Γεγονότα καὶ Σχόλια: Πνευματικὸ ξύπνημα ἢ ἀπόγνωση; Ἡ ἕλξη τῆς εἰλικρίνειας

Πνευματικὸ ξύπνημα ἢ ἀπόγνωση;

Ἔχει ἐνδιαφέρον ἡ ἀπάντηση ποῦ ἔδωσε ἡ τραγουδίστρια Χάρις Ἀλεξίου, στὸ πλαίσιο μιᾶς συνέντευξής της στὸ περιοδικὸ Βήμagazino (10.1.2010), σὲ ἐρώτηση ποῦ ἀφοροῦσε δυὸ στίχους ἀπὸ ἕνα τραγούδι της. Οἱ στίχοι λένε: «Φρικιὸ τοῦ Ἐγὼ/ μὲ τσαμπουκᾶ ναυαγό».

Οἱ λέξεις τῶν στίχων δὲν ἀποπνέουν ἄρωμα ἐκκλησιαστικό, ὅμως τὸ νόημά τους εἶναι πολὺ σημαντικό. Εἶναι ἀπόσταγμα ψυχολογικῶν συνθλίψεων, ποῦ ζύμωσαν τὸ κρασὶ τῆς ἐμπειρίας καὶ ὡρίμασαν ψυχολογικὰ τὸν κάτοχό τους. Ρωτήθηκε ἡ κ. Ἀλεξίου, πῶς τῆς φαίνεται, ποῦ οἱ στίχοι αὐτοὶ χρησιμοποιοῦνται ὡς στάτους, ὡς προμετωπίδες, σὲ Facebook πολλῶν χρηστῶν τοῦ διαδικτύου. Ἀπάντησε:

«Αὐτὸ τὸ τραγούδι, τὸ "μεγάλωσα", εἶναι ἕνα παραλήρημα, ἕνας χείμαρρος. Μέσα ἐκεῖ ἔχει εἰπωθῇ ὅτι ὁ ἐγωϊσμὸς μᾶς ἔχει ταλαιπωρήσει πολύ, ἡ προσπάθεια νὰ ἐνισχύσουμε τὸ ἐγώ μας μᾶς ἔχει κάνει φρικιᾶ. Ὅταν λοιπὸν ἔρχεται μιὰ ἀποτυχία, μιὰ πτώση, ὅλος ὁ συσσωρευμένος τσαμπουκᾶς ποῦ ἔχει δημιουργηθῇ ναυαγεῖ. Πολλοὶ ἄνθρωποι τὸ νιώθουν αὐτό. Δίσταζα ἀρχικὰ νὰ πὼ τὸ τραγούδι, μοῦ φαινόταν πολὺ προσωπικό, ἀλλὰ δὲν ἔχει νόημα νὰ τραγουδᾶς 40 χρόνια καὶ μὴν ἀποφασίζης νὰ ἐκτεθῇς. Ἐξεπλάγην ὅταν διαπίστωσα ὅτι ἀγγίζει τοὺς νέους. Θεωροῦσα πῶς εἶναι μιὰ γεροντικὴ ἐξομολόγηση, ὅτι θὰ ἀφοροῦσε περισσότερο τὴν γενιά μου. Ἡ πρώτη ἀντίδραση ἦταν ἀπὸ τὸν γιό μου, ὁ ὁποῖος εἶδε καὶ δικά του θέματα στὸ τραγούδι».

Πρὶν ἀπὸ ὁποιοδήποτε σχολιασμὸ ἅς δοῦμε τὴν ἑρμηνεία δύο λέξεων, μὲ βάση κυρίως τὸ Λεξικὸ Μπαμπινιώτη.

Φρικιὰ ὀνομάζονται τὰ νεαρὰ κυρίως ἄτομα ποῦ ντύνονται καὶ συμπεριφέρονται ἀντισυμβατικά. Ἔτσι ἐπίσης χαρακτηρίζονται ἄτομα μὲ πολὺ ἄσχημη ἐξωτερικὴ ἐμφάνιση. Τσαμπουκᾶς λέγεται ἡ ζόρικη καὶ μάγκικη συμπεριφορά, ποῦ τὴν χαρακτηρίζει τὸ ἐπιθετικό, θρασὺ καὶ ἀπειλητικὸ ὕφος. Σημαίνει ἀκόμη τὴν μαχητικότητα, τὸν δυναμισμὸ καὶ τὴν αὐτοπεποίθηση.

Σύμφωνα μὲ τὴν κ. Ἀλεξίου ἡ ἐνίσχυση τοῦ ἐγώ, μᾶς κάνει ἀντικοινωνικούς, ἀνατροπεῖς τῶν κοινωνικῶν συμβάσεων καὶ γι’ αὐτὸ πρόσωπα ἄσχημα, ὄχι αἰσθητικά, ἀλλὰ ἐσωτερικά, δηλαδὴ μᾶς καταντάει «φρικιᾶ». Κι’ ὅταν συμβοῦν ἀποτυχίες καὶ πτώσεις, ὅλη ἡ συσσωρευμένη αὐτοπεποίθηση σπάει σὰν ἀπόστημα καὶ ὁ «τσαμπουκᾶς ναυαγεῖ».

Τὸ θέμα βέβαια εἶναι τί ἀκολουθεῖ τὸ ναυάγιο: πνευματικὸ ξύπνημα ἢ ἀπόγνωση;

Ἡ ἕλξη τῆς εἰλικρίνειας

Εἶναι σημαντικὴ ἡ αἴσθηση τῆς κ. Ἀλεξίου ὅτι τὸ τραγούδι εἶναι προσωπικό –«μιὰ γεροντικὴ ἐξομολόγηση»– γι’ αὐτὸ στὴν ἀρχὴ ἦταν ἀπρόθυμη νὰ τὸ τραγουδήση. Ὅμως ἡ ὡρίμανση ποῦ τῆς προσέφερε ἡ σαραντάχρονη καλλιτεχνική της διαδρομή, τῆς ἔδωσε τὴν τόλμη νὰ «ἐκτεθῇ», «ἐξομολογούμενη» γιὰ τὸ φρικιὸ τοῦ ἐγὼ καὶ τὸ ναυάγιο τῆς ἐπιθετικῆς καὶ ζόρικης αὐτοπεποίθησης (τοῦ τσαμπουκᾶ).

Ἡ εἰλικρίνεια τῆς «γεροντικῆς ἐξομολόγησης» προσείλκυσε πολλοὺς νέους ἀνθρώπους. Τὸ ἀληθινὸ καὶ εἰλικρινὲς ἄλλωστε ἑλκύει κάθε ἄνθρωπο, ποῦ δὲν ἀναπαύεται στὶς ἀνισορροπίες τῆς ζωῆς του, ἀλλὰ ἀναζητᾶ τὴν ἐξισορρόπηση καὶ τὸ βαθὺ νόημα τῆς ὕπαρξής του.

Ὅλα αὐτὰ εἶναι μιὰ ἀνθρώπινη πεῖρα, ἡ ὁποία μπορεῖ νὰ ἀνοίξη θύρα, μέσῳ τῶν παθημάτων τοῦ Χριστοῦ, στὸ «μέγα Τοῦ ἔλεος», ποῦ ἀνακατασκευάζει τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν στήνει πάλι «ἐπὶ τοὺς πόδας του».

π.Θ.Α.Β.