Κύριο ἄρθρο: Ἐκκλησία καὶ οἰκονομικὴ κρίση

Μητροπολίτου Ναυπάκτου & Ἁγίου Βλασίου Ἱεροθέου

Ὁ λόγος γιὰ τὴν οἰκονομικὴ κρίση ποὺ περνᾶ ἡ χώρα μας εἶναι ἐπίκαιρος, ἀλλὰ συγχρόνως καταλήγει σὲ μιὰ κοινοτυπία, ἐπειδὴ ἀσχολοῦνται πολλοὶ μὲ τὸ θέμα αὐτὸ καὶ λέγονται πολλά, εὔστοχα ἢ ἄστοχα. Τὸ γεγονὸς εἶναι ὅτι ὁ λαὸς δέχεται τὰ συμπτώματα τῆς κρίσης καὶ πολλοὶ οἰκογενειάρχες ποὺ ἔχουν εὐθύνες γιὰ τὴν συντήρηση τῆς οἰκογένειάς τους διακατέχονται ἀπὸ θλίψη καὶ ἀγωνία γιὰ τὸ μέλλον.

Βεβαίως ἡ Πολιτεία εἶναι ἁρμόδια νὰ ἀντιμετωπίση τὸ θέμα, ὥστε ἡ χώρα μας νὰ μὴ καταλήξη σὲ χρεωκοπία, ἀλλὰ συγχρόνως πρέπει νὰ προσέξη νὰ μὴ διασαλευθῇ ἡ ἑνότητα τῆς κοινωνίας καὶ ἡ ἀρχὴ τῆς δικαιοσύνης μεταξὺ τῶν ἀνθρώπων καὶ νὰ μὴ συμβοῦν κοινωνικὲς ἐκρήξεις.

1. Οἱ ἀποφάσεις τῆς Ἱερᾶς Συνόδου

Ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος ἀπὸ τὴν ἔναρξη τῆς οἰκονομικῆς κρίσης ἀσχολεῖται μὲ τὸ θέμα, διακατέχεται ἀπὸ αἴσθημα εὐθύνης καὶ καθήκοντος πρὸς τὸν λαό, ὁπότε γίνονται συζητήσεις καὶ λαμβάνονται ἀποφάσεις στὶς κατὰ τόπους Μητροπόλεις. Ἄλλωστε τὸ μεγάλο φιλανθρωπικὸ ἔργο τὸ ὁποῖο ἐπιτελεῖ, ἀφοῦ εἶναι ὁ μεγαλύτερος φιλανθρωπικὸς φορέας τῆς πατρίδας μας, ἀνακουφίζει μεγάλη μερίδα λαοῦ. Περίπου ἑκατὸ ἑκατομμύρια εὐρὼ καταναλώνονται κάθε χρόνο γιὰ τὸ προνοιακό της ἔργο. Αὐτὸ ὅμως πρέπει νὰ ἐπεκταθῇ. Γι' αὐτὸ ἡ Διαρκὴς Ἱερὰ Σύνοδος προέβη σὲ δύο ἀποφάσεις, οἱ ὁποῖες θὰ συζητηθοῦν καὶ θὰ δημιουργήσουν θετικὰ ἀποτελέσματα.

Ἡ πρώτη ἀπόφασή της εἶναι νὰ ἀφιερώση μεγάλο μέρος τῆς Τακτικῆς Ἱεραρχίας τοῦ Ὀκτωβρίου τοῦ 2010 στὸ θέμα τῆς κρίσης ποὺ μαστίζει τὴν κοινωνία μας. Ὅρισε Ἐπιτροπή, ἡ ὁποία ἀποτελεῖται ἀπὸ τὸν γράφοντα καὶ τοὺς Μητροπολίτας Ἐλασσῶνος κ. Βασίλειο καὶ Δημητριάδος κ. Ἰγνάτιο, γιὰ νὰ ἐπιμεληθῇ τὴν θεματολογία καὶ τὴν ἐπεξεργασία τῶν εἰσηγήσεων. Ἡ τριμελὴς αὐτὴ Ἐπιτροπὴ ὑπέβαλε τὶς προτάσεις της ποὺ ἔγιναν ἀποδεκτές. Σύμφωνα μὲ αὐτές, θὰ ἀναπτυχθοῦν στὴν Ἱεραρχία δύο βασικὰ θέματα, τὸ ἕνα, τὸ θεωρητικό, μὲ τίτλο: «Τὰ αἴτια τῆς ποικιλόμορφης κρίσης», ἀφοῦ ἡ κρίση δὲν εἶναι μόνον οἰκονομική, καὶ τὸ ἄλλο, τὸ πρακτικό, μὲ τίτλο «Ἡ Ἐκκλησία ὡς ἐλπίδα καὶ ἑνότητα τῆς κοινωνίας καὶ ὡς νοηματοδότηση τῆς ζωῆς τοῦ ἀνθρώπου» καὶ θὰ ληφθοῦν συγκεκριμένες ἀποφάσεις σὲ κεντρικὸ καὶ τοπικὸ ἐπίπεδο.

Ἡ δεύτερη ἀπόφασή της, ὕστερα ἀπὸ συγκεκριμένη εἰσήγηση τῆς Τριμελοῦς Ἐπιτροπῆς, εἶναι νὰ γίνη, κατὰ τὸ δυνατόν, ἄρτια ἐπεξεργασία τῶν θεμάτων, μὲ τὴν συμμετοχὴ πολλῶν μελῶν –κληρικῶν καὶ λαϊκῶν– τῆς Ἐκκλησίας καὶ καλὴ προετοιμασία γιὰ νὰ ληφθοῦν ἀποτελεσματικὲς ἀποφάσεις. Μὲ τὸν τρόπο αὐτὸν ἀφ' ἑνὸς μὲν θὰ λειτουργήση καλύτερα τὸ συνοδικὸ πολίτευμα τῆς Ἐκκλησίας, ἀφ' ἑτέρου δὲ ἡ ὅλη συζήτηση θὰ εἶναι ἀποδοτική.

Μέσα στὰ πλαίσια αὐτὰ θὰ γίνουν οἱ ἑξῆς ἐνέργειες:

Κατ' ἀρχὰς τὶς δύο εἰσηγήσεις θὰ τὶς ἐπεξεργασθοῦν Ἐπιτροπὲς ἐξ Ἀρχιερέων, ὁ δὲ Εἰσηγητὴς θὰ ἀναγνώση τὸ ἐπεξεργασμένο κείμενο τῆς Ἐπιτροπῆς, ὁπότε ὅσα διατυπωθοῦν δὲν θὰ εἶναι προσωπικὲς ἀπόψεις ἑνὸς Ἀρχιερέως. Ἔπειτα, οἱ εἰσηγήσεις θὰ καταλήγουν σὲ συγκεκριμένες προτάσεις, ποὺ θὰ τεθοῦν ὑπ' ὄψη τῆς Ἱεραρχίας πρὸς ψηφοφορία.

Προηγουμένως, ὅμως, θὰ κληθοῦν οἱ Κληρικοὶ παντὸς βαθμοῦ νὰ διατυπώσουν ἀπόψεις, προτάσεις, θέσεις κλπ. ποὺ θὰ ληφθοῦν ὑπ' ὄψη γιὰ τὴν ἐπεξεργασία τῶν θεμάτων, εἴτε μεμονωμένως εἴτε κατόπιν συζητήσεως στὰ Ἱερατικὰ Συνέδρια, θεολόγοι κ.ἄ. ὥστε ὅλο τὸ πλήρωμα τῆς Ἐκκλησίας νὰ συμμετάσχη τελικὰ στὴν ἐπεξεργασία τους. Θὰ ἐπιδιωχθῇ, δηλαδή, νὰ συζητηθῇ τὸ θέμα τῆς κρίσης στὰ Ἱερατικὰ Συνέδρια καὶ νὰ διατυπωθοῦν οἱ ἀπόψεις τῶν Ἱερέων.

Μετὰ τὴν ἀνάγνωση τῆς εἰσηγήσεως προβλέπεται νὰ γίνη εὐρύτατη συζήτηση στὴν Ἱεραρχία, νὰ ἀκουσθοῦν ἀπόψεις, νὰ διατυπωθοῦν προτάσεις οἱ ὁποῖες θὰ τεθοῦν πρὸς ψηφοφορία καὶ ὑλοποίηση.

Ἐννοεῖται ὅτι ὁ τρόπος αὐτὸς τῆς ἐπεξεργασίας τῶν θεμάτων δὲν θὰ ἀφορᾶ μόνον τὴν Ἱεραρχία τοῦ 2010, ἀλλὰ σύμφωνα μὲ τὴν ἀπόφαση τῆς Ἱερᾶς Συνόδου προβλέπεται νὰ συνεχισθῇ καὶ τὰ ἑπόμενα χρόνια μὲ σχετικὰ θέματα, ἐπίκαιρα καὶ σημαντικά, ὅπως γιὰ παράδειγμα τὴν οἰκογένεια κλπ.

2. Ὁ κοινοβιακὸς τρόπος ζωῆς τῆς Ἐκκλησίας

Μιλῶντας γιὰ τὴν οἰκονομικὴ κρίση θὰ πρέπει νὰ ὑπογραμμισθῇ ὅτι ἡ Ἐκκλησία, μὲ τὶς Ἐνορίες καὶ τὰ Μοναστήρια, λειτουργεῖ στὸν τύπο τῆς θεραπευτικῆς κοινότητας, ἀφοῦ γύρω ἀπὸ τὸν Ναὸ καὶ τὰ Ἐνοριακὰ Κέντρα κινεῖται μιὰ μεγάλη ὁμάδα ἀνθρώπων ποὺ ἐργάζονται ἐθελοντικὰ καὶ προσφέρουν τὰ χαρίσματά τους, γιὰ νὰ βοηθηθοῦν ὅσοι ἔχουν ἀνάγκη. Ἡ Ἐνορία λειτουργεῖ ὡς ἑνότητα καὶ ἐλπίδα τῆς κοινωνίας, γιατί δίνει τὴν δυνατότητα στοὺς ἀνθρώπους νὰ ἔχουν ἐπικοινωνία μὲ τὸν Θεὸ καὶ τοὺς ἀδελφούς τους, ὁπότε λύνονται τὰ πνευματικά, ὑπαρξιακά, οἰκογενειακὰ καὶ οἰκονομικὰ προβλήματα τῶν ἀνθρώπων. Σήμερα δίνεται ἔμφαση στὸ βιο-ψυχο-κοινωνικὸ μοντέλο ἀντιμετωπίσεως τῶν προβλημάτων τοῦ ἀνθρώπου καὶ αὐτὸ ἀνταποκρίνεται στὸ ἔργο τῆς Ἐκκλησίας.

Μάλιστα δὲ σὲ ἄρθρο τοῦ Tony Young ποὺ δημοσιεύθηκε σὲ βιβλίο ποὺ ἐξέδωσε ἡ Ἀμερικανικὴ Ψυχολογικὴ Ἑταιρεία ἀναφέρεται ὅτι ὅσοι ἔχουν ψυχολογικὰ προβλήματα συνήθως πρῶτα καταφεύγουν στὴν Ἐκκλησία καὶ ὕστερα στὸν εἰδικὸ ψυχολόγο-ψυχίατρο καὶ ἐπισημαίνεται ὅτι «πολλὲς ἀπὸ τὶς πνευματικὲς πρακτικὲς καὶ πεποιθήσεις τῆς Ἀνατολικῆς Ὀρθοδοξίας μποροῦν νὰ ἔχουν θετικὸ ἢ ψυχολογικὸ ἀποτέλεσμα». Καὶ σημειώνεται ὅτι ἡ προσευχή, πέραν τῆς πνευματικῆς ὠφέλειας, «ἔχει καὶ ἕνα ἠρεμιστικὸ ἀποτέλεσμα».

Ἡ Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία στὸν τόπο αὐτὸ ἔχει μιὰ παράδοση στὸ φιλανθρωπικὸ καὶ προνοιακὸ ἔργο, συνδέεται στενὰ μὲ τὰ προβλήματα τοῦ λαοῦ, συμπάσχει μὲ τοὺς πονεμένους ἀνθρώπους καὶ τοὺς προσφέρει ἐλπίδα καὶ νόημα ζωῆς. Συγχρόνως, ὅμως, μὲ τὸ κοινοβιακὸ ὅραμα ποὺ ἔχει τοὺς βοηθᾶ νὰ μὴν αἰσθάνωνται «ὀρφανοὶ» ἀπὸ Πατέρα καὶ νὰ μὴν ἔχουν τὴν αἴσθηση ὅτι εἶναι μοναχοπαίδια τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸ ἐπιλύει προσωπικὰ καὶ κοινωνικὰ προβλήματα τοῦ ἀνθρώπου.–