Λογικὴ προσφορά: Ὁ ἅγιος ὁσιομάρτυρας, ἱερομάρτυρας καὶ νεομάρτυρας Νικήτας

Ἡ ζωὴ δὲν καθορίζεται ἀπὸ τὸν ὀρθολογισμὸ καὶ δὲν καταπιέζεται ἀπὸ τὴν λογική, ἡ ὁποία θέλει ὅλα νὰ τὰ ἐρμηνεύη, νὰ τὰ κρίνη, νὰ τὰ ἐξετάζη, νὰ τὰ προβλέπη καὶ νὰ τὰ καθορίζη. Ἡ λογικὴ εἶναι ἡ ἐνέργεια ποὺ μᾶς βοηθᾶ νὰ διαχειριζόμαστε τὰ πρὸς τὸ ζῆν καὶ νὰ μαθαίνουμε τὶς τέχνες μὲ τὶς ὁποῖες ἀντιστεκόμαστε στὴν φθορά, ὅσο βρισκόμαστε πάνω στὴν γῆ. Στὰ μεγάλα ὅμως ὁριακὰ γεγονότα τῆς ζωῆς, στὰ πνευματικὰ καὶ λειτουργικὰ γεγονότα, ἡ λογικὴ ὑποκλίνεται ἐνώπιον τῆς ζωῆς, καὶ ἁπλῶς παρακολουθεῖ καὶ ἐξιστορεῖ τὶς ἐκφάνσεις της.

Αὐτὸ γίνεται κυρίως στὴν ζωὴ τῶν Ἁγίων, ὅπου ἡ πραγματικὴ ζωὴ κινεῖται πέρα καὶ πάνω ἀπὸ κάθε λογικὴ ἢ ἀποσπασματικὴ θεώρηση καὶ ἁπλῶς καταγράφεται γιὰ νὰ βοηθήση τοὺς ἀνθρώπους. Καὶ ὅταν λέμε ὅτι κινεῖται πάνω καὶ πέρα ἀπὸ κάθε λογική, δὲν ἐννοοῦμε μόνον ἀπὸ τὴν κοσμικὴ λογική, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὴν λογικὴ ποὺ θὰ θελήση νὰ χρησιμοποιήση ἀκόμη καὶ «χριστιανικὰ» ἐπιχειρήματα.

*

Ὁ ἅγιος ὁσιομάρτυρας, ἱερομάρτυρας καὶ νεομάρτυρας Νικήτας, ποὺ μαρτύρησε στὶς Σέρρες, καταγόταν, κατὰ μία παράδοση, ἀπὸ τὴν Τραπεζοῦντα, ἀπὸ γονεῖς κρυπτοχριστιανούς. Ἔγινε μοναχὸς καὶ ἱερέας στὴν Σκήτη τῆς Ἁγίας Ἄννης στὸ Ἅγιον Ὅρος, ὅπου ἀνέπεμπε τὶς ἅγιες προσευχὲς τοῦ καὶ τὶς λειτουργικὲς εὐχὲς ὑπὲρ τῆς σωτηρίας ὅλου τοῦ κόσμου.

Ζῶντας μέσα στὸν παράδεισο τοῦ Περιβολιοῦ τῆς Παναγίας καὶ γευόμενος τὴν ἄπειρη ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ, τοῦ δημιουργήθηκε πόνος στὴν ψυχή του γιὰ τὸν κόσμο ὅλο, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ἀμφίρροπη στάση τῶν προγόνων του, ποὺ δὲν ὁμολόγησαν φανερὰ τὴν πίστη τους στὸν Χριστό. Θέλοντας νὰ θεραπεύση τὸν πόνο αὐτὸ καὶ νὰ βοηθήση τοὺς προγόνους του νὰ μὴ χάσουν τὴν αἰωνιότητα μὲ τὸν Χριστό, ἀποφάσισε νὰ δώση αὐτὸς τὴν ὁμολογία, ἀντὶ τῶν γονέων του.

Ἡ ἀγάπη τοῦ γιὰ τὸν Χριστὸ τὸν ἔφερε, τὴν Μεγάλη Ἑβδομάδα τοῦ 1808, στὴν πόλη τῶν Σερρῶν. Ἀφοῦ ἔλαβε δύναμη ἀπὸ τὴν προσευχή, ἀπὸ τὴν συνομιλία μὲ τὸν γέροντα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς τῆς Παναγίας τῆς Ἠλιόκαλλης καὶ ἀπὸ τὴν μετάληψη τῶν τιμίων δώρων, εἰσῆλθε στὴν πολιτεία καὶ μπροστὰ στὸ τζαμὶ τῆς πόλης μίλησε γιὰ τὸν Χριστὸ σὲ ἕναν νεαρὸ χωλὸ μουσουλμᾶνο ἱεροσπουδαστή. Τὸν σπλαχνίσθηκε γιὰ τὴν ἀναπηρία τοῦ καὶ τοῦ συνέστησε νὰ πιστεύση στὸν Χριστό, ἂν ἤθελε νὰ γίνη καλά. Στὴν συνέχεια ὁ ἅγιος ὁδηγήθηκε στοὺς μουσουλμάνους ἱεροδιδασκάλους, συζήτησε μαζί τους καὶ ἤλεγξε ἐνώπιον ὅλων τους καὶ ἐνώπιον τῶν ἀρχῶν τὴν θρησκεία τους. Βασανίσθηκε καὶ ἀπαγχονίσθηκε τὴν νύκτα τῆς Ἀναστάσεως. Ἔμεινε τρεὶς μέρες στὴν ἀγχόνη, μὲ πρόσωπο ἤρεμο καὶ λαμπερό, ἐνῷ τὸ αἷμα του ἀπὸ μιὰ πληγὴ πότισε τὴν γῆ τῶν Σερρῶν.

Ἀπὸ τὸν βίο τοῦ Ἁγίου ἐντύπωση προκαλεῖ, μεταξὺ ἄλλων, ἡ αἰτιολογία τῆς ὁμολογίας του. Φαίνεται τόσο παράξενη ἡ ἀπόφασή του νὰ ἀφήση τὸ Περιβόλι τῆς Παναγίας καὶ τὴν ὠφέλεια ποὺ δεχόταν ἀλλὰ καὶ προσέφερε ἐκεῖ ὡς Ἱερέας καὶ ὡς μοναχός, γιὰ νὰ «διδάξη» ἕναν κουτσὸ στὸ σῶμα καὶ τὴν ψυχὴ μουσουλμᾶνο. Πέρα τοῦ ὅτι ριψοκινδύνευσε τὴν ζωή του, ριψοκινδύνευσε καὶ τὴν Ἱερωσύνη του, μὲ τὴν ὁποῖα τόσο πολὺ ὠφελοῦσε τοὺς ἄλλους μοναχούς, ἀλλὰ καὶ τὸν κόσμο, τελῶντας τὴν θεία Λειτουργία ὑπὲρ ὅλο τοῦ κόσμου, ζώντων καὶ κεκοιμημένων, καὶ ριψοκινδύνευσε καὶ τὴν μοναχική του πολιτεία, τὴν δυνατότητα δηλαδὴ νὰ βοηθᾶ ἀνιδιοτελῶς τοὺς προσκυνητὲς καὶ νὰ προσεύχεται ἀδιαλείπτως γιὰ τὸν ἑαυτό του καὶ γιὰ τὸν ταλαίπωρο κόσμο καὶ γι' αὐτοὺς τοὺς προγόνους του, γιὰ τὴν ἀγάπη τῶν ὁποίων θέλησε νὰ ὁμολογήση τὴν ἀληθινὴ πίστη.

Ἡ πράξη του νὰ πάη νὰ κηρύξη ὁμολογιακὰ τὸν Χριστὸ σὲ ἕνα ἄγνωστο μέρος, ἐνώπιον ἀγνώστων ἀνθρώπων, χωρὶς καμμιὰ ἐλπίδα ἐπιτυχίας τοῦ κηρύγματός του, ἐγκαταλείποντας ἕναν εὐλογημένο τρόπο ζωῆς, κρίνεται παράξενη, ὄχι μόνον μὲ κοσμικὰ κριτήρια, ἀλλὰ καὶ μὲ λογικὰ «χριστιανικά». Ἀλλὰ ὁ ἅγιος Νικήτας δὲν σκεπτόταν οὔτε κοσμικά, οὔτε λογικά, ἀλλὰ ζοῦσε χριστιανικά. Ζοῦσε μέσα στὸ φῶς τῆς ἀγάπης τοῦ Χριστοῦ, ποὺ δὲν εἶναι ἕνα συναίσθημα, ἀλλὰ αὐτὸς ὁ ἴδιος ὁ Χριστός, καὶ ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ εἶχε γίνει δική του ἀγάπη, μὲ τὴν ὁποῖα ἀγαποῦσε καὶ ὅλον τὸν κόσμο, καὶ βεβαίως τοὺς προγόνους του.

Ζῶντας μέσα στὴν ἀγάπη αὐτή, ἔζησε καὶ τὴν τραγωδία τῆς ἀθεΐας, τῆς «ἐνεργητικῆς» καὶ τῆς «παθητικῆς» ἀθεΐας, ἅς μᾶς ἐπιτραπῇ ὁ ὅρος. Ζῶντας μέσα στὴν ἀγάπη αὐτὴ κατενόησε τὸν μεγάλο κίνδυνο γιὰ τὸ αἰώνιο μέλλον τῶν προγόνων του, καὶ μὲ μιὰ φυσικότατη γι' αὐτὸν πράξη ἔσπευσε νὰ τοὺς ἐκβάλη ἀπὸ τὸ πὺρ τῆς αἰωνίου κολάσεως, ἀπὸ τὸ ὁποῖο κινδύνευαν. Ἡ ἀγάπη τοῦ Χριστοῦ καὶ ἡ ἐμπειρία τῆς αἰωνίου κολάσεως τοῦ ἔδιναν τέτοιες δυνάμεις καὶ τέτοιους ὀφθαλμούς, ὥστε τὰ βασανιστήρια καὶ οἱ ἀπειλὲς τῶν ἀρχόντων τοῦ αἰῶνος τούτου νὰ τοῦ φαίνονται ὡς ἀνύπαρκτες σκιές.

Καὶ ἡ δικαίωση τῆς φαινομενικὰ ἀδιέξοδης καὶ ἐπικίνδυνης πράξης του ἦλθε ἀπὸ τὸν ἴδιο τὸν Χριστό, ἀφοῦ ἐξ αἰτίας αὐτῆς τῆς πράξης, τῆς μοναδικῆς «δράσης» τοῦ στὴν πόλη τῶν Σερρῶν, ἡ πόλη τὸν ἔχει πολιοῦχο της! «Τὶς ἐγκαλέσει κατὰ ἐκλεκτῶν Θεοῦ; Θεὸς ὁ δικαιῶν τὶς ὁ κατακρίνων;».

Ὡς πρὸς τὴν προσφορὰ ποὺ θὰ προσέφερε διὰ τῆς ἱερωσύνης καὶ τῆς μοναχικῆς του βιοτῆς, ἂν ζοῦσε μερικὰ χρόνια ἀκόμη, τώρα ἡ προσφορὰ αὐτὴ πολλαπλασιάσθηκε καὶ διαιωνίσθηκε, ἀφοῦ ἔγινε ὁ ἴδιος θυσία καὶ θῦμα καὶ προσφορὰ καὶ χιλιάδες ἄνθρωποι ἔγιναν Χριστιανοὶ ἢ παρέμειναν Χριστιανοὶ ἢ στερεώθηκαν στὴν πίστη τους καὶ ἐμπνεύστηκαν ἀπὸ τὴν δόξα τοῦ μαρτυρίου καὶ τοῦ ἁγιασμένου προσώπου του.

Α. Κ.