Γεγονὸς καὶ Σχόλιο: Στοιχεῖα αὐτοκριτικῆς

Σὲ ρεπορτὰζ τῆς Ἐφημερίδος «Τὸ Βῆμα» (21-2-2010) παρετέθη μιὰ φράση ποὺ δείχνει ποιά εἶναι ἡ ἄποψη τῶν Εὐρωπαίων γιὰ τοὺς Ἕλληνες, μὲ ἀφορμὴ τὴν οἰκονομικὴ κρίση ποὺ διέρχεται ἡ Πατρίδα μας. Λένε οἱ Εὐρωπαῖοι ἑταῖροι μας: «Εἶσθε ἀπείθαρχοι, σπάταλοι καὶ καλοπερασάκηδες».

Αὐτὴ ἡ ἄποψη μπορεῖ νὰ εἶναι ὑπερβολικὴ καὶ λίγο ρατσιστική, ἀλλὰ ὑπάρχει μιὰ δόση ἀληθείας. Ὑπάρχουν συμπατριῶτες μᾶς ποὺ προσπαθοῦν νὰ ἀποφύγουν τὴν τήρηση τῶν νόμων καὶ μάλιστα μηχανεύονται πολλοὺς τρόπους γιὰ νὰ φοροδιαφεύγουν, ζοῦν σπάταλα καὶ ἐπιδιώκουν τὴν εὐημερία, τὴν καλοπέραση. Ταξιδεύοντας πολλὲς φορὲς στὴν Εὐρώπη, διεπίστωσα ὅτι ἡ μέση κατηγορία τῶν Εὐρωπαίων ζοὺν μὲ λιτότητα στὸ φαγητό, στὴν ἐνδυμασία καὶ τὸν καθημερινὸ τρόπο ζωῆς. Ἐπίσης οἱ ἴδιοι ἐπανειλημμένως μοῦ ἔχουν πεὶ ὅτι ὅταν ἐπισκέπτωνται τὴν Ἑλλάδα διαπιστώνουν ὅτι ἐδῶ κυκλοφορεῖ πολὺς πλοῦτος καὶ οἱ Ἕλληνες ζοὺν πολυδάπανα καὶ πλουσιοπάροχα.

Aυτὸ τὸ διαπιστώνουμε ὅλοι μας. Οἱ περισσότεροι συμπατριῶτες μας πολλὲς φορὲς τὴν ἑβδομάδα τρῶνε στὰ ἑστιατόρια, ἐπισκέπτονται ἐπανειλημμένως κέντρα διασκέδασης, ξοδεύουν πολλὰ χρήματα γιὰ διακοπὲς καὶ μετακινήσεις στὸ ἐξωτερικὸ καὶ τὸ ἐσωτερικό, τὶς περισσότερες φορὲς χωρὶς νὰ ὑπάρχη ἰδιαίτερη ἀνάγκη, καταναλώνουν πολλὰ χρηματικὰ ποσὰ σὲ ἄσκοπες δαπάνες, σὲ τηλέφωνα κλπ. καὶ γενικὰ ζοὺν μιὰ σπάταλη ζωή. Μερικοὶ φθάνουν στὸ σημεῖο νὰ παίρνουν ἀπὸ τὶς Τράπεζες καταναλωτικὰ δάνεια γιὰ νὰ διασκεδάσουν ἢ νὰ κάνουν διακοπὲς καὶ αὐτὸ τοὺς δημιουργεῖ στὴν συνέχεια ἰδιαίτερο ἄγχος.

Ὁ εὐδαιμονιστικὸς τρόπος ζωῆς ἔχει γίνει γιὰ πολλοὺς ὁ πραγματικὸς σκοπός τους, ἡ φιληδονία, ἡ φιλαργυρία καὶ ἡ φιλοδοξία βρίσκονται σὲ ἔξαρση. Θεωρῶ ὅτι αὐτὸ εἶναι τὸ μεγαλύτερο πρόβλημα καὶ τῆς ζωῆς μας ἀλλὰ καὶ τῆς κοινωνίας μας. Ἡ οἰκονομικὴ κρίση ποὺ διέρχεται ἡ χώρα μας ἀσφαλῶς θὰ ἀντιμετωπισθῇ ἀπὸ τὴν πολιτικὴ ἡγεσία τοῦ τόπου, θὰ βρεθοῦν οἱ κατάλληλες λύσεις, ἀλλὰ ἐκεῖνο ποὺ πρέπει ὅλοι μας νὰ προσέξουμε εἶναι νὰ περικόψουμε τὶς σπατάλες, νὰ περιορίσουμε τὸν καταναλωτισμό, νὰ ζοῦμε ὅσο τὸ δυνατὸν περισσότερο ἀσκητικά.

Καὶ βέβαια μιὰ τέτοια ἀσκητικὴ νοοτροπία δὲν πρέπει νὰ ἀποβλέπη στὴν συσσώρευση ὑλικῶν ἀγαθῶν, ἀλλὰ κυρίως στὴν ἐξάσκηση τῆς φιλανθρωπίας πρὸς τοὺς συνανθρώπους μας. Δυστυχῶς, ἡ εὐδαιμονία συνδέεται μὲ τὴν φιλαυτία, τὴν ἄρνηση τῆς φιλανθρωπίας. Ἔτσι, ἡ εὐδαιμονία, ἡ καλοπέραση συνδέεται μὲ τὸν ἀτομισμὸ καὶ τὴν ἀντιεκκλησιαστικὴ ζωή. Ἡ εὐαγγελικὴ ζωή, ὅπως τὴν δίδαξε ὁ Χριστὸς καὶ τὴν βίωσαν οἱ Ἀπόστολοι καὶ οἱ Ἅγιοι, εἶναι ἡ πιὸ γνήσια καὶ ἐλεύθερη ζωή. Ὁ Θεόληπτος Φιλαδελφείας, διδάσκαλος τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ, γράφει ὅτι «ἡ λύσις τῶν αἰσθήσεων, δεσμὸς γίνεται τῆς ψυχῆς καὶ ὁ δεσμὸς τῶν αἰσθήσεων, ἐλευθερία βραβεύει τὴ ψυχὴ» (Δ, 6).

Ἡ οἰκονομικὴ κρίση ποὺ περνᾶμε τὸν τελευταῖο καιρὸ μᾶς δίνει τὴν εὐκαιρία γιὰ αὐτοκριτική, αὐτοέλεγχο, ἀσκητικὴ ζωὴ καὶ γιὰ ἀπελευθέρωση ἀπὸ τὴν δυναστεία τῆς καλοπέρασης.

Ν.Ι.