴν εὐδαιμονία, τὴν ὑπερβολικὴ κατανάλωση καὶ τὴν ἰδιοτέλεια. Παραγγέλλει σὲ ὅλους νὰ φροντίζουν γιὰ τὴν πνευματικὴ τροφὴ καὶ νὰ ἐπιδιώκουν τὴν ἀγάπη, τὴν ἐσωτερικὴ εἰρήνη, τὴν πνευματικὴ ἐλευθερία.

Ἀδελφοί μου, καὶ σήμερα ἐξακολουθεῖ ὁ Κύριος νὰ ἀποστέλλη λύτρωση στὸν λαό Του, ἀρκεῖ καὶ ἐμεῖς νὰ ἀνήκουμε σὲ αὐτὸν τὸν εὐλογημένο λαὸ καὶ νὰ διδασκόμαστε ἀπὸ τὸν Ἄρχοντα αὐτοῦ τοῦ λαοῦ, δηλαδὴ τὸν Χριστό.–