«Ὁ "ἑορταστικὸς" Παπαδιαμάντης»

Ἐφέτος συμπληρώθηκαν 100 χρόνια ἀπὸ τὴν κοίμηση τοῦ Ἀλέξανδρου Παπαδιαμάντη ποὺ ἀγαπήσαμε πολὺ καὶ ἀναδείχθηκε ἕνας ἀπὸ τοὺς μεγαλύτερους πεζογράφους καὶ λογοτέχνες, «ὁ κυριότερος ἐκπρόσωπος τοῦ ἠθογραφικοῦ διηγήματος» (Μπαμπινιώτης). Ὁ Παπαδιαμάντης ἐκοιμήθη τὴν 2α πρὸς 3η Ἰανουαρίου τοῦ 1911 στὴν πατρίδα του Σκιάθο, ποὺ ἀγάπησε πολὺ καὶ τὴν διαφήμισε θαυμαστῶς.

Ἡ ἐπέτειος αὐτὴ ἔδωσε καὶ θὰ δώση τὴν εὐκαιρία νὰ γραφοῦν διάφορα κείμενα γιὰ τὸν μεγάλο λογοτέχνη, νὰ ἀναλυθῇ τὸ ἔργο του καὶ νὰ παρουσιασθῇ ἡ ταπεινὴ ζωή του. Ἤδη ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος ἀφιέρωσε στὸν Παπαδιαμάντη τὰ «Δίπτυχα» τοῦ ἔτους 2011 μὲ κείμενο τοῦ Σέβ. Μητροπολίτου Γουμενίσσης, Ἀξιουπόλεως καὶ Πολυκάστρου κ. Δημητρίου. Ἐπίσης, ἀφιερώθηκαν ἡμερολόγια τῶν Ἱερῶν Μητροπόλεων, ὅπως τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Χαλκίδος, τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Ἐλευθερουπόλεως κ.ἄ.

Ὁ Σαράντος Καργάκος σὲ ἄρθρο του ὑπενθυμίζει ὅτι ὁ Παπαδιαμάντης ὅσο ἀκόμη ζοῦσε καθιερώθηκε ὡς «ἑορταστικὸς συγγραφέας», ἐπειδὴ ὅλα σχεδὸν τὰ ἔντυπα τῆς ἐποχῆς τοῦ, κατὰ τὶς ἡμέρες τῶν Χριστουγέννων καὶ τοῦ Πάσχα, τοῦ ζητοῦσαν ἔναντι γλίσχρας ἀμοιβῆς νὰ τοὺς δώση πρὸς δημοσίευση κάποιο κείμενό του». Καὶ ἐπειδὴ μερικοὶ «προοδευτικοὶ» τῆς ἐποχῆς τοῦ τὸν χαρακτήριζαν συντηρητικό, ὁ Παπαδιαμάντης ἔγραψε: «Τὸ ἐπ' ἐμοί, ἐν ὅσῳ ζὼ καὶ ἀναπνέω καὶ σωφρονώ, δὲν θὰ παύσω, ἰδίως κατὰ τὰς πανεκλάμπρους ταύτας ἡμέρας, νὰ ὑμνῶ μετὰ λατρείας τὸν Χριστόν μου, νὰ περιγράφω μετ’ ἔρωτος τὴν φύσιν καὶ νὰ ζωγραφὼ μετὰ στοργῆς τὰ γνήσια ἑλληνικὰ ἔθη» (Ἑστία 31-12-2010).

Ἀλλὰ «ἑορταστικὸς» ἦταν ὁ Παπαδιαμάντης καὶ κατὰ τὴν κοίμησή του. Ὁ Ἱερεὺς τῆς Σκιάθου π. Γεώργιος Ρήγας, σύγχρονος τοῦ Παπαδιαμάντη, ποὺ ἔχει προσωπικὴ γνώση τοῦ τρόπου ποὺ κοιμήθηκε, διηγεῖται, ὅτι στὸν γιατρὸ ποὺ τὸν ἐπισκέφθηκε τοῦ εἶπε: «Ἐγὼ θὰ κάνω πρῶτα τὰ ἐκκλησιαστικὰ καὶ ὕστερα θά ‘ρθεις ἐσύ». Ἔπειτα, φώναξε τὸν Ἱερέα νὰ κοινωνήση. Στὴν συνέχεια, τὴν παραμονὴ τοῦ θανάτου τοῦ (ἀπόγευμα 2 Ἰανουαρίου) εἶπε: «Ἀνάψτε ἕνα κερί, φέρτε μου ἕνα βιβλίο» (δηλ. ἐκκλησιαστικό). Ἄναψαν τὸ κερὶ καὶ ὁ Παπαδιαμάντης εἶπε: «Ἀφῆστε τὸ βιβλίο ἀπόψε θὰ εἰπῶ ὅσα ἐνθυμοῦμαι ἀπ' ἔξω». Καὶ ἄρχισε νὰ ψάλλη τὸ τροπάριο τῆς Θ' Ὥρας τῆς παραμονῆς τῶν Φώτων: «Τὴν χεῖρά σου τὴν ἀψαμένην τὴν ἀκήρατον κορυφὴν τοῦ Δεσπότου... ἔπαρον ὑπὲρ ἡμῶν πρὸς αὐτὸν Βαπτιστά, ὡς παρρησίαν ἔχων πολλήν». Εἶναι ἱκεσία πρὸς τὸν ἅγιον Ἰωάννην τὸν Πρόδρομον νὰ πρεσβεύη στὸν Θεὸ γιὰ μᾶς.

Ὁ Παπαδιαμάντης ἦταν «ἑορταστικὸς» στὴν ζωή, «ἑορταστικὸς καὶ στὸν θάνατο. Ἡ ζωὴ καὶ ὁ θάνατος εἶναι γιορτή, γι’ αὐτοὺς ποὺ ἀγαποῦν τὸν Χριστό. Πολλοὶ ἀπὸ μᾶς εἴμαστε ἀνεόρταστοι, γι’ αὐτὸ καὶ ὑποφέρουμε.

Ν.Ι.