Κύριο ἄρθρο: Περὶ τῆς ἰθαγένειας τῶν μεταναστῶν

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

(Δημοσιεύθηκε στὴν Ἐφημερίδα «Ἀπογευματινή», Σάββατο 23-1-2010)

Τὸ θέμα τῆς ἰθαγένειας τῶν μεταναστῶν εἶναι πολύπλοκο καὶ πολυδιάστατο. Δὲν ἀντιμετωπίζεται μὲ μερικὲς ἀποσπασματικὲς καὶ συνθηματολογικὲς δηλώσεις, ὅπως δυστυχῶς συχνὰ γίνεται στὴν πατρίδα μας. Θὰ ἤθελα νὰ καταθέσω εὐσύνοπτα τὶς προσωπικές μου ἀπόψεις, γιατί δὲν ὑπάρχει συγκεκριμένη Συνοδικὴ ἀπόφαση γιὰ τὸ θέμα αὐτό. Τονίζω δύο σημεῖα.

Τὸ πρῶτο ὅτι ἄλλος εἶναι ὁ ρόλος τῆς Ἐκκλησίας καὶ ἄλλος ὁ ρόλος τῆς Πολιτείας. Κατ' ἐπέκταση ἄλλη γλῶσσα χρησιμοποιεῖ ἡ Ἐκκλησία καὶ ἄλλη γλῶσσα ἡ Πολιτεία. Ἡ Πολιτεία μὲ τοὺς μηχανισμοὺς ποῦ ἔχει διερευνᾶ ποιός ἔχει τὶς προϋποθέσεις νὰ ἀποκτήση τὴν ἑλληνικὴ ἰθαγένεια χωρὶς νὰ ἀλλοιωθῇ ἐθνολογικά. Τὸ δίλημμα στὸ ὁποῖο πρέπει νὰ ἀπαντήση εἶναι τὸ ἑξῆς: Θὰ ἀδιαφορήση γιὰ τὸ θέμα καὶ θὰ δημιουργηθοῦν πολιτιστικὰ γκέτο ἢ θὰ ἐντάξη δημιουργικὰ στὸν δικό της πολιτιστικὸ καὶ κοινωνικὸ χῶρο τοὺς μετανάστες; Ἡ Ἐκκλησία ὅμως ἔχει ἄλλο ρόλο καὶ ἄλλη γλῶσσα, δηλαδὴ ἀποδέχεται τὸν κάθε ἄνθρωπο ὡς εἰκόνα Θεοῦ, τοῦ δείχνει ἀγάπη καὶ ὅταν θέλη νὰ γίνη μέλος της τὸν ἀποδέχεται μὲ πνευματικὲς προϋποθέσεις καὶ ὄχι μὲ κοινωνικά, πολιτικὰ καὶ ἐθνικιστικὰ κριτήρια. Ἡ Ἐκκλησία εἶναι ἐναντίον τοῦ ρατσισμοῦ καὶ τοῦ ἐθνοφυλετισμοῦ, τὸν ὁποῖον θεωρεῖ αἵρεση. Ἄλλωστε ἡ Ἐκκλησία εἶναι πνευματικὸ Νοσοκομεῖο ποῦ θεραπεύει τὸν κάθε ἄνθρωπο ποῦ θέλει νὰ θεραπευθῇ. Συμβαίνει ὅ,τι καὶ μὲ τὰ Νοσοκομεῖα τοῦ σώματος. Εἶναι ὑποχρεωμένα νὰ προσφέρουν βοήθεια σὲ ὅποιον πονάει, ὑποφέρει καὶ θέλει νὰ θεραπευθῇ.

Τὸ δεύτερο σημεῖο εἶναι ὅτι ἡ πρόθεση τῆς Πολιτείας νὰ δώση ἑλληνικὴ ἰθαγένεια σὲ μερικοὺς ποῦ ἔχουν τὶς ἀπαραίτητες προϋποθέσεις ἔχει θετικὰ καὶ ἀρνητικὰ σημεῖα. Κανένα γεγονὸς δὲν εἶναι ἀπὸ μόνο του ἄσπρο ἢ μαῦρο. Οἱ ἀπόλυτες διαχωριστικὲς γραμμὲς δείχνουν μιὰ πουριτανικὴ νοοτροπία. Γιὰ παράδειγμα, δὲν μπορῶ νὰ ἀποδεχθῶ τὴν ἄποψη ὅτι ὅλοι οἱ μετανάστες εἶναι ἐπικίνδυνοι γιὰ τὴν Πολιτεία μας καὶ ὅλοι οἱ πολιτογραφημένοι Ἕλληνες εἶναι τίμιοι καὶ νομοταγεῖς πολῖτες. Θὰ πρέπει νὰ μελετηθῇ σοβαρὰ τὸ θέμα αὐτὸ ἀπὸ νομικούς, κοινωνιολόγους, ἐθνολόγους, ψυχολόγους, πολιτικοὺς κλπ., δηλαδὴ ἐπιστήμονες ποῦ γνωρίζουν τὰ θέματα, ἔχουν ἀντικειμενικὴ γνώση καὶ δὲν ἄγονται καὶ φέρονται ἀπὸ προσωπικὲς τραυματικὲς ἐμπειρίες. Στὴν περίπτωση αὐτὴ πρέπει νὰ ἐξετασθῇ τί ἀκριβῶς εἶναι ἡ «πολιτισμικὴ πρόσκτηση» ἢ ἀφομοίωση καὶ τί ἀκριβῶς εἶναι ἡ δημιουργία «πολιτισμικῶν ὑβριδίων» ἢ συγκρητισμός. Ἄλλωστε, καὶ ἡ ἰσχύουσα νομοθεσία καθορίζει τὰ σχετικὰ μὲ τὴν κτήση τῆς ἰθαγένειας καὶ τὶς προϋποθέσεις πολιτογράφησης. Δὲν ξεκινάει τώρα τὸ θέμα ἀπὸ μηδενικὴ βάση, ὅπως φαίνεται ὅτι μερικοὶ ὑπονοοῦν.

Καὶ μιὰ γενικὴ παρατήρηση. Ἡ ἀνωτερότητα κάθε πολιτισμοῦ ἀποδεικνύεται ἀπὸ τὸ κατὰ πόσον ἔχει τὴν δυνατότητα νὰ ἀφομοιώνη δημιουργικὰ ἄλλους πολιτισμοὺς καὶ παραδόσεις, χωρὶς νὰ ἀλλοιώνεται καὶ νὰ ἀπο-ἐκπολιτίζεται ὁ ἴδιος. Συχνὰ ὑποστηρίζουμε μὲ ἐπιχειρήματα ὅτι ὁ ἑλληνικὸς πολιτισμὸς ἔχει μεγάλη δύναμη, γονιμοποίησε ἄλλες παραδόσεις, ὅπως τὴν ρωμαϊκή, ἄντεξε σὲ Τουρκοκρατία, Φραγκοκρατία κλπ. Οἱ ἐνδεχόμενες φοβίες δείχνουν ὅτι ἀμφιβάλλουμε γιὰ τὴν δύναμη καὶ τὴν γονιμότητα τοῦ πολιτισμοῦ μας.